ჩასაფრება
1
იმ ზაფხულს რინგომ და მე საშაშხეს უკან ჩვენებური ბრძოლის ველი მოვაწყვეთ. მართალია, ალყაშემორტყმულ ქალაქ ვიქსბერგს შეშის ხორასთან მობოჭილი რამდენიმე ნაფოტი განასახიერებდა, დიდი მდინარის კალაპოტი კი ჩვენივე ხელით გავთხარეთ თოხის პირით ქვასავით გამაგრებულ მიწაში, ეს ყველაფერი – მდინარეც, ქალაქიც, მთელი არემარე – მაინც საკუთარი სიცოცხლით ცოცხლობდა ნამდვილივით; გინდაც ნამდვილთან შედარებით ერთიბეწო, მაინც ინარჩუნებდა იქაური მიდამოს უტეხ, თუმცა კი გაყურსულ შინაგან ძალმოსილებას, რის წინაშეც მთელი არტილერიაც კი უძლურია, რასთან შედარებითაც თვით ყველაზე ბრწყინვალე გამარჯვებებიცა და ყველაზე საბედისწერო დამარცხებებიც მხოლოდ წამიერი გამაყრუებელი ხმიანობაა და მეტი არაფერი. რინგოსთვის და ჩემთვის მართლა ცოცხალ რუკასავით იყო, თუნდაც მხოლოდ იმიტომ, მზით დაგვალული მიწა წყალს იმაზე სწრაფად რომ ისრუტავდა, ვიდრე ჭიდან კიდევ და კიდევ მოვასწრებდით მოტანას და ამ ჩვენი ბრძოლის ველისთვის მეტ-ნაკლებად სასურველი იერის მიცემაც გაუთავებელ და ლამის ამაო გარჯად გადაგვექცა – აქოშინებულები და ენაგადმოგდებულები გავრბი-გამოვრბოდით ძირგახვრეტილი სათლით ჭასა და ბრძოლის ველს შორის, რადგან ჯერ, ერთობლივი ძალით საერთო მტერს, ანუ დროს უნდა მოვრეოდით, ვიდრე მერე როლებსაც გავინაწილებდით ერთმანეთში და წესების სრული დაცვით გავითამაშებდით გააფთრებული, ძლევამოსილი შეტაკების იმ სპექტაკლს, რაც ფარდასავით თუ ფარივით გაგვმიჯნავდა სინამდვილისგანაც და ბედისწერის გარდუვალობისგანაც. მაშინაც, უკვე ნაშუადღევს, გვეჩვენებოდა, თითქოს ვერასდროს და ვერასდიდებით ვერ ამოვავსებდით წყლით იმ ჩვენი მდინარის კალაპოტს; ეგ კი არა და, რიგიანად ვერც დავატენიანებდით, რაკიღა ბოლო სამი კვირა, ცვარი რაა, ცვარიც კი სანატრელი გახდომოდა წყალს დანატრებულ მიწას. მაგრამ, როგორც იქნა მაინც მოვახერხეთ რაღაც, ყოველ შემთხვევაში, ჩვენი ხელითვე გაჭრილი კალაპოტი ოდნავ მაინც ავატალახეთ და უკვე შეგვეძლო, დაგვეწყო კიდეც. ზუსტად მაგას ვაპირებდით; მერე კი, უცებ ლუში აგვესვეტა გვერდით და ჯიქურ მოგვაჩერდა. ლუში ჯობის შვილი და რინგოს ბიძა იყო; იდგა ასე (წარმოდგენაც არ გვქონდა, როდის და საიდან გამომტყვრალიყო – არცერთს ცალი თვალითაც არ შეგვიმჩნევია მისი გამოჩენა), ადრიანი ნაშუადღევის თაკარა მზის გულზე, მზის შუქში გახვეული, უქუდო – მრგვალი, თითქოს თუჯისგან ჩამოსხმული თავი ერთიანად უბზინავდა, ოდნავ გვერდზე, ცერად გადაეხარა და სახელდახელოდ, ნაჩქარევად, ოღონდ საშვილიშვილოდ ჩადუღაბებულ ყუმბარას მიუგავდა; იდგა და ერთი ჩვეულებრივი, ნალოთავები ზანგის შიდაკუთხეებთან ოდნავ ჩაწითლებული თვალებით მოგვჩერებოდა, უფრო სწორად, იმას დასცქეროდა, რასაც რინგო და მე ვიქსბერგს ვეძახდით. მერე, ლუშის ცოლი, ფილადელფიც დავინახე – ჯერაც ხორასთან წახრილს, ცოტაოდენი შეშა უკვე დაეიღლიავებინა და თან, მისკენ ზურგით მდგომი ლუშისკენ აპარებდა მალიმალ თვალს.
