პროლოგი ექიმ ლესტერ შინის დღიურიდან
3 მაისი, 1993 წელი
აი, უკვე რამდენი წელია, იმ კუნძულისთვის თვალიც არ მომიკრავს. ბოლოს ჩემი მეგობრის ნავიდან დავლანდე. მაშინ გავბედეთ და ღია ზღვაში გავედით. შორიდან დავინახე - ზაფხულის თხელ ნისლში გახვეული, ჰორიზონტზე ლაქასავით გადღაბნილიყო.
ოც წელზე მეტია, იქ ფეხი არ დამიდგამს, მაგრამ როგორც ემილი ამბობს (ხან ხუმრობით, ხანაც სერიოზულად), იქიდან არც წამოვსულვარ. ერთხელ ისიც მითხრა, შენთვის დრო წიგნია, რომლის რამდენიმე გვერდიც გაქვს ამოჩემებული და განუწყვეტლივ წინ და უკან ფურცლავ, ისევ და ისევ უბრუნდები ამბებს, რომლებმაც, შენი გამჭრიახი კოლეგების თვალში მაინც, კლასიკური მელანქოლიკის ყველა თვისება შეგძინაო.
ალბათ, ემილი არ ცდება. ის არასოდეს ცდება.
მალე, სულ რამდენიმე თვეში, აღარც ის მეყოლება. ხუთშაბათს ექიმმა აქსელროდმა გვითხრა ასე. წადით, - გვირჩია მან, - აუცილებლად წადით იმ ადგილებში, რომლებზეც ასე ხშირად ლაპარაკობთ ხოლმე. ამ გაზაფხულზევე წადით რომში, ფლორენციაში, ვენეციაში. ლესტერ, არც შენ ხარ კარგად, - დასძინა მან.
მგონი, მართლაც არ ვარ კარგად. ამ ბოლო დროს ვეღარ ვიხსენებ, სად რას ვდებ. ყველაზე ხშირად სათვალე მეკარგება. მანქანის გასაღებიც. მაღაზიებში შევდივარ და ვერ ვიხსენებ, რისთვის შევედი. თეატრიდან გამოსულს აღარ მახსოვს, რა ვნახე. და თუ ჩემთვის დრო მართლა წიგნია, მაშინ ვიღაცას ეს წიგნი საგულდაგულოდ დაუბერტყავს და ის გაყვითლებული ზონრები, ფურცლები, ასანთის კოლოფის მოხეული ყუები და ყავის მოსარევი ბრტყელი ჩხირები, რომლებსაც სანიშნებად ვიყენებდი, სულ ერთიანად გადმოუყრია, ჩაკეცილი გვერდებიც საგულდაგულოდ გაუსწორებია.
ამიტომ ყველაფერი უნდა ჩავიწერო. ტექსტის შეცვლას კი არ ვაპირებ საკუთარი თავის უკეთ წარმოსაჩენად. არა, არავითარ შემთხვევაში. ის ამის უფლებას არ მომცემდა. ჩემს ნაცნობებს შორის მას ყველაზე მეტად სძულდა ტყუილი. უბრალოდ ტექსტის შენარჩუნება მინდა, მინდა, მისი ამჟამინდელი საცავიდან (რომელსაც, სიმართლე გითხრათ, ნელ-ნელა ნესტი ჭამს და ჟონვასაც იწყებს) ამ ფურცლებზე გადმოვიტანო.
