მშრალი ხიდი მშრალი ხიდი დედა რომ გარდაიცვალა, ორმოცი დღის განმავლობაში მისი ოთახისათვის ხელი არ გვიხლია. ჩემს მეტი იშვიათად თუ ვინმე შედიოდა იქ. მე კიდევ ყოველ დილით საწოლის გვერდით, კარადის თავზე მდებარე კანდელში ზეთს ვამატებდი, მცირე ხანს ფსალმუნებს ვკითხულობდი და დღითიდღე ვგრძნობდი, ოთახიდან როგორ ქრებოდა დედას სუნი. პირველად ოცი წლით ადრე, მამის გარდაცვალებიდან ორმოცი დღის გასვლის შემდეგ აღმოვაჩინე მსგავსი რამ. მის ტანსაცმელს ნელ-ნელა ეკარგებოდა სუნი. ახლაც ნელ-ნელა იკარგებოდა დედისეულიც და მასთან ერთად იკარგებოდა ისიც, რაც მთელს ამ უწესრიგობას - უჯრებში უთავბოლოდ ჩაყრილ საგნებს, საწოლის ქვეშ შეყრილ ფეხსაცმელებს, საწოლის თავთან, ტუმბოზე განთავსებულ ნივთებს თუ კითხვისაგან გაცვეთილ საყვარელ წიგნებს რაღაც უხილავი კავშირით ჰკრავდა. ორმოცი დღე გადიოდა და აქაურობა თანდათან ერთმანეთთან დაუკავშირებელ საგანთა თავმოყრის ადგილს ემსგავსებოდა და, ერთ დღესაც, დადგა წამი, როდესაც ვიგრძენი, რომ უკვე მე უნდა შემეტანა რაღაც წესრიგი. დამელაგებინა-მეთქი, ვერ ვიტყვი, რადგან თავალსაჩინო წესრიგს არაფერი აქვს საერთო იმ ფარულ კავშირებთან, რომელიც ამ საგანთა უწინდელ მფლობელს შეჰქონდა მათში და რასაც მოწესრიგებულობას ვერ უწოდებ. ორმოცი დღის განმავლობაში თითქოს სუნთან ერთად სწორედ ეს რაღაც ქრებოდა. ნივთები შემთხვევითი და უწესრიგო ყოფით იწყებდნენ არსებობას. მათი პატრონის ნება სადღაც დაიკარგა. ჰოდა, ერთ დღესაც როგორღაც თავისთავად დავიწყე აქაურობის დალაგება. ჯერ, უბრალოდ, უჯრებში ვიქექებოდი და ცალკე ვაწყობდი საგნებს, რომლებიც უკვე არავის აღარაფერში გამოადგებოდა და მხოლოდ დაკარგული იდუმალი წესრიგის ნაწილებად თუ ვარგოდნენ. ამ უსარგებლო ნივთების გადაწყობით თითქოს ნაკლებად ვეხებოდი მათი პატრონის ნებას, ასევე რომ ქრებოდა სუნთან ერთად. მერე დედის ნების ხელყოფის მიმართ ეს ერთგვარი შიში და მოწიწება განელდა, სადღაც ტომარაც გამოვძებნე და მასში ვათავსებდი, რაც გადასაგდები იყო. რას არ ნახავდი აქ: ძაფის ძველისძველ კოჭებს, რომლებიც ოდესმე რაღაცაში გამოყენების იმედით გადაენახა, ქალის ძველ და თვალწასულ წინდებს, ერთ დღესაც თვალის ამოყვანის იმედით რომ შეეჩურთა სადღაც უჯრის ბოლოს; საქსოვ ჩხირებს თუ წინდის თვალის ამოსაყვანებს, სხვა საგნებს შორის უიმედოდ რომ გაბნეულიყვნენ, ვარგის და უვარგის კალმისტრებს, უსაშველოდ დამოკლებულ და გაცვეთილ თუ ახალ ფანქრებს, ძველ ჩვარში გარჭობილ და მივიწყებულ ნემსებს, ორიოდე ძველისძველ ბლოკნოტს, რომლებშიც ლამის მთელი ცხოვრების განმავლობაში გაცნობილი