თავი 1 - სამი მეგობარი
ვფიქრობ, არავინ შემედავება, თუ ვიტყვი, რომ ცნობილი დეტექტივის, შერლოკ ჰოლმსის პირველი და ერთადერთი მეგობარი მე ვიყავი. თუმცა, ისიც უნდა ვთქვა, რომ როცა ერთმანეთი გავიცანით, შერლოკი არც დეტექტივი იყო და არც - ცნობილი ადამიანი. მე თორმეტი წლის ვიყავი, ის კი - ჩემზე ცოტა უფროსი.
ზაფხული იდგა.
ივლისი. უფრო ზუსტად კი - 6 ივლისი.
ახლაც შესანიშნავად მახსოვს ის წამი, როცა პირველად დავინახე. ბასტიონის კედელზე იჯდა, სულ ზემოთ. მის ზურგს უკან მხოლოდ ზღვა ჩანდა და ლურჯ, მოშრიალე ხალიჩას ჰგავდა. თოლიები კი ზარმაცად სერავდნენ ცას.
ჩემი მეგობარი ჩუმად იჯდა, თავი წიგნში ჰქონდა ჩარგული და ეტყობოდა, წიგნის გარდა არაფერი ახსოვდა. თითქოს მთელი სამყაროს საიდუმლოს ის წიგნი იტევდა.
არა მგონია, შევემჩნიე. შეიძლება ერთმანეთი ვერც ვერასოდეს გაგვეცნო, მე თვითონ რომ არ მივსულიყავი და მისი შეწუხება არ გამებედა.
სენ-მალოში ახალი ჩასული ვიყავი, ამიტომაც მივედი და ვკითხე:
- აქ ცხოვრობ?
- არა! - მიპასუხა ისე, რომ წიგნიდან თავი არც აუწევია. - მე სენ სევერის ქუჩაზე ვცხოვრობ, 49-ში.
„რა უცნაური იუმორის გრძნობა აქვს,“ - გავიფიქრე. რა თქმა უნდა, არ მიგულისხმია, რომ აქ, ზღვის პირას აღმართულ ამ კლდეზე ცხოვრობდა.
იმავე წამს მივხვდი, რომ ჩვენი ურთიერთობა კარგად ვერ დაიწყო.
მე უცხო ვიყავი.
ახალი ჩამოსული სენ-მალოში. პარიზიდან ეტლით დიდხანს ვიმგზავრეთ და როგორც იქნა, ჩამოვაღწიეთ. ხანგრძლივი არდადეგების სენ-მალოში გატარება დედაჩემმა მოინდომა. მე კი ეს გადაწყვეტილება ძალიან მომეწონა, მეტიც - ბედნიერი ვიყავი. აქამდე ზღვა მხოლოდ ორჯერ მქონდა ნანახი, ისიც მაშინ, როცა მამაჩემი პორტამდე გავაცილე, საიდანაც დიდ ბრიტანეთში მიემგზავრებოდა; ერთხელ კალედან, მეორედ კი - იტალიიდან, სან-რემოს პორტიდან. ვამბობდი ხოლმე, რომ მაშინ ძალიან პატარა ვიყავი და ზღვა არ მახსოვდა, თუმცა, სინამდვილეში ყველაფერი ძალიან კარგად მახსოვდა.
ძალიან მიხაროდა, რომ 1870 წლის მთელ ზაფხულს ზღვაზე გავატარებდი. მამაც ამბობდა, თუ შეძლებთ, შემოდგომაზეც დარჩითო და მე სიამოვნებით დავრჩებოდი კიდეც, მაგრამ, სამწუხაროდ, დედას ქალაქში ცხოვრება ერჩივნა, მე კი ზაფხულის გასვლისთანავე სკოლაში უნდა დავბრუნებულიყავი. მაგრამ იმ ზაფხულმა... სწორედ იმ ზაფხულმა ყველაფერი შეცვალა, მთელი ჩემი ცხოვრება.
