პიანინოს ამწყობის ცოლები ვაიოლეტი პიანინოს ამწყობს მაშინ გაჰყვა ცოლად, როცა ის ჯერ მთლად ახალგაზრდა კაცი იყო, ბელი კი - უკვე ხანმოთეულს.
მეტი არც არაფერია სათქმელი, რადგან ვაიოლეტი რომ შეირთო, ამით პიანინოს ამწყობმა უარი თქვა ბელზე, რაც ყველას კარგად ახსოვდა ამ მეორე ჯვრისწერის დროს. რა გინდა, ნასუფრალით მაინც ხომ იხეირაო, - თქვა ბელზე ერთ-ერთმა მეზობელმა, თანაც ყოველგვარი ნიშნის მოგების გარეშე; უბრალოდ, საკუთარი თვალსაზრისი გამოხატა. მომხდარს სხვებიც ამნაირადვე აღიქვამდნენ, მაგრამ უმრავლესობა ალბათ მაინც სხვაგვარად იტყოდა სათქმელს. პიანინოს ამწყობს ჭაღარა თმა ჰქონდა და ყოველი განვლილი, ნესტიანი ზამთრის შემდეგ მუხლის ართროზიც სულ უფრო უმწვავდებოდა. ერთ დროს ტანადი, ახლა მხრებში მოხრილიყო და თვალიც ისევ ისევე არ უჭრიდა, როგორც ვაიოლეტთან ქორწინებისას - 1951 წლის 7 ივნისს, ხუთშაბათ დღეს. ახლანდელ აჩრდილებს კი, რომელთა შორისაც ცხოვრობდა, აღარც იმდროინდელი სიმკვეთრე შერჩენოდათ და აღარც სიმკვრივე.
- თანახმა ვარ, - თქვა პასუხად სენტ-კოლმენის პატარა, პროტესტანტულ ეკლესიაში, სადაც თითქმის ზუსტად ისევე იდგა, როგორც ადრე, იმ სხვა ნაშუადღევს. 59 წლის ბელიც სწორედ იმ სიტყვებს იმეორებდა, რაც ამავე საკურთხეველთან წარმოეთქვა ერთ დროს მის მეტოქეს. მცირე ხნით სიჩუმე ჩამოვარდა: ეკლესიაში მყოფთაგან ვერავინ იტყოდა, ვაიოლეტის ხსოვნას სათანადო პატივი არ მიაგეს და მისი გარდაცვალებაც გულწრფელად არ იგლოვესო.
- ...ჭირსა და ლხინშიც... - წარმოთქვა პიანინოს ამწყობმა, მისმა ახალმა ცოლმა კი გაიფიქრა, მაინც ბევრად მერჩივნა დღეს ღვინისფერის ნაცვლად თეთრი კაბა მცმოდაო. იმ პირველ ქორწინებას არ დასწრებია, თუმცა მიწვეული კი გახლდათ. იმ დღეს ათასი საქმე გაიჩინა, საქათმეც კი შეათეთრა კირით, თუმცა ამ დროსაც სულ ჩუმ-ჩუმად სლუკუნებდა. ეგეცაა, ნამტირალევიც კი ბევრად უფრო ლამაზი და თან თითქმის ხუთი წლით ახალგაზრდა იყო იმ პატარძალთან შედარებით, ვისაც წამითაც ვერ ივიწყებდა, რა მონდომებითაც უნდა ეცადა ეჭვიანობას გამკლავებოდა. და მაინც იმან ვაიოლეტი ამჯობინა, ანდა სახლი, რომელიც ერთ მშვენიერ დღეს ვაიოლეტის საკუთრება უნდა გახდარიყო - გამწარებულ ბელს საქათმეში საქმიანობისას ეს აზრიც დაებადა და კიდევ - ის ცოტაოდენი ფული, დიდად სახეიროდ რომ ესახება უსინათლო კაცსო. ესეც გასაგებიაო, მოგვიანებით ეუბნებოდა ხოლმე საკუთარ თავს, როცა ხედავდა, როგორ უწევდა მეგზურობას ვაიოლეტი ამ ბრმა კაცს; როცა ახსენდებოდა, როგორ ევლებოდა თავს და როგორ უმსუბუქებდა ცხოვრებას. მაგრამ იმავეს გაკეთება ხომ თვითონაც არანაკლებ შეეძლო!
