ღმერთი - პიროვნული არსება ( ქრისტეშობისთვის )
უდიდესი სიხარულის მომგვრელია ქრისტეშობის დღესასწაული. ამ დროს ქრისტიანები, წმიდა იოანე ოქროპირის სიტყვებით რომ ვთქვათ, სამყაროში ყველაზე დიდ სასწაულს იხსენებენ, განიცდიან, ზეიმობენ. რა არის მიზეზი ესოდენ დიდი სიხარულისა, რა მოხდა ორი ათასი წლის წინ ბეთლემში?
სამყაროს შემოქმედი არის ტრანსცენდენტული, სამყაროს მიღმიერი, შეუცნობელი, დაუსაბამო, ყოვლისშემძლე, პიროვნული არსება, ანუ ღმერთი. ღმერთი ერთია არსებით, მაგრამ არა პიროვნულად მარტომყოფი - იგი სამპიროვანია. მისი ერთ-ერთი ყველაზე ზეაღმატებული სახელია - სიყვარული.
რადგან ყოველივეს შემოქმედი ღმერთი პიროვნული არსებაა, ამიტომ ყოფიერების საწყისი პიროვნებაა. ყოფიერების გვირგვინიც, ადამიანი, პიროვნებაა. ადამიანის ურთიერთობაც თავის შემოქმედთან - პიროვნებათა ურთიერთობაა. ქრისტიანული ცხოვრებაც, ცხონება-გადარჩენაც სწორედ ღმერთთან პიროვნულ ურთიერთობაში მოიაზრება.
მაგრამ პიროვნება ბუნების მიერ არსებობს. ღვთაებრივი ბუნება კი ტრანსცენდენტულია და ამიტომ - მიუწვდომელია.
პირველი ადამიანისათვის - ადამისათვის, დაცემამდე, ღმერთი იყო იმანენტურიც, ანუ შეცნობადი (რამდენადაც ეს ქმნილებისათვის იყო შესაძლებელი) თავის ღვთაებრივ ენერგიებში. ამდენად, პიროვნული ურთიერთობა ღმერთსა და ადამიანს შორის განუზომლად მეტად იყო შესაძლებელი ადამიანის ცოდვით დაცემამდე, ვიდრე დღეს. ამჟამად, ადამის ცოდვით დაცემის შემდეგ, ადამიანური ბუნების დაზიანების გამო, ადამიანის ღმერთთან პიროვნული ურთიერთობა უკიდურესად გაძნელდა. არც ადამიანურ ბუნებას შეუძლია (ასევე დაზიანების გამო) ღვთაებრივი ბუნების წიაღში ყოფნა. ყოველივე ამის გამო ცხონება, ანუ ადამიანის ღმერთთან მარადიული ყოფნა, ესე იგი, სიცოცხლეში მარადიული მკვიდრობა, შეუძლებელი გახდა. ვითარება უნუგეშო იყო.
ადამიანი, როგორც პიროვნული, უკვდავი, თავისუფალი არსება, არ არის ამ სამყაროს მოქალაქე. იგი ვერ კმაყოფილდება არსებობით, ანუ ამ სამყაროში ბიოლოგიური ცხოვრებით; მას ბედნიერებას მხოლოდ სიცოცხლეში შესვლა მოუტანს. სიცოცხლე კი, ანუ ბედნიერება და მარადიულობა, მხოლოდ ღმერთშია, რომელთან ურთიერთობაც ადამიანს არ შეეძლო.
მდგომარეობა მართლაც რომ უნუგეშო იყო.
მაგრამ ღმერთი ხომ სიყვარულია, თან ყოვლისშემძლე. და აი, სამყაროს მიღმიერი, ყოვლადძლიერი, უსასრულო არსება სამყაროში შემოაბიჯებს - უბიწო ქალწულისაგან იღებს ჩვენსავით უძლურ, დაზიანებულ ადამიანურ ბუნებას და ყოველი გონიერი არსებისათვის (ანგელოზებისა და ადამიანებისათვის) ხილული ხდება.
