ბედნიერება რა არისო ვინმეს რომ ეკითხა ან გაჩუმდებოდა ან უსასრულოდ ილაპარაკებდა ..
ვერ იტანდა მსგავს კითხვებს : ,, რას ვერ აპატიებდი საყვარელ ადამიანს? რა ჟანრის მუსიკას უსმენ ? რითი ერთობი? " .. და მაინც რა არის ბედნიერებაო ვინმეს რომ ეკითხა ან გაჩუმდებოდა ან უსასრულოდ ილაპარაკებდა ..
.
მისთვის სახელი არ დაურქმევიათ, ან შეიძლება დაარქვეს კიდეც, თუმცა იმდენად უცხო და არაორგანული იყო, რომ მისად ვერ აღიქვამდა და ამის მცდელობით დიდად თავიც არ შეუწუხებია. ზოგჯერ ფიქრობდა:
,,როცა გავიზრდები მაინც გადავიკეთებ, მაგრამ ისე რა კარგი იქნებოდა ყველა თვითონ რომ ირჩევდეს რა ერქმევა, სახელი ხომ სხეულივითაა, მასში ხარ, მასთან ხარ, მისთვის ხარ და შენთვისაა.. მოიგლეჯ და მოგეწებება , გაექცევი და გამოგეკიდება... ან , ან იქნებ გავეკიდებით.. შენი სახელის გაგონებისას უარყოფითი მოგონებები თუ გიტივტივდება ეს ცუდია, მე მინდა ჩემი სახელის ხსენებისას პეპლები მახსენდებოდეს.. პეპლები, ჩიტები, მწვანე ბალახი და მეღიმებოდეს.. კი,კი კარგი იქნებოდა ყველა თავად წყვეტდეს რას იგრძნობს.’’
ის დილაც იყო მზიანი, აწ უკვე მოძლიერებულმა სხივებმა ადრიანად გაათბეს სოფელი..ბრახუნის ხმაზე გაეღვიძა. არა, გატყუებთ, ბრახუნს სულაც არ გაუღვიძებია, მთელი ღამე არ ეძინა. ასე იყო ყოველთვის , როცა მეორე დღეს სადღაც მიდიოდა, ან რაიმე მნიშვნელოვანი ჰქონდა გასაკეთებელი, კუჭთან უცნაური ‘’ელვები’’ უვლიდა და ფიქრებს თავს ვერ აღწევდა. წარმოიდგენდა მოსალოდნელის თითოეულ წამს სხვა და სხვა ფერებში, სხვა და სხვა სიტუაციებში. როცა ‘’ლიმიტი’’ ამოიწურებოდა იწყებდა თავიდან, ოღონდ ახლა თვითონ იყო სხვანაირი.. ამასობაში თენდებოდა და ბრახუნიც არ აყოვნებდა..
ბრახუნს არასოდეს შეუშინებია. სიტყვა სიტყვით ‘’რძე შეიტანეთ’’–ს ნიშნავდა და ამიტომ. მერე რა რომ დაახლოებით დილის 6 იყო საათი.. ‘’რა ყოჩაღია ბაბუ,მაგრამ საწყალი ძროხა, წარმოიდგინეთ დილის 6 საათზე რომ ვიღაც ძუძუებზე გექაჩება.. ალბათ არაა სასიამოვნო. ვერ ვხვდები ,,ძროხას’’ სალანძღავ კონტექსტში რატომ იყენებენ ადამიანები..სარგებლიანობაზე რომ არაფერი ვთქვათ, რომელია მასზე უფრო ლამაზი ცხოველი ან მასზე უფრო კეთილი. რაც მეტად სათნო და წყნარია მით მეტად უქნევენ მათრახს , ,,ჰო დიდო გაინძერი’’– ო უკიჟინებენ დოჟმორეულები, გაიქცევა და უმატებენ: ,,ერთ ადგილას გააჩერე ეგ დასაწვავი ფეხები’’–ო, ცოტა რძეს მოაგროვებს და უკმაყოფილოები არიან, ამკობენ ათასი ,,დაშაქრული ‘’ სიტყვით, ბევრს მოიტანს და სამადლოდ ცხვირზეც კი არავინ უთათუნებს ხელს..ალბათ ეს ,,ადამიანური’’ წესია, იყო გაუმაძღარი და ვერ აფასებდე.. ვერა, ვერ ვხვდები რატომაა ,,ძროხა’’ სალანძღავი სიტყვა, მგონი ,,ადამიანი’’ უფრო ცუდად ჟღერს.’’
