უცნაური წიგნი
დიდი ხნის წინ, თვითმფრინავისა და ავტომობილის ამქვეყნად რომ არაფერი იცოდნენ და ჯერ ველოსიპედიც კი არ გამოეგონებინათ, ერთ ზღვისპირა ქალაქში თორმეტიოდე წლის ბიჭი ცხოვრობდა. ბიჭი შენ იქნებ არც ისე პატარა გეჩვენოს, ჩემო მკითხველო, მაგრამ, როცა გიამბობ თავს რაც გადახდა, მაშინ დამეთანხმები, რომ მისთვის ასეთი ფათერაკები ნამდვილად ნაადრევი იყო. თორმეტი წლის ბიჭი რა არის... ვინ იცის, რამდენი ისე დაბერებულა, რომ ხეირიანი წყალდიდობაც არ უნახავს, ზოგს მიწისძვრაც კი არ უგრძვნია. ერთი დრო იყო, ნახავდა მთებიდან ბარად ჩამოსული კაცი სანაპიროზე მომდგარ ჩვეულებრივ გემს და პირჯვარს იწერდა, არიქა, ზღვას სახლი გამოურიყავსო.
მახსოვს, ჩვენს უბანში ბევრი დარბაისელი მოხუცი ცხოვრობდა ისეთი, ქალაქიდან ცხვირი რომ არ გაეყო. ჩვენი სახლის პატრონი ძია ვანო, რაც ვერცხლის რიგში ქუდების სამკერვალო დაულუქეს და ის კარტუზიანი ქუდებიც მოსპეს, მთის ძირას მიკუნჭულ ჩვენს მყუდრო უბანს აღარ გასცილებია. – ეჰ! ეს ხალხი უჩემოდაც კარგად გიჟობს, ახლა ერთი ტუტუციც დავემატო, რა შეღავათი ექნება ქვეყანასო. – იჯდა ერთთავად სახლის წინ ქვის კიბეზე და მარცვლავდა კრიალოსანს. დიდი ომის ამბავსაც კი შვილიშვილები უამბობდნენ.
ფათერაკ-თავგადასავალს რაც შეეხება, იქნებ ახლა მთელ ქალაქში არავინ იყოს ისეთი, იმ ბიჭის მსგავსი რამ თავს გადახდენოდეს. ეს კი უნდა ვთქვათ, რომ ჩვენს დროში ზღაპრული ამბები ძალზე იშვიათად ხდება. რა ბედი უნდა ჰქონდეს ყმაწვილს, რომ გზაზე შემოაღამდეს და სადმე ხიდის თავში პატარა უსაქმური ეშმაკუნა ან გაზარმაცებული ჭინკა შემოხვდეს. თანაც თუ ზღაპრებში კარგად გაწაფული არ არის და ეშმაკი, ჭინკა და ალი მისთვის სულერთია, არც ეჩვენებიან. ახლა სადაც სადმე ხეირიანი ეშმაკი, ჭინკა, ჯადოქარი, დევი, ფერია, გნომი ან მზეთუნახავია, კინოებში, თეატრებში, ტელევიზიაში მსახურობენ. თითო-ოროლა ცუღლუტი ეშმაკუნა თუ დაწუპაკობს თავისთვის და წვრილმანი ხულიგნობით იქცევს თავს. ხან სარეცხს გაუსვრის გამოუცდელ პატარძალს, ხან ბაზრიდან მომავალ დიასახლისს ფეხს დაუდებს, ხან ვინმე დოყლაპიას მიეპარება, კალამზე ხელს დაჰკრავს და მელნით სუფთა ფურცელს დაუდღაბნის.