– ეგ რაღაა? – იკითხა ლუშმა.
– ვიქსბერგია, – მივუგე მეც.
ლუშმა ჩაიცინა. იდგა, ჩუმად ქირქილებდა და ნაფოტებისგან შეკოწიწებულ „ქალაქს“ მიშტერებოდა.
– მოდი ახლა, ლუშ, – გამოსძახა ხორასთან შეყოვნებულმა ფილადელფიმ. ცოტათი უცნაური მომეჩვენა იმისი ხმა – მეტისმეტად დაძაბული, მოუთმენელი, იქნებ შეშინებულიც. – ვახშამი თუ გინდა, შეშის წაღებაშიც შემეშველე.
მართლა ვერ იტყოდი, უფრო მოუთმენლობა გამორეოდა ხმაში თუ შიში; ისე, ამაზე დაფიქრების და ტვინისჭყლეტის დროც არ მქონია, რადგან უცებ, ვიდრე რინგო ან მე განძრევას მოვასწრებდით, ლუშმა ჩაიმუხლა და ქალაქი ხელის ერთი მოსმით მიგვინგრ-მოგვინგრია.
– ეგეც თქვენი ვიქსბერგი, – თქვა მერე.
– ლუშ! – არ ცხრებოდა ფილადელფი. ლუში კი, ისევ ისე ჩაცუცქული, რაღაც სხვანაირად, სხვანაირი სახით მომჩერებოდა. მაშინ თორმეტისა ვიყავი და ნიშნის მოგება რა იყო, წარმოდგენაც არ მქონდა; მგონი, სიტყვაც არ ვიცოდი ასეთი.
– კიდევ სხვა ქალაქსაც იგივე ბედი ეწია და თქვენ აზრზეც არა ხართ, – თქვა ლუშმა. – კორინთს.
– კორინთს?! – გამიკვირდა. ამასობაში, ფელადელფიმაც ისევ ძირს დაყარა დაიღლიავებული შეშა და ჩქარი ნაბიჯით ჩვენკენ გამოეშურა.
– ეგეც მისისიპის შტატშია, – ვუთხარი ლუშს. – ჩვენგან არც ისე შორს. ნამყოფი ვარ.
– გინდაც შორს იყოს, მერე რაა რო? – თქვა ლუშმა. ისეთი ხმა ჰქონდა, გეგონებოდა საცაა აღიღინდება, ანდა სულაც ამღერდებაო. უწინდებურად ჩაცუცქულს, მრგვალი, თუჯის ბურთივით მბზინავი თავი და ბრტყელცხვირიანი სახე თაკარა, გაავებული მზისთვის მიეშვირა და უკვე საერთოდ აღარც გვიმჩნევდა არც მე და არც რინგოს; თითქოს ახლა იმ ჩაწითლებული თვალების მზერა შიგნით, საკუთარი არსების სიღრმეში ჩაებრუნებინა და ჩვენკენ კი თვალის კაკლის უკანა, ჩინდაკარგული მხარე მოემართა. – გინდაც შორს იყოს. ბევრი მაინც აღარ დარჩა.
– რაზე ამბობ? რა აღარ დარჩა ბევრი?
– მამაშენს კითხე. კითხე ბატონ ჯონს.
– მამაჩემი ტენესიშია, იქ იბრძვის, რანაირად ვკითხავ.
– შენ გგონია ტენესიშია?
ჩუქება
