წინათქმა
ლექსი, როგორც კაცობრიობის მეორე სამეტყველო ენა, საქართველოში ყოველთვის განსაკუთრებული პატივით სარგებლობდა. გამოთქმა – საქართველო პოეზიის ქვეყანაა, დაკონკრეტებას საჭიროებს: საქართველო პოეტური კულტურის ქვეყანაა, მაღალი პოეტური კულტურის ქვეყანა.
ლექსი განუყრელი თანამგზავრივით დაჰყვება ქართველ კაცს თავისი ისტორიის გრძელ მანძილზე და სიცოცხლის ხალისს ანიჭებს, ტანჯვის სიმძიმეს უმსუბუქებს. იგი ხალხის ფიქრისა და განცდის გამოხატვის ულამაზესი საშუალებაა, ადამიანის სულიერი ცხოვრების აუცილებელი მოთხოვნილება. ამას პირველი ქართული პოეტიკური ტრაქტატის პირველივე წინადადებაც გვაუწყებს: „ლექსი ერთი რამ არის ამ სოფლის საქმეში“.
ჭეშმარიტი პოეზია უკვდავია. როგორც გალაკტიონი იტყოდა: „იყო მრავალი განადგურება, ლექსთა სიკვდილი კი – არასოდეს!“
მაგრამ რუსთველისა და გალაკტიონის ლექსი, უწინარეს ყოვლისა, თავისი ცხოველმყოფელი ფორმის გამო ახდენს მკითხველზე უდიდეს ზემოქმედებას.
მეტისმეტად რთული და მრავალწახნაგოვანია ლექსის ტექნიკა, ათასგვარი ნიუანსის შემცველი, ამიტომაც იქნა საჭიროდ მიჩნეული მასზე საგანგებო ყურადღების გადატანა და ლექსმცოდნეობის, როგორც მეცნიერების, ჩამოყალიბება.
ქართული ლექსის მაღალი კულტურა, დახვეწილი ხელოვნება, რომელიც ესთეტიკური აღზრდის საუკეთესო საშუალებაა, სკოლის მერხიდანვე უნდა ჰქონდეს შეთვისებული ახალგაზრდას. ამავე დროს, ლექსის თეორიასთან ერთად, მისთვის ცნობილი უნდა იყოს მშობლიური ლექსის ისტორიაც, რომელიც ათეულ საუკუნეს ითვლის.
ჩუქება
