უღუ და თეთ
პატარა ბიჭი უღუ და მისი პატარა და თეთ მღვიმეში ცხოვრობდნენ, რადგან იმ დროში ადამიანებმა სახლების აშენება არ იცოდნენ.
უწინ ამ მღვიმეში ცხოვრობდა დიდი შავი დათვი, მაგრამ უღუსა და თეთის მამამ ქვის დიდი ცულით მოკლა იგი. მაშინ ადამიანებმა არ იცოდნენ რკინისა და ფოლადის იარაღის კეთება და იარაღად ხის კეტებს, ქვის ცულებსა და წვეტიან კაჟებს ხმარობდნენ. უღუსა და თეთის მამა მონადირე იყო, როგორც ყველა მაშინდელი ადამიანი. ისინი ნანადირევით იკვებებოდნენ. არც ერთი მოშინაურებული ცხოველი არ ჰყავდათ და არც იცოდნენ, თუ შეიძლებოდა მოშინაურება.
აი, სწორედ იმ შორეულ დროს, ერთ დილას, ამოგორდა თუ არა დიდი, წითელი მზე ტყით აქოჩრილი მთის მწვერვალიდან, მხიარული სხივები უხვად გადმოშალა, გაფანტა მთის ფერდობზე შეფენილ მწვანე კალთაზე და ააელვარა დიდი მღვიმის ღია პირი, რომელიც შავად გამოიყურებოდა დაქანებულ კლდოვან სერზე. გაღმა მთებსა და გამოღმა ფერდობს შუა ზევიდან მოისმოდა დიდი მდინარის, ჩხერიჩხერის შხუილი. მღვიმე ტყიანი ფერდობის ზემოთ იყო, მღვიმის თავზე კი მწვანე მინდორი ბიბინებდა.
მღვიმიდან უცებ თმააბურძგნილი, წაბლისფერთმიანი ცქვიტი ბიჭი გამოხტა. სწრაფად მიიხედ-მოიხედა, მიტრიალ-მოტრიალდა. თვალებზე ხელი მიიდო და ცოტა ხანს იდგა, შემდეგ ცალ ფეხზე შემოტრიალდა და მახლობელ დიდი ლოდისაკენ გაიქცა. ლოდის ძირას მოჩუხჩუხებდა ანკარა ცივი წყარო. ბიჭი დაიღუნა და თქაფა-თქუფით შეისხა პირზე წყალი, გადაივლო თავსა და კისერზეც, მერე მღვიმისაკენ მოკურცხლა, ისევ მიიდო ხელი თვალებზე, მიიხედ-მოიხედა და ზედიზედ რამდენიმეჯერ დაიძახა:
– ბაა, ბაა, ბაა!
შეჩერდა, არავინ გამოეხმაურა. ზედიზედ უფრო მჭახედ დაიყვირა:
– ნენ, ნეენ, ნეეენ!
პასუხი არ იყო. ერთ წუთს უსიამოვნება გამოეხატა სახეზე. მისი ხუჭუჭა თმიდან წყლის წვეთები ღაპაღუპით მოწანწკარებდა, მაგრამ თითქოს ვერც კი ამჩნევდა ამას. ცოტა სიჩუმის შემდეგ ისევ მღვიმისაკენ მიტრიალდა და მოუთმენლად დაიძახა:
– თეთ!
მღვიმიდან მკვირცხლად გამოხტა ბიჭზე უფრო მომცრო ტანის გოგონა. ისიც წაბლისფერ ხუჭუჭთმიანი, ძმასავით ტიტველი, მკვრივი, მაგარი აგებულებისა იყო. მზესა და ქარს ბრინჯაოსფრად გადაექცია მათი სახისა და ტანის კანი. ბუნებას თითქოს წითელი ბრინჯაოთი შეეჯავშნა და გაემაგრებინა ისინი გარემოსთან საბრძოლველად.
