მშობლიური სახლის ლურსმანი
იყო და არა იყო რა, იყო ერთი ცოლ-ქმარი. სამი ვაჟიშვილი ჰყავდათ: მატსი, პეტერი და სვენდი.
ერთ წელს გვალვა დაიჭირა და ოჯახს გაუჭირდა. ლუკმაპური სანატრელი გაუხდათ.
– მეტი რა გზაა, სამუშაოდ უნდა წახვიდეთ, – თქვა მამამ.
დედა ატირდა.
– მატსსა და პეტერს რა უშავთ, უკვე დიდები არიან, ჯაფას გაუძლებენ, – თქვა დედამ, – აი, საწყალ სვენდს რა ეშველება, დამეღუპება ბიჭი. მეთორმეტე წელშია გადამდგარი, შეხედეთ ერთი, როგორი გაკნაჭულია, ან რისი გამკეთებელია, ან რისი მშოვნელი.
– მწყემსად დადგეს, რაკი სხვა არაფრის მაქნისია, – დაასკვნა მამამ.
მაგრამ სვენდმა დედა დაამშვიდა:
– ფიქრი ნუ გაქვს, დედა, გამიშვი, იქნებ რამე საქმეს ვეწიო.
ბოლოს დედა დათანხმდა. შეუდგნენ ძმები სამზადისს.
უფროსმა ძმამ, მატსმა თქვა:
– მამაჩემის ძველ ჯუბას წავიღებ. მამა მაინც სახლში ზის და არ სჭირდება.
– მე ქვაბს წავიღებ! – თქვა შუათანა პეტერმა, – დედაჩვენს მოსახარში მაინც არაფერი მოეძებნება. გავყიდი ქვაბს და სანამ სამუშაოს ვიშოვი, იმ ფულით თავს იოლად გავიტან.
თაროდან კრიალა ქვაბი ჩამოიღო და თავზე ქუდივით ჩამოიმხო.
– სვენდს არაფერი შეხვდა, – ამოიოხრა დედამ.
დედას ძალიან უყვარდა უმცროსი ვაჟიშვილი: სვენ დი გულთბილი და მოსიყვარულე ბიჭი იყო. რითაც შეეძლო, დედას საქმეებში შველოდა ხოლმე.
– დედა, მე სამახსოვროდ, აი, იმ ლურსმანს წავიღებ, ძილის წინ ზედ ჯუბას რომ ვკიდებ ხოლმე.
სვენდმა კედლიდან ლურსმანი ამოაძრო, ჩვარში შეახვია და ჯიბეში ჩაიდო.
– რა ახირებული ბიჭია! – გაიცინეს ძმებმა, – რამ მოაფიქრებინა ამ ჟანგიანი ლურსმნის თრევა. არა, მაინც რად გინდა?
– ვინ იცის, რისთვის გამომადგეს, – უპასუხა სვენ დმა.
ისეთ კარგ გუნებაზე იყო, თითქოს სახლიდან ლურსმანი კი არა, გროვა ოქრო წაეღო.
დედა თვალცრემლიანი გაჰყურებდა მიმავალ შვილებს. სვენდი კი დიდხანს უქნევდა დედას ქუდს.
გზაჯვარედინზე უფროსი ძმები შეჩერდნენ:
– მე და პეტერი ერთად წავალთ, შენ შენი ლურსმნით ნუღარ აგვეტორღიალები! – უთხრეს სვენდს.
– კარგად იყავით, ძმებო, გზა მშვიდობისა! იმედია, მალე გნახავთ! – უთხრა სვენდმა ძმებს და სოფლის შარაზე გადაუხვია.
ბევრი იარა თუ ცოტა იარა, ხედავს, გზაზე ვიღაც ჯახირობს. შეშინებულმა გაიფიქრა: "ვაითუ, დათვია, თავს როგორ ვუშველოო?" მაგრამ, თურმე კაცი იყო, ოთხთვალა გაჰფუჭებოდა და იმას ეწვალებოდა.
– ბიჭუნა, ყური მიგდე, – დაუძახა სვენდს, – მოდი, მიშველე, თვალი გამომიძვრა და სამჭედლომდე ვეღარ მივაღწიე.
– ერთი ლურსმანი მაქვს, ჭინჭილაქის მაგივრობას გაგვიწევს. ოღონდ ცოტა ხნით შემიძლია გათხოვოთ, ის ჩემთვის ძალიან ძვირფასია, შინიდან მაქვს წამოღებული.
გლეხმა გადაიხარხარა:
– სასაცილო ბიჭუნა ხარ! უსათუოდ დაგიბრუნებ შენს ძვირფას ლურსმანს, როგორც კი სამჭედლომდე მივალთ.
გლეხმა და სვენდმა ოთხთვალას ბორბლები დაამაგრეს, ზედ შემოსხდნენ და სამჭედლოსკენ სწრაფად გასწიეს.
სვენდს თავის სიცოცხლეში არ ენახა სამჭედლო და იქაურობა მოეწონა.
– აქ ყოფნას რა სჯობს, საბერველის ბევრვა და უროს ხმაური მუსიკასავით ჩამესმის. ნეტა მეც მჭედელი ვიყო!
– რა გემრიელად გამაცინე, ბიჭო, – უთხრა მჭედელმა, – ასეთ მძიმე უროს რას მოერევი! სათამაშო ხომ არ გგონია. თუ ეგრე გინდა, საბერველი ბერე, სანამ ჩემი შვილი გამომჯობინდება. პურს გაჭმევ და ორიოდ გროშსაც მოგცემ.
ასე დარჩა სვენდი მჭედელთან. გლეხმა ლურსმანი დაუბრუნა. სვენდმა გაასწორა და ისევ ჯიბეში ჩაიდო.
მჭედელი მალე დარწმუნდა სვენდის გამჭრიახობაში და გადაწყვიტა, თავისი ხელობა ესწავლებინა. შეუდგა კიდეც სწავლებას და მალე სვენდი ბევრ რამეს საკუთარი ხელით აკეთებდა.
მაგრამ ერთი თვის შემდეგ მჭედლის ვაჟი გამოჯანმრთელდა. მჭედელმა სვენდს გასამრჯელო მისცა და დაითხოვა.
მიდიოდა სვენდი გზაზე და მხიარულად ღიღინებდა. სულ მალე გზის პირას განმარტოებით მდგარ ერთ სახლს მიადგა. სახლის ზღურბლზე სათვალიანი, ჩია კაცი იდგა. ეტყობოდა, რომ თერძი იყო – გრძელი თასმით კისერზე მაკრატელი ეკიდა და ჯუბას წმენდდა. უეცრად ჯუბა ხელიდან გაუვარდა და ცვრიან ბალახზე დაეცა.
– ჯუბა ჩამოკიდეთ და ისე გაწმინდეთ! – ურჩია სვენდმა.
– ეგღა მაკლია, შენისთანა ცხვირმოუხოცავმა ჭკუა მასწავლოს, უშენოდაც იოლად გავალ, გაბრაზდა თერძი.
სვენდს თერძის სიტყვები არ სწყენია. უთხრა, მე გიშველიო. ჯიბიდან სწრაფად ამოიღო ლურსმანი და კარს მიაჭედა.
თერძს გაეღიმა, ჯუბა ლურსმანზე ჩამოკიდა და ხელად გაწმინდა. მერე სვენდი შინ შეიპატიჟა და ცოლს უთხრა, ამ ბიჭს რძე და პური მიეციო.
სვენდი მშიერი იყო და
ჩუქება
