სასიკვდილო დიაგნოზი
- მე არც ისეთი ცრუმორწმუნე ვარ, როგორც თქვენ, ექიმები - მეცნიერების წარმომადგენლები, როგორც გიყვართ ხოლმე თქმა, - დაიწყო ჰოუვერმა, გამოუთქმელ ბრალდებებზე პასუხად, - ზოგიერთ თქვენგანს - მართალია, ცოტას, - სულის უკვდავებისა სჯერა და იმისაც, რომ ჩვენ შეიძლება ხილვები გვქონდეს, თუმცა სითამამე არ გყოფნით, რომ მათ მოჩვენებები უწოდოთ. მე კი მხოლოდ იმას ვამტკიცებ, რომ ცოცხლების დანახვა ხანდახან შეიძლება იქ, სადაც ისინი ახლა არ არიან, მაგრამ ადრე იყვნენ, - სადაც ცხოვრობდნენ ისე დიდხანს და ისე, მე ვიტყოდი, ინტენსიურად, რომ ყველაფერს დააჩნიეს თავიანთი კვალი, რაც მათ გარშემო იყო. მე ზუსტად ვიცი: ადამიანი ისე შეიძლება ჩაიბეჭდოს გარემოში, რომ დიდი ხნის შემდეგაც კი წარმოუდგეს თვალწინ სულ სხვა ვინმეს. ოღონდ, რასაკვირველია, ეს უნდა იყოს პიროვნება, რომელსაც შეუძლია ნაკვალევის დატოვება და უნდა არსებობდეს თვალები, რომელთაც მისი აღქმის უნარი აქვთ, - მაგალითად, ჩემი.
- ჰო, თვალები, აღქმის უნარის მქონე, და ტვინი, რომელსაც ძალუძს აღქმულის სათანადოდ ახსნა, - ღიმილით თქვა დოქტორ ფრეილიმ.
- გმადლობთ. ყოველთვის სასიამოვნოა, როცა ამაოდ არ იხარჯები, ეს კი თავაზიანობის სწორედ ის ხარისხია, რომლის იმედიც შეიძლებოდა თქვენგან მქონოდა.
- მაპატიეთ, მაგრამ თქვენ თქვით, რომ ამტკიცებთ... ასეთ სიტყვებს ქარში არ ყრიან. იქნებ მიამბოთ, საიდან ხართ ასე დარწმუნებული?
- თქვენ ამას ჰალუცინაციებს უწოდებთ, - განაგრძო ჰოუვერმა, - მაგრამ მაინც...
და დაიწყო თხრობა:
- გასულ ზაფხულს, როგორც მოგეხსენებათ, ქალაქ მერიდიანში გავემგზავრე იმ მიზნით, რომ წლის ყველაზე ცხელი დრო იქ გამეტარებინა. ჩემი ნათესავი, რომელთანაც ვაპირებდი გაჩერებას, უცებ ავად გახდა - რაღაც სენი შეეყარა და სხვა სახლის მოძებნა მომიხდა. ხანგრძლივი ძიების შემდეგ, ბოლოს და ბოლოს, თავისუფალი ადგილი ვიპოვე - სახლი, რომელშიც ერთ დროს უცნაური ექიმი მანერინგი ცხოვრობდა. მერე გამგზავრებულა - სად, არავინ იცოდა, მანაც კი, ვინც მისი დავალებით მის სახლს უვლიდა.