ქაფმორეული რძით სავსე ვედრო არანაკლები ხმაურით დაეხეთქებოდა ,,ზალაში’’ რომლისგანაც ერთი ფარატინა კარი ჰყოფდა მის ოთახს. ეს ხმა უკვე სრული გამოფხიზლების გარანტია იყო. მიუხედავად იმისა, რომ წელიწადის ნებისმიერ დროს საშუალო სტატისტიკური მისი ტოლი სხვა ბავშვებისგან განსხვავებით მინიმუმ 2,5–ჯერ მეტი ტანსაცმელი ამძიმებდა მის ისედაც ,,მოსულ’’ სხეულს, ამას არასოდეს შეუშლია ხელი ელვის სისწრაფით ამოეტრიალებინა ,,რეიტუზი’’, გაესწორებინა ,,როლინგის’’ მკლავები, შეეკრა ,,კუდი’’ და ასე ,,მორთულ–მოკაზმული’’ გამოცხადებულიყო ,,შუშაბანდში’’ , სადაც ხელ–პირის დაბანით ასრულებდა საუზმემდე სავალდებულოდ შესასრულებელ ყოველდღიურ რიტუალს.
საუზმე იყო ,,გრანდიოზული’’.. მისი შემქმნელნი აშკარად მედიკოსთა იმ შეგონების მიმდევარნი იყვნენ, რომელნიც დილით გემრიელად მირთმევას, შუადღეს მოყვარესთვის ,,ხელის გაწოდებას’’ და ვახშმის ,,მტრისთვის მიცემას’’ ქადაგებდნენ, თუმცა მცირედი კორექტირებით საუზმის გემრიელად მირთმევას სადილის უფრო და ვახშმის კიდევ უფრო გემრიელად მირთმევა მოსდევდა.. აბა რა, რა ჯობდა ცხიმიან სუფში ,,ჩაბუჟბუჟებული’’ პურით გატენილ "ბლუდსა" და შემდეგ ,,პავიდლოან’’ პურს. მსგავსი მენიუ საუზმეზეც ადგებოდა კაცს, სადილზეც და ვახშამზეც..
მაგრამ ეს დილა მაინც სხვანაირი უნდა ყოფილიყო, მთელი კვირა გულის ფანცქალით ელოდა იმ წამს დედიკოს გამოგზავნილ ზედას როდის ჩაიცვამდა. მერე რა, რომ ცოტა უჭერდა და ხშირად სჭირდებოდა დაბლა დაქაჩვა, სამაგიეროდ წითელი იყო, სისხლივით წითელი და ბრჭყვიალებდა თუ კარგად დააკვირდებოდი , თანაც მკლავები ბადისა ჰქონდა და მაჯებთან ფართოვდებოდა. ერთი სიტყვით მოდის და სტილის ბოლო წარმომადგენელი გახლდათ და რა გასაკვირი იყო თუ მთელი კვირა ელოდა როდის ჩაიცვამდა.
,,დედიკო რა კარგი მყავხარ, ზედაც რა კარგიი გიყიდია.. შენი სუნი უდის..’’
