გოგონა ასანთით (ჰ.კ. ანდერსენი) გოგონა ასანთით
ჰანს კრისტიან ანდერსენის ზღაპრის მიხედვით
მთხრობელი - მოსაღამოვებულიყო. ისე თოვდა, როგორც მხოლოდ ახალი წლის წინა ღამეს თოვს ხოლმე. დიდი, ქათქათა ფანტელებით. ერთბაშად სითბოც რომ მოაქვს და ყინვაც. თოვლით მოფენილ ქუჩაზე ასანთის გამიდველი გოგონა მოაბიჯებდა და უკან იტოვებდა ციცქნა ნაკვალევს. მხრებზე ოქროსფერი თმა ეფინა, ხელში ასანთის კოლოფებით სავსე ჩანთა ეჭირა და ნაღვლიანი თვალებს აყოლებდა მოფუსფუსე ხალხს. ზოგი რომ ფუნთუშებს ყიდიდა, ზოგს რომ ნაძვის ხე გაედო მხარზე, ზოგი რომ საახალწლო საჩუქრების ასარჩევად გამოსულიყო და ზოგიც ისე, უსაქმოდ დაყიალობდა. მიდიოდა გოგონა, ქარი უწითლებდა ფერმკრთალ ლოყებს და ყველაზე მეტად იმ გოგონებს შენატროდა, რომლებიც წიგნებით ხელში სკოლიდან ბრუნდებოდნენ. ასე ეგონა, სწორედ ამ წიგნებში იყო ის ხსნა, ის სასწაული, რომელსაც უკვე ამდენი ხანი ელოდა. ოცნებობდა, რომ ერთ დღეს, ასანთის კოლოფების ნაცვლად, წიგნებით სავსე ჩანთას გადაიკიდებდა მხარზე და სკოლაში გაიქცეოდა, მაგრამ ეს ისეთი შორეული და ფუჭი ოცნება იყო, როგორც ერთი ასანთის ღერით გამთბარი სახლი.
მზის ჩასვლასთან ერთად, ყინვამ იმატა. ასანთის გამყიდველი გოგონა სახლში წასვლას არ ჩქარობდა. დღეს მან ერთი კოლოფი ასანთიც კი ვერ გაყიდა, არადა ყინვა სულ უფრო და უფრო უსუსხავდა თითებსა და პაწია ცხვირს. საქმეში გართული ხალხი ვერ ამჩნევდა ოქროსფერთმიან გოგონას, რომელიც ასანთს ყიდიდა და რომელსაც სახლში არავინ ელოდა...
დაიღალა ასანთის გამყიდველი გოგონა, მოეყინა ფეხები, რომლებზეც დედის ნაქონი, გაცვეთილი და დიდი ფეხსაცმელი ამოეცვა. ჩამოჯდა ქუჩის ბოლოში დათოვლილ ქვაზე, თვალების კუთხეებიდან ჩამოგორებული ცრემლი მაჯით მოიწმინდა, მერე ჩაყო ჩანთაში გაყინული ხელი და ასანთის კოლოფი ამოიღო. ახლა რომ ასანთი აანთოს, იქნებ სასწაული მოხდეს, ასანთის ალის ლიცლიცი ხალხმა შეამჩნიოს და გაყიდოს ყველა კოლოფი, - გაიფიქრა გოგონამ, გაკრა ასანთს და განათდა ქუჩა. თითქოს ერთბაშად გათბა იქაურობა, მაგრამ რამდენიმე წამში ჩაიწვა ასანთის ღერი და ისევ სიბნელემ და სიცივემ დაისადგურა. ხალხი კი მიდიოდა და მოდიოდა, საქმეში გართულნი, ვერ ამჩნევდნენ ოქროსფერთმიან გოგოს, რომელიც მათ ასანთს სთავაზობდა. ხან მხარს გაკრავდნენ, ხან ფეხზე დააბიჯებდნენ, მაგრამ შემჩნევით კი ვერ ამჩნევდნენ.
ამოიღო გოგონამ კოლოფიდან კიდევ ერთი ღერი ასანთი და გაიფიქრა, რაც არის არის, სანამ ჩაიწვება, თითებს ხომ მაინც გავითბობო, აანთო ასანთი და უცემ მის წინ უცხო ადამიანის სახემ გაიელვა. თითქოს ეცნო გოგონას სახე, თითქოს ენახა სადღაც ეს თვალები, თბილი თვალები, მშობლიური და ძალიან ახლობელი. უფრო ახლოს მიიტანა ასანთის ღერი ამ სახესთან და დედა იცნო. დედა, რომელიც რამდენიმე წლის წინ, ერთ საღამოს, ასანთის კოლოფების გასაყიდად წავიდა და მას შემდეგ აღარ გამოჩენილა.
აბრეშუმის თმა ალისფრად უელავდა დედას. ზუსტად ისე, როგორც ასანთის ალი.
გოგონა - დედა, შენა ხარ?
მთხრობელი - გაოცებული გოგონა ფეხზე წამოდგა და ერთი ნაბიჯით უკან დაიხია.
დედა - ჰო, მე ვარ, დე, ნეტა იცოდე, როგორ მიჭირდა უშენოდ ყოფნა, უშენოდ ცხოვრება, მაგრამ სხვა გზა არ მქონდა. ასანთის გაყიდვით იმდენ ფულს ვერასდროს ვიშოვიდი, რომ შენი ოცნებების ასრულება შემძლებოდა. წავედი შორს, სხვა ქალაქში, სადაც შემეძლო მომეხატა მდიდარი ადამიანების სახლების კედლები. ვხატავდი აყვავებულ ალუბლებს, მწვანე მინდვრებს, ფერად თევზებს. ვხატავდი ციცინათელებს, ასე რომ გვანან შენი ასანთის ღერების ალებს ღამის სიბნელეში და მოვაგროვე იმდენი ფული, რომ ახლა შენ შენი ოცნების ასრულებაში დაგეხმარო. წახვალ სკოლაში და შენს წიგნებში იპოვი იმ სასწაულს, რასაც მომავალი ჰქვია. მომავალი, სადაც არც ყინვის ადგილია და არც გაჭირვების.
მთხრობელი - გოგონამ იფიქრა, იქნებ მეჩვენება ეს ყველაფერი. იქნებ ჩამეძინა და სიზმარს ვხედავო. წინ გადადგა ნაბიჯი, ახლოს მივიდა დედასთან და ხელზე შეეხო. დედას ისეთივე თბილი და რბილი ხელები ჰქონდა, როგორც დიდი ხნის წინ, ოქროსფერ თმას რომ უწნიდა ხოლმე. ისევ ჟასმინის სურნელი ასდიოდა თითებზე, ჟასმინის ჩაის სურნელი... ოღონდ საღაბავებს გაეფერადებინა დედისთვის ხელები, თითქოს ცისარტყელებიაო, ისე ელავდნენ სიბნელეში...
გულში მიიკრა დედამ გოგონა. წამში განათდა და გათბა ჩამობნელებული ქუჩა. ჰაერში დაატრიალა ქარმა თეთრი ფიფქები.
მატარებლის ბაქანთან დედა-შვილი იდგა. ქალს ცისარტყელის ხელები ჰქონდა. გოგოს ოქროსფერი თმა. ისინი მიდიოდნენ იმ ქალაქში, რომლის სახლებიც ქალმა გააფერადა და სადაც ასანთის გამყიდველ გოგონას ოცნებები უნდა ასრულებოდა.