ბიზანტიონი
მეფე ბიზანტის ლეგენდარული ქალაქი
ღმერთი მეფეს შესცქეროდა. კურთხევის ცერემონია იმართებოდა - მადლიერების დღე, თანასწორობის, პატივისცემის ჟამი იდგა. ზღვისკენ არწივის თავივით წაგრძელებული ეს მშვენიერი ქვეყანა ღმერთმა უბოძა. ქარს ჯადოსნური ძალით აევსო გემების იალქნები; მიწას დათესილი მარცვალი შვილოსანი ქალივით არაჩვეულებრივ ნაყოფად ექცია; ზღვა უხვმოსავლიანი ბაღნარივით უგემრიელეს თევზს აწვდიდა. ღმერთი უბედურებას აშორებდა თავის ხალხს. ახლა მეფის ჯერი დამდგარიყო. მეფეს თავისი მოვალეობა, პირობა უნდა შეესრულებინა. განიერ, ბასრ ხმალს ხელი ჩასჭიდა.
ღმერთი მეფეს შესცქეროდა. მომცრო მოედანი ცისფერ სხივს გაენათებინა. ირგვლივ ზღვის სურნელი ტრიალებდა. ალმოდებულ ფართო შუბლზე ნამიანი სიგრილე იგრძნო. სამსხვერპლოს მახლობლად ოთხი მეომარი ბუღას აკავებდა. სიგრილისგან ბუღას ბეწვი ყალყზე დაუდგა. მის უკან მდგომ ქურუმსაც აებურძგნა კანი. მხოლოდ მეფისთვის არ დაუვლია ჟრუანტელს. არც ქარის მსუბუქი შეხებისთვის მიუქცევია ყურადღება და არც სიგრილისათვის, რომლისგანაც ყველას გააჟრჟოლა. ხმალი მშვიდად აღმართა და ბუღას მიუახლოვდა.
ღმერთი მეფეს შესცქეროდა. მეფე დამშვიდდა, შედგა და თავი დინჯად ასწია. მზერა ღმერთის სამკაპს მიაპყრო - საზარელ იარაღს, რომლის ერთი დაკვრით უზარმაზარი ქვეყანა ზღვის ფსკერზე აღმოჩნდა. პატივისცემა შიშით შეეცვალა. ღმერთს მზერა სასწრაფოდ მოაშორა. მოედანზე წამით ყველა და ყველაფერი გაირინდა: ზღვიდან მონაბერი ქარი, ბრაზისგან ათრთოლებული შავი ბუღა, ჯარისკაცები, რომლებიც ბუღას აკავებდნენ. ირგვლივ შემზარავი სიჩუმე ჩამოწვა. ოდნავი დაყოვნება და ეს სიჩუმე მის ხმალს წყევლას მოუვლენდა, ღმერთს განარისხებდა. სიტყვა ახლავე უნდა წარმოეთქვა, მეტი ლოდინი აღარ შეიძლებოდა.
„ჰეი, პოსეიდონ! - დაიგრგვინა ამაყად, - ჰეი, ზღვების, მიწისძვრების, ცხენების ღმერთო! ჰეი, ქრონოსისა დ არეას ვაჟო, ზევსისა და ჰადესის ძმაო! ჰეი, უკვდავთაგან უძლიერესო და ძლიერთაგან ყველაზე უკვდავო! ათასი მადლობა შენ, პატივისცემა და სიყვარული!