ვერ იტყოდა, რომ ფეხბურთი უყვარდა, თუმცა იმისი თქმაც ტყუილი იქნებოდა ,რომ არ უყვარდა.. მისეული დამოკიდებულება ჰქონდა სპორტის ამ სახეობაზე,ისევე როგორც დანარჩენ ყველაფერზე, მაგრამ ჩუმად იყო.. ერჩივნა ეყურებინა, ვიდრე ეთამაშა. ვერც გაამტყუნებდით, სულაც არ იყო სასიამოვნო მოლოდინის რეჟიმში, გულ–ხელ დაკრეფილი დგომა და ყურება ,,არჩევანს’’ შერჩებოდა საბოლოოდ ხელში თუ ,,არადანს’’.. ,,ჰა კაი იყოს მაშინ ჩვენთან’’ ჩაილაპარაკებდა მერე ახლად გამომცხვარი ,,ლიდერი’’ და პოზიციების დაკავებას იწყებდნენ.. მას კი..მას კი კიდევ ერთხელ ჩასწყდებოდა გულშ რაღაც, მაგრამ ჩუმად იყო..
არ იყო ჩუმად.სიჩუმე მისთვის ტანჯვა იყო..ეძებდა სულ,ძებდა ყველგან.. ეძებდა პასუხებს კითხვებზე, რომლებიც ზაფხულის კოღოებივით გულის გამაწვრილებლად დასწუილებდნენ გამუდმებით თავზე.ეძებდა იქ სადაც შეეძლო და როგორც შეეძლო და უკმაყოფილო იყო კაცთა მოდგმის უვიცობით. უკვირდა: ,, ნეტა რად უნდათ ამდენი გადატყავებული,ბევრი ფურცვლისგან დათხელებული წიგნი და კითხვისგან დაელმებული თვალები ადამიანებს,თუ ისეთ მარტივ კითხვებზე არ ექნებათ პასუხები როგორსაც მე ვსვამ, ვითომ არ ესმით ან იცინიან ჩემს ,,უცნაურობაზე’’ მაშინ, როცა თავად არიან უცნაურნი..ან ჩუმდებიან,ან უარეს შემთხვევაში მაჩუმებენ.. არა, მირჩევნია ძველ ,,მეგობრებს’’ ველაპარაკო ‘’
სიწყნარე მისთვის ფიზიკურ სიჩუმესთან არ იგივდებოდა. პირიქით, საუბრობდა სულ, განუწყვეტლად.. საუბრობდა ფიქრებით, სიმღერით, ოცნებებით გრძნობებით.. მართალია მისი თანამოსაუბრე ძირითადად საკუთარი თავი იყო, მაგრამ ეს სულაც არ აღელვებდა, ვინაიდან სხვა მსმენელი ისედაც არასოდეს ჰყოლია და ვინ მოუსმენდა უკეთ თუ არა საკუთარი ,,მე’’. ხანდახან ცხოველებს ესაუბრებოდა , ეჩვენებოდა , რომ ერთმანეთის ენა იცოდნენ. თითოეული მათგანი განსხვავებული ბგერებით ,მაგრამ მაინც საერთო ,მისთვის სრულიად გასაგები ენით ესაუბრებოდა და მათაც ესმოდათ მისი.. ამ დროს იყო ბედნიერი..
ტრადიციისამებრ ყველაზე ადრე გამოეწყო და გაბადრული სახით შეათვალიერა დედიკოს გამოგზავნილი ზედა სარკეში. ჰო, ეს ის ზედა იყო სისხლივით წითელი და თუ კარგად დააკვირდებოდით ბრჭყვიალაც,მკლავები რომ ბადისა ჰქონდა და მაჯებთან ფართოვდებოდა,მერე რ რომ ცოტა უჭერდა და დაბლა დაქაჩვაც სჭირდებოდა.. ეს ის ზედა იყო მთელი კვირა რომ გულის ფანცქალით ელოდა როდის ჩაიცვამდა...
,,რამდენი ბავშვები იქნებიან, ალბათ ,,მარშუტკა’’ გაივსება. კი,კი გაივსება სულ ასეა ფეხბურთზე, თანაც გოგოების, ყველას უნდა წასვლა. გზაში გავერთობით, ის ახალი გადმოსული ბიჭიც იქნება ყველას რომ მისი სახელი აკერია პირზე, ნეტა რა მოსწონთ.. მასწავლებლის შვილია და ალბათ ამიტომ ეხვევიან ბუზებივით. არა ლამაზი ბიჭია,მაგრამ მე არ მომწონს. საერთოდ რატო ვფიქრობ ვიღაც თბილისელ გათამამებულ ბიჭზე.სულაც არ მომწონს...
