პირველი და უკანასკნელი
„იყვნენ პირველნი უკუანაისკნელ და
უკუანაისკნელნი პირველ“.
(მარკოზი 10, 31)
საღამოს ექვსი საათისთვის ოთახში უკვე ბნელდებოდა. მწვანე აბაჟურიანი ნავთის მაგიდის ლამპა ანათებდა ლაქებიან თურქულ ხალიჩას, თაროებიდან გადმოღებული წიგნების ყდებს, ერთი წიგნის გადაშლილ ფურცლებსა და აღმოსავლურად ნაქარგ სუფრაგადაფარებულ ძველებურ პატარა მაგიდაზე გაშლილ მუქ-ლურჯ, მოოქრულ ყავის ჭურჭელს. ზამთრობით ამ მუხის ჭერკედლებიან, ტყავისყდიანი ტომებით გაჭედილ მრავალთაროიან ოთახში, როცა ფარდებიც ჩამოწეული იყო, ძალიან ბნელოდა. თან ოთახი იმხელა იყო, რომ ცეცხლის პირას განათებული ადგილი, სადაც ის იჯდა ხოლმე, ნამდვილ ოაზისს ჰგავდა. კით დარანტი ყოველდღიური მუშაობის დასრულებისას - დილაადრიან საქმეების შესწავლისა და დღისით სასამართლოს გაწამაწია-დავიდარაბის შემდეგ სწორედ აქ ისვენებდა - სადილამდე ორიოდე საათს წიგნების, ყავის, ჩიბუხის გარემოცვაში ატარებდა და ხანდახან თვალსაც წაუტყუებდა ხოლმე. წითელ თურქულ ფლოსტებსა და ძველ ყავისფერ ხავერდის ხალათში გამოწყობილი, მკრთალ შუქსა და სიბნელეს კარგად ეხამებოდა. მხატვარს თვალში ეცემოდა მისი მკვეთრად გამოკვეთილი, მოყვითალო სახე, ძნელად გასარჩევ, ნაცრისფერ თუ თაფლისფერ თვალებზე გადაგრეხილი შავი წარბები და, მიუხედავად პარიკის ყოველდღიური ხმარებისა, ჯერ კიდევ საკმაოდ ხშირი, შევერცხლილი, მუქი თმა. როცა იქ იჯდა, იშვიათად ფიქრობდა თავის სამუშაოზე და, ჩვეულებისამებრ, იოლად თავისუფლდებოდა იმ დაძაბულობისგან, რომელიც დასაბუთებათა და ჩვენებათა უამრავი ხლართების გასახსნელად სჭირდებოდა. სამუშაო კი ზოგადად ფრიად საინტერესო გახლდათ მისი გამჭრიახი გონებისთვის, რომელიც ისე კარგად გაეწვრთნა, რომ თითქმის ინსტინქტურად გვერდზე გადადებდა ყოველგვარ არსებითს და სამსჯავროზე გამოტანილი ათასი წვრილმანიდან სწრაფად გამოარჩევდა კანონისთვის აუცილებლად საჭიროს. ესეც იყო, რომ ხანდახან სამუშაო ღლიდა და ბეზრდებოდა, როგორც, მაგალითად, დღეს, როცა დაეჭვდა ერთი კლიენტის ჩვენების სიმართლეში და თითქმის გადაწყვიტა, ამ საქმეზე უარი ეთქვა. თავიდანვე არ მოუვიდა თვალში კენტი, სახეგაფითრებული კაცუნა ნერვიული, დაბნეული პასუხებითა და დამფრთხალ-დაჭყეტილი თვალებით (ახლანდელი ეპოქის ფარისევლური მომთმენობისა და სუსტი ჰუმანურობის ფრიად გავრცელებული ტიპი). არა, ასე არ ივარგებს, არ ივარგებს!
თაროდან ჩამოღებული სამი წიგნიდან, ვოლტერის ტომის (მიუხედავად გამანადგურებელი ირონიისა, ეს ფრანგი უცნაურად ხიბლავდა!), ბერტონის მოგზაურობისა და სტივენსონის „ახალი არაბული ღამეებიდან“, უკანასკნელზე შეაჩერა არჩევანი. იმ საღამოს რაღაც დამამშვიდებელს, გულგადასაყოლებელს ეძებდა; უნდოდა ყოველი საზრუნავი თავიდან მოეშორებინა. ხალხით სავსე, ჩახუთული სასამართლოდან შინ მიმავალი, ვერც სამხრეთ-დასავლეთის სუსტმა, ნესტიანმა სიომ გაახალისა. მოდუნებულს, დაღლილს, თითქმის გაღიზიანებულსაც კი თავისი სახლი პირველად ეჩვენა ასე უცნაური, ცარიელი და მყუდროებას მოკლებული.
