ანტონ ჩეხოვის შემოქმედების შესახებ ანტონ ჩეხოვი მსოფლიო კლასიკოსად არის მიჩნეული და სავსებით სამართლიანადაც. ის მოთხრობის უბადლო ოსტატია. მწერალი აკვირდება რეალობას, წარმოაჩენს მისი თანამედროვე საზოგადოების უბადრუკობას, ილაშქრებს მეშჩანობის, ობივატელობის, ფუქსავატობის, უსულგულობის წინააღმდეგ, მოუწოდებს ადამიანს, გააკეთოს სულიერი და ზნეობრივი არჩევანი და ასე იქცეს პიროვნებად. მწერალი თავის მოთხრობებში, როგორც წესი, ცალკეული ადამიანის ცხოვრებას გვიჩვენებს. მის მიერ დახატული სურათი ზოგჯერ მკითხველში ღიმილს იწვევს (მწერლობა ჩეხოვმა იუმორესკებითა და ფელეტონებით დაიწყო), თუმცა ეს ღიმილი ტკივილიანია – სევდიან-ნაღვლიანი. ჩეხოვის მოთხრობების კითხვისას შენ წინაშე იშლება ცოცხალი ადამიანის ბედი - ხშირად დრამატული, ზოგჯერ ტრაგიკულიც კი. მაგრამ, რაც მთავარია, მწერალი თავისი მოთხრობებით გვეუბნება, რომ ჩვენს ბედსა და მომავალს ჩვენვე განვსაზღვრავთ, პირადად ვაგებთ პასუხს იმაზე, რასაც ვირჩევთ ცხოვრებაში - სწორედ ეს არჩევანი ხდება შემდგომ ჩვენი მომავლის საფუძველი.
ახლა, რაც შეეხება მის პიესებს. პირადად მე ახალგაზრდობაში მისი პიესების მიმართ გაორებული დამოკიდებულება მქონდა - ერთდროულად მომწონდა და თან, მაღიზიანებდა... საზოგადოდ, ითვლება, რომ პიესების კითხვა უფრო რთულია, ვიდრე პროზაული ნაწარმოებების. ვინც ამას ამტკიცებს, მას არც კითხვა უყვარს და არც თეატრი... ერთიც მიყვარდა და მეორეც, ამიტომ ჩეხოვის პიესები ჯერ კიდევ გარდამავალ ასაკში, სკოლაში სწავლისას წავიკითხე. მას მერე არაერთხელ მიფიქრია, რა იყო ჩემი ასეთი „რთული“ დამოკიდებულების მიზეზი? ახლაღა ვხვდები - ეტყობა, ჩეხოვის გმირებთან არაცნობიერად ვაიგივებდი თავს და მაღიზიანებდა მათი უმოქმედობა, უნიათობა, უუნარობა, რაიმე შეეცვალათ ცხოვრებაში... ჩემი ყრმობა და ახალგაზრდობა ე. წ. „უძრაობის“ პერიოდს დაემთხვა, უკვე გაცნობიერებული მქონდა, რომ დიდ ტყუილში, დიდ „ჭაობში“ მიწევდა ცხოვრება – და ვერაფერს ვცვლიდი, ჩეხოვის გმირებისა არ იყოს... ამიტომაც ვიყავი „შინაგან ემიგრაციაში“ და ამიტომაც იყო ჩემთვის ესოდენ მტკივნეული ჩეხოვის პიესების კითხვა...
ორიოდ სიტყვით კრებულში შეტანილ პიესებს წარმოგიდგენთ:
„ივანოვი“ ჩეხოვის პირველი პიესაა, რომელიც სცენაზე დაიდგა (დაიწერა 1887 წელს, დაიდგა მაშინვე კორშის თეატრში). მთავარი გმირი, ივანოვი განათლებული, უნივერსიტეტდამთავრებული აზნაურია, მემამულე. მართალი, პატიოსანი კაცია, მაგრამ მიაღწია თუ არა 35 წლის ასაკს, ყველაფერი მოყირჭდა. ივანოვი იწყებს ამის მიზეზების ძიებას და ვერაფერს პოულობს, არადა, სინდისი ქენჯნის, ოღონდ რატომ, თვითონაც ვერ ხვდება. ცოლად ჰყავს ებრაელი სარა აბრამსონი, რომელმაც მისი სიყვარულის გამო მიატოვა მამა, გამოიცვალა რჯულიც და სახელიც. ივანოვი გრძნობს, რომ ცოლი აღარ უყვარს... და გამოჩნდება ქალიშვილი, ვისაც უყვარს ივანოვი, გამოუტყდება კიდეც, მაგრამ ივანოვს არც ის უნდა. და საერთოდაც, არავინ და არაფერი... „მე რუსი ჰამლეტი ვარ“, - ამბობს ივანოვი და ტრაგიკულად ამთავრებს სიცოცხლეს.
