განძის კუნძული

ნაწილი I - ბებერი მეკობრე - 1 - ბებერი ზღვის მგელი ფუნდუკში„ადმირალი ბენბოუ“
სკვაირმა(სკვაირი – ინგლისური დაბალი სათავადაზნაურო ტიტულის, ესკვაირის შემოკლებული ფორმა) ტრელონიმ, ექიმმა ლივსიმ და სხვა ჯენტლმენებმა მთხოვეს, დაწვრილებით ამეწერა განძის კუნძულის ამბავი, ოღონდ კუნძულის გრძედისა და განედის მაჩვენებლები არ მეხსენებინა და ისიც მხოლოდ იმიტომ, რომ იქიდან განძი ჯერ კიდევ მთლიანად არ არის წამოღებული. მეც 17... წელს ვიღებ ხელში კალამს და ვუბრუნდები იმ ხანას, როცა მამაჩემს ფუნდუკი „ადმირალი ბენბოუ“ ჰქონდა და როცა ჩვენს ჭერქვეშ პირველად დაბინავდა ლოყაგაჩეხილი, მზით გარუჯული მოხუცი მეზღვაური.
თითქოს გუშინ მოხდაო, ისე მახსოვს, როგორ მოადგა მოხუცი ლასლასით ფუნდუკის კარს. მისი საზღვაო ზანდუკი ორთვალა ურიკით უკან მოჰქონდათ. იგი ზორბა, ღონიერი, მაღალი, მიხაკისფრად დამწვარი კაცი იყო. გაკუპრული ნაწნავი ზურგს უკან, გაქონილ ლურჯ ხიფთანზე ( მამაკაცის გრძელკალთიანი ზედა სამოსი) გადაეგდო, ხელები კოჟრიანი და ნაჭრილობევი ჰქონდა, ფრჩხილები– ჩაშავებული და მომტვრეული; ერთ ლოყაზე მოლურჯო-რუხი ფერის ნახმლევი აჩნდა. მახსოვს, როგორ ათვალიერებდა ყურეს და თავისთვის უსტვენდა. მერე კი უცბად მეზღვაურთა ძველი სიმღერა წამოიწყო, რომელსაც შემდეგაც ხშირად მღეროდა:
„მკვდრის სკივრს თხუთმეტი კაციღა შერჩა...იო-ჰო-ჰო-ჰო, და ბოთლი რომი!“
მჭახე, ბებრული, ჟღრიალა ხმა ჰქონდა, რომელიც ეტყობა ღუზის ასაწევ-დასაწევთან მუშაობის დროს ღრიალისას ჩახრინწოდა. მერე პატარა ჯოხით მოუკაკუნა კარს და როცა მამაჩემი გამოეგება, უკმეხად მოითხოვა ერთი ჭიქა რომი. ნელა სვამდა, საქმის მცოდნის იერით ნება-ნება უსინჯავდა გემოს, თან გარშემო კლდეებს ათვალიერებდა და ჩვენს აბრასაც ახედავდა ხოლმე.
– მშვენიერი, მყუდრო ყურეა, – თქვა ბოლოს, – სამიკიტნოც ჩინებულ ადგილასაა. ძმობილო, ბევრი მუშტარი გყავს?
– არა, სამწუხაროდ, ძალიან ცოტა მუშტარი მყავს, – უპასუხა მამაჩემმა.
– ძალიანაც კარგი. ესე იგი, ეს იქნება ჩემი სადგომი, – თქვა მოხუცმა და იმ კაცს გასძახა, მის ურიკას რომ მოაგორებდა, – ჰეი, ძმობილო, ეგ ურიკა აქეთ მოაყენე და სკივრი ზემოთ ამომიტანე. აქ უნდა დავრჩე ცოტა ხანს... მე უბრალო კაცი გახლავარ, – მოუბრუნდა ისევ მამას, – მარტო რომი, ლორი და კვერცხი მინდა და აგე, ის მწვერვალი, რომ იქიდან გემებს ვუთვალთვალო. როგორ უნდა მომმართო? შეგიძლია კაპიტანი დამიძახო. ოჰ, ვიცი, რაც გადარდებს... აჰა! – და სამი თუ ოთხი ოქრო გადმოყარა ზღურბლზე, – მითხარი, როცა გამოგელევა! – დაამატა მკაცრად და ისეთი რისხვით გადმოგვხედა, თითქოს იქაურობის ბატონ-პატრონი ის ყოფილიყოს.