ადამიანების მისამართები და ტელეფონის ნომრები ეწერა (ბევრმა მათგანმა ვერც კი გაიგო მისი გარდაცვალების ამბავი და ლამის მთელი წლის განმავლობაში ურეკავდნენ, რათა მასთან ხანგძლივი, ბებრული ჭორაობით მოეოხებინათ გული); პატარა ჩვრებსა და ნახმარ ცხვირსახოცებს, თითქმის ბოლომდე ჩამწვარ სანთლებს, ყოველი შემთხვევისათვის რომ გადაენახა - თავთან, ტუმბოზე, დაძინების წინ ხომ მუდამ ანთებდა ამობრუნებულ ქილაზე დამაგრებულ სანთელს, რათა წიგნის კითხვაში რული თუ მოერეოდა, ნათურის ჩასაქრობად ადგომა არ დასჭირვებოდა; მთელს სახლში მოგზაურობის შემდეგ აქ აღმოჩენილ ძველისძველ, გაცვეთილ მელქიორის პატარა კოვზებს; აქვე მივაგენი ფარდის ძველისძველ ოქროსფერ კანტებს, ალაგ-ალაგ რომ ჟანგი დასტყობოდათ; ტარმოტეხილ და ტუჩმოტეხილ სამიოდე ჭიქას, გადასაგდებად რომ ვერ გაემეტებინა, ჩანს, რაღაც აკავშირებდა მათთან - მოგონებები ან თუნდაც უსახელო ინტიმი; სათვალის გატეხილ თუ მთელ ჩარჩოებს, პატარა ჯვრებსა და მუყაოს ხატებს; ძველ, უვარგისსა და ჯერაც ვარგისიან ტანისამოსს, ჯიბის ფარანს, რომელსაც ღილაკი ამოვარდნილი ჰქონდა და, ვინ იცის, რისი იმედით ინახავდა; კანაფზე ასხმულ ფარდის საკიდებს, ოდესღაც გამოყენებული ქსოვილების ნაშთებს, ჩემთვის ნაცნობი თუ უცნობი ადამიანების ფერდაკარგულ ფოტოებს; საწოლის ქვეშ ორიოდე ქუსლმოქცეულ და მტვრიან ფეხსაცმელთან ერთად ხურდა ფულს და, ვინ იცის, როდის შეგორებულ ბოთლს მივაგენი, რომელშიც ჯერაც იყო წყალი. იგივე ხდებოდა ტანსაცმლის კარადაშიც და კედლის თაროებზეც. ბევრი იყო ისეთი ნივთიც, რომლისთვისაც სახელიც ვერ შემირქმევია და დაბეჯითებით ვერც იტყოდი, რა იყო ეს: ავეჯის ჩუქურთმის ნატეხი თუ რაიმე სხვა.
ჰოდა ვიდექი და ნელა, აუჩქარებლად ვიღებდი სათითაოდ ყოველ ნივთს და რაც უვარგისი იყო, ტომარაში ვათავსებდი იმ იდუმალს მიყურადებული თუ მოხელვის მსურველი, რაც ამ ნივთებს ერთ დროს წესრიგს ანიჭებდა. ყოველი მათგანი - ადამიანებთან და მოვლენებთან ერთად - დედასთან მოსულიყო, როგორც მისი სასიცოცხლო გარემოს, როგორც ბედისწერის ამგები რამ და ახლა, იმ გზის ჩამთავრების შემდეგ, რომელშიც განეფინა კიდეც ეს ბედისწერა, აქაურობას ტოვებდნენ. ბედისწერა ხომ ამგვარ, ხშირად სრულიად უმნიშვნელო საგნების ენითაც მეტყველებს. დედის სიკვდილის შემდეგ ისინი ერთხანს ინარჩუნებდნენ მისი გზისა თუ ხატის გახმოვანების უნარს, ერთხანს კიდევ მიმანიშნებდნენ იმ ბებრულ ყუდროზე, რომელშიც იგი ცდილობდა ცხოვრებას. მერე კი უსასრულოდ მარტონი, მორჩილად მომყვებოდნენ ტომარაში, როგორც დედის ყოფის უკვე გამოუსადეგარი ფრაგმენტები თუ