წითელი,ყვითელი,შავს’’ ითამაშებენ ბავშვები.ვნახოთ, შეიძლება მეც ვითამაშო. შავს ავირჩევ..
– ისე შავს რატო ავირჩევ?
– ყველა შავს ირჩევს და იმიტომ..
– შავი დარტყმაა და მაგრად უნდა დაარტყა.
– მე რომ წითელი ავირჩიო?
– დამცინებენ..
– და რატომ? თამაშს ხო ჰქვია ,, წითელი,ყვითელი,შავი’’ ე.ი. ამ სამიდან ირჩევ ერთს..
– წითელი კოცნაა..
– კოცნა?სად?
– ლოყაზე.
– მერე?
– მერე უნდა ვაკოცო..
– ვის?
– ვისაც წითელი შეხვდება..
– და მერე ?
– მერე არ შემრცხვება?
– რისი?
– ვინმე ,,ისეთს’’ რომ შხვდეს..~
– ისეთს როგორს?
– აი ისეთს.. ბიჭს.
– და მერე რა ?
– სირცხვილია.
– სირცხვილია თუ გამიბრაზდებიან?
– თან გამიბრაზდებიან თან სირცხვილია..
– სირცხვილი კოცნაა თუ ბიჭის კოცნა?
– ალბათ კოცნა..
– ხო ალბათ. ამიტომ არ მკოცნის მე არავინ.
– შავს ავიჩევ.
–კი, ჯობია. ‘’
ძველებურმა ზარებიანმა საათმა 09:30 –ზე ჩამოკრა.ჩვეულებრივ სწავლა 09:00–ზე იწყებოდა და სკოლამდე მისვლას მიუხედავად სოფლის დანგრეული გზებისა და ხშირად საშინლად ღრმა და ,,წეპია’’ ტალახისა, 15–20 წუთზე მეტი მაინც არ სჭირდებოდა და თუ მოინდომებდი 10 წუთიც საკმარისი იქნებოდა . კარგ მოსწავლეს კი იმის თქმა არ უნდა სჭირდებოდეს, რომ სულ ცოტა 10 წუთით ადრე მაინც უნდა გამოცხადდეს დანიშნულების ადგილას. მოსწავლეს, რომელსაც პრეტენზია ხუთიანზე ჰქონდა , ამის შეხსენება არც უნდა დასჭირვებოდა. მართალია გადამეტებული არაფერი ვარგა და მისთვისაც ეს დაუწერელი კანონი ,,პუნქტუალურობის’’ შესახებ ხშირად ხდებოდა მიზეზი 45 წუთით ადრე მისულს ადგილზე ეხტუნავა გასათბობად, მაგრამ ეს რა სათვალავში ჩასაგდები იყო იმ დიად გრძნობასთან შედარებით, როცა ახლად გაღვიძებული, ჯერ კიდევ ლოგინის სითბოაყოლილი მასწავლებლები მთქნარებით დაღმენჭილი მაგრამ მაინც ,,გაკვირვებული’’ სახეებით აღნიშნავდნენ თუ როგორი ბეჯითი იყო ის და ,,ნეტა მას’’ რომ არასოდეს ეძინებოდა...
ასეთ დროს უხაროდა... მას აქებდნენ...
,,დირექტორმა თქვა არ დააგვიანოთო, 10:00 საათზე ყველა სკოლის ეზოში დამხვდითო.’’
სახლიდან სკოლისკენ როგორც წესი ყველა ერთად გადიოდა,უბრალოდ ერთი მათგანი მიდიოდა განცალკევებით რამოდენიმე მისი მსგავსი ,,სტატუსის’’ მქონე ინდივიდთან ერთად. ეს მას არ უკვირდა, მასწავლებლებს რა თქმა უნდა ცალკე უნდა ევლოთ, რა საერთო ჰქონდათ ,,ღლაპებთან’’, მერე რა თუ მასწავლებელი მის სისხლით ნათესავთა სიაში ირიცხებოდა, მასწავლებელი ხომ ,,ღვთისა’’ იყო და ხანდახან თავად მასწავლებელი იყო ,,ღმერთი’’..
