წინასიტყვაობა
გერმანელი ფილოსოფოსი და ყოველგვარი რაციონალურის მოძულე, ფრიდრიჰ ნიცშე წერდა: „ტანჯული ადამიანის საშველად მხოლოდ ორი გზა არსებობს: ანაზდეული სიკვდილი და ხანგრძლივი სიყვარული“.
ეს რომანი ორს უნდა დაეწერა: ორი, ერთმანეთისგან განსხვავებული გზით, საკუთარი დასაწყისით, დასასრულით და ერთმანეთთან გადაკვეთებით. სწორედ ეს აქცევს რომანში აღწერილ სასიყვარულო პერიპეტიებს დასრულებულად, გმირებს კი რეალურებად.
რომანში მცხოვრები ადამიანების ისტორია სუფთა, ლიტერატურულ სინთეტიკას მოკლებული აბრეშუმის ძაფების რთულ ხლართს წააგავს, რომლის საბოლოო ფორმა - დიალექტიკურად უნაკლო და აჟურული სიუჟეტური ნაქარგია. ის არ არის მარტივი: სასოწარკვეთა და ამაღლებული განცდა, ძალადობის დამთრგუნველი სიყვარული და სიკვდილი, რომელიც გრძნობას ვერ ამარცხებს... სიუჟეტური ხაზების სინერგია და ურთიერთკავშირი იმდენად ძლიერია და მრავალფეროვანი, რომ დასაწყისიდან ფინალამდე მკითხველი არ გრძნობს ენტროპიას.
მთავარი გმირები ვერ ახერხებენ ყოველდღიურობის ჩარჩოებში მოქცევას. მათ ყველაზე მთავარის აკრძალვა ამძიმებთ და გუსტავ მოროს ტილოებიდან გადმოსულ, დაუცველ და უტოპიურ არსებებად წარმოგვიდგენია. მათ არ ძალუძთ ნაცრისფერ ყოფაში დამკვიდრება და მხოლოდ შეგუებულნი არიან, რომ გადარჩნენ.
ნატიფი ავტორისეული ფილოსოფია, მკვეთრი სიუჟეტური გადახვევები, სხვადასხვა კულტურის თუ ეპოქის სურათები და ექსპრესია რომანს მიმზიდველს ხდის და მისი ნაჩქარევად, „დიაგონალზე“ წაკითხვა შეუძლებელია. ეს არ არის ბულვარული საკითხავი და თავბრუდამხვევი სიუჟეტური დინამიკა დომინანტად არ წარმოგვიდგება. აქ მეტია, ვიდრე ქალის და მამაკაცის მარტივი სასიყვარულო თავგადასავალი: წრფელი და ჭეშმარიტი სიყვარული თავდავიწყებით აღმოცენდება ადამიანებში, უკუაგდებს აკრძალვებს, გადალახავს ყოფით სტერეოტიპებს და ამაყად ცოცხლობს, ცოცხლობს ისე, რომ მარტივ ფიზიოლოგიურ თანაარსებობას ადგილს არ უტოვებს, მაღლდება და საკუთარი თავის შემეცნებისკენ მოგვიწოდებს...
ოლესია ცაი
მწერალი, კრიტიკოსი, ჟურნალისტი
ჩუქება