საავადმყოფო „ეშკლიფი“ კუნძულის ჩრდილო-დასავლეთით მოვაკებულ ნაწილში იდგა. ერთობ უწყინარი სანახავი იყო. სულაც არ ჰგავდა სულით ავადმყოფ დამნაშავეთა სამყოფელს და კიდევ უფრო ნაკლებად მოგაგონებდათ სამხედრო ყაზარმებს, რომელთა დანიშნულებასაც იქამდე ასრულებდა, სანამ იქ საავადმყოფოს განათავსებდნენ. სკოლა-პანსიონს უფრო წააგავდა. ყოველ შემთხვევაში, ჩვენ ასე გვეჩვენებოდა. მთავარი შენობის გვერდით ვიქტორიანული ეპოქის მანსარდიან შენობაში ზედამხედველი ცხოვრობდა, ტიუდორების ხანის პატარა ლამაზ ციხე-დარბაზში კი, რომელიც ერთ დროს ჩრდილოეთის არმიის ჩრდილო-აღმოსავლეთის სანაპირო ზოლის არმიის მეთაურის საცხოვრებელი გახლდათ, ჩვენი მედპერსონალის უფროსი ცხოვრობდა. გალავნის შიგნით პერსონალის საცხოვრებელი სახლები იდგა - ერთობ უცნაურ, ტკეჩის კოტეჯებში ექიმები ცხოვრობდნენ, სამ დაბალ, წიდისაგან ნაგებ საერთო საცხოვრებელში კი - სანიტრები, დაცვა და მედდები. საავადმყოფოს ტერიტორიას გაზონები, გაკრეჭილი ცოცხალი ღობეები, დატოტვილი მუხები (საოცარი ჩრდილი ჰქონდათ), შოტლანდიური ფიჭვები, ნეკერჩხლები და ვაშლის ხეები ამშვენებდა. გვიან შემოდგომით ნაყოფი ცვიოდა და გაზონს ეფინებოდა. მთავარი ეზოს ცენტრში, გრანიტითა და მუქი ნაცრისფერი ფილებით ნაგები საავადმყოფოს ორივე მხარეს, კოლონიალური ეპოქის სტილის წითელი აგურის ტყუპი შენობა იდგა. მათ უკან მოჩანდა ფრიალო კლდეები და ჭაობი, იმის იქით კი - ვრცელი საზოგადოებრივი სავარგულები, რომლებიც ამერიკის რევოლუციის შემდეგ მიეტოვებინათ. იმ დროს დარგული ხეები - ატამი, მსხალი და არონია - კვლავ ხარობდა, მაგრამ ნაყოფს აღარ ისხამდა. ღამღამობით მინდორში ქარი დაზუზუნებდა, ზოგჯერ კი კატასავით ღნაოდა ხოლმე.
და, რაღა თქმა უნდა, აქ იყო ფორტიც, რომელიც საავადმყოფოს პირველი პერსონალის გამოჩენამდე კარგა ხნით ადრე იყო აგებული სამხრეთით, ფრიალო კლდეზე და დღემდე იდგა. მის იქით შუქურა მოჩანდა, რომელსაც თავისი თანამოძმის - „ბოსტონ-ლაითის“ წყალობით ჯერ კიდევ სამოქალაქო ომის დაწყებამდე დაეკარგა ფუნქცია.
ზღვიდან თუ გამოხედავთ კუნძულს, განსაკუთრებულს ვერაფერს შენიშნავთ. მაგრამ ის ისეთად უნდა წარმოიდგინოთ, როგორადაც ტედი დენიელსმა დაინახა 1954 წლის სექტემბრის იმ მშვიდ დილას: ბუჩქნარით დაფარული ვაკე ზღვის უბის შუაგულში. კუნძული არც ეთქმოდა. რა დანიშნულება შეიძლება ჰქონდეს მას - გაიფიქრა, ალბათ, ტედიმ. მართლაცდა.
ცხოველთა სამყაროში ვირთხები ჭარბობდნენ. მუდამ ბუჩქებში დაფუთფუთებდნენ, ღამით კი, ზღვის ნაპირზე გამწკრივებულები, სველ კლდეებზე მიღოღავდნენ. ზორბები იყვნენ. ზოგი ზომით კამბალას არ ჩამოუვარდებოდა. იმ 1954 წლის ზაფხულის ოთხი უჩვეულო დღის შემდეგ ვირთხებს მრავალი წლის მანძილზე ვსწავლობდი. მათ ქცევას იმ ღარტაფიდან ვაკვირდებოდი, რომელიც ჩრდილოეთ სანაპიროს გადაჰყურებს. გავოცდი, როდესაც მივხვდი, რომ ვირთხები კუნძულ პედოკამდე გაცურვას ლამობდნენ. ეს ერთი მტკაველი კუნძული ქვიშაში ჩაფლული უბრალო კლდე იყო, რომელსაც დღე-ღამეში 22 საათს წყალი ფარავდა. ერთი-ორი საათით თუ გამოჩნდებოდა და ისიც მხოლოდ მიქცევისას. ამ დროს ვირთხები