წინასიტყვაობა
ყველა იმ ადამიანთაგან, ვინც ღმერთმა შექმნა და შაითანმა გზა-კვალი აურია, ცოტამ თუ იხილა სამყაროს ცენტრი - სადაც არც სიკეთე სუფევს და არც ბოროტება, არც წარსული ჩანს და არც მომავალი, არც „მე“ და არც „შენ“, არც ომი და არც ომის მიზეზი.
არის მხოლოდ სიმშვიდის უნაპირო ზღვა...
რაც ამ ადამიანებს იქ დახვდათ, ისეთი მშვენიერი იყო, რომ ამ სანახაობის შემხედვარეთ ენა წაერთვათ. ანგელოზებმა შეიბრალეს ისინი და არჩევანი შესთავაზეს: „თუ გსურთ, რომ ენა კვლავ ამოიდგათ, დავიწყებას მიეცით ყოველი, რაიც იხილეთ, თუნდაც თქვენს გულებში სიცარიელემ დაისადგუროს. ხოლო უკეთუ ისურვებთ, რომ ნანახი მშვენიერება მარად გახსოვდეთ, თქვენს გონებას ისეთი ბინდი მოიცავს, რომ ცხადს მოლანდებისგან ვეღარ გაარჩევთ!“
იმ თითო-ოროლა ადამიანიდან, ვინც შემთხვევით აღმოჩნდა ამ იდუმალებით მოცულ ადგილას (რომელიც არც ერთ რუკაზე არ არის აღნიშნული), ზოგი სრულიად გაურკვეველ მდგომარეობაში დაბრუნდა და დღემდე ვერ გაუგია, რა სწადია; ზოგს კი უამრავი შეკითხვა უტრიალებს თავში. ვისაც სრულყოფილებისკენ მიუწევდა გული, „მოყვარული“ (Ashiq - სუფიური ტერმინი. ვინც დაუღალავად და მგზნებარედ ეძიებს უფალს და არასოდეს აძლევს თავს უფლებას, ეს ძიება შეწყვიტოს (მთარგმნელის შენიშვნა).) უწოდეს, ხოლო ვინც ცოდნას ესწრაფოდა, „ცოდნის მაძიებლად“ მოინათლა...“
ამას გვიამბობდა ოსტატი სინანი თავის ოთხ შეგირდს.
საუბრის დროს თავს გვერდზე გადახრიდა და მზერას ისე დაჟინებით მოგვაპყრობდა, თითქოს ჩვენს სულში ჩახედვას ლამობდა.
ვიცოდი, რომ ამპარტავანი ვიყავი, ამპარტავნება კი ჩემებრ უბირ ყმაწვილს სულაც არ შეეფერებოდა, მაგრამ მაინც მწამდა, რომ ზემოხსენებულ ამბავს ოსტატი ყოველ ჯერზე სწორედ ჩემს საგულისხმოდ ყვებოდა. დიდხანს აკვირდებოდა ჩემს სახეს, თითქოს ჩემგან რაღაცას ელოდა. ასეთ დროს ყოველთვის თვალს ვარიდებდი - მეშინოდა, მისთვის იმედი არ გამეცრუებინა; მეშინოდა, რომ ვერ მივცემდი იმას, რასაც მთხოვდა, თუმცა რიგიანად არც კი ვიცოდი, რა უნდა გამეღო.
ნეტავ რას ხედავდა ჩემს თვალებში? ნუთუ ხვდებოდა, რომ სწავლისადმი მოწიწებულ დამოკიდებულებაში ტოლს არავის დავუდებდი, მაგრამ ჩემი სიტლანქის გამო სიყვარულში ხელი მომეცარებოდა? ნეტავ ახლა შემეძლოს, საპასუხო მზერა შევაგებო და თამამად ვუთხრა, რომ დროთა განმავლობაში, სწავლის სიყვარულთან ერთად, სიყვარულის სწავლაც მოვახერხე, მაგრამ რომ ვიცრუო, ჯოჯოხეთში კუპრით სავსე ქვაბი დამხვდება, მე კი ვერავინ დამარწმუნებს, რომ ბერმუხასავით დროულ კაცს ეს დღე ხვალ არ მომადგება კარზე.
ჩვენ ექვსნი ვიყავით: ოსტატი, ოთხი შეგირდი და თეთრი სპილო. ვაშენებდით მეჩეთებს, ხიდებს, მედრესეებს, ქარვასლებს, თავშესაფრებს, აკვედუკებს... ეს ყველაფერი იმდენად დიდი ხნის წინ იყო, რომ ჩემს მეხსიერებაში თვით ყველაზე თვალშისაცემი და მკვეთრი ნაკვთები გაიცრიცა და ახლა ტკივილად დაღვრილი, წყალწყალა მოგონებების ამარა ვარ დარჩენილი. როცა იმ დღეებს ფიქრებით ვუბრუნდები, ყოველთვის თვალწინ მიდგება მათი ლანდები. ახლა ვფიქრობ, რომ ოდესღაც თითოეული მათგანი უნდა დამეხატა. იქნებ ასე აღარ შევეწუხებინე დანაშაულის გრძნობას, მათი სახეების მივიწყების გამო რომ არ მასვენებს...
აი, სხვა რამ კი ცოცხლად მახსოვს: მაგალითად, სიტყვიერი დაპირებები, რომლებიც არც ერთმა ჩვენგანმა არ შეასრულა. განა საოცრება არ არის, რომ სახე - სრულიად ხელშესახები, ხორციელი რამ - დროთა განმავლობაში ორთქლდება, სიტყვა კი, რომელიც სუნთქვის შედეგად არის აღმოცენებული, სამუდამოდ რჩება!
ერთიმეორის მიყოლებით გამომეცალა ყველა.
რატომ წავიდნენ ჩემზე ადრე? ან მე რად გამოვეკერე ცას? ეგ მხოლოდ და მხოლოდ უფალმა უწყის.
ყოველდღეე ვფიქრობ სტამბოლზე. მისი მეჩეთების ეზოებში უამრავი ხალხი ირევა. ისინი ვერაფერს ხვდებიან, ვერაფერს ხედავენ. იქნებ ისიც კი ჰგონიათ, რომ ეს მეჩეთები ნოეს დროს აიგო. ნურას უკაცრავად! ისინი ჩვენ ავაგეთ: მაჰმადიანებმა და ქრისტიანებმა, ხელოსნებმა და გალერის მონებმა, ადამიანებმა და ცხოველებმა.
დღე დღეს მისდევდა, ჩვენ კი ვშრომობდით და ვშრომობდით...
მაგრამ სტამბოლი გულმავიწყი ქალაქია. იქ სიტყვები წყალზე წერია. მხოლოდ ჩემი ოსტატის ნახელავია მყარი და უქცეველი, რადგან ის სათქმელს ქვის ენაზე ამბობდა.
მუშაობის დროს ერთი ექვის ქვეშ საიდუმლო შევინახე.მ მას შემდეგდ ბევრმა წყალმა ჩაიარა, მაგრამ ის ახლაც იქ არის და ელის, როდის აღმოაჩენენ. ნეტავ თუ მიაგნებს ვინმე? ეგ არავინ იცის, მაგრამ ჩემი ოსტატის მიერ აღმართულ ასობით ნაგებობათაგან ერთ-ერთის საძირკველში სამყაროს ცენტრი იგულეთ!
აგრა, ინდოეთი, 1632 წელი.
ჩუქება