– თეთ, სად არის ბა?
– არ ვიცი! – უპასუხა დამ.
– თეთ, სად არის ჩვენი ნენ?
– არ ვიცი!
– თეთ, ბამ და ნენმა დაგვტოვეს?
– ოჰ, რას ამბობ, უღუ! – წყენით მიუგო დამ. – ბას და ნენს ჩვენ ვუყვარვართ, ბა და ნენ არასოდეს არ დაგვტოვებენ.
– ოი, თეთ! ბა და ნენი ხომ წამოვიდნენ ძველი მღვიმიდან და დატოვეს ბებერი პა და ბებერი ბე. ჩვენ ხომ ისე გვიყვარდა ისინი! – და ბიჭს თვალებზე ცრემლი მოადგა.
გოგონა ერთ წუთს დაფიქრდა, მერე გაიცინა, თავი გაიქნია და ხშირი კულულები აათამაშა.
– არა, უღუ, იქ ხომ პატარა მღვიმე იყო. ბებერ პასთან და ბესთან კიდევ ბევრი ძია და პატარები დარჩნენ და ჩვენ კი დიდ მღვიმეში ხალვათად ვართ, მერე...
– მე მიყვარს პა და ბე, – მოუთმენლად გააწყვეტინა უღუმ. – იმათთან მინდა! – წარმოსთქვა მან ოცნებით, თავი გააქნია, და თავზე შერჩენილი წვეთები ირგვლივ გაიფანტა... – მე მშია, – დაუმატა მან ცოტა სიჩუმის შემდეგ.
– იქნებ რამე დაგვიტოვეს, უღუ! – სთქვა გოგონამ და შეირბინა მღვიმეში. ბიჭიც სწრაფად გამოუდგა.
მღვიმე დიდი და ხალვათი იყო, შესასვლელი ფართო და მაღალი. შორს მიდიოდა მღვიმე კლდოვან სიღრმეში. მართალია, რაც უფრო შორს მიდიოდა, უფრო და უფრო ვიწროვდებოდა, მაგრამ შიგ მოძრაობა და სიარული თავისუფლად შეიძლებოდა. შესასვლელთან იდო დიდი ლოდი, ეს იყო კარი, რომელსაც ღამღამობით მიაგორებდნენ და აფარებდნენ შესასვლელს, რომ ნადირი არ შემოსულიყო. შუაში იყო კერა. კერასთან ეყარა ფიჩხი და ხმელი ხის ჯირკები, ირგვლივ ალაგ-ალაგ სხვადასხვა ნადირის ტყავები ეფინა.
შევიდნენ თუ არა ბავშვები მღვიმეში, მაშინვე ეცნენ კერას. გაჩხრიკეს ნაღვერდალი, სადაც შეხვეული იყო ცეცხლი, მაგრამ არაფერი აღმოჩნდა.
კერასთან ბიჭმა ერთი დიდი ნახშირი იპოვნა. აიღო, დაათვალიერა, ცოტა ფიქრის შემდეგ თითქოს რაღაცამ გაუელვა თავში, გაიცინა, ჩამუჭა ხელში და გამოუდგა დას, რომელიც ქვის კედელში გამოკვეთილ გრძელსა და ბრტყელ ქვის თაროს ეცა. არც იქ იყო რამ. გაიქცნენ კუნჭულისაკენ. გაქექეს დაგროვილი ძვლები... არსად არაფერი აღმოჩნდა.
– იქნებ შენს კუთხეში დატოვეს რამე, უღუ!
ორივენი უღუს კუთხეში წავიდნენ. იქაც არაფერი იყო, მხოლოდ რიგ-რიგად ეწყო სხვადასხვა ცხოველის ბეჭის გაწმენდილი, თეთრი ძვლები. უღუმ აიღო ერთი ყველაზე დიდი ბეჭი და დაანახვა გოგონას.
– ნახე, თეთ,
ჩუქება
