პირველი ნაწილი 1
„უძირო უფსკრული, რომელიც აღმოსავლელებსა და დასავლელებს აშორებს, შეიძლება სულაც მოჩვენებითია. თუმცა არ არის გამორიცხული, რომ ყველასთვის გასაგები ეს ბანალური ჭეშმარიტება უსაფუძვლო იყოს. იქნებ „სახის შენარჩუნება“ ამ ომში ისევე სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ბრიტანელებისთვის, როგორც იაპონელებისთვის? იქნებ სწორედ ამით აიხსნება მათი გაუაზრებელი ქმედებები? შეიძლება აღმოსავლელებისა და დასავლელების მამოძრავებელ ძალებს საერთო საფუძველი ჰქონდეს და მათ შორის დაპირისპირება მხოლოდ გარეგნული იყოს? განა შეუძლებელია, პოლკოვნიკ საიტოს და მის ტყვეს, პოლკოვნიკ ნიკოლსონს, ერთი ძალა ამოძრავებდეს?“ - მსგავსი კითხვებით იქცევდა თავს სამხედრო ექიმი, მაიორი კლიპტონი, რომელიც, სხვა ხუთასი უიღბლო ბრიტანელი ჯარისკაცივით, მდინარე კვაის ტყვეთა ბანაკში იყო გამომწყვდეული. რამდენიმე ჯგუფად დაყოფილ სამოცი ათას ინგლისელ, ავსტრალიელ, ჰოლანდიელ და ამერიკელ ტყვეს ტაილანდისა და ბირმის გაუვალი ჯუნგლები უნდა გაეკაფა, რათა რკინიგზას ბენგალის ყურე სინგაპურსა და ბანგკოკთან დაეკავშირებინა. კლიპტონი ხვდებოდა, რომ ამ კითხვებზე პასუხების გასაცემად ტყვეთა ბანაკის პარადოქსებით სავსე გარემოს ზედაპირული გაანალიზება საკმარისი არ იქნებოდა. თავისი ვარაუდის დასამტკიცებლად უნდა დაევიწყებინა მუჯლუგუნები, მოქნეული კონდახები და იაპონელთა უხასიათობის უფრო უხეში გამოვლინებები. მსჯელობაში არც ნიკოლსონის ხაზგასმული ქედმაღლობა ეხმარებოდა, რითაც პოლკოვნიკი ბრიტანეთის უპირატესობას აჩვენებდა. მეთაურის ქცევით გაცოფებულს, დასამშვიდებლად სხვა გზა არ დარჩენოდა, პასუხების ჯიუტად ძიების გარდა.
კლიპტონის დასკვნა უცვლელი იყო: პოლკოვნიკ ნიკოლსონის დამახასიათებელი თვისებების ერთობლიობას (პასუხისმგებლობის გრძნობა, დისციპლინის სიყვარული, მიზანდასახულობა და ტრადიციების პატივისცემა) საუკეთესოდ გადმოსცემდა სიტყვა „სნობიზმი“. მისი დაკვირვება ყოველთვის ერთ შედეგს უჩვენებდა: პოლკოვნიკი ნიკოლსონი, ქვის ხანიდან დაწყებული უწყვეტი სინთეზის მომწიფებული ნაყოფი, ტრადიციებით დაცული და შემონახული, სნობი სამხედრო პირის განსახიერება იყო.
კლიპტონი სამართლიანი კაცი გახლდათ და საკვლევი საგნის სხვადასხვა რაკურსით შეფასება სჩვეოდა. ნიკოლსონის ქცევით გაცოფებულს (რაც არცთუ ისე იშვიათად ემართებოდა), დაკვირვების შედეგები ამშვიდებდა, პოლკოვნიკისადმი თანაგრძნობისა და პატივისცემის გრძნობასაც კი აღუძრავდა ხოლმე.
