I. ცნობიერება და არაცნობიერი შესავალ თავში ახალი არაფერი იქნება ნათქვამი და ვერც იმის გამეორების არიდებას შევძლებთ, რაც უკვე მრავალჯერ გვითქვამს.
ფსიქიკის გამიჯვნა ცნობიერად და არაცნობიერად ფსიქოანალიზის ფუნდამენტური წინაპირობაა და ის შესაძლებლობას აძლევს ფსიქოანალიზს, გაიგოს მენტალური ცხოვრების პათოლოგიური პროცესები, რომლებიც იმდენადვე გავრცელებულია, რამდენადაც მნიშვნელოვანი, და მოუძებნოს მათ ადგილი მეცნიერების ჩარჩოებში. კიდევ ერთხელ, თუმცა სხვა სიტყვებით რომ გამოვთქვათ, ფსიქოანალიზს არ ძალუძს ფსიქიკურის არსის მოთავსება ცნობიერებაში, მაგრამ ვალდებულია, განიხილოს ცნობიერება, როგორც ფსიქიკურის თვისება, რომელიც შესაძლოა მყოფობდეს სხვა თვისებებთან ერთად ან შესაძლოა არ მყოფობდეს.
თუკი მე დავუშვებ, რომ ფსიქილოგიით დაინტერესებული ყველა ადამიანი წაიკითხავს ამ წიგნს, იმისთვისაც უნდა ვიყო მზად, რომ ჩემი ზოგი მკითხველი უკვე აქ შეწყვეტს კითხვას და მეტად წინ აღარ წაიწევს, რადგან აქ ჩვენ ფსიქოანალიზის პირველ თეზისს ვხვდებით. ფილოსოფიაში განსწავლულ ადამიანთა უმეტესობისთვის ფსიქიკურის იდეა, რომელიც იმავდროულად ცნობიერი არ არის, იმდენად მიუწვდომელია გონებისთვის, რომ ეს მათ უაზრობად ეჩვენებათ და ლოგიკა მას უბრალოდ უარყოფს. ჩემი აზრით, ამის მიზეზი ის არის, რომ ასეთ ადამიანებს არასოდეს შეუსწავლიათ ჰიპნოზისა და სიზმრის შესაბამისი ფენომენები, რომლებიც, პათოლოგიურ გამოვლინებებზე რომ აღარაფერი ვთქვათ, აუცილებელს ხდიან ასეთ შეხედულებას. ცნობიერების მათ ფსიქოლოგიას არ შესწევს სიზმრებისა და ჰიპნოზის პრობლემების გადაჭრის უნარი.
„ იყო გაცნობიერებული[1] “ , უპირველეს ყოვლისა, წმინდად აღწერილობითი ცნებაა, რომელიც ყველაზე უშუალო და განსაზღვრულ აღქმას ეფუძნება. გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ ფსიქიკური ელემენტის (მაგალითად, იდეის) გაცნობიერება, როგორც წესი, დროის ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში არ ხდება. პირიქით, ცნობიერების მდგომარეობა, ჩვეულებრივ, ერთობ წარმავალია; იდეა, რომელიც გაცნობიერდება ახლა, აღარ არის ასეთი წამის შემდეგ, თუმცა კი შესაძლოა კვლავ იქცეს ასეთად კონკრეტულ პირობებში, რომელთა შექმნა ერთობ იოლია. შუალედში რა იყო იდეა, არ ვიცით. ჩვენ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ის ლატენტური იყო, რის ქვეშ ჩვენ ვგულისხმობთ, რომ მას შესწევს უნარი, იქცეს ცნობიერად ნებისმიერ წამს. ან, თუ ჩვენ ვამბობთ, რომ ის არაცნობიერი იყო, ეს კვლავ მართებული აღწერა იქნება. აქ „ არაცნობიერი “ თანხვდება „ ლატენტურსა და ცნობიერად ქცევის უნარის მქონეს “ . ფილოსოფოსები უდავოდ შეგვეკამათებიან: „ არა, „ არაცნობიერის “ ცნება აქ არ უნდა გამოიყენებოდეს; მანამ, სანამ იდეა ლატენტურ მდგომარეობაში იმყოფებოდა, ის სრულებით არ იყო ფსიქიკური “ . ამ ეტაპზე მათთვის წინააღმდეგობის გაწევა სიტყვიერი დისკუსიის გარდა არანაირ სარგებელს არ მოიტანდა.
