თქვენ რომ გგონიათ, ის არ ვარ მე ვიცნობდი გალაკტიონ ტაბიძეს!
უკანასკნელ ორ წელიწადს ხშირად ვხვდებოდი: მახსოვს საქმიანი დიალოგი, როდესაც რჩეულს ვადგენდით, მხიარული საუბარი, როდესაც აწეულ ხასიათზე ბრძანდებოდა, სერიოზული მონოლოგი, როცა საინტერესო ამბავს ყვებოდა.
ტელეფონითაც გვისაუბრია.
აღტაცებულიც მინახავს და გაბრაზებულიც.
ხშირად მოდიოდა გამომცემლობაში. ვყოფილვარ მასთან სახლში, შევხვედრივარ მწერალთა კავშირში, სტამბაში, უფრო ხშირად კი – ქუჩაში, რადგან იქვე ცხოვრობდა, წიგნის სასახლის წინ, და ქუჩაში ხეტიალი უყვარდა.
დიახ, მეც ვიცნობდი... მაგრამ ფრთხილად, მკითხველო! ნუ აჩქარდები, ნუ შეგშურდება ჩემი, განსაკუთრებით – ჩემზე ახალგაზრდა მკითხველო!
გალაკტიონი იმდენად მარტოსული გახლდათ, იმდენად თავისებური და განსხვავებული, – მასთან დაახლოება და გაშინაურება, მისი გაცნობა და შეცნობა შეუძლებელი იყო.
ჩაუწერია კიდეც:
– თქვენ რომ გგონიათ, ის არ ვარო.
აკაკიმ დაასწრო, თორემ ეს გაფრთხილება გალაკტიონის პიროვნებას უფრო შეეფერება, და ამიტომაც დაესესხა და გაიმეორა.
სიყმაწვილიდანვე მარტო დარჩა. ყველგან და ყოველთვის მარტო იყო. ვეება მხრებით დაატარებდა საკუთარ მარტოობას და ისე გაუცხოვდა, თავისი ბუნებრივი ხმით არც კი გველაპარაკებოდა.
უბრალოდ ჩაცმული – ყველასაგან გამოირჩეოდა, შიგნიდან ანათებდა და ამდიდრებდა გარემოს, და არა მარტო ფიზიკურად იდგა მთელი თავით მაღლა.
ერთი შეხედვითაც შეატყობდით: სხვა კაცი იყო.
როდესაც გესაუბრებოდათ, თითქოს სხვაგან იმყოფებოდა და ეს „სხვაგან“ იყო მისი მთავარი სავანე.
უმეგობროდ იცხოვრა. მეგობრობა გულისხმობს მსგავსი გემოვნებისა და მსგავსი ტემპერამენტის (ალბათ, მსგავსივე ნიჭის) პარტნიორთა ურთიერთობას. ამდენად უხერხულიცაა თავი გამოიდო გალაკტიონის მეგობრობაზე.
მას არ გააჩნდა პრაქტიკული ცხოვრების უმნიშვნელო უნარიც კი, უჭირდა სხვასთან დაკავშირება და დაახლოება, თვითონაც გრძნობდა და წუხდა:
– მე ხომ სრულიად ლაპარაკი არ ვიცი.
– მე იმდენად არ ვიცი ლაპარაკი, რომ კაცს ხშირად ვერ ვაგებინებ.
– ეს ფუსფუსი პატარა-პატარა ხალხის ჩემთვის სრულიად გაუგებარია.
ეტყობა, პოეტურმა ტალანტმა ისე ამოწურა და მიისაკუთრა მთელი მისი ადამიანური შესაძლებლობა, რომ კომპენსაციის არავითარი საშუალება აღარ დაუტოვა.
თითქმის ყოვლისშემძლე ხდებოდა, როდესაც კალამს აიღებდა ხელში და უსუსური ჩანდა, როგორც კი ქაღალდს გაშორდებოდა.
– ამხანაგთან მშვენიერი დამოკიდებულება მაქვს: გულღია, ამხანაგური, ჩემს კაცად ვთვლი. მაგრამ მექნება თუ არა მასთან რაიმე სერიოზული საქმე, უცბად დავიბნევი, დავთარი ამებნევა. არ ვიცი, საიდან დავუწყო ლაპარაკი. დავიწყებ „თქვენობით“, ოფიციალურად და... ისიც ისეთ უარსა მტკეცს, – თვით მევე შემცხვება და გავწითლდები.
ცდილობდა და ვერ ახერხებდა, თუნდაც უახლოესი ადამიანებისათვის მაინც გაეღო გულისკარი, და ეს იყო მისი დიდი ტრაგედიის ერთი ნიშანი.
იმდენად მარტოსული გახლდათ, რომ მეუღლე, რომელიც თავდავიწყებით უყვარდა, რასაც პირადი წერილებიც ადასტურებს, სიცოცხლის უკანასკნელ წუთებამდე ეჭვიანობდა:
– შენ დამივიწყე... მაგრამ არ გამტყუნებ, რაკი არ გიყვარვარ...
მე ვიცნობდი... თუმცა სჯობია დავაზუსტოთ: მეც ვიცნობდი... რადგან იგი მთელი საქართველოს რჩეული ნაცნობი იყო და ყოველი თბილისელის განუყრელი თანამგზავრი. ყოველთვის ჩვენთან იყო, ჩვენს გვერდით, როგორც რუსთაველის ძეგლი და გამზირი, როგორც მტკვარი, როგორც მთაწმინდა.
მეც თბილისის ქუჩებიდან ვიცნობდი.
ბევრჯერ შევხვედრივარ და ავდევნებივარ:
– სტუდენტები კვალდაკვალ დამდევდნენ. ვგრძნობდი.
როგორც პატარა ბავშვი ვეებერთელა მონასტერს, ისე ვუვლიდი გარშემო, და რაკი მონასტერს კარი ვერ ვუპოვნე, ფეხისწვერებზე ვდგებოდი, რათა მაღალი სარკმლიდან მაინც მომეკრა თვალი, რა ხდებოდა კედლებს იქით...
ერთ მშვენიერ დღეს კი ამ ტაძარში აღმოვჩნდი და ეკლესიაში პირველად შესული ბიჭივით დავიბენი. როდესაც დავმშვიდდი და თვალი კედლებსა და თაღებს შევაჩვიე, გავოცდი: კვლავ ტაძრის წინ ვიდექი, ტაძარში ტაძარი დამხვდა, და ეს ტაძარი მეტი იდუმალებით იყო მოცული, რადგან არც კარი გააჩნდა, არც სარკმელი და შიგ ფეხი არავის დაედგა:
– მე აღვაგე ტაძარი, ტაძარი ჩემის ტანჯვა-წამების, რომელშიც შესვლა არ შეუძლია, ჩემს გარდა, არავის.
ჩუქება
