I დრო, სუნთქვასავით გარდასული
ეს წიგნი ეძღვნება ცნობილი ფრანგი მსახიობისა და მსოფლიო კინოვარსკვლავის ჟერარ ფილიპის ხსოვ ნას
და მოიცავს მისი სიცოცხლის უკანასკნელი ოცდაერთი დღის ამბავს. ავტორი ჟერარ ფილიპის მეუღლე ან ფილიპია.
წიგნის ჟანრის განსაზღვრა ძნელია. ეს არ არის არც რომანი, არც მოთხრობა, არც ლირიკული დღი-ური.
ესაა სულის კვნესა, ურვა და აღსარება ადამიანისა, რომელმაც შეიცნო ჭეშმარიტი სიყვარულის ძალა
და ფასი და რომელსაც ისევ იმ სიყვარულის ხსოვნა შემოაბრუნებს ცხოვრებისაკენ, მაღალი იდე ლებისაკენ უბიძგებს.
ამ წიგნმა საფრანგეთის ლიტერატურული პრემია დაიმსახურა: აღიარეს წლის საუკეთესო წიგნად.
მწუხარებას ძალუძს სრულყოფილების
მწვერვალიდანაც კი დაანარცხოს ადამიანი.
სპინოზა
I
ადრე ვიღვიძებ. ჯერ ისევ ბნელა. თვალს არ ვახელ. ვცდილობ კვლავ ძილს მივცე თავი, მაგრამ ამაოდ. სადღაც სევდიან და პირქუშ სამყაროში დავბორიალობ, შუა გზაზე სინამდვილესა და საშინელებას შორის. უმჯობესი იყო ამენთო ნათურა და წამეკითხა რამე, არ ჩავძირულიყავი ფიქრთა მორევში, მაგრამ დაღლილობამ უნებისყოფო გამხადა და ნათელმა მოგონებებმა დამიყოლიეს. ასეა , მივეჯაჭვები ზოგჯერ მათ და ვეღარ ვანსხვავებ სინამდვილისაგან, მაგრამ გონება ფხიზლობს და მოგონებები ერთმანეთს ცვლიან. თავს ვაბრუნებ შენი ბალიშისაკენ, რომელსაც წინანდებურად მარჯვნივ ვდებ ხოლმე და თვალწინ მიდგას შენი გაქვავებული სახე; ჩანს მე მეძებდი, როცა ესალმებოდი სიცოცხლეს. ვხედავ შენს ღიად დარჩენილ თვალებს, მშვიდ, არაფრისმთქმელ გამომეტყველებას, ვხედავ გაშლილ ხელისგულებს, რომლებმაც მიმახვედრეს , რომ არავითარ ტანჯვას, არავითარ წამებას არ შეუშფოთებიხარ ბოლო წუთებში, შემდეგ, როცა დიდხანს დაჟინებით დაგცქეროდი, მეჭირა შენი გაყინული ხელი, რომელიც თანდათან შეშდებოდა და ვეფერებოდი ცივ სახეს, ვიგრძენი, – ისვენებდი ჩვენს საწოლზე, როგორც ზღვის ნაპირზე, მე კი ჩემდაუნებურად ძლიერი ტალღები მიმაქროლებდნენ , რადგან ჯერ ისევ ცოცხალი ვიყავი. შენ სამუდამოდ უძრავი გახდი, მე რაღაც გარკვეული დროის განმავლობაში კიდევ ვიმოძრავებ, სიკვდილმა ხომ საუკუნოდ დაგვაშორა ერთმანეთს.
