I
ეს ერთი კვირაა რაც თოვს და თოვს გამუდმებით. ხეები შეისუდრა მიწა დაიწვირთა და პაწია თეთრი ნაგლეჯები თამაშითა და ხტუნვით შეუჩერებლად ისევ განაგრძობენ ცეკვას.
ზეცა თოვლის ნაფლეთებად იმსხვრევა და ეს ნამსხვრევები საოცნებო ზვინებათ გუნდავდება აქა-იქ.
მთელი სამყარო თეთრ სამეფოდ გადაიქცა და თოვლის თეთრი ფერიები, თეთრი ზღაპრებით, თეთრად აძინებენ გარემოს.
ჩვენი სოფლის გზა სრულიად გაუდაბურდა. მაზე იშვიათად თუ დაინაცავ მიმავალ ვინმეს. მოწყენილობა ვიგრძენ, ფანჯარას მივადექი და დავინახე ჩემი ქმარი, რომელსაც ფეხზე თხილამურები გაეკეთებინა და თოფით მხარზე მეძებრებს უსტვენდა.
– საით? შევეკითხე მას დახურულ ფანჯრიდან.
– გამარჯვება მისურვე, ლიანა, მომიგო მან, სანადირო ჩანთა მხარზე გადაიდო და ნელი ნაბიჯით აჰყვა ოდნავ აკვალულ ბილიკს, ზეით აზიდულ ტყისაკენ რომ მიდიოდა.
არ დამიჯდა ასეთ დარში მისი ასეთი ახირება, მაგრამ საწინააღმდეგოდ მაინც არაფერი ვსთქვი, ვინაიდან წინდაწინ ვიცოდი, თუ როგორ პასუხსაც მივიღებდი მისგან.
თვრამეტი წლის ვიყავი, როცა არჩილმა, უმაღლესი აგრონომიული ცოდნით აღჭურვილმა და საკმაოდ ხანში შესულმა კაცმა, ჯვარი დაიწერა ჩემზე. მას შემდეგ, თუმცა რამოდენიმე წელი გავიდა, მაგრამ ის მაინც ისე მიცქერდა, როგორც უმფროსი უმცროსს, როგორც დიდი პატარას. ვერ ვიტყვი, რომ მასიამოვნებდა ასეთი მოქცევა, მაგრამ ამ გრძნობას აქარწყლებდა მისი თავდადებული სიყვარული, რომელსაც მე ყოველწამში ვგრძნობდი. ამ უდაბურ ადგილს მან შეიძინა დიდი მამული და ისე გააშენა ის, რომლის მსგავსს საქართველოში იშვიათად თუ შეხვდებოდით. მართალია მე მოწყვეტილი ვიყავ ქალაქს, კულტურულ საზოგადოებას, გასართობებს, მაგრამ არც ისე მწვავედ ვგრძნობდი ამ დანაკლისს. მარტოობაში აღზრდილს, მარტოობა მიყვარდა და სოფლის მყუდროება კი ხელს უწყობდა ჩემს მუშაობასა და უფრო აცხოველებდა ჩემს ფანტაზიას.
სამხატვრო სკოლაში ნიჭიერ მოწაფედ ვითვლებოდი და მართალია ჩქარა მოვსწყდი საყვარელი საქმეს, მაგრამ ხატვას თავი მაინც არ დავანებე და ჩემი სურათებიც ხშირად თავსდებოდა სხვა და სხვა ქართულ ჟურნალებში. მე მიყვარდა ჩემი საქმე და ეს საქმე მავიწყებდა იმ სულიერ ობლობის გრძნობას, რომელიც ხშირად ჩემს უნებურად შემიპყრობდა ხოლმე.
