ანტიკვარიატი
მფლობელი: კარლ კონრად კორეანდერი
ასეთ წარწერას შეამჩნევდი ერთი პატარა მაღაზიის შემინულ კარზე, თუ მაღაზიიდან ქუჩის მიმართულებით გაიხედავდი.
გარეთ ნოემბრის მოქუფრული ცივი დილა იდგა და კოკისპირულად წვიმდა. წვიმა ეღვრებოდა შემინულ კარს, ხოლო წვეთების ნაკვალევს წარწერის ასოები კიდევ უფრო გაურკვევლად აეხლართ-დაეხლართა. ვიტრინიდან ქუჩის მოპირდაპირე მხარეს აღმართული სველლაქებიანი კედლის მეტს ვერაფერს დაინახავდა კაცი.
უცებ ვიღაცამ მაღაზიის კარი ისე შემოგლიჯა, რომ შემოსასვლელში ჩამოკონწიალებულმა თითბრის ზანზალაკმა განგაში ატეხა და კარგა ხანს ვეღარ დაშოშმინდა.
ამ ალიაქოთის ამტეხი ერთი პატარა, ათი-თერთმეტიოდე წლის პუტკუნა ბიჭი იყო. წვიმით დამბალი, სახეზე მიწებებული მუქი წაბლისფერი თმიდან და ლაბადიდან წყალი წურწურით სდიოდა. სასკოლო ზურგჩანთა ცალ მხარზე მოეგდო, სახეზე ფერი არ ედო, აქოშინებული ისე კისრისტეხით შემოვარდა, გეგონება, ვინმე მოსდევსო, თუმცა შემოვარდა თუ არა, აღარც გატოკებულა, ადგილზევე გაშეშდა.
თვალწინ გრძელი, ვიწრო, ბინდბუნდში ჩაძირული ოთახი გადაეშალა. კედლებთან ჭერამდე აწოწილი, სქელ თუ თხელტანიანი წიგნებით გაძეძგილი თაროები იდგა, იატაკზე მოზრდილი ფოლიანტები დაეხვავებინათ, ზოგ მაგიდაზე ტყავის გარეკანიანი, მუქ ოქროსფრად მბზინავი მომცრო წიგნები აეკოკოლავებინათ; ოთახის ბოლოში წიგნებით ადამიანის სიმაღლის კედელი აღემართათ, რომლის მიღმა მაგიდის ნათურა ციმციმებდა. ნათურის შუქში დროდადრო კვამლის რგოლები ამოტივტივდებოდა, ფართოვდებოდა და ჩაბნელებულ ჭერთან იფანტებოდა, კაცს ეგონებოდა, ჩასაფრებულმა ინდიელმა მზვერავებმა მტერი შენიშნეს და თვისტომებს მოსალოდნელ საფრთხეზე ნიშანს აძლევენო. ეტყობა, წიგნების საფარში მართლა იჯდა ვიღაც, რადგან ბიჭუნას უცებ უკმეხად უთხრეს:
- სადაც გინდა, იქ გაშტერდი, გინდ აქ და გინდ გარეთ, ოღონდ კარი დახურე! ვერ ხედავ, როგორ უბერავს?!
ბიჭუნამ მორჩილად დახურა კარი, მერე წიგნების კედელს მიუახლოვდა და ფრთხილად შეიჭყიტა წიგნებმიღმეთში. ტყავშემოცვეთილ მაღალ სავარძელში ფერხორციანი, ჩაფსკვნილი მამაკაცი მოკალათებულიყო. დაჭმუჭნილი, გაცრეცილ-დამტვერილი პიჯაკი ეცვა. ჭრელი ჟილეტი არტახებივით უმაგრებდა ღიპს. მოტვლეპილ თავზე, ყურებს ზემოთ, ჭაღარა თმა ორი ბუჩქივით მოუჩანდა. წითური სახე ავ ბულდოგს მიუგავდა, ბოლქვისებურ ცხვირზე პატარა ოქროს სათვალე დაესკუპებინა. დახრილი ჩიბუხი პირის კუთხეში ისე გაერჭო, ტუჩები მოღრეცოდა. მუხლებზე გადაშლილი წიგნი ედო, - ეტყობა, კითხულობდა, რადგან სანამ დახურავდა, მარცხენა ხელის საჩვენებელი თითი ფურცლებს შორის სანიშნივით ჩადო, მარჯვენა ხელით კი სათვალე მოიხსნა; მის წინ ასვეტილ, გაწუწულ-გალუმპულ პუტკუნა ბიჭუნას გამომცდელი მზერა შეავლო, თვალები მოჭუტა, რამაც კიდევ უფრო დამცინავი გამომეტყველება შესძინა და წაიბურტყუნა:
- ვაი, შე საწყალო! - წიგნი ისევ გადაშალა და კითხვა გააგრძელა.