***
თვალს ვახელ, ვანთებ ნათურას. ვებრძვი საკუთარ თავს, ახალი დღე თენდება და იგი არავითარ სიხარულს არ მომიტანს. მხოლოდ შენ ერთადერთი მხედავდი, მხოლოდ მე ერთი გხედავდი, დღეს კი აღარავინ მყავს, რომ დამინახოს, დავინახო. უმიზნოდ ვცხოვრობ, ვიცოდი, რომ ასეც იქნებოდა. იმ ხანებში, როდესაც ყოველი დღე, შესაძლოა, უკანასკნელი ყოფილიყო, შემოგცქეროდი, მინდოდა, ჩვენი სიყვარულით დავმტკბარიყავი, მაგრამ სიკვდილის მოლოდინი წუთითაც არ მასვენებდა. უხმოდ გევედრებოდი: „ შენც შემომხედე, შემომხედე, მე მოგონებები მაინც დამრჩება , შენ ესეც არა. ყველაფერი გაქრება ,ვერაფერს დაიმახსოვრებ. შენც გაქრები! თითქოს არასდროს ყოფილხარ ქვეყნად “ . მე მხოლოდ შენით ვიყავი აღსავსე. შენს მოძრაობებში, გამოხედვაში ვიძირებოდი. გიღიმოდი, რომ დამენახა, როგორ ჩნდებოდა ღიმილი შენს ტუჩებზე. გიკოცნიდი ხელებს, რათა დამენახა, როგორ კოცნიდი ჩემსას და ვიმეორებდი ჩუმად, რომ არასოდეს, არასოდეს დავივიწყებდი ამ წუთებს. მინდოდა ყოველი შენი კოცნა სამუდამოდ აღბეჭდილიყო ჩემ სხეულზე, ჩემს ალერსს დაეჯაბნა შენი სენი. ვიბრძოდი, მაგრამ გამარჯვების იმედი არ მქონდა. დამარცხება მეწერა, რადგან დამარცხებული იყავი შენ, თუმცა ამის შესახებ არაფერი იცოდი.
***
ნეტავ სულ შეუჩერებლივ მატარა. მხოლოდ ასე თუ შევძლებ ცხოვრებას. როგორ მიყვარდა შენთან ფეხშეწყობით სიარული. აბა რა იყო ქვეყნად ამაზე კარგი! დღეს კი... საით მივდივარ დღეს? სიარული ხომ მხოლოდ ნაბიჯების გადადგმას არ ნიშნავს. რა მიზანი მამოძრავებს? ვემორჩილები მკაცრ ბრძანებას: ვიცხოვრო, შევაძლებინო ბავშვებს ცხოვრება. ეს თითქმის ადვილია და მხოლოდ ასე, ყველაფრის ამ ფორმულამდე დაყვანით თუ შევძლებ შევასრულო, რაც მაკისრია.
***
კარგად ვგრძნობ თავს ზამთრის მყუდროებაში, როცა მიწა შიშველია და არავითარი სურნელი არ ასდის. მაშინ მეც ვცდილობ რულს მივცე თავი. გაზაფხულზე კი დინებას გავყვები. მზე, ამოხეთქილი კვირტები, მათი სურნელება და ჩიტების გალობა თავდავიწყებამდე მიმიყვანს. განა შეიძლება არ აღფრთოვანდე, როცა პირველ ყვავილს შესცქერი? არ დაგებადოს სურვილი მასავით უბრალოდ იცხოვრო? მაგრამ, რა საჭიროა ჩემთვის მომავალი, თუკი შენ აღარ იქნები?
ლუქსემბურგის ბაღში დავეხეტები, როგორც ორი წლის წინათ, მივყვები იმავ გზას. მაშინ სისხამი დილა იყო. სიცარიელე სუფევდა ირგვლივ. მოსწავლეებმა ჩამიარეს სწრაფი ნაბიჯით. შადრევნის შხეფები ცის ლაჟვარდისკენ მიისწრაფოდნენ. მაშინ არ წვიმდა, როგორც დღეს, თუმცა ზამთარი შორს აღარ იყო. ფოთლები ემშ ვიდობებოდნენ ხეებს და სიცოცხლეს. ქარი მათ ხეივნისაკენ ერეკებოდა. მე მივდიოდი და ფეხქვეშ ვთელავდი ფოთლებს. ისინი კვლავ მოვლენ ამქვეყნად. შენ კვდები და ვიღაც იბადება, მაგრამ, განა შემეძლო თავი მენუგეშებინა ამით? უმიზნოდ მივყვებოდი