თავი სამოცდამეცამეტე - სისხლი და მელანი
„თეოფანიაში“ თექამი საიდუმლოებზე წერს და მათ გონების მტკივნეულ საგანძურს უწოდებს. იმასაც ხსნის, რომ რასაც უმეტესობა საიდუმლოდ მოიხსენიებს, ნამდვილი საიდუმლო სულაც არ არის. მაგალითად, მისტერიები არ არის საიდუმლო. არც ნაკლებად ცნობილი ფაქტები ან დიდი ხნის წინ დავიწყებული ჭეშმარიტებები. თექამის თქმით, საიდუმლო საგულდაგულოდ დამალული ნამდვილი ცოდნაა.
ამ განსაზღვრებას ფილოსოფოსები საუკუნეების განმავლობაში ჩაჰკირკიტებდნენ და მის ნაკლოვანებებზე, ლოგიკურ ხარვეზებსა და გამონაკლისებზე მიუთითებდნენ. მაგრამ მთელ ამ დროში უკეთესი განმარტების შემოთავაზება ვერავინ მოახერხა, რაც, ალბათ, გაცილებით მრავლისმთქმელია, ვიდრე მთელი მათი კირკიტი.
სხვა, შედარებით ნაკლებად საკამათო და ნაკლებად ცნობილ თავში თექამი ამბობს, რომ ორი სახის საიდუმლო არსებობს – პირისა და გულისა.
საიდუმლოთა უმეტესობა პირისაა – სხვისთვის გაზიარებული ჭორები და ჩურჩულით მოყოლილი გახმაურებული ამბები. ეს საიდუმლოები სამყაროში გამოთავისუფლებას ესწრაფვიან. პირის საიდუმლო ჩექმაში ჩავარდნილ კენჭს წააგავს. თავიდან ვერც კი ამჩნევ, მაგრამ თანდათან სულ უფრო გაწუხებს და აუტანელი ხდება. პირის საიდუმლოებს რაც უფრო დიდხანს ინახავ, მით უფრო იზრდებიან და იბერებიან იქამდე, ვიდრე შენს ბაგეებს არ მოსწყდებიან. ისინი გათავისუფლებისთვის იბრძვიან.
აი, გულის საიდუმლო სულ სხვანაირია. ის პირადი და მტკივნეულია და სამყაროსგან მის დამალვაზე მეტად არაფერი გვინდა. ასეთი საიდუმლოებანი არც იბერებიან და ენაზეც არ გვაწვებიან. ისინი გულში ცხოვრობენ და იქ რაც უფრო დიდხანს ინახავ, მით უფრო მძიმდებიან.
თექამი ამტკიცებს, რომ სჯობს პირი შხამით გქონდეს სავსე, ვიდრე გულის საიდუმლოს ინახავდე. შხამს ნებისმიერი სულელიც კი გადმოაფურთხებს, მაგრამ ამ მტკივნეულ საგანძურს საგულდაგულოდ ვაგროვებთ, ყოველდღიურად ვყლაპავთ და გულის სიღრმეში ვინახავთ. ისინიც იქ ლაგდებიან, მძიმდებიან და წყლულდებიან. საკმარის დროს თუ მივცემთ, საბოლოოდ გულს შიგნიდან გაჭყლეტენ და გაანადგურებენ.
თანამედროვე ფილოსოფოსები თექამს აბუჩად იგდებენ, მაგრამ ისინი გიგანტის ძვლების მტკვერ სვავებს ჰგვანან. რამდენიც უნდა უკირკიტო, თექამს ესმოდა, როგორაა სამყარო მოწყობილი.
* * *
ქალაქში დენნას ადევნებიდან მეორე დღეს მისგან წერილი მივიღე და მოგვიანებით „ოთხი სანთელის“ გარეთ შევხვდი. გასული რამდენიმე თერთმეტეულის განმავლობაში იქ უამრავჯერ შევხვედროდით ერთმანეთს, მაგრამ დღეს ყველაფერი სხვანაირად იყო. დენნას გრძელი, მოხდენილი კაბა ეცვა, ოღონდ არა იმჟამინდელი მოდის შესაფერისად დანაოჭებული და მაღალი ყელით, არამედ ვიწროდ მოტმასნილი და ყელთან მოშიშვლებული. ყოველი ნაბიჯის გადადგმაზე მუქი ლურჯი კაბის გვერდითა ჭრილიდან შიშველი ფეხი მოუჩანდა.