მაგრამ ჩვენი ამბავი ხომ დიდი ხნის წინ მოხდა. მაშინ ჯერ კიდევ ბევრი ეშმაკი და ეშმაკუნა ხვდებოდა ხალხს ყოველ ნაბიჯზე. ძველი ნაციხარები, სარდაფები, მიტოვებული წისქვილები, ხევხუვები სავსე იყო ამ ონავრებით, ტყეებში ხომ იყვნენ და იყვნენ. ვინმეს რომ მათი სახელი წამოსცდენოდა, მაშინვე „ფუი ეშმაკს“ უნდა ეთქვა, რომ ავი სული არ გამოსცხადებოდა; დაამთქნარებდნენ და პირჯვარს გადაიწერდნენ, „ის წყეული“ არ ჩამიძვრეს პირშიო. ნამდვილი ჯადოქრები, ახლა რომ ზღაპარშიაც არ ინატრებ, ეზო-ეზო დახეტიალობდნენ და ბევრი პირმოდღუბნული ბალღი პირადად იცნობდა მათ. თუ სული არ წაგძლევდა და საშობაოდ ნაჩუქარ შაურიანს შაქარყინულსა და თაფლისკვერებში არ დახარჯავდი, ამ ფულად მოხეტიალე კოჭლი ჯადოქარი, ცალი ფეხი ალბათ მეკობრეობისას რომ ჰქონდა დაკარგული, გაჩვენებდათ უჩინმაჩინის ქუდს, გინდა ჯადოსნურ სუფრას და, ვინ იცის, კიდევ რას.
ჰოდა, ის ჩვენი ბიჭი იმ საკვირველ დროს ცხოვრობდა და, რა გასაკვირია, რომ მისი თავგადასავალიც საკვირველია. სახელად კონსტანტინე ერქვა, მაგრამ შინაც და გარეთაც ყველა ჭაბუკას ეძახდა. მამამისი საოკეანო გემის კაპიტანი იყო და ბიჭი შინ იშვიათად ხედავდა. ცხოვრობდა დედასთან და თავის პატარა დაიკოსთან ერთად ზღვის პირას, ქვის ძველ, ხავსმოდებულ სახლში. იმთავითვე სუსტი ბავშვი იყო და მამას გული სწყდებოდა, რომ მეზღვაურის ვაჟკაცური და ხიფათით სავსე საქმისათვის მისი პირმშო ვერ გამოდგებოდა. დღენიადაგ, ბობოქარ ზღვას მინდობილი ქმრის მომლოდინე დედას გულის სიღრმეში კიდეც უხაროდა, რომ შვილი მამის გზას არ გაჰყვებოდა. გადაწყვეტილი ჰქონდა, თავისი ბიჭუნა სწავლულად გამოეზარდა. დედის ოცნება-ჩანაფიქრს იმთავითვე კარგი პირი უჩანდა: ოთხი წლის ბიჭმა უკვე კითხვა ისწავლა და მალე ისე გაიტაცა სურათებიანი წიგნების ფურცვლა-კითხვამ, რომ ხშირად მათი გულისთვის ტოლებში თამაშსაც კი თმობდა. თუმცა საბოლოოდ იმედგადაწურული არც კაპიტანი იყო. განსაკუთრებით ერთი შემთხვევის შემდეგ. ერთ ზაფხულს, ბიჭი მაშინ შვიდიოდე წლისა იყო, კაპიტნის სახლობა გემით მოგზაურობდა. რომელიღაც უცხო ზღვაში საშინელი ქარიშხალი წამოეწიათ, გააფთრებული ზღვა გემს ნაფოტივით ათამაშებდა, ხან ისე შეისროდა, ქარში მოქანავე ვარსკვლავები დაბლა რჩებოდა, ხან კი ზვირთები ვეება მთებად აიმართებოდნენ და გემი შემზარავი სისწრაფით მიექანებოდა უფსკრულისაკენ. მთელი ღამე ბობოქრობდა ზღვა. მეზღვაურები თავგანწირვით ებრძოდნენ სტიქიონს. კაპიტანი დროდადრო ჩახედავდა ხოლმე თავის ოჯახს. რა თქმა უნდა, არც ერთ მგზავრს თვალი არ მოუხუჭავს. ზღვის სენისაგან გასავათებულებს დილით თავის წამოწევის ძალა აღარ ჰქონდათ, თვით მეზღვაურებიც კი ძლივს იდგნენ ფეხზე. ერთადერთი მგზავრი, ვისაც აინუნშიც კი არ ჩაუგდია არც ქარიშხლის ზავთი და არც ის აუტანელი რწევა,
ჩუქება
