ინტერვიუდან, რომელიც ჰარმონტის რადიოს სპეციალურმა კორესპონდენტმა ჩამოართვა დოქტორ ვალენტინ პილმანს, ფიზიკის დარგში ნობელის პრემიის მინიჭებასთან დაკავშირებით 19.. წელს
...ალბათ, თქვენს პირველ სერიოზულ აღმოჩენად, დოქტორო პილმან, ეგრეთ წოდებული პილმანის რადიანტი უნდა მივიჩნიოთ...
– ვფიქრობ, რომ არა. პილმანის რადიანტი – არც პირველია, არც სერიოზულია და, კაცმა რომ თქვას, არც აღმოჩენაა. და საერთოდაც, ჩემი არ არის.
– ალბათ, ხუმრობთ, დოქტორო. პილმანის რადიანტი ხომ ნებისმიერი მოწაფისთვის კარგად ნაცნობი ცნებაა.
– არც მიკვირს. პილმანის რადიანტი პირველად სწორედაც რომ მოსწავლემ აღმოაჩინა. სამწუხაროდ, აღარ მახსოვს მისი სახელი. ჩახედეთ სტეტსონის „მონახულებათა თეორიას“ – იქ ყველაფერი დაწვრილებითაა მოთხრობილი. რადიანტი პირველად მოსწავლემ აღმოაჩინა, კოორდინატები კი პირველად გამოაქვეყნა სტუდენტმა, თუმცა რადიანტს, რატომღაც, ჩემი სახელი დაარქვეს.
– მართლაცდა, აღმოჩენებთან დაკავშირებით ხანდახან უცნაური ამბები ხდება ხოლმე. დოქტორო პილმან, ხომ არ შეგიძლიათ აუხსნათ ჩვენს მსმენელს...
– მომისმინეთ, მეგობარო. პილმანის რადიანტი – ძალიან მარტივი რამეა. წარმოიდგინეთ, რომ დიდი გლობუსი დააბზრიალეთ და მას რევოლვერიდან დაუშინეთ. ნატყვიარები გლობუსზე ერთგვარ გლუვ მრუდზე განლაგდებიან. მთელი არსი იმისა, რასაც ჩემს პირველ სერიოზულ აღმოჩენას უწოდებთ, მარტივ ფაქტში მდგომარეობს: მონახულების ყველა – ექვსივე ზონა განლაგებულია ჩვენი პლანეტის ზედაპირზე ისე, თითქოს ვინმემ დაუშინა პისტოლეტიდან, რომელიც მოთავსებულია სადღაც დედამიწისა და დენების შემაერთებელ ხაზზე. დენები – ესაა გედის თანავარსკვლავედის ყველაზე კაშკაშა ვარსკვლავი, ის წერტილი ცარგვალზე კი, რომლიდანაც, ასე ვთქვათ, ისროლეს, იწოდება კიდეც პილმანის რადიანტად.
– მადლობას მოგახსენებთ, დოქტორო. ძვირფასო ჰარმონტელებო! ბოლოს და ბოლოს, გასაგებად აგვიხსნეს, რა არის პილმანის რადიანტი! სხვათა შორის, გუშინწინ შესრულდა ზუსტად ცამეტი წელი მონახულების დღიდან. დოქტორო პილმან, იქნებ ამაზეც უთხრათ რამდენიმე სიტყვა თქვენს თანამემამულეებს.
– მაინც რა აინტერესებთ? გაითვალისწინეთ, რომ იმ დროს ჰარმონტში არ ვიმყოფებოდი...
– მით უმეტეს საინტერესოა იმის ცოდნა, რა გაიფიქრეთ, როცა თქვენი მშობლიური ქალაქი უცხოპლანეტელთა ზეცივილიზაციის შემოსევის ობიექტად იქცა...
– სიმართლე გითხრათ, უპირველეს ყოვლისა, გავიფიქრე, რომ შემოგდებული ამბავია. ძნელი წარმოსადგენი იყო, რომ ჩვენს ძველსა და პატარა ჰარმონტში რამე მსგავსი შეიძლებოდა მომხდარიყო. აღმოსავლეთი ციმბირი, უგანდა, სამხრეთი ატლანტიკა – ამათზე კიდევ იფიქრებდა კაცი, მაგრამ ჰარმონტი!
– თუმცა ბოლოს და ბოლოს მაინც მოგიწიათ დაგეჯერებინათ.
– ბოლოს – კი.
