1
1955 წლის გვიანი სექტემბრის ერთ მშვენიერ დღეს, შუადღისას, ადგილობრივ სატვირთო მატარებელს შევახტი, ღია ვაგონის ძირზე გავწექი, ზურგჩანთა თავქვეშ ამოვიდე და ფეხი ფეხზე გადავიდე, მოხერხებულად მოვეწყვე და ღრუბლებს ავხედე, მატარებელი ჩრდილოეთისკენ მიქროდა, სანტა-ბარბარასკენ. ღამის გათევას სანტა-ბარბარას პლაჟზე ვაპირებდი, შემდეგ კი დილის მატარებელს, რეგიონულ ექსპრესს უნდა გავყოლოდი სან-ლუის-ობისპომდე ან საღამოს პირველი კლასის სატვირთო მატარებელს - პირდაპირ სან-ფრანცისკომდე. როცა ჩემი მატარებელი გვერდითა ლიანდაგზე გადავიდა, რომ მეორე სატვირთოსთვის გზა დაეთმო - უკვე სადღაც კამარილოსთან ვიყავით, სადაც ჩარლი პარკერი ჭკუიდან შეიშალა, შემდეგ კი იქვე მკურნალობდა - ჩემს ვაგონზე ბებერი მაწანწალა ამოძვრა, ჩია ტანის, პატარა და ხმელი. გაოცებულმა შემომხედა, შემდეგ უსიტყვოდ მოეწყო ღია ვაგონის მეორე ბოლოში, იატაკზე დაწვა, პირით ჩემკენ და თავქვეშ თავისი პატარა, გაქექილი აბგა ამოიდო. მეორე სატვირთო მატარებელმა გრუხუნით ჩაუქროლა მთავარ ბაქანს და აღმოსავლეთისკენ გაქანდა. საყვირის ხმა გაისმა - გასვლის ნიშანი მოგვცეს - და ჩვენც დავიძარით. აცივდა, ქარმა ზღვიდან მორეკილი ნისლის ნაფლეთები მიმოფანტა დაბლობის თბილ მინდვრებზე, სანაპიროს გასწვრივ. რადგან ცივ რკინის იატაკზე მოკუნტულები ვერაფრით გავთბით, მე და პატარა მაწანწალა წამოვხტით და ვაგონის ჩვენ-ჩვენს კუთხეში წინ და უკან სიარულს, ხტუნვას და ხელების ქნევას მოვყევით. სარკინიგზო კვანძის გარშემო გაშენებულ რომელიღაც ქალაქთან ჩვენი მატარებელი ისევ გადაიყვანეს სათადარიგო რელსებზე. მაშინ მივხვდი, რომ ასეთ ნისლსა და სიცივეში ტოკაური ღვინის გარეშე სანტა-ბარბარამდე ვერ ჩავაღწევდი.
- მიხედავ ჩემს ზურგჩანთას, სანამ დასალევს მოვიტან?
- ეგ რა საკითხავია?
ვაგონის კიდეს გადავახტი, გადავკვეთე 101-ე ავტომაგისტრალი, რომლის მეორე მხარესაც მაღაზია იყო, და ღვინის გარდა პური და კანფეტები ვიყიდე. სირბილით დავბრუნდი უკან, ჩემს სატვირთო მატარებელთან, რომლის გასვლამდეც კიდევ თხუთმეტი წუთი რჩებოდა. თბილოდა და მზეც ანათებდა, მაგრამ უკვე საღამოვდებოდა და მალე აცივდებოდა. მაწანწალა თავის კუთხეში ფეხებგადაჯვარედინებული იჯდა და თავის მწირ საგზალს - თევზის კონსერვს - მიირთმევდა. შემეცოდა, მივედი და ვუთხარი:
- არ გინდა, გათბე? ღვინო დალიე... ყველი და პურიც მაქვს, შეატანე შენს სარდინებს.
