შ ე ს ა ვ ა ლ ი
ღევანდელი ცხოვრება მეცნიერული პროდუქტების გარემოცვაში ყოფნას ნიშნავს. სულ მცირედი, რაც შეიძლება ჩამოვთვალოთ, მეცნიერებამ მოგვცა: ტელევიზორი, შიდაწვის ძრავა, თვითმფრინავი და კომპიუტერი. ეს სამომხმარებლო ნაწარმი წარმოადგენს მხოლოდ ერთ მხარეს იმ სიკეთისა, რაც მეცნიერებას შეუძლია მოუტანოს კაცობრიობას. ხშირად მედიცინის სფეროს იმხელა ყურადღება არ ექცევა, რაც ისეთ "ეფექტურ" დარგებს, როგორიცაა ასტროფიზიკა ან სარაკეტო ტექნიკა.
გასულ საუკუნეშიც კი ავადმყოფობის გამო სიკვდილი ჩვეულებრივი მოვლენა იყო. ყვავილსა და პოლიომიელიტს მილიონობით ადამიანი ეწირებოდა, სანამ ედუარდ ჯენერი მარტივ და სასიცოცხლო მნიშვნელობის აღმოჩენას გააკეთებდა _ თურმე ხბოს ყვავილით ინფიცირებულ მწველავებს ყვავილისადმი იმუნიტეტი ჰქონიათ. ჯონას სალკმა კი პოლიომიელიტის ვაქცინა შექმნა. მეცნიერული მიღწევების მიუხედავად, დღევანდელ მსოფლიოში ორივე დაავადება მაინც კლავს ადამიანებს მდიდარი ქვეყნების მიერ გამოჩენილი დანაშაულებრივი გულგრილობის გამო - არ გაუზიაროს ღარიბ ქვეყნებს მეცნიერების სიკეთეები.
მეცნიერებას ეკუთვნის აგრეთვე ადამიანისთვის დამანგრეველი შედეგის მომტანი პროდუქცია: ტანკები, ტყვიამფრქვევები და ატომური ბომბი, მაგრამ ისინიც მეცნიერულ მიღწევას წარმოადგენს, რაოდენ საკამათოც უნდა იყოს ზნეობრივი თვალსაზრისით, და სწორედ ამ მიზეზით, ცრუმორწმუნეობის, ჯადოქრობისა და რელიგიის მიღმა დგას.
რაც უნდა მნიშვნელოვანი იყოს მეცნიერების მიერ შექმნილი პროდუქტი, არანაკლებ საინტერესოა მისი შექმნის მეთოდები და პროცესი, ემპირიული დაკვირვებიდან - თეორიამდე, თეორიის მოდიფიკაციიდან - მტკიცებულებამდე.
ჩვენ დღესაც შეგვიძლია ვილოცოთ იმისთვის, რომ წვიმა მოვიდეს, მაგრამ კარგად ვიცით ამინდის ფიზიკური მიზეზები და შეგვიძლია მეტნაკლებად ვიწინასწარმეტყველოთ იგი. ჩვენ აღარ მივაწერთ მას გაუგებარ ღვთაებებს და აღარ ვწირავთ მსხვერპლად ჩვილებს სასურველი შედეგის მიღების იმედით.
მეცნიერული მეთოდი ეწინააღმდეგება უწინდელ შესაძლებლობას ჭეშმარიტების შეცნობისა "ზემდგომის" კარნახით, რისი რწმენაც ეფუძნებოდა არა მტკიცებულებას, არამედ იმას, თუ ვინ აწვდიდა ადამიანს ამ მტკიცებულებას. ამ წიგნში წარმოდგენილი მეცნიერები უარყ ოფდნენ "ზემდგომის" მიერ სიმართლის განსაზღვრას და აკვირდებოდნენ მათ ირგვლივ არსებულ სამყაროს, მოვლენების ასახსნელად ქმნიდნენ თეორიებს და ავითარებდნენ მათ მომავალი კვლევებისთვის.
გზა სიბნელიდან და ცრურწმენიდან სინათლის კენ ყოველთვის უსაფრთხო როდი იყო. როდესაც ვესალიუსმა გალენის ძალაუფლებასთან და პირისპირება გაბედა, ის მატყუარად და შეშლი ლად გამოაცხადეს; ძმები მონტგოლფიერების მტკიცებულებებმა მხოლოდ სკეპტიციზმი გამოიწვია. გალილეი და კოპერნიკი ძლივს გადაურჩნენ ჯორდანო ბრუნოს ბედს - კოცონზე დაწვას, როდესაც, მიღებული საეკლესიო დოგმის საწინა აღ მდეგოდ, მზის სისტემის ჰელიოცენტრული თეორია წარმოადგინეს და კაცობრიობას მომავლისაკენ გზა გაუნათეს.
მამაკაცები და ქალები, რომლებიც ამ წიგნში მოხვდნენ, ბერტრან რასელის პოეტური გამოთქმა რომ ვიხმაროთ, "მოკვდავი გენიოსის საკადრისი სინათლით" კაშკაშებენ. რაოდენ დიდი მანძილითაც უნდა ვიყოთ მათ მიერ ანთებული ჩირაღდნისგან დაშორებული და რაოდენ სწრაფადაც უნდა ვითარდებოდეს მეცნიერება, მათი ნაღვაწი უნდა დავუტოვოთ მეცნიერთა მომავალ თაობებს, რომლებსაც მსოფლიოს შეცვლა მოუწევთ.
ჩუქება