მანერინგს თვითონ აუშენებია ეს სახლი და თითქმის ათი წელი უცხოვრია მოხუც მოახლესთან ერთად. არასდროს ჰქონია დიდი პრაქტიკა, მერე კი საერთოდაც მიუტოვებია. უფრო მეტიც, სრულიად განუდგა საზოგადოებას და ნამდვილ განდეგილად იქცა. სოფლის ექიმი, ერთადერთი, ვისთანაც შეინარჩუნა ურთიერთობა, მიამბობდა, რომ განდეგილობის წლები მან სამეცნიერო კვლევას მიუძღვნა და წიგნიც კი დაწერა, თუმცა ამ ნაშრომს არ მოჰყოლია მოწონება მისი კოლეგების მხრიდან. ისინი მიიჩნევდნენ, რომ მანერინგი ცოტა შეშლილი იყო. თვითონ არ მინახავს ის წიგნი და არც მისი სახელწოდება მახსოვს ახლა, მაგრამ როგორც მითხრეს, მასში საკმაოდ ორიგინალური თეორია იყო წარმოდგენილი. ექიმი ამტკიცებდა, რომ ზოგიერთ შემთხვევაში შეიძლება წინასწარ განისაზღვროს ადამიანის სიკვდილი, თუნდაც ის ამჟამად საღ-სალამათი და ჯანმრთელი იყოს და ეს ვადა შეიძლება სრული სიზუსტით გამოითვალოს. ასეთი წინასწარმეტყველებისთვის ყველაზე ხანგრძლივი ვადა, მგონი, თვრამეტი თვით განისაზღვრებოდა. ადგილობრივები ჰყვებოდნენ, რომ მას არაერთხელ გაუკეთებია მსგავსი პროგნოზები, ან თუ შეიძლება ითქვას, დიაგნოზები, და ამტკიცებდნენ, რომ ყველა შემთხვევაში ის პირი, ვისი ახლობლებიც ექიმს გაუფრთხილებია, ზუსტად მითითებულ დღეს კვდებოდა და თანაც რაიმე თვალსაჩინო მიზეზის გარეშე. თუმცა ამ ყველაფერს არ აქვს კავშირი იმასთან, რაც მინდა გიამბოთ: უბრალოდ ვიფიქრე, რომ თქვენ, როგორც ექიმს, ეს დაგაინტერესებდათ.
სახლი ავეჯიანად ქირავდებოდა და ხელშეუხებლად იყო შენახული იმ დღეების შემდეგ, როცა იქ ექიმი ცხოვრობდა. საკმაოდ პირქუში საცხოვრებელი გახლდათ ჩემნაირი ადამიანისთვის, რომელსაც არც განდეგილობისადმი ჰქონდა მიდრეკილება, არც სამეცნიერო შრომებისადმი და მგონია, რომ ამ სახლის სულმა, უფრო სწორად, მისი უწინდელი ბინადრის სულმა, ჩემზეც მოახდინა გავლენა, რადგან იქ ყოფნის პერიოდში ჩემთვის სავსებით უჩვეულო მელანქოლია მიპყრობდა. არა მგონია, რომ ეს შეიძლება მხოლოდ მარტოობით აიხსნებოდეს: მართალია, ღამით მთლად მარტო ვრჩებოდი - მოახლეს იმ სახლში არ ეძინა, - მაგრამ არასდროს ვიწყენდი საკუთარ თავთან პირისპირ აღმოჩენილი, ჩემი საყვარელი საქმიანობა ხომ კითხვაა. ერთი სიტყვით, რა მიზეზიც უნდა ყოფილიყო, უცნაურმა ნაღველმა და რაღაც გარდაუვალი უბედურების განცდამ მომიცვა. განსაკუთრებით მიმძიმდებოდა ეს მდგომარეობა დოქტორ მანერინგის კაბინეტში, თუმცა კი ის ყველაზე ნათელი და მხიარული ოთახი იყო სახლში.
იქ დოქტორ მანერინგის პორტრეტი ეკიდა, ზეთის საღებავებით შესრულებული, ნატურალური ზომის, და ოთახში თითქოს ყველაფერი მის გარშემო ტრიალებდა. მის პორტრეტში არაფერი გახლდათ უჩვეულო. მასზე ორმოცდაათიოდე წლის მამაკაცი იყო გამოსახული, საკმაოდ სასიამოვნო გარეგნობის, გაპარსული სახით და მუქი თვალებით, შავ თმაში შერეული ჭაღარით. მაგრამ პორტრეტი რატომღაც მიზიდავდა, თვალს ვერ ვაშორებდი. პორტრეტზე გამოსახული ადამიანის სახე არ მტოვებდა -
ჩუქება
