1. იმ დილით ფემელმა მასთან პირველად დაარღვია ზრდილობის კანონი და, შეიძლება ითქვას, უხეშადაც კი მოექცა. რომ დაურეკა, თორმეტის ნახევარი იქნებოდა, და მისი ხმის კილოზევე უნდა მიმხვდარიყო, რომ ზარი სასიკეთოს არას უქადდა; ხმის ასეთ აწევ-დაწევას მისგან მიჩვეული არ იყო და, რაკი სიტყვები სავსებით ზრდილობიანად ჟღერდა, ქალი სწორედ კილომ შეაჩქვიფა: ფემელის მთელი თავაზიანობა ერთ ფორმულამდე დაწურულიყო, თითქოს წყლის მაგივრად მისთვის H2O შეეთავაზებინოს.
„თუ შეიძლება“, უთხრა კაცმა, „თქვენი საწერი მაგიდიდან გამოიღეთ პატარა წითელი ბარათი, ამ ოთხი წლის წინ რომ გადმოგეცით.“ ქალმა მარჯვენა ხელით გამოაღო საწერი მაგიდის უჯრა, აქეთ-იქით მისწი-მოსწია შოკოლადის ფილა, შალის ჩვარი, თითბრის საწმენდი სითხე, და წითელი ბარათი ამოიღო. „თუ შეიძლება, წამიკითხეთ, რა წერია ბარათზე.“ ქალმა ხმის კანკალით დაიწყო კითხვა: „ნებისმიერ დროს ადგილზე ვარ დედაჩემისთვის, მამაჩემისთვის, ჩემი ქალიშვილისთვის, ჩემი ვაჟისა და ბატონი შრელასთვის. სხვა ნურავინ შემაწუხებს.“
„თუ შეიძლება, გაიმეორეთ ბოლო სიტყვები“, და ქალმაც გაიმეორა: „სხვა ნურავინ შემაწუხებს.“ „მითხარით ერთი, საიდან გაიგეთ, რომ ის ჩემი მოცემული ტელეფონი სასტუმრო ‘პრინც ჰაინრიხისაა’?“ ქალი დუმდა. „ნება მომეცით, კიდევ ერთხელ შეგახსენოთ, რომ თქვენი მოვალეობაა, შეასრულოთ ჩემი მითითებები, თუნდაც ისინი ოთხი წლის წინანდელი იყოს... კარგად დაიმახსოვრეთ, თუ შეიძლება.“
ქალი დუმდა.
„შტერი დედაკაცი...“ ნუთუ ამჯერად „თუ შეიძლება“ დაავიწყდა?
ქალს რაღაც ბურტყუნი მოესმა, გაიგონა, როგორ დაიძახა ვიღაცამ, ტაქსი, ტაქსიო; ამას წყვეტილი ზუმერი მოჰყვა. ყურმილი დაკიდა, ბარათი შუა მაგიდისკენ გასწია და რაღაცნაირი შვება იგრძნო; ფემელის უხეშობა, პირველი მთელი ოთხი წლის მანძილზე, უცებ ალერსადაც კი მოეჩვენა.
