თვითმკვლელობისათვის ერთი მნიშვნელოვანი უპირატესობა, რომელიც ფილოსოფიიდან გამომდინარეობს, მდგომარეობს დამოუკიდებელ ანტიდოტში, რომელსაც ის ცრურწმენასა და ყალბ რელიგიებს სთავაზობს. ყველა სხვა სამკურნალო საშუალება ამ დამღუპველი ჭირის წინააღდეგ ფუჭი ან, სულ ცოტა, უიმედოა. უბრალო საღი აზრი და მიწიერი ჩვევები, რომლებიც, ცალკე აღებულნი, ადამიანურ მიზანთა უმეტესობას ემსახურებიან, აქ არაეფექტურია: ისტორია, ისევე, როგორც ყოველდღიური გამოცდილება, გვთავაზობს მაგალითებს ადამიანებისა, რომლებიც ბიზნესისა და საქმიანობის უზადო უნარებით არიან აღჭურვილნი და რომლებიც მთელ ცხოვრებას უდიდეს ცრურწმენათა მონობაში ატარებენ. თვით მხიარული და საამო ხასიათი, რაც ყველა სხვა ჭრილობას მალამოდ ედება, ასეთი ძლიერი შხამის წინააღმდეგ უძლურია. როგორც ეს მშვენიერი სქესის წარმომადგენლებში შეგვიძლია შევნიშნოთ, რომლებიც, მართალია, ფლობენ ბუნების ამ მდიდარ ძღვენს, თუმცა გრძნობენ, რომ მათი სიხარულის დიდი ნაწილი მსგავსი აბეზარი შემოჭრით არის შერყვნილი. მაგრამ როგორც კი სანდო ფილოსოფია დაეუფლება ერთხელ გონებას, ცრურწმენა პრაქტიკულად გამორიცხულია; და შესაძლოა თამამად ვამტკიცოთ, რომ მისი ტრიუმფი ამ მოწინააღმდეგეზე მეტად სრულია, ვიდრე ბიწიერებათა და ნაკლოვანებათა უმეტესობაზე, რომლებიც ადამიანის ბუნებისთვის არის დამახასიათებელი. სიყვარული და რისხვა, პატივმოყვარეობა და სიხარბე ხასიათსა და აფექტებშია ფესვგადგმული, რომელთა გამოსწორება რთულად რომ თუნდაც ყველაზე საღმა გონებამ შეძლოს. მაგრამ ცრურწმენა, რომელიც მცდარ შეხედულებას ეფუძნება, დაუყოვნებლივ უნდა გაქრეს, როდესაც ჭეშმარიტი ფილოსოფია უმაღლესი ძალების შესახებ სამართლიან გრძნობებს შთაგვაგონებს. აქ შეჯიბრი დაავადებასა და სამკურნალო საშუალებას შორის მეტად თანასწორია: და ვერაფერი შეაკავებს ამ უკანასკნელს თავისი ეფექტურობის დასაბუთებისგან, თვით მისი მცდარობისა და სირთულის გარდა.
ზედმეტი იქნებოდა აქ ფილოსოფიის ღირსებათა გადაჭარბებით შეფასება იმ ბიწიერების დამღუპველი მიდრეკილებების ჩვენებით, რომელთაგანაც ის ადამიანის გონებას კურნავს. ცრუმორწმუნე ადამიანი, ამბობს ტული[1], უბედურია ცხოვრების ყველა სცენასა და მოვლენაში. ძილიც კი, რომელიც უიღბლო მოკვდავთა ყველა საზრუნავას განაგდებს, მას ახალ ძრწოლას ჰგვრის; სანამ ის საკუთარ სიზმრებს იკვლევს, ამ ღამეულ ხილვებში მომავლის უბედურებათა წინასწარმეტყველებას პოულობს. მე დავამატებდი, რომ თუმცა სიკვდილი, ცალკე აღებული, საბოლოო წერტილს უსვამს მის ტანჯვას, ის ვერ ბედავს ამ თავშესაფრისკენ გაფრენას, არამედ კვლავ განაგრძობს უბადრუკ არსებობას, იმ ფუჭი შიშიდან გამომდინარე, რომ შეურაცხყოფა არ მიაყენოს შემოქმედს იმ ძალის გამოყენებით, რომლითაც ამ უკანასკნელმა აღჭურვა იგი. ღმერთის და ბუნების ნაბოძვარი ამ სასტიკი მტრის მიერ არის ჩვენგან მოტაცებული; და, მიუხედავად იმისა, რომ ერთ ნაბიჯს შეუძლია გაგვაშოროს ტკივილისა და ნაღველის სფეროს, ცრურწმენის მუქარა კვლავაც გვბორკავს საძულველ მყოფობაში, რომელსაც ის თვით აქცევს უბადრუკად.
