ჭეშმარიტების დაუღალავმა ძიებამ ლესია უკრაინკა უკვე სრულწლოვან ასაკში მიიყვანა მეცნიერული სოციალიზმის შესწავლამდე, და მხოლოდ ამის შემდეგ ჩამოყალიბდა მისი საკუთარი მსოფლმხედველობა, რომელიც ყველაზე ნათლად და აშკარად აისახა რევოლუციურ პოეზიასა და ჟურნალისტიკაში. და მაშინ ყველამ დაინახა, რომ როგორც მოაზროვნე ლესია უკრაინკა გაცილებით მაღლა იდგა ბურჟუაზიულ–დემოკრატიული და ბურჟუაზიულ–ლიბერალური ყაიდის მრავალ პროგრესულ უკრაინელ მოღვაწეზე, რომელთათვის, მათი პოლიტიკური, იდეური და ფილოსოფიური შეზღუდულობის გამო, მხოლოდ ერთი მტერი არსებობდა – რუსული თვითმპყრობელობა. მათთვის მხოლოდ ერთი მიზანი არსებობდა – უკრაინული სიტყვის, უკრაინული კულტურის განთავისუფლება დევნისა და შეზღუდვებისგან. ყველა უბედურების პანაცეა, მათი აზრით, იყო ბრძოლა ბურჟუაზიული თავისუფლების მისაღწევად, ერობის განმტკიცება და განვითარება, ლიბერალური კონსტიტუციის მიღება.
მაგრამ ლესია უკრაინკას ხმამ დაიქუხა ახალი, აქამდე უცნობი მოწოდებებით. ხალხის უმწეო, მწარე ცხოვრების, მისი მარადიული ტანჯვის სააშკარაოზე გამოტანა უკვე მოძველებული მოტივია! ჭეშმარიტი პოეტი არ არის მიუკერძოებელი მოწმე, ის ტრიბუნაა, ყოველთვის და ყველგან რევოლუციონერი. ეს მას კარგად ესმოდა. მაგრამ როგორ უნდა განახორციელოს ეს თავის შემოქმედებაში? როგორ უნდა მოძებნოს საჭირო რგოლი მოვლენათა დაუსრულებელ ჯაჭვში, ცხოვრების ორომტრიალში, რომ მიაღწიოს პოეზიის მწვერვალს? ვინ ასწავლის როგორ გაარჩიოს უკუნეთში ჭეშმარიტება და სიცრუე? იმ თაობამ, რომელსაც თვითონ ეკუთვნოდა, ჯერ ხომ ვერ შეძლო „საბრძოლო მეცნიერებას“ დაუფლებოდა:
...."უცხო მხარეში ხეტიალის პერსპექტივა და თან არსებობის არასაიმედო წყარო მაინცდამაინც არ ახარებდა მიხაილ დრაგომანოვის ცოლს, მის ერთგულ მეგობარს ლიდია მიხაილის ასულს. უჩვეულო იყო ამ ახალგაზრდა, ლამაზი, მაგრამ თავდახრილი და სევდიანი ქალის ყურება. დიასახლისმა, ვარვარა ჟიტეცკაიამაც კი, ამ დაუღალავმა მოცეკვავემ, კომპანიის სულმა და გულმა, ამჯერად მოიწყინა: ვერაფერს ვერ უდებდა გულს ... "
ლესიას ჰქონდა ადამიანში იდუმალი, გულში ღრმად დამალული ფიქრების ამოცნობის ნიჭი. იგი მოთმინებით „შლიდა“ ყველაფერს, რაც ზედაპირული და ხელოვნური იყო და ხელს უშლიდა ადამიანის სულის ამოცნობაში. ეს სპონტანურად ხდებოდა, მისი ბუნებიდან გამომდინარე და არა მოვალეობის ან ვალდებულების გამო. შეიძლება, რომ სწორედ ამიტომ ადამიანები მის მიმართ განიცდიდნენ განსაკუთრებულ სიმპათიას და პატივისცემას. ერთხელ ერთ ადამიანს, რომელშიც აღტაცება გამოიწვია, ლესიამ ასე უპასუხა:
— მხოლოდ თქვენ არ გითქვამთ, რომ ჩემს ირგვლივ ადამიანები უკეთესები ხდებიან. მინდა ამის დაჯერება, იმიტომ რომ ეს იქნებოდა ბედნიერი და იშვიათი ნიჭი... და მაინც, იდეალად ნუ ჩამთვლით, მე ამის ღირსი არ ვარ. მეტსაც გეტყვით – არავინ არის ამის ღირსი, იმიტომ რომ იდეალი არის იდეა და არა ადამიანი. არ დაიჯეროთ, რომ იდეალური ვარ, დაიჯერეთ მხოლოდ, რომ მიყვარხართ... " ...
"მსოფლიოში იმდენი შეცდომაა დაშვებული, თან ისეთი, რომელსაც დღეს ბავშვიც კი არ დაუშვებდა. ბედნიერების ძიებაში კაცობრიობა ხშირად ირჩევდა მრუდე, გაუვალ გზებს... რამდენჯერ დღის სინათლეზეც კი აცდენია გზას, უფსკრულთან გაჩერებულა და შიშით უკითხავს საკუთარი თავისთვის: სად არის გზა, სად არის გამოსავალი?
ამჟამინდელი თაობა ხედავს ამ ფატალურ შეცდომებს და დასცინის თავისი წინაპრების გაუაზრებელ ქმედებებს, მაგრამ არ ესმის, რომ თითოეული ასო კაცობრიობის მატიანეში გააფთრებულად ყვირის ტანჯვით აღსავსე ძიებებზე, არ ამჩნევს, რომ ამ მატიანის თითოეული ფურცელი მიუთითებს სწორედ დღევანდელ თაობაზე.
ის კი დასცინის წარსულს, თავდაჯერებულად და თავმოყვარედ იწყებს ახალ შეცდომათა რიგს, რომლებსაც ოდესმე დასცინებს შთამომავლობა. ასე რომ, ნუ იფიქრებთ, რომ მხოლოდ დღეს იწყება დღე, რომ მხოლოდ თქვენ შეიცნობთ ჭეშმარიტებას, ხოლო თქვენამდე უვიცები იყვნენ...
ჩუქება