– და მერე?
– უცბად გავიფიქრე, რომ ჰარმონტი და ხუთი დანარჩენი მონახულების ზონა... თუმცა, უკაცრავად, მაშინ მხოლოდ ოთხი იყო ცნობილი... რომ ყველა მათგანი თავსდება ძალიან გლუვ მრუდზე. გამოვიანგარიშე რადიანტის კოორდინატები და გადავუგზავნე ჟურნალ “ნეიჩას“.
– კი მაგრამ, ოდნავაც არ აგაღელვათ თქვენი მშობლიური ქალაქის ბედმა?
– იცით რა, მაშინ უკვე მჯეროდა მონახულების, მაგრამ ვერაფრით ვაიძულე თავი სარწმუნოდ მიმეღო პანიკური კორესპონდენციები ხანძარში გახვეულ კვარტალებზე, ურჩხულებზე, რომლებიც შერჩევით ნთქავდნენ მოხუცებსა და ბავშვებს, და სისხლისმღვრელ ბრძოლებზე, რომლებიც იმართებოდა მოუწყვლად უცხოპლანეტელებსა და უკიდურესად მოწყვლად, მაგრამ მარადჟამ სახელოვან სამეფო სატანკო ნაწილებს შორის.
– მართალი იყავით. მახსენდება, ჩვენმა ინფორმატორმა ბევრი რამ აურ-დაურია... თუმცაღა დავუბრუნდეთ მეცნიერებას. პილმანის რადიანტის აღმოჩენა იყო პირველი, მაგრამ, ალბათ, არა უკანასკნელი შენატანი მონახულების შესახებ ცოდნაში...
– პირველი და უკანასკნელი.
– მაგრამ, ყოველგვარი ეჭვის გარეშე, მთელი ამ დროის განმავლობაში ყურადღებით ადევნებდით თვალს საერთაშორისო კვლევების მიმდინარეობას მონახულებათა ზონებში.
– დიახ... დროდადრო ვფურცლავ ხოლმე „მოხსენებებს“.
– მხედველობაში გაქვთ „არამიწიერ კულტურათა საერთაშორისო ინსტიტუტის მოხსენებები“?
– დიახ.
– და, თქვენი აზრით, რა არის ყველაზე მნიშვნელოვანი აღმოჩენა მთელი ამ ცამეტი წლის განმავლობაში?
– თავად მონახულების ფაქტი.
– უკაცრავად?
– თავად მონახულების ფაქტი გვევლინება ყველაზე მნიშვნელოვან აღმოჩენად არა მხოლოდ გასული ცამეტი წლის განმავლობაში, არამედ მთლიანად კაცობრიობის არსებობის მანძილზე. არც ისე მნიშვნელოვანია, ვინ იყვნენ ეს მნახველები. არც იმას აქვს მნიშვნელობა, საიდან მოვიდნენ, რისთვის მოვიდნენ, რატომ დარჩნენ ასე ცოტა ხნით და სად წავიდნენ შემდეგ. მნიშვნელოვანია ის, რომ კაცობრიობამ ახლა მყარად იცის: სამყაროში მარტო არ არის. ვშიშობ, არამიწიერ ცივილიზაციათა კულტურის ინსტიტუტს ასე აღარასოდეს გაუმართლებს და ამაზე ფუნდამენტურ აღმოჩენას ვეღარ გააკეთებს.
– ყოველივე ეს საშინლად საინტერესოა, დოქტორო პილმან, მაგრამ მე, საკუთრივ, მხედველობაში მქონდა ტექნიკური ხასიათის აღმოჩენა. აღმოჩენა, რომლის გამოყენებასაც დედამიწის მეცნიერება და ტექნიკა შეძლებდა. აკი, გამოჩენილ მეცნიერთა მთელი წყება ფიქრობს, რომ მონახულებათა ზონებში გაკეთებულ აღმოჩენებს შეუძლიათ შეცვალონ ჩვენი ისტორიის მსვლელობა.
– კი მაგრამ, მე არ მივეკუთვნები ამ მოსაზრების მომხრეთა რიცხვს. რაც შეეხება ცალკეულ მიგნებებს, ამ საქმის სპეციალისტი არ გახლავართ.
– თუმცაღა უკვე ორი წელია, რაც მონახულების პრობლემებზე გაეროს კომისიის კონსულტანტი ხართ...
– დიახ, მაგრამ არამიწიერ კულტურათა
ჩუქება
