ქალები ომის პირისპირ - მთარგმნელის წინასიტყვაობა იმან ჰუმაიდან იუნისი თანამედროვე ლიბანელი მწერალი ქალია. ის 1956 წელს დაიბადა მთიან ლიბანში. აკადემიური განათლება ბეირუთის ამერიკულ უნივერსიტეტში მიიღო სოციოლოგიის განხრით, საკუთარი შესაძლებლობები ანთროპოლოგიასა და ჟურნალისტიკაში მოსინჯა (წამყვან ლიბანურ გაზეთ „ას-საფირში“ ყოველკვირეული რუბრიკის ხელმძღვანელობა), თუმცა ნამდვილი პოპულარობა სულ სხვა სფეროში, ლიტერატურაში, მოიპოვა – ის უკვე აღიარებული არაბი ავტორია როგორც ლიტერატურულ, ისე სამეცნიერო-აკადემიურ წრეებში. მას დღემდე ოთხი რომანი აქვს დაწერილი, რომლებსაც თარგმნიან და იკვლევენ მსოფლიოს სხვადასხვა ენაზე.
ასო „ბ“ სიტყვებში: „ბინა“, „ბეირუთი...“, რომლის ქართულ თარგმანსაც ამ წიგნით ვთავაზობთ მკითხველს, მწერლის პირველი რომანია, რომელიც მან 1997 წელს გამოსცა. მისი ყველა ლიტერატურული ნაწარმოების მთავარი თემა ლიბანის თხუთმეტწლიანი სამოქალაქო ომია, რომლის უაზრო სისასტიკის თვითმხილველი და მოწმეც მწერალი თავად გახლავთ. ის ამჟამად პარიზში ცხოვრობს, სადაც სწორედ ამ ომის საშინელებას გარიდებულმა ჰპოვა თავშესაფარი.
ომის პირისპირ დარჩენილი ქალები და მათი ემოციური სამყარო – ესაა მოკლე პასუხი კითხვაზე, თუ რას შეეხება ეს რომანი. ტექსტი ოთხი ქალის ისტორიისგან შედგება, რომელთაც პირობითად შეიძლება ვუწოდოთ დამოუკიდებელი ამბები, რადგან მათი მთხრობელი ოთხივე ქალი სამოქალაქო ომში მოწინააღმდეგე კვარტლებად დაყოფილი ბეირუთის ერთი კორპუსის მაცხოვრებლები არიან, რომლებსაც თავ-თავისი ისტორია აქვთ და საკუთარი ანგარიშები ამ ომთან, თუმცა ისინი ამასთანავე ერთმანეთის ცხოვრების ნაწილებიც არიან და მათი ცხოვრება ესაა ამბები ომზე და ერთმანეთზე – მკითხველის აღქმაში ისინი ერთმანეთს ავსებენ და ერთმანეთს უკავშირდებიან. ამ რომანში ომთან და ძალადობრივ სცენებთან პირისპირ კი არ რჩება მკითხველი, არამედ ომი მთავარ გმირ ქალთა ემოციურ პრიზმაში აირეკლება და ისე მოდის ჩვენამდე.
დებიუტის კვალობაზე რომანი ძალიან შთამბეჭდავია. ომის ემოციურ ფონზე მთხრობელ ქალთა ცოცხალ პორტრეტებში არა მხოლოდ ამ ომის რეალურ სასტიკ სახეს ხედავს, არამედ რომანის ავტორის პიროვნულ შტრიხებსაც იჭერს და გრძნობს მკითხველი. თითოეულ ამ ქალში დევს რაღაც ავტორისეული – ინტელექტუალ ქრისტიან ლილიანში, ორი მცირეწლოვანი შვილით ომისგან თავის დაღწევა ავსტრალიაში ემიგრაციით რომ გადაუწყვეტია, შიიტ ქმართან ერთად, ან უმისოდ; დეპრესიულ, ფსიქიკაშერყეულ ვარდაში, რომლისთვისაც ომის ტრაგიზმი ქმრის მიერ მისთვის ქალიშვილის წართმევით გამოწვეულ პიროვნულ ტრაგედიას უწყვილდება; დრუზების ოჯახში დაბადებულ მოუსვენარ და დინამიკურ კამილიაში, რომელიც თავის ყოფილ სამშობლოში ქუჩის მებრძოლებზე ფილმის გადასაღებად ბრუნდება, თუმცა თავადაც ომის საშინელ პერიპეტიებში გაეხვევა; ასევე დრუზი მაჰას ისტორიაში ყველაზე კარგად ჩანს ქალაქ ბეირუთის პორტრეტი და მისი სახეცვლილება ომთან ერთად. ეს რომანი არის კოლექტიურისა და პირადულის თანაგადმოცემის მცდელობა, „ავტობიოგრაფია მრავლობითში“; ის ტრავმაც, რომლის გავლენის ქვეშაც ეს ინდივიდები ყვებიან თავიანთ ისტორიებს, კოლექტიურია.