მასწავლებლის ,,ღვთიურობა’’ იყო მისი ერთ–ერთი პასუხგაუცემელი კითხვის თემატიკაც, ცოტა ადრე რომ დაბადებულიყო, აი იმ დროში, რომლის მარად და მარად სამახსოვროდაც ბიძია სტალინი იმზირებოდა სახლის კედლებიდან, ძველი ჟურნალ–გაზეთებიდან, (ასეთები კი მრავლად მოეპოვებოდათ რატომღაც) მაშინ აღარ ექნებოდა ალბათ ამდენი კითხვა ესოდენ საფრთხილო ისეთ საკითხზე, როგორიც ზემოთ აღნიშნული იყო.. თუმცა აგრესიას რატომ იწვევდა მისი ეჭვნარევი კითხვები ამას ვეღარ ხვდებოდა.ვერ ხვდებოდა რატომ იყო აქსიომად ქცეული ის, რისი თეორიულ დონეზე დამტკიცებაც კი არ შეეძლო არავის, ან ამტკიცებდა იმდენად სუსტი არგუმენტებით, რომ მხოლოდ ღიმილს თუ ჰგვრიდა მას. ეს კი ახალ აგრესიას ჰბადებდა და საბოლოოდ დაუწერელი კანონი ბატონობდა მარად და ყველგან.. მასწავლებელი ,,ღვთისა’’ იყო და უფრო მეტიც, ხანდახან მასწავლებელი იყო ,,ღმერთი’’..
,, რა რთულია როცა მასწავლებლების ოჯახში გიწევს ცხოვრება.. არასოდეს გავხდები მასწავლებელი..არასოდეს...’’
სახლიდან სკოლისკენ მიმავალი გზა ,,მოწყალე თვალებით მომზირალი’’ ადგილობრივი თუ ცენტრალური ,,ბატონების’’ სიმრავლით ნამდვილად ვერ დაიკვეხნიდა. ორი უკიდურესობა სჭირდა სოფელს, თუ წვიმდა უმალ ჭაობად იქცეოდა და ,,გლესია’’ ტყლაპოში გაჭედილი ბავშვების ცოდვით ცა უმატებდა ტირილს. ხოლო თუ დარი იყო, გვალვა არ ინდობდა არც მიწას და არც მასზე მყოფთ..სიცხისგან და უწყლობისგან იშაშვრებოდნენ ადამიანებიც და გზაც.. ვერც წყლით ან ნაყოფიერი მიწების სიუხვით გამოიდებდა თავს მავანი.. მაგრამ მაინც იყო მასში რაღაც, გარდა თვალწარმტაცი და რაც მთავარია ადამიანის მიერ წაუბილწავი ბუნებისა, რაც ანდამატივით იზიდავდა მნახველს...
,, როგორ ცხელა, ეს ზედა რა სქელი ყოფილა.ჯერ ნახევარი გზა გავიარე და ვეღარ ვსუნთქავ’’
ფიქრებს მოყოლილმა გახშირებულმა სუნთქვამ თანამგზავრების ყურადღება მიიქცია:
– ,,რო ჩატუნტულებულხარ იმანო, გოჭივით.. ხო ხედავ სუნთქვა გიჭირს აწი..."
,,ენაკვიმატი’’მასწავლებლის ესოდენ გონივრულმა და მასზე ზრუნვის სურვილით გაჟღენთილმა რეპლიკამ გამოაცოცხლა და გაამხიარულა სხვებიც..გაისმა ,,ღვთიური’’ქირქილი..
