I - ავტორის მიერ გამოქვეყნებული მოთხრობები - დაკვირვება
ბავშვები თემშარაზე
მესმოდა, როგორ მირახრახებდნენ ურმები ბაღის კიდეზე, დროდადრო კი ფოთლებს შორის სუსტად მოციაგე ჭუჭრუტანებში ვხედავდი მათ. როგორ ჭრიალებდნენ ხის ხელნები და მანები! გლეხები მინდვრებიდან ბრუნდებოდნენ და ისე ხორხოცობდნენ, რომ მათ მაგივრად მრცხვენოდა.
ჩემი მშობლების ბაღში, ხეების ჩრდილში, პატარა საქანელაზე ვიჯექი და ვისვენებდი. ღობის იქით კი ხმაური არ წყდებოდა. ბავშვებმა ჩაირბინეს და წამში გაუჩინარდნენ; პურით დატვირთულ საზიდრებზე ქალები და კაცები შემომსხდარიყვნენ – ზოგი ძნებზე, ზოგიც ძნების გარშემო, მათი ჩრდილები ყვავილების კვლებს ეცემოდა; საღამო ხანს ხელჯოხიანი კაცი დავინახე, ნელა მიუყვებოდა გზას; რამდენიმე გოგონა შემოხვდა, ხელიხელჩაკიდებულნი მიდიოდნენ, თავაზიანად მიესალმნენ და გზისპირა ბალახებში გადავიდნენ.
მერე ჩიტების გუნდი ფრთხიალ-ფრთხიალით აფრინდა ცაში, მზერა გავაყოლე; ვხედავდი, როგორ აიჭრნენ ზემოთ თვალის დახამხამებაში, და მეჩვენებოდა, რომ ისინი კი არ მიფრინავდნენ მაღლა, არამედ მე ვეშვებოდი ძირს; თოკებს ხელები მაგრად ჩავჭიდე და, რადგან თავი სუსტად ვიგრძენი, ნელა დავიწყე ქანაობა. მალე კი, როცა გრილმა სიომ დაბერა და ცაზე ჩიტების ნაცვლად მოკიაფე ვარსკვლავები გამოჩნდნენ, მთელი ძალით გავქანდ-გამოვქანდი.
სანთლის შუქზე ვვახშმობდი. მკლავებით მაგიდას ვეყრდნობოდი და, დაღლილი, ბუტერბროდს ვკბეჩდი. თბილი ქარი გამჭვირვალე ფარდებს აფრიალებდა და დროდადრო, როცა გარეთ ვინმე გაივლიდა, ფარდას გადასწევდა, რათა უკეთესად დავენახე და დამლაპარაკებოდა. სანთელი სწრაფად იწვოდა და ჩანავლული შუქის გარშემო ერთხანს კიდევ ირეოდა ქინქლა. თუ ვინმე ფანჯრის იქიდან რამეს შემეკითხებოდა, ისე შევხედავდი ხოლმე, თითქოს მთებს გავყურებდი ან თვალს სიცარიელეს ვუშტერებდი, თუმცა ჩემი პასუხი მას დიდად არც აინტერესებდა. ხოლო, თუ ფანჯრის რაფას ვინმე გადმოახტებოდა და მეტყოდა, უკვე ყველანი სახლის წინ შეიკრიბნენო, ხვნეშა-ხვნეშით, მაგრამ მაინც წამოვდგებოდი.
– ნეტა რა გახვნეშებს? რა მოხდა? თავს საშინელი უბედურება დაგატყდა? აღარაფერი ეშველება? ყველაფერი დამთავრდა?
არაფერიც არ დამთავრებულა. სახლიდან გავრბივართ.
– მადლობა ღმერთს, როგორც იქნა, მოხვედით!
– ყოველთვის შენ იგვიანებ!
– მე ვიგვიანებ?
– შენ, სწორედ შენ. იჯექი სახლში, თუ ჩვენთან ერთად წამოსვლა არ გინდა.
– არავითარი შეღავათი?
– რაო? შეღავათიო? რას მიედ-მოედები?