შენიშნულია, რომ ისინი, ვინც ცხოვრების უკუღმართობის გამოისობით იძულებული გახდა, ამ ფატალური საშუალებისთვის მიემართა, მაგრამ მეგობართა უდროო ზრუნვამ ხელი ააღებინათ სიკვდილის ასეთი საშუალების გამოყენებაზე, რომელიც საკუთარ თავს განუსაზღვრეს, ისინი იშვიათად მიმართავენ რომელიმე სხვას, ან არ შეუძლიათ საკმარისად მოიკრიბონ სულიერი ძალები, რომ მეორედ მიაღწიონ მიზანს. იმდენად დიდია ჩვენი შიში სიკვდილისა, რომ როდესაც იგი რაიმე ფორმით წარმოდგება, გარდა იმისა, რომლითაც ადამიანი თავის წარმოსახვასთან მორიგებას ცდილობდა, ის ახალ საზარლობას იძენს და იოლად გადალახავს მის სუსტ გამბედაობას. მაგრამ როდესაც ცრურწმენის მუქარა ამ ბუნებრივ გაუბედაობას უერთდება, არ არის გასაკვირი, რომ ის სრულად უკარგავას ადამიანს ძალაუფლებას საკუთარ ცხოვრებაზე; რადგან მრავალი სიამოვნება და ტკბობა, რომლისკენაც ჩვენ დიდი მიდრეკილება გვაქვს, ამ არაადამიანური ტირანის მიერ არის ჩვენგან მოტაცებული. მოდით აღვადგინოთ ადამიანთა ბუნებრივი თავისუფლება, გამოვიკვლევთ რა ყველა ზოგად არგუმენტს თვითმკვლელობის წინააღმდეგ, და ვუჩვენებთ, რომ ეს ქმედება შესაძლოა თავისუფალი იყოს რაიმე ბრალეულობისგან; თანახმად ყველა ძველი ფილოსოფოსის შეხედულებისა.
თვითმკვლელობა რომ დანაშაული იყოს, ეს იქნებოდა ღმერთის, ჩვენი ახლობლის ან საკუთარი თავის წინაშე ვალდებულების დარღვევა.
იმის დასამტკიცებლად, რომ თვითმკვლელობა არ არის ღმერთის წინაშე ჩვენი ვალდებულების დარღვევა, შესაძლოა შემდეგი შეხედულებები საკმარისი აღმოჩნდეს. მატერიალური სამყაროს მართვისათვის ყოვლისშემძლე შემოქმედმა დაადგინა საყოველთაო და უცვლელი კანონები, რომელთა მიხედვით არის შენარჩუნებული ყველა სხეული, უდიდესი პლანეტიდან მატერიის უმცირეს ნაწილაკამდე, შესაბამის სფეროსა და ფუნქციაში. ცხოველური სამყაროს მართვისათვის მან ყველა ცოცხალი არსება აღჭურვა სხეულებრივი და გონებრივი შესაძლებლობებით: გრძნობებით, ვნებებით, წადილებით, მეხსიერებითა და მსჯელობის უნარით; რომლებიც უბიძგებენ მათ ან აწესრიგებენ მსვლელობას მათი იმ ცხოვრებისა, რომელიც მათ დანიშნულებას წარმოადგენს. მატერიალური და ცხოველური სამყაროს ეს ორი განსხვავებული პრინციპი გამუდმებით იჭრება ერთიმეორეში, და ერთობლივად აყოვნებს ან აჩქარებს ერთმანეთის მოქმედებას. ადამიანებისა და სხვა ცხოველების ძალები შეზღუდულია, და ბუნებისა და გარემომცველი სხეულების თვისებათა მიერ მიიმართება; ხოლო ამ სხეულთა სახეცვლილებები და მოქმედებები განუწყვეტლივ იცვლება სხვა ცხოველთა ზემოქმედების ქვეშ. ადამიანს აფერხებს მდინარე, როდესაც იგი
ჩუქება