ბიჭმა აღარ იცოდა, რა ექნა, ამიტომ გაუნძრევლად იდგა და თვალებგაფართოებული მისჩერებოდა კაცს. მან კი საჩვენებელი თითით ისევ ჩანიშნა სათანადო გვერდი, ისევ დახურა წიგნი და აბუზღუნდა:
- მისმინე, ბიჭუნი, ბავშვები დიდად არ მეპიტნავება. მართალია, დღეს მთელ მსოფლიოში ლამის წესად შემოიღეს თქვენი განებივრება, მაგრამ ჩემთვის ეს მიუღებელია! ბავშვებს არ ვწყალობ. ჩემთვის ისინი მჩხავანა, გამაწამებელი არსებები არიან და სულ არ ენაღვლებათ, უფროსებს რამე აწუხებთ და ადარდებთ თუ არა. ამას მარტო იმიტომ გეუბნები, რომ თავიდანვე შეიგნო, სად და ვისთან მოხვდი. თანაც საბავშვო წიგნებს ჩემთან ვერ ნახავ, სხვა წიგნებს კი - არ მოგყიდი. ასე რომ, იმედი მაქვს, ერთმანეთს გავუგეთ!
კაცმა ეს ყველაფერი ისე მიახალა ბიჭუნას, პირიდან ჩიბუხიც არ გამოუღია. წიგნი ისევ გადაშალა და კითხვას შეუდგა.
ბიჭმა თანხმობის ნიშნად ჩუმად დაუქნია თავი და წასვლა დააპირა, მაგრამ რატომღაც ჩათვალა, რომ მამაკაცის ნათქვამი უპასუხოდ არ უნდა დაეტოვებინა, ამიტომ ერთხელაც მიუტრიალდა და ჩუმად უთხრა:
- ყველა ასეთი ხომ არ არის?!
წიგნში თავჩარგულმა კაცმა ნელა ამოხედა და უკვე მერამდენედ მოიხსნა სათვალე:
- შენ კიდევ აქა ხარ? იქნებ გამიმხილო, შენნაირების თავიდან მოსაშორებლად რა გზას დავადგე? ისეთი რა უნდა გეთქვა, რა დიდმნიშვნელოვანი ამბავი უნდა გეცნობებინა?
- განსაკუთრებული არაფერია, - კიდევ უფრო ჩუმად მიუგო ბიჭმა, - მარტო იმის თქმა მინდოდა, ყველა ბავშვი, თქვენ რომ გგონიათ, ისეთი არ არის-მეთქი.
- რას მეუბნები! - ვითომ შეიცხადა კაცმა და წარბები აწკიპა, აქაოდა, როგორ გამაკვირვეო, - გინდა მითხრა, რომ ერთი ასეთი გამონაკლისი შენ ხარ?
პუტკუნამ ვერაფერი უპასუხა, მხრები ოდნავ აიჩეჩა და კარისკენ შეტრიალდა.
- ზრდილობა! - შემოესმა ბუხუნა ხმა, - ხეპრესავით იქცევი, ზრდილობა რომ გაგაჩნდეს, გამეცნობოდი მაინც.
- ბასტიანი მქვია, ბასტიან ბალთაზარ ბუქსი, - გაეპასუხა ბიჭუნა.
- მეტისმეტად უცნაური სახელია. შენი ინიციალები სამი ბანია, - ჩაიბურტყუნა კაცმა, - რას იზამ, შენ ხომ არ დაგირქმევია ეგ სახელი, მე კარლ კონრად კორეანდერი ვარ.
- ეგეც თქვენი სამი კანი, - სერიოზულად უპასუხა ბიჭუნამ.