თავი 1
ლიტერატურული საუზმე
მისის ოლივერმა სარკეში ჩაიხედა, შემდეგ თვალი გააპარა ბუხრის თავზე მდგარი საათისკენ, რომელიც, მისი აზრით, ოცი წუთით ჩამორჩებოდა, და თავისი ვარცხნილობის შესწავლა განაგრძო. მისის ოლივერის პრობლემა ის იყო – ამას თვითონაც გულწრფელად აღიარებდა, – რომ მუდმივად იცვლიდა ვარცხნილობის სტილს. რა აღარ მოსინჯა: კლასიკური „პომპადური“, უკან გადაჭიმული თმა მაღალინტელექტუალური შუბლის წარმოსაჩენად (იმედოვნებდა, რომ სწორედ ასეთი შუბლი ჰქონდა), ერთმანეთზე მიწყობილი კულულები, არტისტულად აჩეჩილი... თუმცა თავს გამოუტყდა, რომ დღეს ვარცხნილობის სტილი ნაკლებად მნიშვნელოვანი იყო, ვინაიდან იმის გაკეთებას აპირებდა, რაც ძალზე იშვიათად ახასიათებდა – შლაპა უნდა დაეხურა.
გარდერობის ზედა თაროზე მისის ოლივერის ოთხი შლაპა მოჩანდა. ორი მათგანი აშკარად საქორწილო ცერემონიებს შეეფერებოდა – შლაპა ხომ აუცილებელია ქორწილში, მაგრამ ამ შემთხვევებისთვისაც ორი ცალი შეეძინა. ერთი, ფრთებდამშვენებული, მუყაოს მრგვალ ყუთში იდო. ის მჭიდროდ ეჯდა თავზე და მშვენივრად დაიცავდა, თუკი მოულოდნელად გაწვიმდებოდა, სანამ ავტომობილიდან გადმოსული ეკლესიაში ან, როგორც ხშირად ხდება ჩვენს დროში, ქორწინების სარეგისტრაციო შენობაში შევიდოდა.
მეორე, უფრო იკლიკანტური, ყვავილებით, შიფონითა და მიმოზიანი ყვითელი ბადით გაწყობილი, ზაფხულის შაბათ დღეს დაგეგმილ ქორწილებში გამოდგებოდა.
ორი დანარჩენი შლაპა უნივერსალური დანიშნულების იყო. ერთ-ერთი, ყავისფერი ფეტრის, რომელსაც მისის ოლივერი „სოფლის შლაპას“ უწოდებდა, ნებისმიერი ფასონის ტვიდის კოსტიუმს მოუხდებოდა, ფარფლებს კი სურვილისამებრ ან ასწევდა, ან ჩამოუშვებდა.
კიდევ მისის ოლივერს ჰქონდა ქიშმირის თბილი სვიტერი, აგრეთვე თხელი პულოვერი უფრო ცხელი დღეებისთვის. თუკი ამ ორ სამოსს ხშირად იცვამდა, შლაპას თითქმის არასოდეს იხურავდა.
მართლაცდა, რა საჭიროა შლაპა, როდესაც მეგობრებთან ერთად ქალაქგარეთ მიდიხარ სადილად?
მეოთხე შლაპა ყველაზე ძვირფასი იყო და სხვებთან შედარებით, განსაკუთრებული გამძლეობით გამოირჩეოდა. მისის ოლივერი ზოგჯერ ფიქრობდა, რომ ეს შესაძლოა მისი სიძვირით აიხსნებოდა. უფარფლო შლაპა შედგებოდა რამდენიმე განსხვავებული, თუმცა მქრქალი ფერის ხავერდის ფენისგან, რის გამოც ყველა ტანსაცმელს მიესადაგებოდა.
მისის ოლივერი მცირე ხნით ჩაფიქრდა და გადაწყვიტა, რომ დახმარება სჭირდებოდა.
– მარია! – დაიძახა ხმამაღლა, – მარია! მოდი ერთი წუთით.