აი, ეხლაც ჩემი არსების სიღრმეში ნისლივით ასცურდა სევდათა სახეები და მეც ჩვეულებრივად მივაშურე სამუშაო კუთხეს. ის იყო მოვაბრუნე მოლბერტი, რომ კარები გაიღო და ოთახში შემოხველი შენ, შენ ვიღაც უცხო, მაღალი, შავგვრემანი ყმაწვილი. ბუხრის ქუდი და გრძელი ბეწვიანი ნაბადი სულ თოვლით იყო შეფრქვეული.
– მაპატიეთ, ასეთი სახით, რომ ვიჭრები თქვენს მარტოობაში და გირღვევთ მყუდროებას გეფიცებით, ეს ჩემი ბრალი არ არის. მახლობელ სოფლიდან მოვდივარ, თოვლში ცხენი დამიდგა და აქამდის ძლივს მოვაღწიე. ამ სიტყვებით ნაბადი მოიხადე და ჩემსკენ რამოდენიმე ნაბიჯი წარმოსდგი.
– მობრძანდით, წარმოვსთქვი სრულიად დამშვიდებული სახით და სკამი ანთებულ ბუხართან მივდგი.
– ნება მიბოძეთ, ქ-ნო ლიანა, წარმოგიდგინოთ ჩემი თავი. თქვენს წინ სდგას თამაზ ზურაბიძე, რომელიც უმორჩილესად გთხოვთ, კადნიერებათ არ ჩაუთვალოთ ასეთი მოულოდნელი სტუმრობა.
– საიდან იცით თქვენ ჩემი სახელი? ვიკითხე გაკვირვებით.
– მე ვიცნობ თქვენს სურათებს და თქვენც რამოდენიჯერმე მინახიხართ ქალაქში.
– მეც წამიკითხავს თქვენი წერილები, თქვენ მგონი პუბლიცისტობთ, არა?
– ხან, მოწყენილობის დროს. შეიძლება დავათვალიერო თქვენი სურათების ალბომი? შემეკითხე შენ და როცა ჩემი დასტური მიიღე, ალბომი ხელში აიღე და იქავე სკამზე ჩამოჯექი. სიჩუმეს ცეცხლის საამური გუგუნი და ალბომის ფურცვლა არღვევდა. ხმა ამოუღებლივ, დაკვირვებით დაჰყურებდი სურათებს და მეც საკმაო დრო მქონდა დამეთვალიერებინე შენ. ზევით აწეული შავი თმები არ ფარავდა საკმაოდ ფართე შუბლს და სახის გრაციოზული ნაკვთები ვერ არბილებდა ტუჩების ვნებიან მოხაზულობას და იმ ცეცხლს, რომელიც გამოკრთოდა შენი თვალებიდან.
– ძალიან მომწონს თქვენი “ სოფლის ბავშვები ” , “ სამშობლოსათვის თავდადებულნი ” , “ ცრემლები ” . აქ არის განცდა, არის სილამაზე, არის მხატვრული ნიჭი.
– გმადლობთ შექებისათბის.
– არა, აქ შექებას ადგილი არ ჰქონია. მე ხელოვნებაზე მიუდგომელად ვიცი ლაპარაკი და ამიტომ შენიშვნას უკეთებ თქვენ “ პირველ სიყვარულს ” , ის სუსტია.
– რაში გამოიხატება მისი სისუსტე?
– აბა დაუკვირდით თქვენ მიერ შექმნილ ქალს. თეთრ კაბაში კოხტად გახვეული, მოშორებით დამდგარა და ამაყად თავ აღებული გულგრილად შეყურებს ახალგაზრდა კაცს. ვაჟიც თითქო გრძნობს ამას დ ავერ ბედავს მიუახლოვდეს საყვარელ ქალს.
– იქ, სადაც თქვენ გულგრილობას ხედავთ, არის ქალური კდემამოსილება და თავდაჭერილობა, – გიპასუხე დამცინავი ღიმილით და სახეში ამაყად ჩაგხედე.
– თქვენსა და ამ სურათს შორის დიდი მსგავსებაა, თქვენი თვალებიც ისე ცივად და