„ალუბლის ბაღი“ ჩეხოვის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი პიესაა (დაიწერა 1903 წელს, დაიდგა 1904 წელს მოსკოვის სამხატვრო თეატრში) - ის დღემდე იდგმება მსოფლიოს სხვადასხვა თეატრის სცენაზე. პიესის მოქმედება ვითარდება გაზაფხულზე, ლუბოვ რანევსკაიას მამულში. მან რამდენიმე წელი საფრანგეთში გაატარა და ახლა დაბრუნდა ქალიშვილთან ერთად. ვალების დასაფარად რანევსკაიას მამული, მშვენიერი ალუბლის ბაღითურთ უნდა გაუყიდონ... ნაცნობი ვაჭარი ლოპახინი სთავაზობს გამოსავალს, ბაღი გაჩეხონ, მამული ნაკვეთებად დაანაწილონ და მოაგარაკეებს იჯარით მისცენ. რანევსკაია უარზეა, მაგრამ არც ის იცის, რა გზას დაადგეს.
„თოლია“ ჩეხოვის ასევე ერთ-ერთი ცნობილი პიესაა (დაიწერა 1895-96 წლებში, დაიდგა 1896 წელს პეტერბურგის ალექსანდრინსკის თეატრში). მოქმედება ხდება პიოტრ სორინის მამულში, სადაც მისი დისშვილი, კონსტანტინ ტრეპლევიც ცხოვრობს. მამულში სტუმრად არიან ირინა არკადინა, ცნობილი მსახიობი და მისი საყვარელი, ცნობილი ბელეტრისტი ტრიგორინი... ტრეპლევი მამულის ბინადართ და სტუმართ წარმოუდგენს თავის პიესას, რომელშიც ერთადერთ როლს ნინა ზარეჩნაია, მდიდარი მემამულის ქალიშვილი ასრულებს. კონსტანტინ ტრეპლევს ნინა თავდავიწყებით უყვარს. სახელდახელო ფიცრულ ესტრადაზე, სადაც დეკორაციის როლს თამაშობს ხედი ტბაზე, ნინა კითხულობს მონოლოგს, მაგრამ მაყურებლები პიესას არ მიიღებენ... ორი დღის შემდეგ ტრეპლევი ნინას მოკლულ თოლიას მიუტანს და ეტყვის, რომ მალე ასევე მოიკლავს თავს, მაგრამ ნინა მხოლოდ გაღიზიანდება. ახლა მისი კერპი ტრიგორინია... ერთი სიტყვით, პიესის გმირებს დრამატიზმით აღსავსე ურთიერთობა აქვთ, თოლია კი სიმბოლოა - ტრაგიკული სიმბოლო.
ახლა ჩეხოვის ბიოგრაფიაზეც ვთქვათ ორიოდე სიტყვა: ანტონ პავლეს ძე ჩეხოვი დაიბადა 1860 წელს, ტაგანროგში. მამამისი, პავლე ეგორის ძე, მესამე გილდიის ვაჭარი ყოფილა, საბაყლო ჰქონია. დედა, ვეგენია იაკოვლევნა – ქალიშვილობაში მოროზოვა. 1864 წელს ანტონი ტაგანროგის გიმნაზიაში შეიყვანეს. 1876 წელს მამამისი გაკოტრდა და ოჯახი ფარულად გადავიდა მოსკოვში. ანტონი მარტო დარჩა, სწავლა გააგრძელა და თავს რეპეტიტორობით ირჩენდა. 1879 წელს დაამთავრა გიმნაზია, მოსკოვში ჩავიდა და უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტზე ჩააბარა. 1864 წელს
ჩუქება
