პაოლო იაშვილი - ცისფერყანწელთა ლიდერი 1937 წელს პაოლო იაშვილმა საქართველოს მწერალთა კავშირის შენობაში სიცოცხლე თვითმკვლელობით დაამთავრა და ასე გამოხატა თავისი დამოკიდებულება ძალმომრეობისადმი ქვეყანაში, ხელოვნებაში, სულიერ სამყაროში. ამ დროისათვის მას 25-წლიანი ლიტერატურული გზა ჰქონდა გავლილი, იყო "ცისფერი ყანწების" ერთ-ერთი ლიდერი - ჯგუფისა, რომელმაც იმ ათწლეულებში უკვე ორჯერ განსაზღვრა ქართული კულტურის განვითარების მიმართულებები. 50-იან წლებამდე პაოლო იაშვილის სახელს ვეღარ შეხვდებოდით ქართულ წიგნებსა და პერიოდიკაში. შემდეგ მისი ხსენება კვლავ დასაშვებად იქნა მიჩნეული და ლექსების პირველი წიგნიც მხოლოდ 1955 წელს გამოიცა. თუმცა შეიძლება ითქვას, რომ ამ პერიოდში, იდეოლოგიზებულ გარემოში, ჯერ კიდევ ვერ მოხდებოდა "ცისფერი ყანწების" და, შესაბამისად, პაოლო იაშვილის მიერ განსაზღვრული ლიტერატურული პოზიციების სრულად გაცნობიერება. მათი კულტურული მემკვიდრეობის ათვისების მოთხოვნილება საქართველოში უფრო მოგვიანებით, 90-იანი წლების დამდეგიდან გაჩნდა, როცა ქართულ სინამდვილეში შესაძლებელი გახდა პირდაპირი მიმართების დამყარება იმ კულტურასთან, რომლის შემოტანა საქართველოში მიზანმიმართულად ხდებოდა პაოლო იაშვილის მიერაც.
როცა 1913 წელს პაოლო იაშვილი პარიზში, ლუვრის ხელოვნების ინსტიტუტში სასწავლებლად გაემგზავრა, მას და მის თანამოაზრეებს უკვე ნათლად ჰქონდათ განსაზღვრული ინტერესების სფერო. XX საუკუნის დასაწყისში, ევროპულ კულტურაში მოდერნიზმის ბატონობის ხანაში, ქართული მწერლობის ახალგაზრდა თაობის მიერ ლოგიკური არჩევანი იყო გაკეთებული: ორიენტაცია თანადროული ევროპული კულტურისაკენ, მოდერნიზმისკენ. ახალგაზრდა პაოლოსა და მისი მეგობრების ინტერესი ამ მიმართულებით ჯერ კიდევ ევროპასა და რუსეთში გამგზავრებამდე გააღვივა გრიგოლ რობაქიძემ, რომელიც კიდევ დიდხანს დარჩება მისი თაობის მეტრად, როგორც თავად პაოლო ამბობს - სიმბოლიზმის შემომტანად საქართველოში (მანიფესტი "პირველთქმა"), მათი ორდენის კარდინალად და დირიჟორად (ლექსი "გრიგოლ რობაქიძეს").
პარიზში გამგზავრებამდე ახალგაზრდა პაოლო იაშვილის რედაქტორობით უკვე გამოსული იყო ჟურნალი "ოქროს ვერძი". ხოლო პარიზიდან დაბრუნებისას (I მსოფლიო ომის გამო პარიზში სწავლა დიდხანს არ გაგრძელებულა; ამ შთაბეჭდილებებს მკითხველი ნახავს ლექსში "ევროპა, 1915, იანვარში"), 1916 წლის დასაწყისში კი მისი რედაქტორობით გამოსული ჟურნალის, "ცისფერი ყანწების" ორი ნომრით ქართულ ლიტერატურაში ოფიციალურად გამოცხადდა სიმბოლიზმის, უფრო ზოგადად კი, მოდერნიზმის ზეგავლენის პერიოდის დაწყება. "ცისფერი ყანწები" თავად პაოლო იაშვილის მანიფესტით, "პირველთქმით" იხსენებოდა. როგორც ლიტერატურული მანიფესტის სტილი მოითხოვს, "პირველთქმაც" საკმაოდ პათეტიკური, მეტაფორული, დეკლარაციული ხასიათის დოკუმენტია.