ის, რომ პოლკოვნიკი ნიკოლსონი დისციპლინას უდიდეს მნიშვნელობას ანიჭებდა, აზიისა და აფრიკის სხვადასხვა კუთხეში კარგად იცოდნენ. პოლკოვნიკმა ბოლოს, 1942 წელს, მალაიზიის ოკუპაციის დროს, სინგაპურში გააოცა თანამებრძოლები. მთავარსარდლობის ბრძანების მიღების შემდეგ, რომელიც იარაღის დაუყოვნებლივ დაყრას გულისხმობდა, ახალგაზრდა ოფიცერთა ჯგუფმა გადაწყვიტა, ზღვამდე მიეღწია, ხელთ ეგდო რაიმე მცურავი საშუალება და ჰოლანდიის ოსტინდოეთისკენ აეღო გეზი. პოლკოვნიკმა ნიკოლსონმა ოფიცრებს სიმამაცე და გამბედაობა შეუქო, თუმცა მათ განზრახვას კატეგორიულად არ დაეთანხმა: ოფიცრების გეგმა მიღებულ ბრძანებას ეწინააღმდეგებოდა და პოლკოვნიკი მისი განხორციელების საშუალებას არ მისცემდა. ნიკოლსონი შეეცადა აეხსნა ოფიცრებისთვის, რომ მიღებული ბრძანების პირობებში, კაპიტულაციაზე ხელის მოწერის შემდეგ, დანებებას მისი უდიდებულესობის ვერც ერთი ქვეშევრდომი ვერ აიცილებდა თავიდან და მისთვის ერთადერთი მისაღები გზა იაპონელთა ლოდინი იყო, რათა მათთვის იარაღი გადაეცა.
- რა მაგალითს მივცემთ ჩვენს ჯარისკაცებს, თუ ბრძანებას არ შევასრულებთ?! - საყვედურობდა მათ ნიკოლსონი.
ამ სიტყვების წარმოთქმისას ის გამჭოლი მზერა ჰქონდა, გადამწყვეტ წუთებში რომ მოიშველიებდა ხოლმე. მისი თვალები ინდოეთის ოკეანის ფერისა იყო, მუდამ მშვიდი სახე კი მის გაწონასწორებულობაზე მიუთითებდა. სხვა უდრეკი გმირების მსგავსად, ქერა ულვაში ამშვენებდა, მოწითალო ელფერით. მუდამ ვარდისფერი სახე მძლავრ და მწყობრ გულისცემაზე, შინაგან სიმშვიდეზე მეტყველებდა. კლიპტონი, რომელიც პოლკოვნიკ ნიკოლსონს მთელი სამხედრო კამპანიის განმავლობაში გვერდიდან არ მოსცილებია, გაკვირვებას ვერ მალავდა ბრიტანეთის კოლონიური ჯარების ოფიცრის ასეთი სრულყოფილი ტიპის აღმოჩენით, რომელიც მას ყოველთვის ლეგენდის ნაწილად მიაჩნდა. თუმცა კი ეს ოფიცერი თავის ნამდვილობას ისე დაუმტკიცებდა ხოლმე, რომ კლიპტონს გული ეწურებოდა ხან გაღიზიანების, ხან კი ნაზი გრძნობების მოზღვავებისგან.
კლიპტონი ახალგაზრდა ოფიცრების განზრახვას ემხრობოდა, რაც განუცხადა კიდეც პოლკოვნიკს. ნიკოლსონმა მას სასტიკად უსაყვედურა და ვერ დამალა გაკვირვება იმ დაღვინებული ოფიცრის მოსაზრებით, რომლისთვისაც პასუხისმგებლობის გრძნობას უტვინო ახალგაზრდების უაზრო გეგმის მოწონების საშუალება არ უნდა მიეცა.
შემდეგ პოლკოვნიკმა ნიკოლსონმა მკაცრი ბრძანებები გასცა: ოფიცრები და ჯარისკაცები ადგილზე უნდა დალოდებოდნენ იაპონელთა გამოჩენას, დანებების სიმწარე დიდად არ უნდა განეცადათ - ეს პირადად არავის ეხებოდა, და ერთადერთი, ვისაც ამაზე პასუხისმგებლობა ეკისრებოდა, თავად პოლკოვნიკი გახლდათ.
უმრავლესობა პოლკოვნიკის ბრძანებას დაემორჩილა, რადგან მას დარწმუნების უნარი და დიდი ავტორიტეტი ჰქონდა. პირადი სიმამაცე კი, რომლითაც ის გამოირჩეოდა, გამორიცხავდა მსგავსი ბრძანებების გაცემის სხვა მიზეზს, გარდა ვალის მოხდის სურვილისა.
თუმცა რამდენიმე ოფიცერი მას არ დაემორჩილა - ჯუნგლებისკენ აიღო გეზი. სინანულით აღსავსე პოლკოვნიკმა ისინი დეზერტირებად გამოაცხადა და დანარჩენებთან ერთად იაპონელების ლოდინს შეუდგა. კაპიტულაციის მოლოდინში, ნიკოლსონმა დანებების ღირსეული ფორმაც მოიფიქრა. გადაწყვიტა, იაპონელი ოფიცრისთვის პირადი იარაღის გადაცემით მიეცა მაგალითი სხვებისთვის. ამ სიმბოლური ჟესტის
ჩუქება
