წინათქმა
საუკეთესო აქაველის ჩრდილში
პატროკლოსის ამბავში
ვერავინ გადარჩა, თვით აქილევსიც კი,
რომელიც თითქმის ღმერთი იყო.
პატროკლოსი ჰგავდა მას;
მათ ერთი აბჯარი ეცვათ.
ყოველთვის ამგვარ მეგობრობაში
ერთი მეორეს ემსახურება,
ერთი მეორეზე ნაკლებია:
იერარქია მუდამ სახეზეა,
თუმცა ლეგენდების ნდობა არ შეიძლება –
მათი წყარო გადარჩენილია,
იგი, რომელიც მიატოვეს.
რაა ალმოდებული ბერძნული გემები
ამ დანაკარგთან შედარებით?
თავის კარავში აქილევსი
გლოვობდა მთელი არსებით
და ღმერთები ხედავდნენ –
ის უკვე მკვდარი კაცი იყო, მსხვერპლი
იმ ნაწილისა, რომელსაც უყვარდა,
იმ ნაწილისა, რომელიც მოკვდავი იყო.
ლუიზ გლიკი, „აქილევსის ტრიუმფი“
ევროპაში ანტიკურობის ცეცხლის მთავარი მცველი ყოველთვის გერმანია იყო. კლასიკური ფილოლოგიის ღმერთი, ულრიხ ფონ ვილამოვიც-მოლენდორფი გერმანელი იყო. იოჰან იოახიმ ვილკელმანი, ხელოვნების ისტორიკოსი, ანტიკური ხელოვნების სამეცნიერო შესწავლისა და არქეოლოგიის ფუძემდებელიცა და ჰაინრიხ შლიმანიც, მოყვარული არქეოლოგი, რომელმაც ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროზე, თანამედროვე თურქეთში, ტროა აღმოაჩინა და გათხარა, გერმანელები იყვნენ. ჩვენს დროში, როდესაც კლასიკური ფილოლოგიის შენახვა გერმანიასაც კი გაუჭირდა ფინანსურად, ანტიკური ცეცხლი ოლიმპიური ცეცხლის ესტაფეტის მსგავსად, ამერიკის კონტინენტმა გადაიბარა. აქილევსის მთავარი მემატიანე ახლა ნობელის პრემიის ლაურეატი, დიდი ამერიკელი პოეტი ლუიზ გლიკია, ხოლო „პენელოპიადა“, „ოდისეის“ თანამედროვე ვერსია, ინგლისურენოვანმა კანადელმა მწერალმა, ბუკერის პრემიის ორგზის ლაურეატმა მარგარეტ ეტვუდმა დაწერა.
ამდენად, არ არის გასაკვირი, რომ ანტიკურობაზე აგებული ბესტსელერების – „სიმღერა აქილევსზე“ და „კირკეს“ ავტორიც ამერიკელია, ქალი, კლასიკური ფილოლოგიის წარმომადგენელი, რომელიც მწერლობის პარალელურად ძველ ბერძნულ ენას, ლათინურსა და შექსპირს ასწავლის უმაღლეს სკოლაში.
მადელინ მილერის სამწერლო დებიუტი 2011 წელს შედგა „აქილევსის სიმღერით“. ავტორი მაშინ 33 წლისა იყო.
ძველი დრო, ძველი წელთაღრიცხვის XII საუკუნე. პატროკლოსი, ოპუსის ხელმწიფის, მენოიტიოსის ძე, მოუხერხებელი ყმაწვილი უფლისწული, მშვენიერი ჰელენეს უპერსპექტივო საქმროთაგანი, რომელსაც თავისი სახელმწიფოს ერთ-ერთი დიდებულის ვაჟი შემოაკვდა, ამ უნებლიე დანაშაულისთვის გაძევებულია სამშობლოდან ფთიის სამეფოში. აქ მას უფლისწულად აღარავინ აღიქვამს, საერთოდ არავინაა, ერთი შეუმჩნეველი და არასასურველი ბიჭია, რომელიც მეფე პელევსისა და მისი ოქროს ვაჟის, აქილევსის ჩრდილშია მოქცეული.