გახურებულ სხეულზე კიდევ უფრო მოედო ალივით რაღაც და გუმანით მიხვდა ლოყების ტემპერატურის ბრალი იყო თვალებში მოწოლილი ბინდი.. არა ალბათ ზედა იყო სქელი... თან ცოტა უჭერდა... მოითმენს.. მოითმენს.. სიცხეს არაუშავს.. სამაგიეროდ ზედა სისხლივით წითელია,მრჭყვიალა.. მკლავები ბადის აქვს და მაჯებთან ფართოვდება..მოითმენს და სამაგიეროდ ბავშვებთან ერთად ააფრიალებს ბუშტებს, ითამაშებს ,,,წითელი, ყვითელი,შავს’’ და იტყვის შავს ..
,,ვაიმე ბუშტები!’’
სხვა გზა არ იყო, უკან მოუწევდა დაბრუნება და ბუშტების წამოღება.გუშინ ხომ მთელი საათი მოანდომა თანაბრად რომ გაებერა, მერე ლენტებით დაამაგრა და გრძელი ძაფები მოაბა.. ძაფების კუდები ერთმანეთში მჭიდროდ ჩანასკვა და ფრთხილად მიამაგრა კარის უკან მდგარ დიდ ძველებურ საკიდზე.
დიდხანს არც უჭოჭმანია,სწრაფად მიტრიალდა და კიდევ უფრო სწრაფად შეუდგა უკვე გავლილი გზის ხელახლა განლევას. ჩქარობდა, ღელავდა, მალ–მალე იწმენდდა ოფლით დაცვარულ შუბლს..
მივიდა.
,,არ დავაგვიანებ დამელოდებიან. სანამ ყველა მოგროვდეს იქამდე მეც მივალ, მარა ცოტა ჩქარა უნდა ვიარო.’’
სექტემბრის მიუხედავადაც კი უჩვეულოდ ცხელი დღეები იყო.. ჰაერსაც სცხელოდა..იკლაკნებოდა,ლივლივებდა.. ეს პირველად მან შენიშნა. ხმამაღლა რომ თქვა გაიცინეს,ამიტომ გაჩუმდა, თუმცა იმ დღის შემდეგ ერთგვარ დაკვირვებას აწარმოებდა, ,,დაკლაკნული ჰაერი’’ საგნებს სასაცილო ფორმას აძლევდა.. ჰორიზონტი იყო ვერტიკალური,სახლი მრგვალი,ხეები ფუმფულა... თვალ მოჭუტული სივრცეს გაჰყურებდა და ცდილობდა ამოეცნო რა ფორმას მიიღებდა ,,მიზანში ამოღებული’’ ესა თუ ის ნივთი.პროცესი იმდენად იტაცებდა,რომ მის არსებაში სამყარო ხდებოდა სხვანაირი. უკეთესი..
იქვე მცხოვრები მეზობლის პირგამშრალი ბატების ,,მისავათებული ყიყინი’’ მისწვდა ყურთა სმენას და მიხვდა უკან მობრუნებული დაახლოებით რა ადგილასაც იყო. დიახ არ დაუნახავს, მიხვდა ..
ლოყები სიმხურვალით ეწვოდა და თვალები მეტად დაებინდა.იგრძნო ბუშტებჩაბღუჯული ხელის გული გაუოფლიანდა და მეორეში დაიჭირა.
ჰაერს სცხელოდა..
,,ცოტაც და მივალ, როგორ მიხარია, რა მაგარია.. რამდენი ხანია არსად ვყოფილვარ.დღეს იქ წავალ და იქნებ მერე შევეხვეწო სახლში და მეც წამიყვანონ ერთხელ ქალაქში. მართალია მაგ ავტობუსით ჯაყჯაყი არავის უყვარს მაგრამ არც ისეთი გაუსაძლისია ,როგორც წუწუნებენ ხოლმე. რამდენი გოჭები მოჰყავთ,ქათმები და ყველი. ყველით დიდად ვერ გავერთობი მაგრამ გოჭები და ქათმები.. საწყალი გოჭები როგორ ჭყვიტინებენ,ეშინიათ ალბათ. შეეშინდებათ აბა რა,ფეხებს უკოჭავენ და ჩანთაში ტენიან.ნეტა დაკვლას რომ უპირებენ იმას თუ ხვდებიან ხოლმე.. რა საშინელებაა, როგორ არ გვეცოდება..’’