ჩემი და დედას გასანებივრებლად მამა ფულს არასოდეს ზოგავდა და ახლაც ასე მოიქცა. ნამდვილ სამეფო ეტლში ოთხი შავი ცხენი იყო შებმული, მეეტლეს გახამებული პერანგი ეცვა და შავი ცილინდრი ეხურა, ეტლის სავარძლებზე კი ჩინური აბრეშუმის ბალიშები ეწყო. მიუხედავად ამისა, პარიზიდან ეტლით მგზავრობა საშინელება აღმოჩნდა. ექვსი საათის განმავლობაში დედაჩემისა და მისტერ ნელსონის გვერდით ყოფნამ გუნება წამიხდინა.
მისტერ ჰორაციო ნელსონი ადლერების ოჯახის ფერადკანიანი მაჟორდომი იყო. ძალიან მაღალი, მდუმარე კაცი, რასაც კი გავაკეთებდი, ყველაფერზე წუხდა.
მსახურების უმეტესობა წინა კვირას გაემგზავრა, რომ სახლი მოემზადებინათ, ჩვენთან ერთად მხოლოდ მისტერ ნელსონი წამოვიდა.
თვალს წამითაც არ მაშორებდა.
როგორც კი გავტოკდებოდი, მაშინვე იტყოდა:
- მგონი, ასე არ უნდა იქცეოდეთ, მის ირენ.
- მგონი, ახლა ამის დრო არ არის...
- მგონი... - იმეორებდა განუწყვეტლივ.
შეიძლება სწორედ ამიტომ, სენ-მალოში ჩასვლისთანავე, როგორც კი დრო ვიხელთე, ბასტიონისაკენ მიმავალ ბილიკს მარტო დავადექი.
ჩვენი ვილა პატარა იყო, ორსართულიანი. კოხტა სახლს დიდი, თაღოვანი ფანჯრები ჰქონდა და ძალიან მომწონდა.
სახლის მთავარ ფასადს სურო და სხვა ხვიარები ფარავდა. დედაჩემი ყოველთვის ამბობდა:
- ოჰ, ღმერთო, აქ უამრავი მწერი იქნება დაბუდებული.
და მე კარგა ხანს ვერ ვხვდებოდი, რას გულისხმობდა.
ერთხელ კი, საღამოს, ჩემი ოთახის ფანჯარა ღია დავტოვე და მეორე დილით იატაკზე მოსრიალე გველი დავინახე.
- არ შეიძლება ღამით ფანჯრების ღია დატოვება, მის ირენ, - მითხრა მკაცრად მისტერ ნელსონმა ჩემს ოთახში შემოსვლისთანავე და გველის მოსაკლავად ბუხრის საჩხრეკს სტაცა ხელი. მე ვიყვირე:
- არ გაბედოთ, მისტერ ჰორაციო ნელსონ!
მაჟორდომმა გველი საჩხრეკით ასწია და მშვიდად მითხრა:
- იმედი მაქვს, იმის უფლებას მაინც მომცემთ, რომ თქვენი სტუმარი ბაღში გავიყვანო.
ნელსონი მკაცრი კაცი იყო, მაგრამ დროდადრო მასზე მეცინებოდა ხოლმე.
ჰორაციო ჩემს მოსრიალე „სტუმართან“ ერთად ოთახიდან გავიდა, მოულოდნელად კი კარადის კარი გაიღო და ბიჭის გამხდარი სახე გამოჩნდა. ეს იმ ზაფხულის ჩემი მეორე დიდი მეგობარი, არსენ ლუპენი იყო.
შემდგომ „ჯენტლმენ ქურდად“ წოდებული არსენ ლუპენი იმ შორეულ წლებში არც ჯენტლმენი იყო და არც - ქურდი. ერთი ჩვეულებრივი ბიჭი იყო,
ჩუქება
