მოკლე შესავალი ტონი მორისონის მკითხველთათვის
1.
მე ძალიან უხეში და აგრესიული შავკანიანი ქალების გარემოცვაში ვიზრდებოდი. მათ მიაჩნდათ, რომ უნდა ემუშავათ, შვილები გაეზარდათ და ოჯახს გასძღოლოდნენ. უსაშველოდ ბევრს მოითხოვდნენ და ელოდნენ თავიანთი ქალიშვილებისგან და არანაირ შეღავათს არ გვიწევდნენ. დედაჩემი ხშირ-ხშირად შეივლიდა ხოლმე პატარა ქალაქის ახლად გახსნილ თეატრში, რათა ეგრძნო, რომ ამ ქალაქის ნაწილი იყო, ერთ-ერთი მკვიდრი. აქ შავკანიანებიც ცხოვრობდნენ და თეთრკანიანებიც. თეატრის გახსნისთანავე შევიდოდა, ნახავდა, როგორი ადგილი მისცეს, მიიხედ-მოიხედავდა და აყალ-მაყალს ატეხდა. ის ფაქტი, რომ ქალი იყო, არ აკავებდა, არ ზღუდავდა. ისიც უნდა სცოდნოდა, რა შეიძლებოდა მომხდარიყო კინოში, სადაც მისი შვილები – შავკანიანი ბავშვები – დადიოდნენ და გოგონების ბედიც ისევე აღელვებდა, როგორც ბიჭებისა. მოგვიანებით ამას ფემინისტური ქცევა დაერქვა. მე ბევრი რამ გადამხდა ამ დეფინიციებთან დაკავშირებით. რამდენიმე წერილიც დავწერე ამის გამო; დავწერე რომანი „სულა“, რომელიც ემყარება ახალ იდეას: ქალებმა ერთმანეთს მეგობრობა უნდა გაუწიონ.
2.
ხშირად მეკითხებიან, შეიძლება წერის სწავლება? ჩემი აზრით, შეიძლება ზოგიერთი ასპექტის სწავლება. ცხადია, ვერ ივარაუდებთ, რომ ხედვას ან ტალანტს ასწავლით, მაგრამ შეგიძლიათ ასწავლოთ ამ სამყაროში გაშინაურება. შემიძლია, თვალი ვადევნო, როგორ ფიქრობენ ახალგაზრდები, როგორ ვითარდება მათი ენა, გეზი მივცე, რაღაც შევთავაზო.
3.
ახლა, უკან რომ ვიხედები და ის წლები მახსენდება, ყოველდღე სამსახურში რომ დავდიოდი და ჩემი შვილები პატარები იყვნენ, თვითონაც მიკვირს, როგორ ვართმევდი თავს ყველაფერს. რატომ ვაკეთებდი სამ საქმეს ერთდროულად? ნაწილობრივ იმიტომ, რომ ვიცოდი – მარჩენალი ვიყავი და ოჯახისთვის უნდა მიმეხედა. მაგრამ წერა მხოლოდ ჩემი იყო, ამას მალულად ვაკეთებდი, მთელი ქვეყნისგან მალულად...
დილით ძალიან ადრე ვდგებოდი, უთენია, სანამ დანარჩენები წამოიშლებოდნენ. ჰოდა, ვწერდი დილაობით, ვწერდი შაბათ-კვირას. ზაფხულობით ბავშვები ჩემს მშობლებთან, ოჰაიოში დადიოდნენ და მთელ ზაფხულს წერას ვუთმობდი. ასე ვახერხებდი რაღაცას. როცა ვფიქრობ, თუ როგორ ცხოვრობენ ნორმალური ქალები, როგორ აკეთებენ რამდენიმე საქმეს ერთდროულად... მეც ასე ვიყავი. თანდათანობით დროის გამოყენებასაც სწავლობ. ჭურჭლის გასარეცხავად გონება არ გჭირდება. ჰოდა, თან რეცხავ და თან შენს საქმეზე ფიქრობ. მეტროშიც ასეა, უამრავი ლიტერატურული პრობლემა გადამიწყვეტია, პერსონაჟებზე მიფიქრია გაჭედილ ვაგონში. ამ დროს ხანდახან რაღაც მართლა კარგი მოგაფიქრდება ხოლმე. სამსახურიდან დაბრუნებული ჩაინიშნავ და აღარ გავიწყდება. ძალიან მძაფრი შინაგანი ცხოვრებით ვცხოვრობდით, მეც და ჩემი პერსონაჟებიც, რადგან ცხოვრება დუღდა.
4.
მიყვარს ღია კარები, ხანდახან წიგნსაც არ ვხურავ ხოლმე – ბოლოს ღიას ვტოვებ, ხელახალი ინტერპრეტაციისთვის, გადამოწმებისთვის; ცოტაოდენი ორაზროვნებისთვის. მძულს და მეზიზღება ჩაკეტილი ჩარჩოები. ეს, ალბათ, გააწბილებს იმ მკითხველებს, ვისაც ჰგონია, რომ რაღაც ფემინისტურ ტრაქტატებს ვწერ. არ მომწონს პატრიარქატი, მაგრამ სულაც არ ვფიქრობ, რომ ის მატრიარქატით უნდა შეიცვალოს. ვფიქრობ, რომ ყველაფერი სამართლიანად უნდა გადავწყვიტოთ. ყველაფერს ფართოდ უნდა გავუღოთ კარი. ადვილია წიგნისთვის ფემინისტური იარლიყის მიკერება მხოლოდ იმიტომ, რომ პერსონაჟებს შორის ქალები სჭარბობენ... ამგვარი განმარტებები არ სჭირდებათ თეთრკანიან მამაკაც მწერლებს. არავინ ამბობს, სოლჟენიცინი მხოლოდ რუსებზე წერს, რა ემართება, რატომ ვერმონტზე ხმას არ იღებსო. ვერავინ ვერ შეამჩნევს, რომ ესა თუ ის წიგნი მამაკაცებითაა სავსე და სულ ერთი-ორი ქალია გამოყვანილი. კაციშვილი არაფრად აგდებს, რომ ჰემინგუეის ძალიან უჭირს ქალებზე წერა. ამაზე თვალსაც არავინ ახამხამებს.
5.
რაის ნობელი! დიდი საქმე, – სტოკჰოლმი და ნობელის კომიტეტი! ზარი პასაიკიდან – აი, ესაა ნამდვილი პატივი! – ასე მიაჩნდა ტონი მორისონს.
ჩუქება