და თავებით მივარღვევთ საღამოს ბინდბუნდს. ჩვენთვის არ არსებობს არც დღე, არც ღამე. ჟილეტების ღილებს კბილებივით გააქვთ ღრჭიალი; მივქრივართ, ერთმანეთს თანაბარი მანძილით დაშორებულნი, პირიდან ცეცხლს ვაფრქვევთ, როგორც ჯუნგლების ნადირები. ძველი დროის ბექთაროსანი მეომრებივით მიწას ფეხს არ ვაკარებთ, ფრენა-ფრენით ჩავქანდებით ქუჩაზე და ინერციის ძალით შარაგზაზე გავიჭრებით. რამდენიმე ჩვენგანი თხრილში ჩასულა; ფერდობის ჩრდილში გაუჩინარებაც კი ვერ მოასწრეს, რომ უკვე უცხოებივით ჩამწკრივებულან ზედა ბილიკზე და იქიდან ამოგვცქერიან.
– აბა, ერთი, ჩამოდით!
– ჯერ თქვენ ამოდით ზემოთ!
– რომ მერე ძირს ჩამოგვყაროთ? არც იფიქროთ, ჯერჯერობით ეგრე არ გავსულელებულვართ.
– ბარემ თქვით, რომ გეშინიათ. მოდით, თუ ბიჭები ხართ!
– გვეშინია? თქვენი? თქვენ აპირებთ ჩვენს ჩამოყრას? თქვენისთანებს მოვრევივართ?
შეტევაზე გადავდივართ, მაგრამ წინააღმდეგობას ვაწყდებით, თხრილის ბალახებში ვეცემით და მივგორავთ. იქ ყველაფერი ერთნაირად გამთბარია, ბალახებში ვერც სიცხეს ვგრძნობთ, ვერც სიცივეს, მხოლოდ – დაღლილობას. მარჯვენა გვერდზე რომ გადაბრუნდები და ხელს თავქვეშ ამოიდებ, ძილიც წამოგეპარება, მაგრამ ცდილობ, სხეული კიდევ ერთხელ შეიფერთხო, ნიკაპს ზემოთ სწევ და უფრო მეტად ეშვები დაბლა. მერე ხელებს მაღლა იწვდი და ფეხებს უღონოდ იქნევ, თითქოს წამოხტომას ლამობ, და თხრილში უფრო ღრმად ეფლობი. ასე გრძელდება უსასრულოდ.
აი, ყველაზე ღრმა თხრილში ხარ; აქ კი კარგად გამოიძინებდი, მთელი ტანით გაიშოტებოდი, რაც მთავარია, მუხლებს გამართავდი, მაგრამ ძილი არ გეკარება, წევხარ გულაღმა, ტირილს ძლივს იკავებ. მხოლოდ თვალებს ახამხამებ, როცა რომელიმე ბიჭი, თეძოებზე იდაყვებმიბჯენილი, ფერდობიდან ქუჩაზე გადახტება და შენ თავზემოთ შავი ლანჩები გაიელვებს.
მთვარემ მაღლა აიწია, მის შუქზე საფოსტო კარეტამ ჩაიარა. სიომ მსუბუქად დაჰბერა არემარეს, თხრილშიც ჩააღწია და ახლოს ტყე აშრიალდა. სიმარტოვე უკვე არც ისე სასიამოვნოა.
– სად ხართ?
– აქეთ წამოდით!
– ყველანი ერთად შეგროვდით!
– რას იმალები? მორჩი სისულელეებს!
– იცით? ფოსტამ ჩაიარა!
– რას ამბობ, უკვე?!
– რა თქმა უნდა, სანამ შენ გეძინა.
– მეძინა? რას ბოდავ?
– გაჩუმდი, არ გეტყობოდეს მაინც.
– რას გადამეკიდე.
– წავედით!
ჯგროდ მივრბივართ, ზოგს ერთმანეთისთვის ჩაუკიდია ხელი; თავებს მაღლა ვერ ვწევთ, რადგან ახლა დაღმა მივექანებით. ვიღაცამ ინდიელთა საბრძოლო მოწოდება შემოსძახა; ფეხები თავისთავად მიგვაჭენებენ, ყოველ ნახტომზე ქარი ჰაერში აგვიტაცებს ხოლმე. ჩვენი შეჩერება არაფერს ძალუძს; ისე ავუტანივართ სირბილის ჟინს, რომ ერთმანეთის გადასწრებისას ხელებს გულზე ვიკრებთ და აქეთ-იქით მშვიდად ვიყურებით.
მჩქეფარე ნაკადულზე
ჩუქება
