მარწუხებში ბუხართან ვისხედით. თუ არ ჩავთვლით უადგილო შენიშვნას, შემზარავიაო, სულგანაბული ვუსმენდით საზარელ ამბავს: ძველ სახლში, შობის დადგომამდე, სხვას რას უნდა უსმინო?! თუ მეხსიერება არ მღალატობს, სანამ ვიღაცამ არ შენიშნა – მოჩვენების ბავშვისთვის გამოცხადება პირველად მესმისო – ხმა არავის ამოუღია. სიცხადისთვის უნდა მოგახსენოთ, რომ ვისმენდით მოჩვენების გამოჩენას ზუსტად ისეთსავე ოდინდელ სახლში, როგორშიც იმ დროს ვიმყოფებოდით; მოჩვენებას რაც შეეხება – თავზარდამცემი ამბავი პატარა ბიჭუნას შეემთხვა. მას ოთახში დედასთან ერთად ეძინა და დამფრთხალმა, ქალი გააღვიძა; გააღვიძა არა იმიტომ, რომ მშობელს დაემშვიდებინა, რის შემდეგაც აღელვებაგადავლილი ძილს გააგრძელებდა, არამედ იმ მიზნით, რომ დედასაც დაენახა ის, რამაც თავად მას შიშის ზარი დასცა. სწორედ ამ სიტყვებმა იმოქმედა დაგლასზე – მაშინვე არა, არამედ საღამოს, მოგვიანებით – და მის ნათქვამს ყურადღება მივაქციე, რადგან საინტერესო შედეგი მოჰყვა. შეკრებილთაგან ერთ-ერთმა გვიამბო ისტორია, როგორც მახსოვს, არც ისე საინტერესო. შევატყვე, დაგლასი არ უსმენდა. ესეც მოწმობდა, რომ რაღაც უნდა მომხდარიყო; რაღაც, რასაც, გულის სიღრმეში, ყველანი ველოდით. სიმართლე ითქვას, სულ ორი ღამე დაგვჭირდა ლოდინი, თუმცა იმავე საღამოს, დასაძინებლად წასვლამდე, დაგლასმა გაგვიმხილა ის, რაც, ეტყობოდა, მანამდე არ ასვენებდა.
– ვეთანხმები, როდესაც მისტერ გრიფინი ან ნებისმიერი სხვა მოჩვენება ასაკით პატარას ეცხადება, მართლაც უჩვეულო მოვლენაა. მაგრამ ჩემთვის ცნობილია, რომ ეს პირველი შემთხვევა არ არის. თუ ბავშვისთვის მოჩვენების გამოცხადებას მარწუხებში ერთხელ მოქცევის ეფექტი შეიძლება ჰქონდეს, რას იტყოდით, თუ საქმეში ორი ბავშვია გარეული?
– რასაკვირველია, იმას, რომ ეს უკვე მარწუხებში ორჯერ მოქცევაა! – წამოიძახა რომელიღაცამ, – და კიდევ, ყველას გვინდა ეგ ამბავი მოვისმინოთ.
ახლაც თვალწინ მიდგას ბუხარს მიყრდნობილი დაგლასი, რომელსაც ცეცხლისთვის ზურგი შეუქცევია, შარვლის ჯიბეებში ხელებჩაწყობილი ზემოდან დასცქერის თანამოსაუბრეს.
– აქამდე ჩემ გარდა არავის მოუსმენია. მეტისმეტად თავზარდამცემი ამბავია.
რასაკვირველია, რამდენიმემ მაშინვე წამოიძახა, რომ სწორედ ამით იქნებოდა მონაყოლი ფასეული, ხოლო ჩვენმა მეგობარმა, მშვიდად, თავისი ტრიუმფისთვის მომზადებულმა, ბუხრის გარშემო მსხდომებს თვალი მოგვავლო და თქვა:
– ყველაფერს აჭარბებს. მსგავსი არასოდეს არაფერი შემიტყვია.
– იმ თავზარდაცემის გამო, რასაც იწვევს? – მახსოვს, ეს შევეკითხე.
