კლოუნის თვალთახედვა

1 ბონში რომ ჩამოვედი, ღამდებოდა. თავს ძალა დავატანე, რომ მემოქმედა იმ ავტომატიზმის გარეშე, ხუთი წლის გაუთავებელი მოგზაურობის შედეგად რომ გამომიმუშავდა: ბაქნიდან ჩადი კიბეზე, ადი მოპირდაპირე კიბეზე, ძირს დადე სამგზავრო ჩანთა, პალტოს ჯიბიდან ამოიღე სამგზავრო ბილეთი, მერე ისევ ჩანთას დაავლე ხელი, ჩააბარე ბილეთი კონტროლიორს, წადი გაზეთის ჯიხურისაკენ, იყიდე საღამოს გაზეთები, გადი ქუჩაში და ხელით უხმე ტაქსის. ხუთი წლის განმავლობაში თითქმის ყოველდღე საიდანღაც მივემგზავრები და სადღაც ჩავდივარ. დილაობით ზევით-ქვევით მივუყვები რკინიგზის სადგურის კიბეს, ნაშუადღევს კი ჯერ ქვევით ვეშვები, შემდეგ ზევით ავდივარ, ხელით ვუხმობ ტაქსის, პიჯაკის ჯიბეში ვეძებ მძღოლის გასასტუმრებელ ფულს, ჯიხურებში ვყიდულობ საღამოს გაზეთებს და გულის სიღრმეში ვტკბები - ეს ისე გამიჯდა ძვალ-რბილში, არაფერს დაგიდევთ.
მას შემდეგ, რაც მარიმ მიმატოვა, რათა იმ კათოლიკე ციუპფნერს გაჰყოლოდა ცოლად, ეს პროცესი კიდევ უფრო მექანიკური გახდა და კვლავაც არაფერს დაგიდევთ. მანძილს სადგურიდან სასტუმრომდე და სასტუმროდან სადგურამდე მხოლოდ ერთი რამ ზომავს - ტაქსის მრიცხველი. სადგურიდან მრიცხველი წერდა ხან ორ, ხან სამ, ხანაც ოთხ-ნახევარ მარკას. მაგრამ მას შემდეგ, რაც მარი გამშორდა, ეს ჩვეული რიტმი ზოგჯერ ირღვევა ხოლმე - სასტუმრო და სადგური ერთმანეთში მერევა, მატარებლის ბილეთს ფაციფუცით ვეძებ პორტიეს დახლთან, ბაქნის გასასვლელში გაჩერებულ კონტროლიორს კი ჩემი ოთახის ნომერს ვეკითხები. ეტყობა, რაღაცა, რასაც ალბათ ბედი ჰქვია, მაიძულებს, გავიხსენო ჩემი პროფესია და ისიც, თუ რა შავ დღეში აღმოვჩნდი. კლოუნი გახლავართ, ოფიციალურად პროფესიონალი კომიკოსი მსახიობი მქვია, არც ერთ ეკლესიას არ ვუხდი ხარკს, ვარ ოცდაშვიდი წლის და ერთ-ერთ ჩემს ნომერს „ჩამოსვლა და გამგზავრება“ ეწოდება. ამ უსაშველოდ გაჭიანურებულ პანტომიმაში მაყურებელმა ბოლო წუთამდე არ იცის, ჩამოვედი თუ გავემგზავრე. ამ ნომერს ხშირად კიდევ ერთხელ ვიმეორებ მატარებელში (ნომერი შედგება ექვსასზე მეტი მოძრაობისაგან და მთელი ქორეოგრაფია სისხლში უნდა მქონდეს გამჯდარი). ამიტომ, რა გასაკვირია, თუ ზოგჯერ საკუთარი ფანტაზიის მსხვერპლი ვხდები. შევრბივარ სასტუმროში, თვალით ვეძებ მატარებლის მიმოსვლის განრიგს, ვპოულობ კიდეც და, იმის მაგივრად, რომ ჩემს ოთახში ავიდე და წარმოდგენისათვის მოვემზადო, ავრბივარ და ჩავრბივარ კიბეზე, რათა მატარებელს მივუსწრო. საბედნიეროდ, თითქმის ყველა სასტუმროში მიცნობენ: ხუთი წლის განმავლობაში გარკვეული რიტმი გამომიმუშავდა და ვარიანტებიც აქ გაცილებით