- მინდა. - ჩუმი, წყნარი, მკერდში ღრმად ჩამალული ხმით მითხრა, ისე ლაპარაკობდა, თითქოს ეშინოდა ან არ უნდოდა, რომ შეემჩნიათ. ყველი სამი დღის წინ მეხიკოში ვიყიდე, სანამ იაფფასიანი ავტობუსის რეისით მთელ 2000 მილს გამოვივლიდი ელ-პასოს საზღვრამდე ზაკატეკასის, დიურანგოსა და ჩიუაუას გავლით. მაწანწალამ ყველი და პური შეჭამა, ღვინო დალია, ნასიამოვნები და მადლიერი იყო. გამიხარდა, ალმასის სუტრას სტრიქონი გამახსენდა: „ჰქმენი სიკეთე და ნუ დაეძებ ქველმოქმედებას, რადგან ქველმოქმედება სიტყვებია ცარიელი“. მაშინ თავგამოდებული ბუდისტი ვიყავი და გულმოდგინედ აღვასრულებდი ყველაფერს, რაც ჩემი მრწამსის მსახურებად მიმაჩნდა. შემდეგ თვალთმაქცობა შემეპარა და ფუჭი ლაყბობა დამჩემდა, დავიღალე და ცინიკოსი გავხდი, რადგან დავბერდი და ყველაფერი მომბეზრდა... მაგრამ მაშინ გულწრფელად მჯეროდა სიკეთის, სიქველის, სათნოების, მორჩილების, სიბეჯითის, სიმშვიდის და წონასწორობის, სიბრძნის და ექსტაზის. თავი თანამედროვე სამოსში გამოწყობილი ძველი დროის ბჰიკუ მეგონა, ბუდისტური მონასტრიდან სამათხოვროდ გამოსული ბერი (ჩემი მარშრუტი გიგანტური სამკუთხედის ფერდებზე გადიოდა - ნიუ-იორკს, მეხიკოსა და სან-ფრანცისკოს შორის). ჭეშმარიტი არსის, ანუ დჰარმის ბორბლის მობრუნება მეწადა, ჯილდოდ - მღვიძარე ბუდას მომავალი და სამოთხეში გმირად დამკვიდრება. ჯეფი რაიდერს ჯერ არ ვიცნობდი, მასთან შეხვედრა წინ მქონდა - შემდეგ კვირას - და დჰარმის მაწანწალებზეც არაფერი მსმენოდა, თუმცა თავად სწორუპოვარი დჰარმის მაწანწალა ვიყავი და საკუთარ თავს მოხეტიალე მომლოცველად მივიჩნევდი. ვაგონს შემოკედლებულმა მაწანწალამ ჩემი რწმენა გაამყარა. დალეულმა ღვინომ გაათბო, ალაპარაკდა და ბოლოს აბგიდან რაღაც ქაღალდის ნაგლეჯი ამოაცურა - წმინდა ტერეზას ლოცვით, რომელშიც წმინდანი წინასწარმეტყველებდა, რომ გარდაცვალების შემდეგ დედამიწაზე ვარდების წვიმად დაბრუნდებოდა... დაბრუნდებოდა სამუდამოდ... ყოველი სულიერისთვის.
- ეს საიდან გაქვს? - ვკითხე.
- რამდენიმე წლის წინ ბიბლიოთეკაში ჟურნალიდან ამოვჭერი, ლოს-ანჯელესში. მას შემდეგ თან დამაქვს.
- და სატვირთო ვაგონებში კითხულობ?
- თითქმის ყოველდღე. - მაწანწალა სიტყვაძუნწი იყო და მეტი არაფერი უთქვამს წმინდა ტერეზაზე, არც საკუთარ რწმენასა და პირად ცხოვრებაზე. ცხოვრობენ თავისთვის ასეთი უწყინარი, პატარა მაწანწალები, რომელთაც არათუ ცენტრალურ ქუჩაზე, სკიდ-როუზე, ღარიბთა და უსახლკაროთა უბანშიც კი არავინ აქცევს ყურადღებას. და თუ პოლიციელი აუხირდა და გამოედევნა, მაწანწალა გაიქცევა და მიიმალება; რკინიგზის პატრული ვერასდროს შენიშნავს მას - ბალახში ჩამალულს, სიბნელეს შეფარებულს, ვერ მოჰკრავს თვალს, როგორ შეახტება პატარა მაწანწალა სატვირთო მატარებლის ვაგონს.
როცა ვუთხარი, რომ ხვალ ღამით „ზიპერზე“ - პირველი კლასის სატვირთო მატარებელზე - ვაპირებდი გადაჯდომას, მითხრა:
ჩუქება
