წინასიტყვაობა
ჩინური ტრადიციული კულტურიდან ძალების ამოხაპვა
„მხოლოდ წარსულის არდავიწყებით შეიძლება მომავლის დანახვა; მხოლოდ ძველის სათუთად შენახვით შეიძლება ახლის შექმნა. ჩვენ უნდა ვიაროთ მომავლისკენ და არ უნდა დაგვავიწყდეს ისტორია; ჩვენ უნდა ვიაროთ წინ და უნდა განვავითაროთ ეროვნული ტრადიციული კულტურა. მხოლოდ ასე მოვახერხებთ ჩვენ დღევანდელობის ამოცანათა გადაჭრას”. 2014 წელს, კონფუცის დაბადების დღის 2565 წლისთავისადმი მიძღვნილ საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციაზე გენერალური მდივნის - სი ძინპინის გამოსვლა იყო მანიფესტირება ჩინეთის მზაობისა ტრადიციების გაგრძელებისა და ტრადიციული კულტურის განვითარებისა, რამაც ფართო რეზონანსი გამოიწვია საზოგადოებრივ წრეებში.
„მოდით, ვიცხოვროთ ხალხთან ერთ სულ და ერთ ხორც, გავიზიაროთ მისი ჭირი და ლხინი; საჭიროა ხალხთან შეკავშირება და მასთან ერთად მიზნისაკენ სწრაფვა, გათენებიდან გათენებამდე ხალხისათვის შრომა”. 2012 წლის 15 ნოემბერს თანამდებობაზე დანიშვნის შემდეგ, პრესკონფერენციაზე, რომელმაც მთელი მსოფლიოს ყურადღება მიიქცია, სი ძინპინმა თავისი უბრალო და გულწრფელი სიტყვებით აათრთოლა მრავალი ადამიანის გული. „გათენებიდან გათენებამდე ხალხისათვის შრომა” - გამონათქვამი, რომელიც კონფერენციის შემდეგ ხშირად გაჟღერებულა საინფორმაციო საშუალებებში, ფესვებით უკავშირდება ჩინური ლიტერატურის ერთ-ერთ უძველეს ძეგლს - „სიმღერათა წიგნს” („ში-ძინ”).
ისტორია - საუკეთესო სახელმძღვანელოა. სი ძინპინი აღნიშნავს, რომ ნებისმიერმა ერმა, ნებისმიერმა სახელმწიფომ უნდა იცოდეს პასუხები კითხვებზე „ვინ ვართ?”, „საიდან ვართ?”, „საით მივდივართ?”. როცა ჩვენ გვაქვს ნათელი პასუხები ამ კითხვებზე, ჩვენ შეგვიძლია გადაუხრელად ვიაროთ მიზნისკენ. ჩინურ კულტურაში, მისი მრავალსაუკუნოვანი ისტორიის მანძილზე გამოიკვეთა ჩინელი ერის ღრმა სულიერი მისწრაფებები. ამგვარად, ჩინური კულტურა გახდა ჩინელი ერის სპეციფიკური სულიერი ნიშანთვისება, რაც გამოსახულია უძველეს გამონათქვამებში: „პირველ რიგში, იფიქრე ცისქვეშეთის ჭირ-ვარამზე, შემდეგ კი საკუთარ სიამეებზე. პირველ რიგში, დამწუხრდი ცისქვეშეთის უბედურებით და მხოლოდ ამის შემდეგ იფიქრე საკუთარ კეთილდღეობაზე” - პოლიტიკური მისწრაფებები; „წმინდა სამშობლოს საკეთილდღეოდ საკუთარი სიცოცხლის დაუნანებლად გაღება!” - სამშობლოსათვის თავდადების ემოციური მოწოდება; „არც სიმდიდრით და არც დიდებით არ ცდუნდეთ, არც საჭიროებით და არც დამცირებით არ შეირხეთ, არც მუქარით და არც ძალით არ გატყდეთ” - ხალხის დიადი სულის ანარეკლი; „უკანასკნელ ამოსუნთქვამდე მუხლჩაუხრელად მუშაობა” - შრომისათვის თავდადება. ამ გამონათქვამებშია მოქცეული ჩვენი უღრმესი სათუთი ძალა - კულტურა.