აქილევსი, „ბერძენთაგან საუკეთესო“ (ἄριστος Ἀχαιῶν) არის ყველაფერი ის, რაც პატროკლოსი ვერ არის – ძლიერი, ლამაზი, სახელგანთქმული, მეგობრებით გარშემორტყმული, ქალღმერთის ძე; ყველა წესის მიხედვით, ელვარე აქილევსისა და ჩამქრალი პატროკლოსის გზები არასოდეს არ უნდა გადაკვეთილიყო, მაგრამ ერთხელაც აუტსაიდერ უფლისწულს აქილევსი შეიფარებს და მალე ეს უცნაური კავშირი მტკიცე მეგობრობად გადაიქცევა. საბრძოლო ხელოვნებასა და მედიცინაში განსწავლული ყმაწვილების ურთიერთობა გაცილებით ღრმა გრძნობაში გადაიზრდება, მიუხედავად იმისა, რომ ამას ეწინააღმდეგება აქილევსის დედა, ვერცხლისფეხებიანი თეტისი, ზღვის სასტიკი ქალღმერთი, რომელიც ოდესღაც ზევსსა და პოსეიდონს უყვარდათ და რომელსაც მოკვდავთა მთელი მოდგმა ეზიზღება, საკუთარი მეუღლით დაწყებული და ერთადერთი ვაჟის მეგობრით, პატროკლოსით დამთავრებული.
პატროკლოსის ბედი მუდამ აქილევსისას მისდევდა. ერთხელ ფთიამდე მიაღწია მშვენიერი ჰელენეს მოტაცების ამბავმა: ბერძნებმა გადაწყვიტეს სპარტის დედოფლის დასაბრუნებლად ტროას დასხმოდნენ თავს. თეტისმა, რომელსაც არ სურდა აქილევსს ტროის ომში მონაწილეობა მიეღო, რადგან წინასწარმეტყველების მიხედვით, იქ აუცილებლად დაიღუპებოდა, თავისი ვაჟი სხვა სახელმწიფოში, კუნძულ სკიროსზე გადამალა: ლამაზ აქილევსს ქალის სამოსი ეცვა და მეფის ასულებს შორის ტრიალებდა. მაშინ მას პირა ერქვა. ცბიერმა ოდისევსმა გამოამჟღავნა აქილევსის საიდუმლო და უკვდავი სახელის, „უჭკნობი დიდების“ მოხვეჭის სურვილით ანთებული აქილევსი ბერძენთა საერთო საქმეს შეუერთდა. პატროკლოსი მორჩილად წაჰყვა მეგობარს ომში, რომელსაც, ყველაფერთან ერთად, მათი სიყვარულიც უნდა გამოეცადა.
ეპიკური ტროის ომის ეს ამაღელვებელი და უაღრესად ორიგინალური ვერსია წარმოადგენს წარმოსახვის ელვარე სურათს, რომელშიც ერთმანეთშია გადახლართული სიყვარულის ისტორია, ღმერთებისა და მეფეების ბრძოლა, ძველი და გულუბრყვილო სამყარო, უჭკნობი დიდება, უკვდავება და ადამიანის გული.
2012 წელს მადელინ მილერის ამ სახელგანთქმულ სადებიუტო რომანს მიენიჭა დიდი ბრიტანეთის პრესტიჟული ქალთა პრიზი ლიტერატურაში, ადრე ცნობილი როგორც „ორენჯ პრიზი“; „ნიუ-იორკ თაიმსმა“ წიგნი წლის ბესტსელერად აღიარა, 2013 წელს ის მასაჩუსეტსის „აუცილებლად წასაკითხთა“ სიაში მოხვდა; „სიმღერა აქილევსზე“ არის მასობრივი წიგნის პრემია „სოუნუოლ ჰონორ ბუქის“ ფინალისტი, მოხვდა ბრიტანეთის დამოუკიდებელ წიგნის მოვაჭრეთა შორთლისტში; იყო „ჩაუტაკუა პრიზის“ ფინალისტი და VCU Cabell First Novelist Award (პირველი რომანის ჯილდოს) ნახევარფინალისტი.
პატროკლოსს, ამ ისტორიის მთხრობელს, ჰყავდა თავისი ადამიანი-ღმერთი. პატროკლოსის სიკვდილი გახდება აქილევსისთვის დარტყმა, რომელიც მას დროებით გონებას დაუბნელებს, მაგრამ ნუ ვიჩქარებთ და შევხედოთ, როგორ ჩამოყალიბდა ეს თავისებურად მეტად სევდიანი ადამიანური ისტორია. ე.წ. სპოილერების თემა არ მაშინებს, რადგან მგონია, რომ ტროის ომის ამბებს ყველა იცნობს. უმეტესობას „ილიადაც“ კი აქვს წაკითხული. ამიტომ ხალხმა, ძირითადად, მშვენივრად იცის, რა როლს ასრულებდა ამ
ჩუქება
