ლექსები ეს წიგნი კინორეჟისორ – ლია(ნა) ელიავას ლექსების კრებულია.
კრებულში შესულია 1993-2013 წლებში, ანუ ოცი წლის მანძილზე, თბილისში, მოსკოვსა და ჰელსინკში შექმნილი ნაწარმოებები.
მიუხედავად გეოგრაფიულ სივრცეში, კავკასიიდან სკანდინავიამდე, განფენილობისა, ლექსების უმეტესობა გამსჭვალულია ეროვნული სულით და ინტონაციურადაც მისი შესატყვისია.
პერიფრაზი რომ მოვახდინოთ შინ და გარეთ ლია(ნა) ელიავას ფილმებზე გამოთქმული მოსაზრებისა – „პოეტური კინო“, უმრავლესობა მისი ლექსებისა კინოგენურია. თუ მის კინოენას ვენეციის ფესტივალზეც კი გამოარჩევდნენ პოეტური გამომსახველობით, ლექსებში სათქმელის მუსიკალურად გამოხატვა კინოთია დაღდასმული.
რილკე სწორედ „ნახატ-ლექსებსა“ და „სურათ-ლექსებს“ ანიჭებდა უპირატესობას. პოლ ვალერისთვისაც: „პოეზია არის ბგერა და სურათი“. როდის ამბობდა იმავეს პლუტარქე: „პოეზია მეტყველი მხატვრობაა“.
შინაარსობრივად ლიანა ელიავას ნაწარმოებები გამოირჩევა თანამედროვეობის მრავალფეროვნებით.
თომას ელიოტი წერდა: „მთავარია იყო თანამედროვე და არა მოდერნისტი“. („Modern“– თანამედროვეს ნიშნავს, მაგრამ ისინი, როგორც ცნებები, დიდი ხანია დაცილდა ერთმანეთს).
ფორმის თვალსაზრისით, გარითმულ ლექსწყობასთან ერთად, მისთვის უცხო არ არის ვერლიბრი, თუ იაპონური ტანკა.
რჩეული ლექსები ამოკრეფილია სამი წიგნიდან: „კავკასიური მისტერია“ (1997), „საუკუნის სამანი“ (2002), „სიყვარულის მისტერიები“ (2008) და დალაგებულია წლების თანმიმდევრობით, თემატურ ციკლებად: სამშობლო, სიყვარული, ბედისწერა, კავკასიური მისტერია, უხანო სიშორე, ჩემი სკანდინავია, ქარის პოემა.
თავის დროზე ეს ლექსები დაიბეჭდა ქართულ ჟურნალ-გაზეთებში: „მნათობი“, „ცისკარი“ „ლიტერატურული გაზეთი“ და სხვ. გახმიანდა ქართული ტელევიზიით, საპატრიარქოს რადიოში.
ამჟამად ლია(ნა) ელიავა ცხოვრობს ფინეთში, როგორც თავის ისტორიულ სამშობლოში დაბრუნებული ფინელის, მწერალ – რობერტ ვინონენის მეუღლე. არის ფინეთის პენ-კლუბის წევრი. საქართველოს მოქალაქეობა არსად დაუთმია.
შვედური თეატრის „Eritria“-ას სცენაზე მას წაკითხული აქვს ლექსები ციკლიდან „კავკასიური მისტერია“ ორიგინალის ენაზე, ანუ ქართულად, იგივე ლექსები შვედი მსახიობის მიერ მთარგმნელის ენაზე, შვედურად იქნა წაკითხული. ჟურნალი „Ru Tag“ მოწონებით გამოეხმაურა ამ ამბავს.
ლექსები ციკლიდან „ჩემი სკანდინავია“ ასეთივე თანმიმდევრობით იქნა წაკითხული „Vილლა კივი“-ში (მწერალთა სახლში) ავტორის მიერ ქართულად, მთარგმნელებისგან – ფინურად.
ყველა თარგმანი გაურითმავია. გოეთესთვის „მთავარი მაინც ის არის, რაც გრჩება, როცა ლექსს გადაიტან პროზაში“.
თუ რაღაც დოზით პროზაში გადატანილ ლია(ნა) ელიავას ლექსებს უცხო ენაზე არ დაუკარგავს მსმენელის ინტერესი, იმედია ქართველი მკითხველი მშობლიურ ენაზე უფრო მეტს გაიგებს და დააფასებს.