ამ უდიდეს, სიყვარულით გამსჭვალულ სასწაულს ღმერთი უდიდესი თავმდაბლობით იქმს. იშვება არა მაშინდელი ცივილიზაციის ცენტრში - რომში, არამედ პროვინციაში, იუდეაში; და არა დედაქალაქში - იერუსალემში, არამედ კვლავ პროვინციულ შემოგარენში, ბეთლემში; არა როგორც იმპერატორი, არამედ ვითარცა ღარიბი ხუროს შვილი; არა დიდებულ სასახლეში, ძვირფას ქსოვილებში ჩაწვენილი, არამედ ცხოველთა სადგომში, უბრალო ჩვრებში გახვეული. მაგრამ მისი ასე უპატიოდ მოსვლა მხოლოდ ერთ-ერთი ღვთაებრივი თვისების - სიმდაბლის გამოვლინება როდია, არამედ ჩვენი, ადამიანების უსიყვარულობის, დაცემულობის, ღვთისმოძულეობის შედეგიცაა.
განკაცებული ღმერთი თავიდანვე უარყოფილი აღმოჩნდა ადამიანთაგან - ცხოველთა სადგომში იშვა. ჯერ კიდევ ჩვილს სასიკვდილო განაჩენი გამოუტანეს, რის გამოც წმინდა ოჯახი ეგვიპტეში გააქციეს. მისი არავის ესმოდა, ვერ უგებდნენ: ვერც თანამოქალაქენი, ვერც თანაშეზრდილი ძმები (იოსების შვილები), ვერც ისრაელის პოლიტიკური და სულიერი ელიტა, ვერც განათლებული საზოგადოება; ვერც უახლოესი მოწაფეები და თვით მოციქულებიც კი ვერ უგებდნენ ყოველთვის. ადამიანთა უდიდესმა უმრავლესობამ არ მიიღო ადამიანად მოსული ღმერთი, განკაცებული სიმართლე, ხორცშესხმული სიყვარული. კაცობრიობამ უარყო და მოიძულა ღმერთი; არ მოუსმინა, გული ატკინა, ცილი დასწამა, უარყო და საშინელი შეურაცხყოფითა და სისასტიკით მოკლა.
ადამიანური ბუნება მიიღო ყოვლადწმიდა სამების, ერთარსება, სამპიროვანი ღმერთის მეორე პირმა - ძე ღმერთმა. ძე ღმერთი მამა ღმერთის და სულიწმიდა ღმერთის თანაარსი, თანადაუსაბამოა. ძე ღმერთი მამასა და სულიწმიდასთან ერთად შემოქმედია სამყაროსი და, როცა გამოხსნის ჟამი დადგა, თავად შემოქმედი მოვიდა ჩვენს გამოსახსნელად. ძე ღმერთის პიროვნებამ ზოგადად ადამიანური ბუნება, ადამიანური ხორცი და სული მიიღო. იგი არ გამხდარა ადამიანური პიროვნება. ანუ იესუ ქრისტეს ადამიანური ბუნების მიღმა იყო არა ადამიანური პიროვნება, არამედ ძე ღმერთის ღვთაებრივი პიროვნება. ეს კი ნიშნავს, რომ იესუ ქრისტესთან ურთიერთობით თავად სამყაროს ტრანსცენდენტული შემოქმედის - ძე ღმერთის პიროვნებასთან გვაქვს ურთიერთობა. რაკი ცხონება, სასუფევლის დამკვიდრება ღმერთთან პიროვნული ურთიერთობით მოიაზრება, და რაკი ამ ურთიერთობის შესაძლებლობა მთელი სისავსით მხოლოდ ძე ღმერთის ადამიანად მოსვლის საშუალებით მოგვეცა, ამიტომ მტკიცედ შეგვიძლია, ყველას წინაშე დავამიწმოთ, რომ ქრისტიანობაა ერთადერთი
ჩუქება
