ავი მოხუცი

                                                         ავი მოხუცი

                                                                                        მე ვარ იაკობი,

                                                       მე მიწოდეს ღმერთთან და სიკვდილთან მებრძოლი იაკობი,

სინამდვილეში ჩემი სახელია ღმერთის, ჭეშმარიტი გზის და სიცოცხლის მძებნელი იაკობი.

 

 

                                                                 I                                                 

     კლდის შვერილები სწვდებოდა ზეცას,

მკლავები მისი იკრავდა ზეგანს,

ქვის ამ საოცარ მონუმენტებში

იდუმალება იდგამდა ენას.

თითქოს უხილავ შემოქმედის ხელს

ოქროს საჭრეთლით ეშვას სახება,

სხვადასხვა ფორმის, სხვადასხვა სულის,

შუბლთან მუზების ეგრძნო შეხება.

მერე ქვაბულთა ბუნებრივ გრილ სულს

გადაერჩინა ხურვება გონის,

აქ თითქოს ლოცვა ისმოდა შორი

გზააბნეული, ეული მონის.

მაგრამ ეს ლოცვა შვებისმომგვრელი

არ იყო ყველა ყურის სასმენლად,

ის გამჭვირვალე იყო ვით სივრცე,

ნაზიარები მწუხრთან პირველად.

თითქოს შენდობის მას ჰქონდა ძალა,

თანდაყოლილი ნიჭი ნუგეშის,

შეეძლო არსის სიღრმეთა წვდომა,

მწყურვალისათვის გაწვდენა პეშვის.

აქ ამ ბუნებრივ ჰარმონიაში,

ცივ ქვათა გულში იყო სავანე,

წმინდა მამათა ხელით ნაშენი,

შორს იყო მისგან ზრახვებით მანვე.

ქართლის დიად გულს, გულს იბერიის

ესმოდა ლოცვა წმინდა კედლების,

არ ეშინოდა მომხვდური ღამის,

არც სისხლიანი მისი მწევრების.

განფენილობა სამლოცველოთა

და საპერანგე მისი მონასტრის,

მსუბუქი ნისლის ძაძებში იყო,

ასე ელოდა მოძახილს ზარის.

დიდი სიფრთხილით ნაშენი მყარად

მონასტრის კალთა გრძნობდა სიმძიმეს

ვაზის ნაწვიმი, სველი ჩუქურთმის,

თითქოს ტიროდა, უხმობდა ვინმეს.

ქვაში ჩაწნული ორნამენტები,

ალბათ, მზის ხელით იყო შობილი,

ეღვენთებოდა მირონი კედელს,

იქ იდგა სვეტი, თაღის დობილი.

ქარი ხოხავდა ცივ ფილაქანზე,

შემოსულიყო ტაძარში ურცხვად,

ხანაც კუთხეში იმალებოდა,

მარტის სურნელი მოჰქონდა უხვად.

ის მწირი იყო, თან ფეხშიშველი,

გეგონებოდათ ხან მომლოცველი,

იდგა და სანთელს აშტერდებოდა,

მას აოცებდა ფორმა ყოველი.

ეძვროდა სული უცხო სტიქიით,

ხანაც ჩაქრობას ლამობდა ქროლვით

და კელიასთან გაგონილ ლოცვას

იმეორებდა შეშლილის ბოდვით.

ხის მძიმე კარი სულ ჭრიალებდა,

ოსტატის ხელით თლილი კედარის

და ოთხივ მხარეს სამშვენად ჰქონდა

შეუმუსრავი სახება ჯვარის.

ნაცრისფერს სცვლიდა ფერები ქარვის,

ნაზავი თეთრში და ქვა ხარობდა,

თვის კელიაში ბერი მარხული

ღვთის სადიდებელ ლოცვას გალობდა.

