სტუდენტური პრაქტიკა ხუმრობა საქმე არაა გინდა - არ გინდა ჩვენი გზები გაყოფაზე იყო. გულოს უნივერსიტეტი გაუჩნდა, მე ცოდნის მწვერვალების დაპყრობა პოლიტექნიკურში მომიწია. ეძებე ქარი მინდორში. ვინც ეძებს ის პოულობსო. ეს კი როდის როგორ გამოვა. ისიც არაა იშვიათი - ცას და მიწას თავ-პირი ჩამოსტირის, ადამიანებსაც, მზეც სადღაც გადაკარგულა. მაგრამ არის დღეები, კიდევ უფრო მეტიც - მზეც ანათებს, ყველა და ყველაფერი, მთელი სამყარო, გიღიმის და შემოგხარის. მაგრამ მოდის ზაფხული და იმასთან ერთად ჩემი ვაი-ვაგლახიც. თავისიანები გულოს ბევრი ჰყავს, არდადაგებზე ქალაქიდან ხან სად მიარბენინებენ, ხან სად. მერე ელოდე, უკან როდის დაბრუნდება.
ინსტიტუტის პრაქტიკა მშველიდა. მოწყენის დრო სად იყო. მუდამ რაიმე უმნიშვნელოვანეს ობიექტის მშენებლობაზე მივყავდით. აუშენებელს არც ერთს არ დავტოვებდით, რომ ეცლიათ. ინსტიტუტში ყოფნის დრო მაგისათვის არ გვეყო. ყამირი მიწების ათვისება რომ მოგვიწოდეს, გამოხმაურება მაშინაც დიდი იყო. ყველას კი ტრიფონიკამ დაასწრო. მგზნებარე წერილი დაწერა, ყამირზე მინდაო. რესპუბლიკის მთავარმა გაზეთმა დაუბეჭდა. ჰონორარიც მისცეს. ჩვენს კვალობაზე კარგა დიდი თანხა, თითქმის სტიპენდიის ნახევარი. გაკეთდა ტრიფონიკა. ბუფეტიდან ვეღარ გამოიყვანდი. მთელი ქვეყნის მისაბაძი გახდე, ეგ ციდან არ ჩამოგიფრინდება, დამსახურება უნდა. იმსახურებდა კიდეც, ექიმის ცნობა მოიტანა, იქ წასვლას უკრძალავდნენ. ეს თითონაც კი სწყინდა, მაგრად განვიცდიო, თქვა. ჯიბეშებერტყილ დედამთილს რძალი ვერაფერს გამოაპარებსო. ჭურში არც პატივცემული მოსე არა მჯდარა, ჩვენი დეკანი. მაგისთანები არ ესწავლებოდა. ყამირზე წასვლის გეგმაც იმაზე ეკიდა, ხმა მაინც არ გაუღია. კაცს უკვე მთელი რესპუბლიკა იცნობდა. ეგეთით უნდა იამაყო, ერთი ამბავი აუტეხო კი არა.
- ჩამივარდები ხელში, - თვალებით შეპირდა მხოლოდ.
სინამდვილეში კი მოსე ყველასადმი კარგად იყო განწყობილი. მომართვაც სათანადო იცოდა. ჩემო კარგოო, სხვანაირად არ გეტყოდა.
- თუ ვინმესთვის რაიმე გაუგებარია და შეკითხვა გაქვთ, არ მოგერიდოთ, - თქვა. ხმას არავინ იღებს. მაგრამ ყველგან მოიძებნება თუნდაც ერთი, მაგრამ როგორი - ყველაფერი ძირფესვიანად რომ უნდა ამოთხაროს, გაარკვიოს, სიცოცხლის აზრი რაში მდგომარეობს. ყველასათვის ყველაფერი გასაგებია, იმისათვის არა. შეკითხვა იმან, სანდრიკამ დაუსვა.
- სიჩქარის ფორმულაში დროის განზომილება სად გაქრა, ვერ გავიგე. – მავნე რომ იქნება ადამიანი, იპოვნა მაინც რითი გააკრიტიკოს.