ცისფერყანწელებმა - პაოლო იაშვილმა, ტიციან ტაბიძემ, გრიგოლ რობაქიძემ, ვალერიან გაფრინდაშვილმა, კოლაუ ნადირაძემ, სანდრო ცირეკიძემ, ნიკოლო მიწიშვილმა, რაჟდენ გვეტაძემ, შალვა აფხაიძემ, გიორგი ლეონიძემ, შალვა კარმელმა, გიონ საგანელმა - შექმნეს საქართველოში, ფაქტობრივად, პირველი ლიტერატურული დაჯგუფება, მონიშნეს არა მხოლოდ ახალი ესთეტიკური და მსოფლმხედველობრივი ორიენტირები, არამედ მათი მეშვეობით კულტურის რეორიენტაციის ძირითადი ხერხები. ეს იყო, უწინარესად, ჯგუფური მუშაობის პრინციპი - როცა ერთი ესთეტიკური პოზიცია, საერთო სულიერი და პიროვნული მისწრაფებები, მხატვრულ ძიებათა ერთიანი პროცესი აერთიანებს და კრავს ჯგუფის საქმიანობას. წმინდა ლიტერატურული თვალსაზრისით ეს გულისხმობდა: სიმბოლისტური ესთეტიკის საფუძველზე, უმეტესად, პოეტური მცირე პროზაული ტექსტების შექმნას; ესსეისტური ჟანრის დამკვიდრებით თეორიულ და მსოფლმხედველობრივ საკითხებზე მუშაობას; ქართულ პოეზიაში ახალი პოეტური ფორმების (სონეტი, ტრიოლეტი, ტერცინა) და, რაც მთავარია, ვერლიბრის, თავისუფალი ლექსის მიზანმიმართულ შემოტანას; ევროპელი და რუსი სიმბოლისტების ტექსტების თარგმნას, საკუთარ ტექსტებში მათი სახელების დაფიქსირებას და მათდამი რეფერირებას, ტექსტების დატვირთვას კულტურული კოდებით, რომელთა გახსნასაც აჩვევდნენ მკითხველს; ახალი (და ახლებური) ლიტერატურული პერიოდიკის (ჟურნალები "ცისფერი ყანწები", "მეოცნებე ნიამორები", "მშვილდოსანი", გაზეთები "ბახტრიონი", "ბარრიკადი", "რუბიკონი"), პოეტური კრებულებისა და თარგმანების გამოცემას; ზოგადი თვალსაზრისით - საქართველოში სოციოკულტურული ველის განახლებას და ლიბერაციას, თავისუფალი სააზროვნო და ესთეტიკური გარემოს შექმნას. ნიშანდობლივია, რომ ეს სამუშაო მიმდინარეობდა არა მხოლოდ ლიტერატურული გამოცემების ფურცლებზე, არამედ, შესაძლოა, არანაკლები ძალისხმევითაც, უშუალო ადამიანურ სივრცეში. განსაკუთრებული მნიშვნელობა ჰქონდა ლიტერატურულ და პირად დიალოგს: ცისფერყანწელებისა ერთმანეთთან და, მეორე მხრივ, საზოგადოებასთან. თავად პაოლო იაშვილის როლი ძალზედ მნიშვნელოვანი იყო ლიტერატურული საქმიანობის ფორმების განსაზღვრისას, მაგრამ ლეგენდად რჩება ისიც, თუ რამდენ ძალას, ენერგიას, ემოციას, არტისტიზმს, ექსპრომტებად გამოხატულ პოეტურ პოტენციას ხარჯავდა იგი პირად ურთიერთობებში, და რამდენ წრფელ მეგობრულ გრძნობებს უძღვნიდა ცისფერყანწელებს. როგორც ჩანს, მისი პირადი წვლილიც განსაკუთრებული იყო იმაში, რომ, როგორც თვითონ ამბობდა, "ცისფერი ყანწები" ერთი პოეტი იყო, რადგან სჯეროდა, რომ "მხოლოდ ადამიანური ერთობა პოეტების ქმნის მათი შკოლის შინაარსს, მხოლოდ მუდმივი კავშირი არკვევს, რა იქნება ხვალ" (ესსე "7 წელიწადი").
შესაძლოა იმიტომაც, რომ პაოლო იაშვილის, ისევე, როგორც სხვა ცისფერყანწელების შემოქმედებითი ენერგია ამ ორ ურთიერთდაკავშირებულ, თუმცა ურთიერთგანსხვავებულ სივრცეში იხარჯებოდა, მათი მხატვრულ-თეორიული მემკვიდრეობა არ არის ძალიან ვრცელი, მოცულობითი. თუმცა მხოლოდ ამის გამო არ არის, რომ ქართულ სალიტერატურო კრიტიკაში გაისმოდა და ჯერაც