მაგრამ, ჩვენ აქ არაცნობიერის ცნებას, ანუ კონცეფციას, სხვა მხრიდან მივუახლოვდით, იმ კონკრეტული გამოცდილების გათვალისწინებით, რომელშიც მენტალური დინამიკა როლს თამაშობს. ჩვენ დავადგინეთ, ანუ, ჩვენ ვალდებულნი ვიყავით დაგვეშვა, რომ არსებობს უკიდურესად ძლიერი მენტალური პროცესები ანუ იდეები (აქ კი რაოდენობრივი, ანუ ეკონომიკური ფაქტორი პირველად დგება კითხვის ქვეშ), რომლებსაც ძალუძთ ყველა იმ ეფექტის წარმოქმნა მენტალურ ცხოვრებაში, ჩვეულებრივი იდეები რომ ქმნიან (იმ ეფექტების ჩათვლით, რომლებიც, თავის მხრივ, შესაძლოა იქცნენ ცნობიერად, როგორც იდეები), თუმცა კი ისინი ცნობიერად არ იქცევიან. აქ არ განვიცდით აუცილებლობას, დეტალურად გავიმეოროთ ის, რაც არაერთხელ იყო ახსნილი მანამდე. საკმარისია იმის თქმა, რომ ამ ეტაპზე ფსიქოანალიტიკური თეორია გამოდის სცენაზე და ამტკიცებს, რომ მიზეზი, თუ რატომ არ იქცევიან ასეთი იდეები ცნობიერად, იმაში მდგომარეობს, რომ გარკვეული ძალა უპირისპირდება მათ, და რომ საწინააღმდეგო შემთხვევაში ისინი შესაძლოა ცნობიერად ქცეულიყვნენ, შესაბამისად კი ცხადი შეიქნებოდა, თუ რა მცირედ განსხვავდებიან ისინი სხვა ელემენტებისგან, რომლებიც, საყოველთაო აღიარებით, ფსიქიკურად ითვლება. ის ფაქტი, რომ ფსიქოანალიზის ტექნიკაში აღმოჩენილ იქნა საშუალება, რომლის მეშვეობით უკუმოქმედი ძალა შესაძლოა გატანილ იქნას, ხოლო განსახილველი იდეები ცნობიერად იქცნენ, ამ თეორიას შეუდავებლად აქცევს. მდგომარეობა, რომელშიც იდეები იმყოფებოდნენ, სანამ ცნობიერად იქცეოდნენ, ჩვენ მიერ განდევნად იწოდება, და ჩვენ ვამტკიცებთ, რომ ძალა, რომელიც განდევნას აწესებს და ინარჩუნებს, აღქმულია, როგორც წინააღმდეგობა ფსიქოანალიტიკური სამუშაოს დროს.
ამგვარად, არაცნობიერის კონცეფციას ჩვენ განდევნის თეორიიდან ვიღებთ. განდევნილი ჩვენთვის - არაცნობიერის პროტოტიპია. თუმცა, ჩვენ ვხედავთ, რომ ორი სახის არაცნობიერი გვაქვს: ერთი, რომელიც ლატენტურია, მაგრამ ცნობიერად ქცევის უნარი შესწევს; და მეორე, რომელიც განდევნილია და რომელსაც თავისთავად და დამატებითი ძალისხმევის გარეშე არ ძალუძს ცნობიერად ქცევა. ფსიქიკური დინამიკის ასეთი გაგება არ შეიძლება გავლენას არ ახდენდეს ტერმინოლოგიასა და აღწერაზე. ლატენტურს, რომელიც არაცნობიერი მხოლოდ აღწერილობითი და არა დინამიკური აზრით არის, ჩვენ წინარეცნობიერს ვუწოდებთ; ამგვარად, ახლა ჩვენ სამი ცნება გვაქვს: ცნობიერი (ცნ), წინარეცნობიერი (წცნ) და არაცნობიერი (აცნ), რომელთა აზრი მხოლოდ აღწერილობითი აღარ არის. წცნ, სავარაუდოდ,
ჩუქება