არსებებს ჟამი მოსვლოდათ ძილის,

შეჰფარებოდნენ ქვაბულთა ფერდებს,

მონასტრის ახლოს ტყე იდგა რკალად,

ზეცას უწვდიდა ნაქარალ ხელებს.

ხეთა მისტიურ მდუმარებაში

ყოველს დაედო აღთქმა დუმილის,

თითქოს უსულო სამყაროს შვილებს

შეეცნოთ ძალა მიწის ძახილის.

მას ყურს უგდებდნენ მორჩილად, მშვიდად,

თითქოს სამსჯავროს კარებთან იდგნენ

და ბოლო სიტყვას დიდი მსაჯულის

გასაოცარი კრძალვით იგებდნენ.

არ ცახცახებდა მარტო რტო არსად,

მასაც მორჩილის დაედო აღთქმა,

უფოთლო იყო ჯერაც მშვიდი ტყე,

უჭირდა ჯერაც ყველაფრის აღქმა.

ნოტიო მიწის მძიმე სურნელი

ნესტიან ტყეში სულ ტრიალებდა,

ფესვი მიწის ძარღვს ჩასჭიდებოდა,

მის მსუყე საზრდოს იზიარებდა.

ტყიდან სამხრეთით დამრეც ფერდობზე,

იქ სადაც პირი დაეღო სალ კლდეს,

წყაროს სიცივე შეეგრძნო მძაფრად

და ჩაემუხლა ფიქრებში რამდენს.

თითქოს ღვთიური ნების ძახილით,

იმ უხილავი შემოქმედის ხელს,

შეექმნა იგი ამ სავანესთან,

ამ ქარაფებზე ამოსულს პირველს.

მის დაწმენდილ და რაკრაკა ხმაზე

გულს სადარდელი უამდებოდა,

თითქოს და სიბრძნე მოჰქონდა მთების,

თვითონ კი მუდამ მცირე რჩებოდა.

ღამეულ ნისლში, წყაროსთან ახლოს

შავად მოსილი არსება ორი,

ვით იდუმალი ღამის შვილები,

ბჭობდნენ დიდ ქვასთან ბჭობის სასწორით:

-მამაო ეფრემ, სიბრძნით ქებულო,

თავმდაბლობით კი ნეტართა სწორო,

არ მსურს სიმშვიდე თქვენი შევბღალო,

შეცდომა მცდარად გამოვასწორო.

ამ ქვის ბუდეში ჩვენი სულები

ხორცს განიწმენდენ დღედაღამ ლოცვით,

გადარჩენისთვის იგვემენ სხეულს

და წმინდა სამკალს იმკიან ოფლით.

ეს სამკალი კი მიწიერ მკაზე

ათიათასჯერ არის საძნელო,

მას სულიერი საკვები მოაქვს,

ცდა არ მოაკლო, არ შეანელო!

თუ გსურს მიიღო ნეტარი საზრდო,

სულიერ ძმებსაც გაუზიარო,

არ დაიღალო, შიშველი ფეხით

დედამიწა რომ შემოიარო!

-შენ იოანევ, ძმაო მორჩილო,

ვხედავ, სათქმლი ისევე გიმძიმს,

თითქოს ღრმა ჭიდან წყალს ეზიდები,

მერე ჭურჭელი იცლება თითქმის.

რადგან სპილენძის ის ძველი თასი,

გვერდგამოხრული დროჟამისაგან,

წყალს ვერ იკავებს, დაბერებულა,

ოხრავს და ოხრავს სულ დარდისაგან.

დროა ჭურჭელი შესცვალო ახლით,

თორემ სულ ფუჭი არის წვალება,

არც ეგ ოფლის ღვრა გიშველის მეტად

და ვერც მეგობრის შენ მოხმარება.

თამამი სიტყვა ცოდვად სად თქმულა,

სათქმელს არ უყვარს შორს ხეტიალი,

დაფარული კი არის ჭაობი,

მოფუთფუთე და სულით ტიალი!