დენნას არფის ჩასადები იქვე, კედელზე მიეყუდებინა, თავად კი მომლოდინე თვალებით იყურებოდა. მუქი თმა მზეზე უბრწყინავდა და ცისფერი ზონრით შეკრულ სამ წვრილ ნაწნავს თუ არ ჩავთვლით, თავისუფლად ჩამოშლოდა. შიშველ ტერფებზე ბალახის მწვანე ლაქები ეტყობოდა. გამიღიმა.
– დასრულდა, – მითხრა და მღელვარებამ მის ხმაში შორეული ქუხილივით გაიჟღერა, – ყოველ შემთხვევაში, საკმარისად მზადაა, რომ შენ დაგიკრა. გინდა, მოისმინო? – შეკითხვაში კარგად მიჩქმალული სიმორცხვე შევატყვე.
ვინაიდან მეც და დენნაც გასაიდუმლოების მოყვარული მფარველებისთვის ვმუშაობდით, საკუთარ საქმიანობას არც ისე ხშირად განვიხილავდით. ერთმანეთს მელნით დათხვრილ თითებს ვუჩვენებდით და შემოქმედებით სირთულეებზე მხოლოდ გადაკვრით ვწუწუნებდით.
– მის მოსმენაზე მეტად არაფერი მინდა, – ვუპასუხე მე, დენნამაც არფის ჩასადებს ხელი დასტაცა და ქუჩას გაუყვა. ფეხდაფეხ მივყევი, – მაგრამ შენი მფარველი წინააღმდეგი არ იქნება?
დენნამ მხრები გულგრილად აიჩეჩა.
– როგორც თვითონ ამბობს, უნდა, რომ ჩემს პირველ სიმღერას ხალხი ასი წლის შემდეგაც მღეროდეს, ამიტომ, არა მგონია, ჩემგან მისი სამუდამოდ გადამალვა მოითხოვოს, – გამომხედა, – სადმე განმარტოებული ადგილი ვიპოვოთ და იქ მოგასმენინებ. თუ სახურავიდან არ გადმოდგები და ჩემს სიმღერას მთელ ქალაქს არ მოსდებ, საფრთხე არ მემუქრება.
უსიტყვო შეთანხმებით ქალაქის დასავლეთ კარიბჭისკენ გავემართეთ.
– ჩემს ბარბითსაც წამოვიღებდი, – დავარღვიე სიჩუმე, – მაგრამ როგორც იქნა საიმედო ხელოსანი ვიპოვე და მორყეული კოჭის შესაკეთებლად დავუტოვე.
– დღეს მსმენელად უფრო გამომადგები, – მიპასუხა დენნამ, – სანამ მე დავუკრავ, უბრალოდ, სულგანაბული იჯექი. ხვალ ადგილებს გავცვლით და მე მოგაჩერდები გაოცებული, თვალებდანამული და შენი ოსტატობით, ჭკუითა და მომხიბვლელობით აღტაცებული, – არფა მეორე მხარზე გადაიტანა და ღიმილით გააგრძელა, – იმ შემთხვევაში, თუ ეს ყველაფერიც ხელოსანს არ დაუტოვე.
– ყოველთვის დუეტის მომხრე ვიყავი, – შევთავაზე, – არფა და ბარბითი იშვიათი წყვილი კია, მაგრამ მაინც მომისმენია.
– როგორი ფრთხილად შერჩეული სიტყვებია, – გადმომხედა, – ვიფიქრებ.
როგორც მანამდე – არაერთხელ, თავს ახლაც ძლივს ვიკავებდი, რომ ამბროზისგან მისი ბეჭდის დაბრუნების ამბავი არ მეთქვა. მინდოდა მთელი ამბავი მომეყოლა, შეცდომებიანად. მაგრამ იმაშიც დარმუნებული ვიყავი, რომ ჩემი საქციელის
ჩუქება