მარია მოვიდა – მიჩვეული იყო, რომ დიასახლისი რჩევას სთხოვდა ჩაცმისას.
– თქვენი საუკეთესო შლაპის დახურვას აპირებთ? – იკითხა მარიამ.
– დიახ, – მიუგო მისის ოლივერმა, – და მაინტერესებს, შენი აზრით, წაღმა აჯობებს თუ უკუღმა?
მარიამ ნაბიჯი უკან გადადგა და მისის ოლივერი შეათვალიერა.
– მაგრამ თქვენ ის უკუღმა გახურავთ, არა?
– ვიცი, – თქვა მისის ოლივერმა, – მშვენივრად ვიცი, მაგრამ რატომღაც მომეჩვენა, რომ ასე აჯობებდა.
– ოჰ, ვითომ რატომ? – ჰკითხა მარიამ.
– შესაძლოა თავიდანვე ასე იყო ჩაფიქრებული. მეც ასე ვფიქრობდი და, ალბათ, მაღაზიაც, რომელიც მას ყიდდა.
– მაინც რატომ გგონიათ, რომ ასე აჯობებს?
– იმიტომ, რომ ლურჯი კარგად შეეხამება მუქ ყავისფერს და უკეთ გამოიყურება, ვიდრე მწვანე წითელსა და შოკოლადისფერთან.
მისის ოლივერმა შლაპა მოიხადა, მცირე ხნით შეყოყმანდა და ჯერ წაღმა დაიხურა, შემდეგ – უკუღმა, ბოლოს კი – გვერდულად. ეს უკანასკნელი არც თვითონ მოეწონა და არც მარიას.
– განიერი ნაწილი წინ არ ივარგებს. იმას ვგულისხმობ, რომ თქვენს სახეს არ მოუხდება. თუმცა არავის სახეს არ მოუხდება.
– მართალი ხარ. აჯობებს, ჩვეულებრივად დავიხურო.
– დიახ, ვფიქრობ, ასე ყოველთვის უფრო საიმედოა, – თქვა მარიამ.
მისის ოლივერმა შლაპა მოიხადა. მარია მას კოხტა თარგის შალის თხელი კაბის ჩაცმასა და შლაპის სწორად მორგებაში დაეხმარა.
– ჩინებულად გამოიყურებით, – უთხრა მარიამ.
მისის ოლივერს სწორედ ეს მოსწონდა მარიაში – ის არასოდეს იშურებდა საქებარ, მოწონების სიტყვებს, როგორც კი ამის თუნდაც მცირე საბაბი მიეცემოდა.
– საუზმეზე სიტყვის წარმოთქმას აპირებთ? – ჰკითხა მარიამ.
– სიტყვის?! – შეძრწუნდა მისის ოლივერი, – არა, ცხადია, არა. მშვენივრად იცი, რომ არ მიყვარს სიტყვით გამოსვლა.
– მეგონა, ყოველთვის ასე იქცეოდნენ ლიტერატურულ საუზმეებზე. თქვენ ხომ იქ მიდიხართ? 1973 წლის... თუ რომელი წელია ახლა... სახელგანთქმული მწერლები.
– მე სიტყვით გამოსვლა არ მჭირდება, – თქვა მისის ოლივერმა, – ამას სხვები გააკეთებენ, ვისაც მოსწონს და უკეთაც გამოსდის.
– დარწმუნებული ვარ, ჩინებულ სიტყვას წარმოთქვამდით, თუკი მოინდომებდით, – შეეპასუხა მაცდუნებლის როლმორგებული მარია.
– არა, – მიუგო მისის ოლივერმა, – ვიცი, რა შემიძლია და რა – არა. სიტყვით გამოსვლა არ მეხერხება. ნერვიულობისგან შესაძლოა ენა დამებას ან ერთი და იგივე გავიმეორო. თავს სულელივით ვიგრძნობ და გამომეტყველებაც სულელური მექნება. იმას კი არ ვგულისხმობ, რომ სიტყვების შერჩევა
ჩუქება