მართლაც, თუმცა ცუდი სამოსი ეცვა და ტლანქადაც ლაპარაკობდა, უბრალო მეზღვაურის იერი არ ჰქონდა. მბრძანებლობასა და მუშტის ტრიალს ჩვეულ კაპიტნის თანაშემწეს, ანდა სავაჭრო გემის კაპიტანს უფრო ჰგავდა. ურიკის პატრონმა გვიამბო: წინა დილით ფუნდუკ „მეფე გეორგის“ წინ ჩამოხტა საფოსტო ეტლიდან, გამოიკითხა, სანაპიროს გაყოლებაზე რა ფუნდუკებიაო და ალბათ როცა ჩვენი ფუნდუკი დაუხასიათეს, ეს აირჩია. ეს იყო და ეს, რაც ჩვენი სტუმრის შესახებ შევიტყვეთ.
ბუნებით ძალიან ჩუმი კაცი გახლდათ. მთელ დღეს თითბრის ჭოგრიტმომარჯვებული ყურეს გარშემო დაეხეტებოდა ან კლდეებზე დაფოფხავდა. საღამოობით სასტუმროს დარბაზის კუთხეში იჯდა ცეცხლის პირას და წყალშერეულ მაგარ რომს წრუპავდა. თუ ვინმე გამოელაპარაკებოდა, მეტწილად პასუხს არ აღირსებდა, უცბად მრისხანედ გადმოუბრიალებდა თვალებს და ისე დაიქშიტინებდა ცხვირით, თითქოს გემის საყვირიაო. ჩვენც და ჩვენს სახლში მოსიარულე ხალხმაც მალე ავუღეთ ალღო და ყურადღებას აღარ ვაქცევდით. ყოველდღე, როგორც კი სეირნობიდან დაბრუნდებოდა, იკითხავდა, გზაზე მეზღვაურს ხომ არ გაუვლიაო. თავდაპირველად გვეგონა, თავისი ჯურის ადამიანებს ისაკლისებს და იმიტომ კითხულობსო, მაგრამ ბოლოს შევამჩნიეთ, რომ პირიქით – სურდა მათთვის თავი აერიდებინა. როცა „ადმირალ ბენბოუში“ ვინმე მეზღვაური შემოვიდოდა (ბრისტოლისკენ ნაპირ-ნაპირ მიმავლებმა ხანდახან იცოდნენ ხოლმე შემოვლა), კაპიტანი სასტუმრო ოთახში გამოსვლამდე კარს უკან ფარდას ამოფარებული შეათვალიერებდა მას და თან თაგვივით გაისუსებოდა. ჩემთვის არაფერი იყო აქ გასაკვირი, რადგან ერთგვარად მისი მოუსვენრობის მონაწილე ვიყავი. ერთ დღეს გვერდით გამიხმო და დამპირდა: ყოველი თვის პირველ რიცხვში ვერცხლის ოთხპენიანს მოგცემ, თუ ფხიზლად ადევნებ თვალს ცალფეხა მეზღვაურს და, რაწამს გამოჩნდება, მაშინვე შემატყობინებო. საკმაოდ ხშირად, როცა თვის პირველში გასამრჯელოსთვის მივადგებოდი, ის მხოლოდ ცხვირით დამიქშიტინებდა და ისე მომაშტერდებოდა, რომ თვალს ვეღარ ვუსწორებდი. თუმცა კვირის ბოლომდე უეჭველად აზრს შეიცვლიდა, ჩემს ოთხპენიანს მომიტანდა და ბრძანებას გამიმეორებდა: ფხიზლად ადევნე თვალი ცალფეხა მეზღვაურსო.
თქმა არ უნდა, ეს იდუმალი ცალფეხა პიროვნება ძილშიც არ მასვენებდა. ქარიშხლიან ღამეებში, როცა ქარი მთელ სახლს აზანზარებდა, ხოლო ზვირთები ყურეში ბორგავდა და კლდეებს ეხეთქებოდა, ცალფეხას აჩრდილი ათასნაირი ფორმით, ათასნაირი ეშმაკური გამოსახულებით წარმომიდგებოდა თვალწინ. ხან მუხლში ჰქონდა გადაჭრილი ფეხი, ხან – თეძოში; ხან