- ვერც გაიგებ, - პასუხისათვის დიდხანს არ უცდევინებიათ, მოსეს ბედაური შეკაზმული იდგა, პატრონის ნიშანს ელოდა. - გაბრძანდი ჩემო კარგო აუდიტორიიდან.
გი, გი, გი.
შეკითხვა მეტი არავის მიუცია. გაზაფხულისათვის მოგეცადა, სჯობდა. ზამთრის პირი იყო, სიცივეები ადრე დაიჭირა. აუდიტორიაში თბილოდა, დერეფანში კი ქარი დასისინებდა. თუმცა სანდრიკას ეგეც ვერ შეაჩერებდა. - სითბო მალე დაბრუნდება, - გვაიმედებდა. - შობა კარზეა მომდგარი. ცოტაც და დღე მატებას დაიწყებს, ეგ კი უკვე გაზაფხულის ნიშანიაო.
იმედი კარგია, მაგრამ ახლა ახიც კი იყო იმაზე. ლექციაში ყველაფერი უმაღლეს დონეზეა გაწყობილი, ის კი ფორმულებს უკირკიტებს. ეძებს, რითი გაამწაროს კაცი.
ლექციის მომზადებაში კი მოსე მართლაც სულს აქსოვდა, ყველაფერი დახვეწილი და გასაგები ენით რომ ყოფილიყო. ჩვენთვის პირდაპირ თავში რომ ჩაედო, ის-ღა აკლდა. მაგრამ ცოდნასაც ზუსტად თავისი ახსნილებით მოითხოვდა. იმათგან ნებისმიერ გადახვევას წონასწორობიდან გამოყავდა. იმ ჩვენს ჭკვიანს კი აუხსენი ეგენი, უცბად არ გაიგოს. გამოცდაზე მაინც იყავი წესიერად. იქაც თავისას არ მოეშვა. ყველაფერზე სწორად უპასუხა. გრაფიკები და ნახაზებიც ლამაზად ჩამოამწკრივა. შექებას ელოდებოდა. მოსე იმ ჩამომწკრივებულებს თვალებგაფართოებული მისჩერებოდა. გაშრა კაცი.
- რა მასალით მოამზადე საგანი, ჩემო კარგო, - ჰკითხა.
- პიოტავას წიგნით.
- პიოტავას წიგნით..., მაშინ წადი და გამოცდაც პიოტავას ჩააბარე. - საგამოცდოში ორიანი ჩაუდუღაბა. ჭკვიანი პიოტავასთან ჩასაბარებლად არ წასულა, ისევ მოსემ გადააფიქრებინა. - ის კარგა ხნის გარდაცვლილია, ტყუილად მოძებნი, - უთხრა.
მაგრამ შექება მოსესაგან მაინც დაიმსახურა. რაღაცა დროის მერე ჯგუფის ნაწილი კოლმეურნეობაში გაგზავნეს. კოლმეურნეები ხანდაზმული, მუშაობის თავი აღარა აქვთ. ახალგაზრდობას მუშაობა არ უნდა. დახმარებაა საჭირო. ბუს დიდი თავი აქვსო. უფროსად წახვალ, უთხრეს, დეკანატის ნდობააო. ადგილობრივი ხულიგნობა ყველგან არის. იქიდან დაბრუნებულები რომ ნახა, მოსემ აღშფოთება ვერ შეიკავა. იმ ადგილობრივებს რაღა არ უწოდა, განსაკუთრებით სანდრიკას მდგომარეობამ აღაშფოთა. თვალი ჩალურჯებული, ხელი თაბაშირში. როგორც ჯგუფის უფროსს, სხვებზე მეტი პატივი იმას ერგო. მაგრამ იქითაც კარგად გამასპინძლებია, თავიანთ ნებაზე არ ასეირნა. ეს ბოლო მოსეს ყურადღების გარეშე არ დარჩენილა.
- შენ მართლაც ყოჩაღად მოქცეულხარ