ლამპას დაუწია და ცეცხლისკენ შებრუნდა. იქნებ, ტელასონების მოსაბეზრებელ სადილზე წასვლამდე თვალი მოეტყუებინა? ნეტავ, არდადეგები მაინც ყოფილიყო, რომ მეიზი გამოეშვათ სკოლიდან. დიდი ხნის წინ დაქვრივებული ოჯახში ქალის ტრიალს გადაეჩვია, მაგრამ ამ საღამოს ძალიან მოენატრა თავისი მკვირცხლი, თვალჟუჟუნა და შავთვალა ქალიშვილი. უცნაურია, ზოგი კაცი უქალოდ ვერ ძლებს! მისი ძმა ლორენსიც ხომ სულ ქალებმა გააფუჭეს... ნებისყოფის ნატამალი აღარ შერჩა! კაცი დაღუპვის პირას მიიყვანეს. ლუკმაპური ენატრება, ნიჭი და უნარი წაერთვა. ვინმე იფიქრებდა, შოტლანდიური ხასიათის სიმტკიცე იხსნისო, მაგრამ თუ შოტლანდიელი თავქვე დაეშვა, ვინღა დაეწევა? უცნაურია, რომ ერთი დედის სისხლის ეს ორი მამაკაცი ასე სხვადასხვანაირნი იყვნენ. თვითონ კარგად აცნობიერებდა, რომ სწორედ დედის წარმომავლობამ განაპირობა მისი წარმატება.
უცებ რაღაცაზე დაფიქრდა და სინდისის ქენჯნა იგრძნო: მას არ ადარდებდა საქმის ყოველმხრივი შესწავლა, ბოლომდე არც იმაში იყო დარწმუნებული, რომ კლიენტს მართებული რჩევა მისცა. თუმცა, მიუხედავად ავი წინათგრძნობისა, თუ საქმის უყოყმანოდ გადაჭრის და გადაწყვეტილების მტკიცედ დაცვის უნარი არ გაგაჩნია, ვერც ადვოკატად გამოდგები და ვერც ვერაფერს მიაღწევ. რაც დრო გადიოდა, მით უფრო რწმუნდებოდა, რომ ყოველ საქმეში მთავარი იყო ჯიქური, მტკიცე და უყოყმანო მოქმედება. სიტყვა და შეტევა... უპირველეს ყოვლისა, შეტევა! არავითარი მერყეობა და გულჩვილობა - ამ უკუღმართი, მოჟამული დროის გულისამრევი ნიშანი. და მის ლამაზ სახეზე თითქმის სატანური ღიმილი აღიბეჭდა - ცეცხლის შუქმა მრავალნაირი მაცდური ოინი იცის! ღიმილი წაეშალა კითს და ჩასთვლიმა...
უცებ შეკრთა და გამოეღვიძა. მოეჩვენა, თითქოს ბნელში ვიღაც იმალებოდა და სუნთქვის შეკავებას ცდილობდა. თავმოუბრუნებლად წამოიძახა: „რა ხდება?“ ლამპას აუწია.
- ვინ არის მანდ?
- მე ვარ, ლარი, - გამოეხმაურა კართან მდგარი.
ხმის კილომ თუ იმან, რომ ძილი დაუფრთხეს, კითს კანკალი დააწყებინა.
- მეძინა. შემოდი! - მიაძახა მან.
რაკი შეიტყო, ვინ იყო კართან, კითი არ წამომდგარა, თავიც კი არ მოუბრუნებია. ნახევრად მოხუჭული თვალები ცეცხლისთვის მიეშტერებინა და ძმის მიახლოვებას ელოდა. ლორენსი ტყუილად არ გაირჯებოდა! მისი სუნთქვა ესმოდა და ცხვირში კი ვისკის სუნი ეცა. როცა აქ მოდის, მაშინ
ჩუქება