როცა რამე თავგზას აუბნევდა, ან ყელში ამოუვიდოდა თავისი ლამის წამებში გაწესრიგებული სამსახური, ქუჩაში გავიდოდა და თითბრის აბრის გაპრიალებას იწყებდა: „დოქტორი რობერტ ფემელი, სტატიკური გამოთვლების ბიურო, ნაშუადღევიდან დაკეტილია.“ ორთქლმავლების კვამლი, გამონაბოლქვი გაზების ჭვარტლი და ქუჩის მტვერი ყოველდღიურად აძლევდა საბაბს, საწერი მაგიდის უჯრიდან შალის ჩვარი და თითბრის საწმენდი სითხე გამოეღო. წმენდის პროცესს სიამოვნებით აჭიანურებდა და ხან 15 წუთს, ხან კი ნახევარ საათსაც ანდომებდა. ქუჩის გადაღმა, მოდესტგასეს 8 ნომერში, დამტვერილ მინებს მიღმა ხედავდა სტამბის დაზგებს, ქათქათა ქაღალდს დაუღალავად რომ ავსებდნენ ათასნაირი შემეცნებითი მასალით; ქალი გრძნობდა მიწის ზანზარს და ეჩვენებოდა, რომ მცურავ ხომალდზე შედგა ფეხი ან გემზე, რომელიც საცაა, ნაპირს მოსწყდებოდა. სატვირთო მანქანები, ქარგლები, მონაზვნები; ქუჩის აურზაური, ხილ-ბოსტნეულის ფარდულთან ახორხლილი ყუთები: ფორთოხალი, პამიდორი, კომბოსტო. მეზობელ შენობასთან, გრეცის საყასბოს წინ, ორი ქარგალი კაუჭზე კიდებდა ახალდაკლულ ტახს, რომლის მუქი სისხლის წვეთებიც ასფალტს აცვიოდა. ქალს უყვარდა ქუჩის ხმაური და ჭუჭყი. ზოგჯერ მასში იღვიძებდა რაღაცნაირი პროტესტის გრძნობა და სამსახურის დატოვებაზე იწყებდა ფიქრს. დაე, იყოს რომელიმე ხელმიშვებული მაღაზია, სადმე, მიგდებულ კუთხეში, ელექტროკაბელებს, სუნელებს ან ხახვს რომ ყიდიან, დაე, ჰყავდეს ტურტლიანი, აჭიმებჩამოკონწიალებული უფროსი, მოძალებული სიბერის გასახალისებლად დროდადრო უშნოდ რომ გაეარშიყება - ასეთ ვინმეს ზურგს მაინც შეაქცევს; დაე, უწევდეს ღრიჯინი კბილის ექიმის მოსაცდელში გასატარებლად ერთი საათის მოპოვებისთვის; იყოს რამე ისეთი ადგილი, თანამშრომელს ნიშნობაზე ფულს რომ შეუგროვებენ და ბინის დასალოცად რაიმე საჩუქარს უყიდიან ან რომელიმე სასიყვარულო რომანს შეურჩევენ; სადაც კოლეგების უწმაწური ხუმრობები ხანდახან შეახსენებს, რომ თავად დღემდე უკარება დარჩენილა. იყოს სიცოცხლე, და არა ეს სანიმუშო წესრიგი, არა ეს უფროსი, რომელიც უზადოდ იცვამს და უზადოდ ზრდილობიანია, ხოლო მასში ძრწოლას იწვევს. ამ ზრდილობის მიღმა ათვალწუნებას ხედავდა, სიძულვილს ყველას მიმართ, ვისთანაც კი საქმე ჰქონია. თუმცა, კაცმა რომ თქვას, მის გარდა ვისთან ჰქონდა საქმე? არც ახსოვდა, ეს ადამიანი ოდესმე ვინმესთან დალაპარაკებული ენახა, მამასა და შვილებს თუ არ ჩავთვლით. დედამისს არასოდეს შეხვედრია, ის სულით ავადმყოფთა სანატორიუმში ცხოვრობდა, იმ ბატონ შრელას კი, რომლის სახელიც ასევე ეწერა წითელ ბარათზე, ის არც არასოდეს მოუკითხავს. მიღების საათები ფემელს საერთოდ არ ჰქონდა, და როცა რომელიმე კლიენტი ტელეფონით დარეკავდა, ქალი სთხოვდა, მისი უფროსისთვის წერილობით მიემართათ.
თუ შეცდომაში გამოიჭერდა, მხოლოდ აგდებულად აიქნევდა ხელს და იტყოდა: „კეთილი, მაშ ხელახლა გააკეთეთ, თუ შეიძლება.“ ეს იშვიათად ხდებოდა, რადგან თავის მცირერიცხოვან შეცდომებს, როგორც წესი, თავადვე პოულობდა. მაგრამ „თუ შეიძლება“ ფემელს არასოდეს ავიწყდებოდა. თუ დაეთხოვებოდა, ულაპარაკოდ ათავისუფლებდა რამდენიმე საათით, რამდენიმე დღითაც კი. დედა რომ გარდაეცვალა, უთხრა: „მაშინ ოთხი დღით დავკეტოთ ბიურო... თუ ერთი კვირა გირჩევნიათ?“ მაგრამ ერთი კვირა არ უნდოდა, ოთხი დღეც ეზედმეტებოდა. ბოლოს სამი იკმარა და ის სამი დღეც უსასრულოდ მოეჩვენა ცარიელ ბინაში დარჩენილს.
ჩუქება