„ხსოვნას, სიმბოლოებს, საგნებს ადამიანები ნამდვილად შეიძლება მიეჯაჭვონ“. – ამბობს ცნობილი ლიბანელი მწერალი ამინ მაალუფი თავის „დამღუპველ იდენტობებში“. ამ რომანის გმირი ქალების მონათხრობ ისტორიებში კარგად ჩანს ქალაქ ბეირუთის მაცხოვრებელთა გაუცხოება მათ ქალაქთან და სევდა წარსულზე, რომელიც აღარ დაბრუნდება.
რომანი თარგმნილია ინგლისურად და გერმანულად, მკითხველთა საკმაოდ დიდი აუდიტორიაც ჰყავს და ვიმედოვნებთ, მათ რიცხვს ქართველი მკითხველებიც შეემატებიან, რომელთათვისაც ემოციურად ამ რომანის მთავარი პათოსი ძალიან გასაგები უნდა იყოს, თუმცა თავს მოვალედ მივიჩნევთ, ლიბანის სამოქალაქო ომის შესახებ მცირე ინფორმაცია მაინც მივაწოდოთ მათ მეტი სიცხადისათვის.
* * *
ყველასათვის ცნობილი ფაქტია, მეოცე საუკუნემ ახლო აღმოსავლეთი დიდი საერთაშორისო კონფლიქტების ეპიცენტრად აქცია. ამ რეგიონის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კონფლიქტი კი ლიბანის ტერიტორიაზე განვითარდა. ეს პატარა ქვეყანა საკუთარმა ეთნიკურმა და კონფესიურმა სიჭრელემ – ქრისტიანი მარონიტები, მუსლიმი სუნიტები და შიიტები, დრუზები, 1948 წლის არაბ-ისრაელის ომის შედეგად ლიბანში თავშეფარებული ასი ათასობით პალესტინელი ლტოლვილი, სხვა უმცირესობები, – მათმა განსხვავებულმა პოლიტიკურმა მიზნებმა, ამ რეგიონის მიმართ უცხო სახელმწიფოთა დიდმა ინტერესმა და პოლიტიკურ პროცესებში მათმა აშკარა და დაუფარავმა თუ ფარულმა ჩარევამ საბოლოოდ მრავალწლიან და მრავალფაზიან სამოქალაქო ომამდე მიიყვანა (1975-1990).
სამოქალაქო ომის დასაწყისად 1975 წლის 13 აპრილს პალესტინელებსა და ადგილობრივ მარონიტთა ქრისტიანულ თემს შორის დაპირისპირება ითვლება. პირველ შეტაკებებში ერთმანეთს პალესტინის განთავისუფლების ორგანიზაცია და ფალანგისტების ქრისტიანულ-დემოკრატიული მემარჯვენე ნაციონალისტური პოლიტიკური პარტია (ქათაიბ) დაუპირისპირდა. შემდეგ უკვე პალესტინელებთან ალიანსში ლიბანელი მუსლიმები და მემარცხენეები აღმოჩნდნენ – ლიბანის ნაციონალური მოძრაობა თავისი პროგრესული სოციალისტური პარტიით, დრუზი ქამალ ჯუმბლატის (1917-1977) მეთაურობით; იმედის მილიცია შიიტი ლიდერის მუსა ალ-სადრის (1928-1978) ხელმძღვანელობით და კომუნისტები. 1976 წელს სირიამ თავისი არმიის ნაწილები შეიყვანა ლიბანში მიმდინარე სამოქალაქო ომში ქრისტიანი მარონიტების მხარდასაჭერად. ომის მიმდინარეობისას ისრაელის თავდაცვის არმიამ ლიბანის ტერიტორიაზე განახორციელა სამხედრო ოპერაციები – 1978 წლის 14 მარტს და
ჩუქება