ფიქრებში გართულმა იმაზე სწრაფად გაიარა დარჩენილი გზა ვიდრე ეგონა.ნიავმა დაუბერა და მალამოდ მოედო დაცვარულ სახეზე...
სკოლას საბჭოთა რესპუბლიკის ,,მამათა'' კეთილი ნების წყალობით საკმაოდ დიდი ტერიტორია ჰქონდა საკუთრებაში: ორი მოედანი, დიდი და პატარა, მოზრდილი ეზო, მიწის რამოდენიმე უფუნქციო ნაკვეთი და ვაშლის ხეებით მჭიდროდ ,,დასახლებული’’ ბაღი. მოედნებს ცოტა უცნაური ფორმა ჰქონდათ,ვერც იმ სხვა კრიტერიუმებით იწონებდნენ თავს,რის მიხედვითაც ზოგადად განისაზღვრება მოედნის მოედნობა, მაგრამ ამას არ შეუშლია ხელი ფეხბურთზე უზომოდ შეყვარებული დირექტორისთვის ,რომ ,,აეყვავებინა’’ და შემდეგ ეამაყა ამ პატარა სოფლის ბავშვების ნიჭიერებით ამ ,,მადლიან’’ სპორტში.
გარშემო ყოველივეს ეკლიანი ,,სეტკა’’ ერტყა. არა ერთხელ შეუწირავს აღნიშნულ ეკლებს ბავშვების შარვალ–ხალათი. ბაღი ცალკე ღობით იყო გამოყოფილი და მასში შესვლა და მითუმეტეს ხილის დაგემოვნება მხოლოდ რჩეულთა ხვედრს წარმოადგენდა და უბრალო მოკვდავებს იქ არაფერი ესაქმებოდათ. მათთვის ეზოში მდგარი წითელი ტყემლის რამოდენიმე ხე უნდა ყოფილიყო საკმარისი,ესეც იმ შემთხვევაში თუ იყოჩაღებდნენ და ჯერ კიდევ დაუმწიფებელ ნაყოფზე შესეულ ბავშვებში გაიკვლევდნენ გზას.
ყველა ამბობდა, რომ ხეთა უმრავლესობა მისი ბაბუს დარგული იყო, მათ შორის ერთ–ერთი მის სახელზეც, თუმცა ამის გამო რაიმე პრივილეგია არასოდეს უგრძვნია.
ჟანგისგან ჩამუქებული ჭიშკარი და მთელი ზაფხულის განმავლობაში მოუთიბავი მაღალი ბალახი რაღაც უცნაურ შეგრძნებებს იწვვდა მასში..უნდებოდა წერა,ხატვა,სიმღერა..უნდებოდა ყვირილი,მთელი ხმით ყვირილი, მაგრამ ჩუმად იყო...
ბავშვები ნელ–ნელა სხდებოდნენ თეთრ სამარშრუტო ტაქსში.
,,დაუჩქარეთ, დაუჩქარეთ! გზაშიც ბევრი დრო გვინდა და არ დავაგვიანოთ’’ – დაიძახა დირექტორმა.
,,ვა ბუშტებიც მოიტანა,რამდენია და რა ლამაზიი’’
მიუახლოვდა ქოშინით და თავი დახარა რომ არ აერტყა ,,მარშუტკის“ კარისთვის. ცალი ფეხი შედგმული ჰქონდა როცა ზურგს უკნიდან ხმა გაიგონა. ნაცნობი ხმა იყო. მისი სისხლის და ხორცის. ოჯახის წევრის და მასწავლებლის..
– ,,მეიტანე ბუშტები? მომეცი და გაიწიე..’’
გაიწია ინსტინქტურად..
მოჟრიამულე, ფანჯრებიდან ხელებ გამოყოფილი რომელიღაცა ბავშვის თითებმა ჩაბღუჯა მასწავლებლის მიერ გაწვდილი ბუშტების თოკები. ლამაზი იყო თეთრი მარშუტკის ფანჯრიდან გადმოფენილი ნაირფერი ჰაერში მოლივლივე მრგვალი სილუეტები..
