წინასიტყვაობა "ყოველნი კეთილი დაწყობანი, რომელთაც საგნად აქუთ საზოგადო სარგებლობა, ლატარიები, ხელის მოწერანი და თეატრების გამართვანი, ჩვენს დროში აღმოჩნდნენ საჭიროდ საზოგადოებისათვის … დრომ განვლო, როდესაც სახალხო საჭიროების აღსრულებაში მოყვანისათვის, საზოგადოება მიჰმართავდა მთავრობასა და მას მოსთხოვდა შემწეობასა. ესეც უნდა იყოს. მხოლოდ საზოგადოების თვითმზრუნველობა და იმის მხრითვე დაწყება თვით შესახებთა საქმეთა მისცემს ხალხს მოძრაობასა, დააყენებს განათლების გზაზედა. ჭეშმარიტი განათლება ისე სწავლათ საგნების მითვისებაში არა მდგომარეობს, როგორათაც მიხდომილებაში საზოგადო საჭიროებათა და მათ აღსრულებაში საზოგადოებისაგანვე... ესე იყო ძუელს დროებში. უმეტესი ნაწილი მშუენიერთა ტაძართა და მონასტერთა, ასევე თარგმნილებანი საეკლესიო და საერო წერილთა ქართულს ენაზე, შეუსრულებია ხალხსა თავის-თავად, ხელთ-მძღუანებლობათა გარეშე... ამ წესსედ უნდა დავემყარნეთ აწცა და ეს არც არის ჩუენთვის ძნელი ” , სწერდა დიმიტრი ბაქრაძე, მეცხრამეტე საუკუნის ცნობილი ქართველი მოღვაწე ჟურნალ "ცისკრის" რედაქტორს, ივანე კერესელიძეს.
წერილი, რომელიც რედაქტორმა ჟურნალის 1861 წლის მე-3 ნომერში გამოაქვეყნა, მთლიანად ეძღვნებოდა საზოგადოების მიერ ინიციატივის ხელში აღებას ურთიერთდახმარების მიზნით მთავრობისგან დამოუკიდებლად, ანუ იმგვარი ქმედებების აუცილებლობას, რომელსაც დღეს ჩვენ სამოქალაქო აქტივიზმს და მოხალისეობას ვუწოდებთ.
სამწუხაროდ, ის, რასაც დიმიტრი ბაქრაძე ძველი დროის ტრადიციას უწოდებდა და ფიქრობდა, რომ მისი განხორციელება ძნელი არ უნდა ყოფილიყო ქართული საზოგადოებისთვის, თითქმის მთლიანად განადგურდა საბჭოთა ტოტალიტარიზმის პირობებში, განსაკუთრებით კი, მისი ორგანიზებული ფორმები. მიუხედავად იმისა, რომ ინდივიდუალურ დონეზე ურთიერთდახმარება ყოველთვის არსებობდა და იარსებებს კიდეც, ეს არ კმარა "სახალხო საჭიროების აღსრულებაში მოყვანისა" და იმისათვის, რომ თავი დავაღწიოთ საბჭოთა იდეოლოგიის მიერ თავსმოხვეულ მანკიერ რწმენას მთავრობის, როგორც მზრუნველი მშობლის შესახებ, ხელში ავიღოთ ინიციატივა და ვიქცეთ პასუხისმგებლობის მქონე მოქალაქეებად.
დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ საქართველო მნიშვნელოვან საერთაშორისო დახმარებას იღებს მეგობარი ქვეყნებისა და საერთაშორისო ორგანიზაციებისგან იმ რთული გამოწვევების დასაძლევად, რომლებიც თან ახლავს დემოკრატიული ტრანსფორმაციის მტკივნეულ პროცესს. დახმარების მნიშვნელოვანი ნაწილი სამოქალაქო კულტურის განვითარებისკენაა მიმართული, რაც ჩვენს ქვეყანას ჰაერივით სჭირდება.
ეს საკითხავიც სწორედ ერთ-ერთი ასეთი პროექტის ფარგლებში შეიქმნა, რომელსაც "სამოქალაქო საზოგადოების განვითარების ინიციატივა" ეწოდება და კონრად ადენაუერის ფონდის თაოსნობით ხუთი არასამთავრობო ორგანიზაციისგან შემდგარი კონსორციუმი ახორციელებს ევროკავშირის ფინანსური მხარდაჭერით.
მკითხველს უკვე ეცოდინება, რომ პუბლიკაციის ერთ-ერთი ძირითადი ხაზი სწორედ სამოქალაქო აქტივიზმისა და მოხალისეობის ხელშეწყობაა, თუმცა, შევეცადეთ თქვენი ყურადღება იმ ახალი რეალობისთვისაც მიგვეპყრო, რომელიც გლობალიზაციისა და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების განვითარების შედეგად შეიქმნა და სრულიად ახალი შესაძლებლობები გააჩინა აქტივიზმის, მოხალისეობის, ურთიერთდახმარებისა და გლობალური თანამეგობრობის შექმნისთვის. ერთ-ერთ ასეთ შესაძლებლობას დროის ბანკი წარმოადგენს, რომელიც ამ საკითხავის მთავარი თემაა და საქართველოში უკვე მოქმედებს ზემოთ ნახსენები პროექტის წყალობით.
საკითხავიდან შეიტყობთ, რომ დროის ბანკს არაფერი აქვს საერთო კომერციულ დაწესებულებებთან (როგორც ეს, ერთი შეხედვით, სახელწოდებიდან ჩანს) და ამავე დროს ტრადიციული მოხალისეობისგანაც განსხვავდება: მისი მონაწილეები დახმარების გამცემებიც არიან და მიმღებებიც და მათ კარგად იციან, რომ ყველა ჩვენგანს, მიუხედავად ეკონომიკური და სოციალური მდგომარეობისა, განათლებისა და დასაქმების სტატუსისა, აქვს უნარი და შესაძლებლობა, დაეხმაროს სხვებს და თავი იგრძნოს არა მხოლოდ ქველმოქმედების ობიექტად, არამედ საზოგადოების სრულფასოვან წევრად.
ჩვენ, ამ საკითხავის ავტორებს, იმედი გვაქვს, რომ აქ მოყვანილი მაგალითები და ისტორიები დააინტერესებს მკითხველს და ხელს შეუწყობს მივიწყებული ტრადიციის გამოღვიძებას, რაც, დიმიტრი ბაქრაძისა არ იყოს, სულაც არ არის ჩვენთვის ძნელი.