-მამაო ეფრემ, მიგიხვდი სათქმელს,

გზას შევამოკლებ მძიმეს, ჯანღიანს

და გულის კოვზზე დავადნობ სათქმელს,

ეგებ უშველოს ამით ჯავრიანს.

რამ საიდუმლო მაწვალებს ასე

და ვერ კი ვბედავ, რომ გაგიმხილოთ,

აღიარება მძიმეა საქმის,

ციურო ძალნო, მე არ მამხილოთ!

ამბის გორგალი უნდა დავშალო,

რათა თავიდან მოგითხროთ ყველა,

რაც იმ მწუხრის ჟამს მე თავს გადამხდა,

მე გულწრფელობას ვუხმობ საშველად.

წმინდა მამებმა როს მწუხრის ლოცვა

ნეტარი გულით ცად აღავლინეს

და ტაძრის გულში ღვთის მსახურება

ღმერთის მწყალობელ ყურს შეასმინეს.

წმინდა სანთლები თრთოდნენ ჰაერში,

ვით არსებები სულ გონიერნი,

ორი სამყაროს მიჯნაზე მნათნი,

ხან ზეციურნი, ხან მიწიერნი.

ახლოს ისმოდა დიდი ზარის ხმა,

მძიმე აბჯარში იყო ჭედილი,

სულ ზანზარებდა მხრები სპილენძის,

ნეტავ რა იყო მისი წადილი?!

გამოფხიზლება ეწადა გონის

მიძინებული მთების გუმანის,

მათგან ელოდა პასუხებს კითხვის,

იცდიდა თმენით ადამიანის.

და როს ყოველი აღსრულდა წესი,

მამებმა ტაძრის კარი მიხურეს

და თვის კელიებს მათ მიაშურეს,

თვის მშვიდ სამყოფელს, მიწიერ ყურეს.

რაღაცა ძალამ გარეთ მიბიძგა,

წყაროს ცივი ხმა მიხმობდა თვისკენ,

მთვარე ჩემსავით მლოცველ ბერს ჰგავდა,

იმზირებოდა ჭმუნვით ტაძრისკენ.

ნელი ნათების მისტიურ რკალზე

ღრუბლის ჭილოფი გადეცვა სრულად

და ტყის გადაღმა მტირალი მგლების

იზიარებდა ტკივილს ფარულად.

დაბლა დამრეცად გზა ჩადიოდა,

მეც ჩავუყევი მტკიცედ, უშიშრად,

დამზრალი მიწა ტერფებს იკრავდა,

შეშლილი ქარი მხვდებოდა ხშირად.

მაგრამ ის ქარი ცივი იანვრის

არ ჰგავდა არა სხვა ძმობილ ქარებს,

თითქოს ობოლის მას ჰქონდა სული,

არ ეხებოდა ხის დამზრალ ძარღვებს.

მხოლოდ ადამის ჩვეული რიდით

და მოკრძალებით ის მოდიოდა,

განძარცვულ სხეულს ნამქერს აფენდა,

მასაც ტერფები ჩემებრ სტკიოდა.

წელზე მორჩილის ბაწარი ჰქონდა,

ხანაც მოხრილ ზურგს იგვემდა მისით,

ღამით მარტოსულს ეძებდა გზაზე,

იკარგებოდა უკვალოდ დღისით.

ასე მხარდამხარ ჩავედით წყალთან,

მცირე ნაკადი დაეზრო ყინვას,

მიწა ჭირხლის ქვეშ გარინდულიყო

და ვერ ბედავდა ბედკრული გმინვას.

უეცრად ქვასთან, სწორედ იმ ქვასთან

ეხლა რომ ვდგევართ ეს ორი ბერი,

ვიღაც უცნობი იდგა და სდუმდა,

ტყე კი ოხრავდა შორით ბებერი.

შევცბი, შევშინდი, თმა ყალყზე დადგა,

ვერ მივამზგავსე იგი სულიერს,

ღამის ავბედით ჩვენებას ჰგავდა,

წამოსასხამი ფარავდა იერს.

