წინასიტყვაობა წიგნის „ძირს იარაღი!“ წინასიტყვაობის დაწერა ჩემთვის განსაკუთრებული პატივი და ამავე დროს პასუხისმგებლობაა ქართულენოვანი მკითხველის მიმართ, რომელსაც პირველად აქვს შესაძლებლობა, გაეცნოს დიდი მწერლისა და ფასდაუდებელი საერთაშორისო, სამშვიდობო მოღვაწის სარკაზმითა და ირონიით გაჯერებულ, ეპოქის მამხილებელ, მძაფრი შეგრძნებების მომგვრელ რომანს, რომლის იდეები თანამედროვე საზოგადოებისთვისაც აქტუალურია და თამარ კოტრიკაძის მშვენიერი თარგმანის გამო ერთი ამოსუნთქვით იკითხება.
„ძირს იარაღი!“ ზუსტად 130 წლის წინ გამოქვეყნდა და მაშინდელ ევროპაში ომების აბსურდულობისა და მათ მიერ გამოწვეული ადამიანთა ტანჯვის შესახებ მოგვითხრობს.
პაციფიზმი ალბათ ისეთივე ძველია, როგორც თავად სამყარო და ადამიანი. ისტორიას ცოტა, მაგრამ ქალი მშვიდობისმყოფელებიც ახსოვს, თუმცა ბერტა ფონ ზუტნერმა ყველა ნორმა და ჩარჩო დაარღვია, გასცდა ევროპის საზღვრებს და მოიცვა მსოფლიო, როგორც სამშვიდობო იდეების ერთგულმა დამცველმა და მე-19 საუკუნის საზოგადოებაში ქალების დაქვემდებარებული პოზიციების მიუხედავად, ჩამოყალიბდა ისეთ ავტორიტეტად, რომელსაც თავად პრეზიდენტები ეპატიჟებოდნენ თავიანთ მიღებებზე, უთმობდნენ ყველაზე მაღალ ტრიბუნებსა და უსმენდნენ მის გამოსვლებს.
ალბათ, შემთხვევითი არაა, რომ ბერტა ფონ ზუტნერმა მეუღლესთან ერთად მნიშვნელოვანი ცხრა წელი საქართველოში გაატარა, როგორც თავად უწოდებს ამ პერიოდს მოგონებებში – „მისი ცხოვრების სკოლა“. სწორედ ეს წლები გახდა ავსტრიელი წყვილისთვის გარდამტეხი და საკუთარი მსოფლმხედველობის ჩამოყალიბების პერიოდი, ამიტომაც საჭირო იყო, რომანი მსოფლიოს 16 ენაზე თარგმნის კვალდაკვალ ქართულადაც ყოფილიყო ხელმისაწვდომი. აქვე აუცილებლად ხაზგასასმელია ის ფაქტი, რომ წიგნის თარგმნისა და გამოცემის ინიციატივა ეკუთვნის ბერტა ფონ ზუტნერის მშვიდობის პრემიის პირველ ლაურეატ ქალს – ნინო კალანდარიშვილს.
დაბოლოს, ვულოცავ ქართულენოვან მკითხველს, ცნობილი ავსტრიელი საზოგადო მოღვაწის, პუბლიცისტის, ჟურნალისტის, მწერლის, ევროპაში სამშვიდობო მოძრაობების ფუძემდებლის, მშვიდობის ნობელის პრემიის პირველი ლაურეატი ქალის (1905), ანტისემიტიზმის წინააღმდეგ და ქალთა უფლებებისთვის მებრძოლი ბერტა ფონ ზუტნერის ბესტსელერად ქცეული რომანის „ძირს იარაღი!“ პირველ ქართულ თარგმანსა და გამოცემას.
ღრმად მწამს, რომ მისი გამბედაობა და „სულიერი აჯანყება ნაციონალიზმისა და შოვინიზმის, მილიტარისტული სახელმწიფო იდეოლოგიების წინააღმდეგ“, რითაც გაჯერებულია ეს რომანი, კიდევ მრავალ ადამიანს დააფიქრებს და შთააგონებს იდეებს, რომელიც კაცობრიობას დღემდე მოსაპოვებლად და საბრძოლველად რჩება.
სალომე ადამია
ამ წიგნზე ამბობენ, რომ მან მსოფლიო შეცვალა. არა იმიტომ, რომ ომის ფიზიკურ და მორალურ საშინელებებს აღწერს, და არც იმიტომ, რომ გვაჩვენებს, რა შეიძლება დავმართოთ ჩვენ, ადამიანებმა, საკუთარ თავს. უფრო იმიტომ, რომ ამ საშინელებების წამოწყებისადმი წინააღმდეგობის გაწევის სურვილს გვიჩენს, მშვიდობაზე და მშვიდობისთვის ფიქრისა და მოქმედებებისკენ გვიბიძგებს.
წიგნის ავტორი სამშვიდობო მოძრაობის სულისჩამდგმელი და მშვიდობის დარგში ნობელის პრემიის პირველი ქალი მფლობელია. მის ციტატებს ჩვენ ხშირად ვიყენებთ ისე, რომ არც კი ვაცნობიერებთ, თუ ვინაა მათი ავტორი. ის წლების განმავლობაში ზუგდიდში ცხოვრობდა, ამ წიგნის პირველი გამოცემაც ზუგდიდში, მუზეუმში, ინახება. და რა გასაკვირია, რომ სწორედ ზუგდიდში დაარსდა მისი სახელობის მშვიდობის პრემია.
ამ წიგნის ავტორი უშიშარი ქალი იყო, არ ეგუებოდა დაცინვას, საკუთარი გარემოცვისგან მოღალატედ გამოცხადებას, იმ დროისათვის მოულოდნელი და ხშირად გაუგებარი აზრების საჯაროდ გაცხადებას. მან 1908 წელს ევროპას გაერთიანებისკენ მოუწოდა და ამაში დაინახა მსოფლიო ომის თავიდან აცილების შესაძლებლობა.
ამბობენ, რომ ყოველი წიგნი თავად პოულობს მკითხველს. დღეს, როცა ჩვენ ერთიანი ევროპის ნაწილი ვხდებით, ამ წიგნის ქართული თარგმანი ქართველ მკითხველთან მიდის. წიგნი არ დატოვებს მას გულგრილს, ბევრ რამეზე დააფიქრებს, მათ შორის იმაზეც, რომ ხმამაღლა ნათქვამი სიტყვები, მამაცი წიგნები და სამშვიდობო ქმედებები დროის ფუჭი ხარჯვა არ არის.
წიგნს „ძირს იარაღი!“ ჰქვია. სათაურში ძახილის ნიშანია. ეს მოწოდება და მტკიცე ნების გამოხატულებაა. და ამ ნებასა და მოწოდებას ზუგდიდში დაცული ამ დიდი წიგნის ქართული თარგმანი თავის მკითხველს უშურველად უზიარებს.
ნინო კალანდარიშვილი
ჩუქება
