I მე 18 … წელს გადავწყვიტე მეცხვარეობა დამეწყო და ამ ხელობის შემწეობით მომევლო მთა და ბარი, გამეცნო ხალხი და გამომეცადა ის შიშით და სიამოვნებით სავსე ცხოვრება, რომელიც მწყემსს განუშორებლივ თანა სდევს.
მე თითონ, როგორც მთის კაცს, მყვანდა რაოდენიმე ცხვარი, ცოტაოდენი კიდევ ზოგიერთს მიწებში გაცვლით მოვაგროვე მივუმატე ჩემს ფარას, ავიღე ჯოხი და თოფი და ამგვარად შევიქენ მეცხვარე.
რასაკვირველია, პირველი ჩემი ნაბიჯი ყველამ, განურჩევლად ყველამ მასხარად აიგდო, რადგანაც ამბობდნენ, რომ მებატონეს და მასთან სახელიანი კაცის შვილს უბრალო მეცხვარეობა არ ეკადრებაო, მაგრამ მე ჩემი მიზანი მქონდა, ჩემი სურვილი და ეს იქამდის ძლიერი იყო, რომ არავითარს რჩევას ყური არ ვუგდე; მე მინდოდა მენახა ხალხი, მსურდა გამეგო იმათი სურვილი, მეცხოვრა იმათი ცხოვრებით, ჩემ თავზედ გამომეცადა ის მოთხოვნილება და გაჭირვება, რომელიც უკან სდევს მუშა ხალხს, და რაღა დამაყენებდა შინ! მივაღწიე ჩემს მიზანს, დავუახლოვდი, გავიცან ისინი, ვისიც გაცნობა და დაახლოება ისე გულით მსურდა (თუ როგორ – ჩემის ნაწერების მკითხველებზედ მივაგდებ). აქ კი მინდა გიამბოთ ზოგიერთი ეპიზოდი ჩემის მეცხვარობიდგან და მგონია რომ ეს რაოდენსამე ინტერესს მოკლებული არ იქნება.
ჯერ კიდევ ზაფხული იყო. ცხვარი არ გაგვეშრო და დედალს ცხვარს მივსდგომოდი მოსაწველად. გზაში შემომხვდა ორი მოხევე, რომლებიც სრულიად არ მიცნობდნენ და ჩაცმულობაზედ კი ვერ გამარჩევდნენ, უბრალო მწყემსი ვიყავ, თუ მთაში სახელიანი კაცის შვილი.
– ბარაქა შენს ცხორსა! – წამომძახეს იმათ, რაწამს გამისწორდნენ.
– უფალმა გილხინასთ! – ვუპასუხე მე.
– ვისია ეგ ცხორი? – მკითხეს.
მე დავუსახელე ჩემი გვარი.
– ბეჩაო ჩემო თაო, მართლა იმათ სერია … დამღაც იმათ მეტს არავისა აქვს, – წარმოსთქვა ერთმა და დაუმატა: – შენ ვიღას ბალღი ხარ?
– მე არახვეთელი გახლავარ, შენი კვნესამე, – მოვუქციე მთიულურად, – ბურულიან იაკობასი.
– მოჯამაგირედა ხარ, თუ ცხორი გყავს დაზიარებული? – კიდევა მკითხეს.
– ცხორი, შენი კვნესამე, – მივეც პასუხად.
ჩემი თანამგზავრები მომიდგნენ გვერდს და მშველოდნენ ცხვრის გამორეკას.
– ბალღო, რაი გქვიან?
– მამუკა, შენი კვნესამე.
– მართლა, შენი აღა თავად დადის ცხორში?
– დადის, ლომისის მადლმა! – ვუპასუხე მე.
– თავად დადის! ? – გაიკვირვეს იმათ.
– ჰო.
– საკვირველია, ღვთის მადლმა!
– რაისთვის? – ვკითხე მე და გულის ძგერით დავუწყე ყურის გდება.
– აბა, როგორ საკვირველი არაა, ხელმწიფის სწორის კაცის შვილია და ცხორს ასდევნებია! .. აჰუ! – ჩაიქნია ხელი უცნობმა.
– მერე მანდ ცუდი რა არის?.. ცხორი ჰყავს და თითონ დასდევს.
– ცუდი?.. ხევის ბატონის შვილი და უბრალო მეცხორე! – გაიკამათა იმანვე.
– მაგის მამა-პაპასაც ჰყოლია ცხორი, მაგრამ თითონ არ უვლიათ, არა, ღვთის მადლმა, – დაუმატა მეორემ.
– აბა, ძალიან იკადრებდნენ მეცხორობას! … სულ ჩინებით სავსე ჰქონიათ ყელ-გული.
– მაშინ ცხო დრო იყო და ეხლა სხვა, – ვცადე თავის მართლება.
– ცხო დრო კი არა, უხეირო ყოფილა, თორემ ქვეშეს პრისტავად იქმნებოდა.
მეტად გული მატკინა ამ სიტყვებმა, რომ კიდევ ლაპარაკი გამეგრძელებინა; წამოვუარე ცხორს და შევფინე მთაზედ, სადაც კიდევ რამოდენიმე ხანი მინდოდა მეძოებინა, რადგანაც მოსაწველად მირეკა ჯერ ადრე იყო.
ჩემი უცნობები გამომეთხოვნენ და მე კი დავრჩი იმათ სჯით დაღონებული და ფიქრებმა გამიტაცეს.
წამოვიდა ნისლი და დაიწყო ჟონა; მეც წამოვისხი ყისინა, ბაშლუყა წამოვიგდე თავზედ და ცხვარს დავუდეგ წინ, რათა წინები შემეყენებინა და გაუმაძღრად სირბილის გამო მადიანს ძოვნას არ მოჰკლებოდნენ.
არ გაიარა რამდენმამე ხანმა, როდესაც შევამცნიე, რომ ორი ვიღაცა კაცი წვერიანები და შტაცკურს ტანისამოსში მოდიოდნენ ჩემკენ. მე გაკვირვებით დავუწყე იმათ ცქერა, რადგანაც თუ მგზავრები იყვნენ, მაშინ იმათი გზა გაღმაზედ უნდა ყოფილიყო და იმ მხარეს ვერ მოხვდებოდნენ, საითკენაც მე ვიყავი.
ისინი მოვიდნენ ახლოს და მოიმარჯვეს ჯოხები, რადგანაც ჩემი ბასარა ყეფით გაექანა იმათკენ, მაგრამ, რა მე დავუძახე ძაღლს, და ისიც კუდის ქნევით მოვიდა ჩემთან. უცნობებმა ღიმილი დაიწყეს და დამტვრეულის რუსულის ენით ლაპარაკი დამიწყეს:
– Собак, Собак … Нет кусай …
– Нет кусай, – ვუპასუხე მეც ამგვარადვე.
– Баран, баран … – დაიწყო ერთმა, ვეღარ გაათავა, რადგანაც რუსული არ იცოდა და მიუბრუნდა ამხანაგს ფრანცუზულად: – როგორ უნდა ვკითხო, მატყლს სადა ჰყიდიან?
– მეც არ ვიცი, – ფრანცუზულადვე უპასუხა მეორემ.
ბოლოს იმათ გააბეს ლაპარაკი მატყლის