ეკლესიიდან მომავალ ხალხს ბახის მუსიკა მოაცილებდა. ორგანზე ვიღაც სხვა უკრავდა, თორემ ისე სხვა დროს ეს საქმე იმდღევანდელ ნეფეს ებარა. ხალხი ერთხანს მომცრო რუხი შენობის ეზოში შეყოვნდა. პატარ-პატარა ჯგუფებად იდგნენ გაბნეულ საფლავებს შორის, რომელთაგან ორში პიანინოს ამწყობის დედ-მამა ესვენა, კიდევ რამდენიმეში კი - მისი სხვა წინაპრებიც, მამის მხრიდან. მოწვეულ სტუმრებს, ვინც ორი მილის გავლას არ დაიზარებდა და შინაც ეწვეოდა ახალდაქორწინებულებს, ჩაითა და ცოტაოდენი სასმელითაც გაუმასპინძლდებოდნენ, თუმცა უმრავლესობა იქვე დაემშვიდობა ნეფე-პატარძალს და წყვილს ბედნიერი ცხოვრება უსურვა. პიანინოს ამწყობი რიგრიგობით ეხებოდა ნაცნობ ხელებს და გონების თვალით იმ სახეებსაც ხედავდა, მის პირველ ცოლს რომ აღეწერა მისთვის. ახლაც ზაფხულის მიწურული იდგა, ისევე როგორც მაშინ, 1951-ში. მზე შუბლსა და ლოყებზე აცხუნებდა და, სქელი საქორწინო სამოსის მიუხედავად, ტანზეც გრძნობდა მის სიმხურვალეს. ეს სასაფლაო ბავშვობიდანვე კარგად ნაცნობი იყო მისთვის: სწორედ აქაურ საფლავის ქვებზე სწავლობდა კითხვას და დედას დამარცვლით უმეორებდა მამის ოჯახის გარდაცვლილ წევრთა გვარ-სახელებს. მას და ვაიოლეტს შვილი არ შესძენიათ, არადა ბავშვები ორივეს ძალიან უყვარდა. ამბობდნენ, ვაიოლეტს შვილის მაგივრობასაც ქმარი უწევსო და ამის გაგონება ყოველ ჯერზე ბელის განსაკუთრებულ გაღიზიანებას იწვევდა. იმაშიც დარწმუნებული იყო, რომ თვითონ უთუოდ გაუჩენდა შვილებს.
- მომავალ თვეში თქვენთან ვარ მოსასვლელი, - შეახსენა ხანდაზმულმა ნეფემ ქალბატონს, ვისი თითებიც ჯერ ისევ ხელში ეჭირა, იმ ერთადერთი „სტეინვეის“ პატრონს, რომელიც ოდესმე აეწყო ცხოვრებაში. ქალი როიალზე შესანიშნავად უკრავდა და როცა კი ასაწყობად მასთან მიდიოდა ხოლმე, სთხოვდა, ჩემთვის რამე შეასრულეთო; არწმუნებდა, ამაზე უკეთესი გასამრჯელო არ არსებობსო. მაგრამ ქალი კუთვნილი თანხის გარეშე მაინც არასოდეს ისტუმრებდა.
- მე მგონი, ორშაბათს უწევს, სამ რიცხვში.
- სწორედ ასეა, ჯულია.
თავად ქალი ყოველთვის - ბატონო დრომგულდო - ასე მიმართავდა ხოლმე. ჰქონდა ამ კაცს რაღაც ისეთი, რაც სხვებს მასთან ზედმეტად გაშინაურების საფუძველს არ აძლევდა. ხშირად მაინც უფრო პიანინოს ამწყობად იხსენიებდნენ ხოლმე, მის საქმიანობას უსვამდნენ ხაზს და თან ამნაირადაც გამოხატავდნენ პატივისცემას მისი გამორჩეული ნიჭის მიმართ. ისე, საქმიანობა საქმიანობად და ამ