ნიავმა უფრო მეტად დაუბერა ...
მასწავლებლებიც ავიდნენ ტრანსპორტში და მათთვის საგანგებოდ გათავისუფლებული საპატიო წინა ადგილები დაიკავეს..
– ,, ჰა ყველა ხართ? წავედით?’’
– ,,კი, კი’’
მძღოლის ამ კითხვას ვინ უპასუხა ეს ვეღარ გაარჩია. ახრუტუნდა მოტორი..
– ,, იმანო, გეიქეცი ახლა შენ, ბებიას მეეხმარე სადილი გააკეთებიე.. დაღლილები მოვალთ საღამოს, გვეშიება.’’
თქვა და გაიღიმა ფანჯრიდან გამოყოფილმა ხუჭუჭა თავმა..
ამ ხმის ცნობა აღარ გასჭირვებია, ალბათ იმიტომ რომ თვალებში ბინდი აღარ ჰქონდა.. ლოყები მაინც ეწვოდა,უფრო მეტადაც ვიდრე აქამდე , მაგრამ თვალები დაეწმინდა..
რა შუაში იყო ხმასთან თვალებიო ლოგიკური კითხვა იქნებოდა..
იყო..
არა,არა ამ ხმას მაინც იცნობდა, თვალების გარეშეც..ეს ხმა ყოველდღე ესმოდა მას..ეს მისი ოჯახის წევრის ხმა იყო,მისი სისხლის და ხორცის, მისი მასწავლებლის..
–,,კარგი..’’
თქვა თუ გაიფიქრა ვეღარ გაარჩია, თუმცა ამას აღარ ჰქონდა მნიშვნელობა.,,მარშუტკა’’ ჟანგიან ჭიშკარს გასცდა უკვე და მოჟრიამულე ბავშვების ხმაც ნელ–ნელა მინავლდა.
სექტემბრის მზე აჭერდა უღმერთოდ.. სხივები მწველ თითებს უჭერდნენ დაუნდობლად ყველაფერს.. ნიავი იბრძოდა და არ ზოგავდა ძალას შეემსუბუქებინა დამწვრობით გამოწვეული ტკივილი გაუთიბავი ბალახისთვის.. ამას ბალახიც ხვდებოდა და მადლიერების ნიშნად მთელი ტანით ირხეოდა.. ნიავმა იცოდა ვერ გადაარჩენდა ბალახს , მაგრამ შეეძლო შეემსუბუქებინა ტანჯვა... ნიავმა იცოდა ვერ დაუბრუნებდა სიმწვანეს და სიხასხასეს დაუნდობელი სხივებისგან გაყვითლებულებს,მაგრამ არ ნებდებოდა.. ბალახიც ძლიერ და ძლიერ ირხეოდა..
,,მარშუტკა’’ თვალს მიეფარა.. მხოლოდ ბალახის შრიალის და საკუთარი გულისცემის ხმა ესმოდა.. ირგვლივ არავინ იყო, მაგრამ რატომღაც ეჩვენებოდა ათასი თვალი უმზერდა..უმზერდნენ და რიტმულად იმეორებდნენ: ,,დაგტოვეს’’ , ,,მიგატოვეს’’ ,,დაგტოვა’’ ,,მარტო ხარ!’’
სექტემბრის მზე აჭერდა უღმერთოდ..ნიავი მზეს ებრძოდა..მაღალი ბალახი ირხეოდა..
შუაში იდგა გაუნძრევლად, მარტო იყო, მაგრამ ეჩვენებოდა რომ უმზერდნენ..
.
წითელი ზედა ეცვა, სისხლივით წითელი და თუ კარგად დააკვირდებოდით ბრჭყვიალებდა.. ცოტა უჭერდა და დაბლა დაქაჩვა სჭირდებოდა. სამაგიეროდ მკლავები ბადისა ჰქონდა და მაჯებთან ფართოვდებოდა..
დედიკომ გამოუგზავნა..