ჩკპ ცკ XVIII ყრილობის შემდეგ რიგ მნიშვნელოვან გამოსვლებში, სტატიებსა და ინტერვიუებში ჩამოყალიბდა გენერალურ მდივან სი ძინპინის სპეციფიკური სტილი. საზღვარგარეთის საინფორმაციო საშუალებებში ამ მოვლენამ მიიღო სახელი „სის სტილი”. ხალხს მოსწონს მისი გამოსვლების მოსმენა, მისი სტატიების კითხვა და ინტერვიუების ყურება. „საიდანაა წყაროში ასეთი სუფთა წყალი? იქიდან, რომ იგი უწყვეტად მოედინება სათავიდან” (ციტატა ჟუ სის (1130-1200 წ.) - სამხრეთის სუნის დინასტიის ჩინელი პოეტის ლექსიდან „წიგნების წაკითხვის შემდგომი გრძნობა”. - მთარგმნელის შენიშვნა). სის ენის მომხიბლაობის ერთ-ერთი ძირითადი მიზეზი მდგომარეობს იმაში, რომ იგი ოსტატურად იყენებს გამონათქვამებს ძველი ჩინეთის კლასიკოსთა ნაშრომებიდან და სხვა პრეცედენტულ ტექსტებს. ფილოსოფიური ნაშრომებიდან და ჩინური ლიტერატურული ტრაქტატებიდან ტანის დინასტიის ლექსებამდე და სუნის დინასტიის რითმულ პროზამდე, კონფუციდან მაო ძედუნამდე - სის მოჰყავს ვრცელი ციტატები და ხაზს უსვამს ყველაზე მნიშვნელოვანს, რაც ყოველთვის თვალს უხელს და შთააგონებს ადამიანს.
სის სტატიები, გამოსვლები და ნაშრომები ადამიანებზე ახდენენ ყველაზე ძლიერ შთაბეჭდილებას მისი კლასიკასთან, დღევანდელობის საქმის ინტერესებით კულტურულ მემკვიდრეობასთან მიმართვის, ძველის კრიტიკული გააზრების საფუძველზე ახლის განვითარების, ტრადიციული კულტურის თანამედროვეობისათვის მისი ფასეულობისა და მნიშვნელობის ჩვენებით უწყვეტი აქტუალიზირების არაჩვეულებრივი უნარის წყალობით.
მაგალითად, გამონათქვამის - „ჩვენ უნდა შევასრულოთ ნებისმიერი, თუნდაც ყველაზე პატარა საქმე, თუ ეს წაადგება ხალხს და უნდა შევწყვიტოთ იგი, თუ ეს ვნებს ხალხს” - ციტირებით სი ხაზს უსვამს, რომ პოლიტიკოსი უნდა იცავდეს ხალხის ინტერესებს. „მართვისას მოქმედებები ბრძანებებზე მნიშვნელოვანია” - ამბობს რა ამ ფრაზას, სი ხაზს უსვამს, რომ მხოლოდ საქმეებით და არა ლიტონი სიტყვებით არის შესაძლებელი ქვეყნის გაფურჩქვნის მიღწევა. „თუ ხელმძღვანელი სამაგალითოა, მაშინ მისი თხოვნა ბრძანების გარეშეც კი სრულდება, წინააღმდეგ შემთხვევაში თვით ბრძანებაც კი არ შესრულდება” - ამ ციტატით სი ხაზს უსვამს ხელმძღვანელთა საქციელის მნიშვნელობას. გამონათქვამი - „ჭკვიანი ადამიანი იცვლება, რათა მოერგოს დროების თავისებურებებს, ხოლო ბრძენი კი - საქმის განვითარებისათვის” - გამოიყენება, რათა ხაზი გაესვას რეფორმებისა და ინოვაციების მნიშვნელობას. ასეთი მაგალითი უამრავია. პრეცედენტული ტექსტების დასაბუთებული ციტირების წყალობით ჩვენ აღვიქვამთ სის იდეებს სწორედ ისე, როგორც ამის შესახებ კლასიკაშია ნათქვამი, - „ხალხის საზრუნავისადმი დამოკიდებულება ისევე, როგორც საკუთარისადმი”. ჩვენ ვხედავთ მისი, როგორც პოლიტიკოსის სიბრძნეს (როგორც ძველ გამონათქვამშია: „ავითვისოთ უძველესი კანონები, რათა გავიგოთ დღევანდელი გარემოებები”), ჩვენ ვგრძნობთ მის პრაგმატულობას (როგორც ანდაზა
ჩუქება