ზურგი არ შეგვაქციე; მეგარიდან წამოსულები არ მიგვატოვე; ჩვენი ბედისწერა გაიზიარე; შენი რისხვა თავს არ დაგვატეხე; ჩვენს გემებს ქარიშხალი აარიდე; შენი ძალა ჩვენ წინააღმდეგ არ გამოიყენე; ზღვები დაამშვიდე, წყნარი და ბარაქიანი გახადე;
ჰეი, ღმერთებიდან ყველაზე დიადო! ჰეი, ზღვათა ჭეშმარიტო მბრძანებელო! ჰეი, მეგარელი ლტოლვილების მფარველო! შენ რომ არა, სამი მხრიდან ზღვებით გარშემორტყმულ ამ ქვეყანას ვერ მოვაგნებდით; შენ რომ არა, ამ ნაყოფიერ მიწაზე აღმართულ ჩვენს ახალგაზრდა ქალაქს ვერ ავაშენებდით; შენ რომ არა, არც ხმელეთზე და არც ზღვაზე არ ვიარსებებდით! შენ საკუთარი შვილებივით შეგვიყვარე, შეგვიბრალე, სითბო გვიჩვენე, დაგვიცავი; ჩვენც ამ ბუღას შემოწირვით მადლობას გიძღვნით. გთხოვთ, მიიღე ჩვენი მსხვერპლი! გთხოვთ, მომავალშიც შეგვიბრალე, დაგვიცავი, გვიპატრონე. გთხოვთ, დანარჩენი ღმერთების წყალობაც არ მოგვაკლო; რადგან ყველაზე მეტად შენ გიყვარვართ; რადგან შენ ძლიერი ხარ; რადგან შენ სამართლიანი ხარ...“
ღმერთს ეს სიტყვები თითქოს არ ესმოდა. ახალგაზრდა მეფეს, ბიზანტს, ცეცხლოვან მზერას არ აშორებდა. მეფე არ შეუშფოთებია ღმერთის ამგვარ საქციელს. ღრმა პატივისცემით მუხლი მოიდრიკა, ქედი მოუხარა, მიესალმა. შემდეგ გასწორდა და თავის მისიაში დარწმუნებული მეომარივით შავი ბუღასკენ გაემართა, რომელსაც ოთხი ჯარისკაცი ძლივს აკავებდა. ბუღამ მისკენ მიმავალ მეფეზე ადრე ხმალი დაინახა. ლაპლაპა ხმლიდან არეკლილმა მზის სხივებმა თვალი მოსჭრა, თითქოს მოახლოებული უბედურება ამცნო. გაკოჭილი, ისედაც მოუსვენარი ბუღა კიდევ უფრო დაიძაბა. ზღვის სუნით გაჟღენთილი ამ პატარა მოედნის, თოკების, მზის სხივებისთვის თავის დაღწევა უნდოდა. ერთი გაიბრძოლა, მაგრამ ჯარისკაცებმა ამის უფლება არ მისცეს.
ღმერთი მეფე ბიზანტს შესცქეროდა. მეფე მშვიდად მიუახლოვდა ბუღას. მეფის სუნი რომ იკრა, ბუღა კიდევ უფრო გაღიზიანდა, ქშენა დაიწყო. ჯარისკაცები ძლივსღა აკავებდნენ. ქურუმს, რომელსაც დაღვრილი სისხლის შესაგროვებლად ხელში თიხის ქოთანი ეჭირა, დიდი ხანია, ლოცვა დაეწყო. ბიზანტი ულამაზესი ცხოველის წინ შედგა. სანამ ხმალს აღმართავდა, სანამ ბუღას საკუთარი ხელით ღმერთს მიუძღვნიდა, მსხვერპლს პატივისცემით ჩახედა თვალებში. ბუღამაც თვალი თვალში გაუყარა. ისეთი დაძაბული ცნობისმოყვარეობით შესცქეროდა, თითქოს მოვლენებში გარკვევა სურდა. ისევე, როგორც ღმერთს, დიდხანს ვერც მსხვერპლს დააცდევინებდა. მეფემ ხმლის ვადას ხელი მაგრად ჩასჭიდა. ბუღას ერთი ნაბიჯით მიუახლოვდა. ხმალი ყელში ქვემოდან ამოუსვა. სისხლმა ქურუმის ქოთანში იხუვლა. წამით გაშეშებული ბუღა უცებ ტკივილისგან დაიკლაკნა, შემდეგ კი მთელი ძალით წინ წაიწია. ოთხი ჯარისკაცი ოდნავ რომ დაბნეულიყო, მათაც თან გაიყოლებდა და დასისხლიანებული იმდენ ხანს ირბენდა, სანამ ძალა არ გამოეცლებოდა, მაგრამ დაკუნთულმა მკლავებმა ამის საშუალება არ მისცა. ცხოველს ძალა მალე გამოეცალა, ჯერ - აკანკალებულ მუხლებზე, შემდეგ კი მარჯვენა გვერდზე დაეცა.
ღმერთი მეფეს შესცქეროდა. მეფე ღმერთს ყურადღებას აღარ აქცევდა. ბუღას სისხლისა თუ პირველყოფილი ინსტინქტის გავლენით საკლავს თვალს ვერ აშორებდა. ბუღას თვალებში ბრაზის ნაცვლად გაოცება გამოსახოდა; და კიდევ - ოდნავი სევდა. მეფე სინანულს არ