ნაკლებია, ვიდრე თავიდან გგონია. გარდა ამისა, ჩემი აგენტი კარგად იცნობს ჩემს ხასიათს და ყოველნაირად ცდილობს, საქმეები მომიგვაროს. ამით იგი პატივს სცემს და ხარკს უხდის იმას, რასაც „ხელოვანის მგრძნობიარე სულს“ უწოდებს და ჩემს ოთახში ყოველთვის „კარგი განწყობილების აურა“ მხვდება. ლამაზ ლარნაკში ყვავილებია და, როგორც კი პალტოს სავარძელზე მივაგდებ, ხოლო ფეხსაცმელს კუთხისაკენ მოვისვრი (მძულს ფეხსაცმელი), ლამაზ მოსამსახურე გოგოს უკვე მოაქვს ჩემთვის ყავა და კონიაკი და მიმზადებს აბაზანას. მწვანე ესენცია წყალს სურნელებას ანიჭებს და ნერვებს მიმშვიდებს. ვწევარ აბაზანაში, ვკითხულობ მხოლოდ არასერიოზულ გაზეთებს, ექვსს თუ არა, სამს მაინც და დაბალ ხმაზე ვღიღინებ მხოლოდ ლიტურგიულ საგალობლებს, ქორალებს, ჰიმნებს, სეკვენციებს, რომლებიც სკოლის მერხიდან ჩამრჩა მეხსიერებაში. ჩემი მშობლები, მართლმორწმუნე პროტესტანტები ომის შემდეგ გავრცელებულ რჯულშემწყნარებლობის მოდას აჰყვნენ და კათოლიკურ სასწავლებელში მიმაბარეს. პირადად მე რელიგიას ზურგი ვაქციე, ეკლესიაშიც კი არ დავდივარ და ლიტურგიულ ტექსტებსა და მელოდიებს სამკურნალო მიზნით ვიყენებ: საგალობლები ყველაფერზე მეტად მეხმარებიან, მოვერიო იმ ორ სენს, რომლებითაც ბუნებამ დამაჯილდოვა - მელანქოლიასა და თავის ტკივილს. მას შემდეგ, რაც მარი კათოლიკეებთან გადაბარგდა (მარი თვითონაც კათოლიკეა, მაგრამ ასეთი გამოთქმა მაინც მართებულად მიმაჩნია), ორივე სენი უფრო გამიმწვავდა და Tantum Ergo და „ლიტანია ლაურეტანა“, აქამდე რომ ყველაზე მეტად მიქარვებდნენ ტკივილს, ახლა ძლივსღა მშველიან. არსებობს სხვა წამალიც - ალკოჰოლი, რომელიც დროებით მშველის. ჩემი საბოლოო განკურნება მარის შეეძლო, მაგრამ, სამწუხაროდ, მარიმ მიმატოვა. კლოუნი რომ სმას დაიწყებს, უფრო სწრაფად დაეშვება ძირს, ვიდრე მთვრალი მეთუნუქე გადავარდება სახურავიდან.
როცა სცენაზე მთვრალი გავდივარ, ზუსტად ვეღარ ვასრულებ მოძრაობებს, რომელთა გამართლება მხოლოდ სიზუსტეს შეუძლია, და ზოგჯერ ისეთ შეცდომას ვუშვებ, კლოუნისათვის თავის მოჭრას რომ უდრის: მეცინება საკუთარ ოხუნჯობაზე. ამაზე დამამცირებელი არაფერია. როცა ფხიზელი ვარ, სცენაზე გასვლამდე სულ უფრო და უფრო მიპყრობს შიში (ხშირად ხელის კვრითაც კი მაგდებენ სცენაზე) და ის, რასაც ზოგიერთი კრიტიკოსი „ფიქრნარევ კრიტიკულ მხიარულებას“ უწოდებდა, „რომლის მიღმაც გულის ძგერა ისმის“, სხვა არაფერი იყო, თუ არა გამთოშავი სასოწარკვეთილება, რომელიც ხელს მიწყობდა მარიონეტად გადავქცეულიყავი. ცუდ დღეში მაშინ ვვარდებოდი, როცა ძაფი წყდებოდა და საკუთარი თავის ამარა ვრჩებოდი. ალბათ, რაღაც ამდაგვარს განიცდის