ეტყობოდა, პასუხის გაცემა უჭირდა; ზუსტ სიტყვებს ეძებდა. თვალებზე ხელი გადაისვა, ოდნავ შეჭმუხნა სახე და მერე მიპასუხა:
– შემაძრწუნებელია... შემზარავი!
– ოჰ, რა მშვენიერია! – წამოიძახა ერთმა ქალბატონმა.
დაგლასს ყურადღება არ მიუქცევია, თვალს არ მაშორებდა, მაგრამ ვატყობდი, სინამდვილეში მე კი არა, იმას ხედავდა, რასაც სიტყვებით გამოთქვამდა:
– ...აუხსნელი სიმახინჯით, თავზარითა და ტკივილით.
– თუ ასეა, დაბრძანდით და მოგვიყევით, – ვუთხარი მეგობარს.
ისევ ცეცხლისკენ შებრუნდა, ფეხი ჰკრა შეშას, ერთხანს ალს დასცქეროდა. მერე ჩვენკენ შემობრუნდა და გვითხრა:
– მოყოლას ვერ დავიწყებ. ამისათვის საჭიროა, ქალაქში ვინმე გავგზავნო, – პასუხმა შეკრებილთა ერთსულოვანი უკმაყოფილება და საყვედურნარევი შეძახილები გამოიწვია; დაგლასი თავის ფიქრებში იყო გართული, მერე ნათქვამს დაამატა: – ამბავი წერილობითაა შემონახული. მაგიდის უჯრაშია ჩაკეტილი – უკვე მრავალი წელია, თვალით არავის უნახავს. შემიძლია ჩემს კამერდინერს მივწერო და წერილს გასაღებიც გავაყოლო; ის უჯრიდან პაკეტს ამოიღებს და გამოგზავნის, – ამას რომ ამბობდა, მე მომჩერებოდა, თითქოს ყოყმანობდა და ამიტომ, მხარდაჭერა სჭირდებოდა. მრავალი ზამთრის განმავლობაში დაგროვილი სქელი ყინული დაამტვრია; ემჩნეოდა, ამდენი წლის დუმილისთვის სათანადო მიზეზები ჰქონდა. დანარჩენებს წაკითხვის გადადება არ მოსწონდათ, მაგრამ მე სწორედ მისმა მერყეობამ მომხიბლა. შევეხვეწე, დილით ადრე, პირველი ფოსტის გაგზავნისას წერილი მზად ჰქონოდა, რომ რაც შეიძლებოდა მალე მოგვესმინა ამბავი; მერე ვკითხე, ეფუძნებოდა თუ არა ნაწერი მის საკუთარ გამოცდილებას. მაშინვე ეს მიპასუხა:
– ოჰ, ღმერთმა დამიფაროს, არა!
– თქვენ ჩაიწერეთ? ასე ღრმად იმოქმედა?
– შთაბეჭდილება მოახდინა. მას აი, აქ ვინახავ, – ხელი მკერდზე დაიდო, – არასოდეს დამვიწყებია.
– მაშ, თქვენი ხელნაწერი...
– ძველია, მელანი უკვე გახუნდა. უმშვენიერესი ხელითაა დაწერილი, – ერთხანს დუმდა, მერე დაამატა, – ქალის ნაწერია. უკვე ოცი წელია, გარდაიცვალა. ხელნაწერი სიკვდილამდე ცოტა ხნით ადრე გამომიგზავნა.
ახლა უკვე ყველა სულგანაბული უსმენდა, და, რასაკვირველია, გონებამახვილიც მოიძებნა, რომელიც შესაბამისი მინიშნების გამოთქმას არ მოერიდა. დაგლასი მის სიტყვებს ღიმილით არ შეხვედრია, თუმცა არც გაბრაზებულა.
– მომხიბლავი ადამიანი გახლდათ, მაგრამ ჩემზე ათი წლით იყო უფროსი. ჩემი დის გუვერნანტად მუშაობდა, – თქვა მშვიდად, – ამ საქმიანობით დაკავებულთაგან ყველაზე ჩინებული ქალბატონი გახლდათ, ვისაც კი შევხვედრივარ. საზოგადოებაში იმაზე უკეთეს მდგომარეობას იმსახურებდა, ვიდრე სინამდვილეში