პოეზიად გარდასახული პროზა პაკოს და მისი უსაზღვრო სინათლის გარეშე
ეს წიგნი არ იქნებოდა
თუ ადამიანს ყურთასმენა აქვს გამახვილებული სათაურების პოეტიკაზე, სალომე მაკარიძის პირველი პოეტური კრებულის მრავლისმეტყველი სათაური - „ ჩვენ “ , უკვე თავისით მიანიშნებს რაღაც გარკვეულ ალუზიებზე. დანარჩენს, შესაძლებლობისდაგვარად, მე დავამატებ... სიტყვას „ პოეტესსა “ XX საუკუნის დასაწყისში სწორედ ასე, რუსული ორთოგრაფიით წერდნენ და განსაკუთრებული პათოსით წარმოსთქვამდნენ, ერთი საუკუნის შემდეგ, როგორც მოსალოდნელი იყო, სიტყვაც შეიცვალა და პოეტესსებიც. იცვლებოდა თემები, განწყობილებები, ვერსიფიკაცია. თუმცა, ერთი კონცეპტი უცვლელი იყო: პოეზია - ესაა ცხოვრებისეული პროზის ანტითეზა! ესაა საკრალური სივრცე და თუკი ვინმე (ან რამე) გადმოინაცვლებდა აქ პროფანული სივრციდან, იმავ წამს იძენდა ამ საკრალურობის შარავანდედსა და პათოსს. მაგრამ, ერთ მშვენიერ დღეს, ერთმა ახალგაზრდა ქალმა, სწორედ ამ ყოველდღიურ ერთფეროვან გარემოს შეხედა მოსიყვარულე თვალით და მოუნდა ძალიან სადად, ყოველგვარი „ ლირიკული ზეატაცებისა “ და სენტიმენტალობის გარეშე გადაეტანა პოეზიის ენაზე ამ რუტინული ყოფის „ მოკრძალებული ხიბლი
“ მიდის, მხრებჩამოშვებული,
ჩიტივით თხელი.
გახვეული ნაცრისფერ, მაქმანებიან შალში.
ღოღნაშოს მურაბით და ფართოპირიანი,
ყვავილებიანი ჩაის ჭიქით ხელში.
მიდის ბედნიერი და დარდიანი.
გრძელ ღამეებში ნაქარგი ფარდებით,
ნაკითხი წიგნებით, კოპლიანი კაბით.
ნუშისფერი, ათწლეულებივით გრძელი
და დაღალული თვალებით.
აბა რა სათაური უნდა დარქმეოდა ერთ რვეულში აკინძულ ასეთ ჩანაწერებს?! რაღა თქმა უნდა - „ ჩვენ “ . და, რაღა თქმა უნდა, ჩვენ (წინწკლების გარეშე) ამ „ ოჯახური ალბომში “ პერსონალური ჩანახატების გვერდით, ისეთ მინაწერებსაც წავაწყდებით, რომლებიც მხოლოდ ცხოვრების ონტოლოგიური დრამატიზმის განცდას მოაქვს და რომლებიც მთელი ამ პატარა კრებულის ტექსტს განსხვავებული რაკურსით დაგვანახებს.
ეს ცარიელი, შიშველი სახლიც
და გავსებული სტუმრებით კალთა.
გაუსაძლისი სიძველე ახლის,
ხედვა მოსულთა და მიმავალთა.
როდესაც სალომე მაკარიძის ლექსების სიღრმისეულ შრეებზე და მიგნებებზე ვლაპარაკობთ, შეუძლებელია, მისი „ პოეტური ნათლია “ ამირან სვიმონიშვილი არ გავიხსენოთ; განუმეორებელი პაკო, „ რომლის უსაზღვრო სინათლის გარეშე ეს წიგნი არ იქნებოდა “ (როგორც ავტორისეულ მიძღვნაში წერია) და რომლის პოეტური სამყაროს ყველაზე დამახასიათბელი თავისებურება, სწორედ ეს, ონტოლოგიური მსოფლაღქმა გახლდათ. არ გამკვირვებია, რომ სალომემ თავის ერთ-ერთი ყველაზე სათუთ, ევქარისტულ მეტაფო რაზე აგებულ ლექსს „ პაკო “ დაარქვა; გამაკვირვა აქ გაჟღერებულმა ნიკო სამადაშვილისეულმა ინტონაციამ. სხვათა შორის, კიდევ ერთგან, სასიამოვნოდ მენიშნა ეს ლანდი... ეს ისეა - ქუჩაში ვინმეს რომ მიამსგავსებ დიდი ხნის წინ წასულ, შენთვის ძვირფას ადამიანს და წამით, რაღაც ნოსტალგიური, ტკივილნარევი სითბოთი შეგეკუმშება გული... ეს კიდევ ცალკე თემაა საფიქრებლად: როგორ შეახვედრა ერთმანეთს სალომემ ნიკო სამადაშვილი და პაკო, მიზანდასახულად მოხდა ეს, თუ სპონტანურად გამოუვიდა...
ამ მოკლე წინათქმაში მაგალითებს აღარ მოვიხმობ, მაგრამ თქმით კი ვიტყვი, რომ ის, რაც სალომე მაკარიძემ გაგვიზიარა უკვე ჩვენ, ყველას, მკითხველებს - ესაა მისი თავისუფალი პოეტური თხრობა; ვერსიფიკაციული და მეტაფორული ხერხების არტისტული მონაცვლეობა, პოეტური „ რეკვიზიტის “ უზადო შერჩევა და დაგმანული შინაგანი ესქპრესიის განდობილთათვის გამიზნულ კოდზე გადაყვანა.
ყოველივე ამას ერთად კი, მართლაც ძვირფას საჩუქარს დავარქმევდი.
ზაზა აბზიანიძე
ჩუქება