მახსოვს სხეული სულ ცახცახებდა,

თითქოს ბნელეთის მეხილოს კარი,

სრულად დახსნილი და ცეცხლოვანი,

სიმწრით ქვიან ბორცვს ტერფი დავკარი.

ვუმზერდი სხეულს, უტყვს, უსიცოცხლოს,

ქვასთან იდგა და არას ამბობდა,

თითქოს ბნელეთის ქმნილება იყო

და ჩემი ტანჯვით ჩუმად ხარობდა.

ელოდებოდა მარხულის სულის

დამორჩილებას, მუხლზე დადგომას,

ჩემი ღაღადის მოსმენა ჰსურდა,

ელოდებოდა მხეცთა აღდგომას.

იყო ცოცხალი, მაგრამ არც იყო,

კაცი იყო და არც იყო თითქოს,

სხეული ჰქონდა იქნებ ლოდისა,

მხოლოდ ეს ქარი არხევდა ჭილოფს.

ვფიქრობდი, ალბათ, არის გამოცდა,

განკითხვის დღეა ცოდვილი სულის,

მარჯვენა მტევნით ვიწერდი პირჯვარს,

გულში ვიკრავდი სხეულს ჯვარცმულის.

მცირე ხნის შემდეგ იანვრის სუსხმა

როს სულ დამზაფრა, გონზე მოვედი,

აზრმა სიგრილის სიცხადე იგრძნო

და ბეწვის ხიდზე უმალ გავედი.

აღარც შიშს ვგრძნობდი და აღარც ურვას,

წელში გავსწორდი, ვით მეომარი,

ხმამ ძალა იგრძნო, სიმტკიცე მაჯამ,

გულმა მიიღო უცხო სტუმარი.

და მას მივმართე კრძალვით და რიდით,

ხმამ გაიჟღერა სულ გულწრფელობით,

ქედი მოვხარე უცხოს წინაშე,

სიტყვები ვკინძე დიდი მცდელობით:

-შენ უჩინარო მგზავრო ღამისა,

შეფარებულო ჭილოფის ჩრდილში,

რად მალავ სახეს მაგ მოსასხამში,

ხომ არ დამარცხდი დარდთან ჭიდილში?!

ვინ ხარ, რა გზების სულიერი ხარ,

იქნებ უსულოც იყო, არ ვცდები,

გამანდე შენი ეგ საფიქრალი,

უთხარი მწირ ბერს გულის ნადები!

და თუ კი არ ხარ ადამის მოდგმის,

თუ კი სახელი შენი ბნელია,

მისთვის დაძრწიხარ, სულნი აცდუნო,

ეგ არის შენი საწადელია!

მაშინ იცოდე, რომ ეს სავანე,

წმინდა მამათა ხელით ნაშენი,

მიუვალია ბინძურ სულთათვის

და არ გახდება არასდროს შენი!

ვინძლო სამკალი წმინდაა მკისთვის,

ზედ ოქროს ძნები იკვრება, დგება

და განთიადის ყოველ აღდგომას

ხალასი გულით ის ეგებება!

   უცნობი სდუმდა დიდი დუმილით,

არ ირხეოდა, ქვად ქცეულიყო,

თითქოს ნათლიის წყევლა სდევნიდა

და ამის გამო ტანჯულ-კრულ იყო.

მერე კი როს დრო გავიდა მცირე,

ხმამ გაიჟღერა მოსასხამიდან,

სმენა დავძაბე, ვერ დავიჯერე,

ალბათ მომესმა, ვთქვი მე თავიდან.

მაგრამ ო, არა, ხმა ჟღერდა მტკიცედ,

ხმა სევდიანი, ბოხი და მძიმე,

ეს საუბრობდა უცნობი ჩემთან

და არა ქარი და არა ვინმე:

-მორჩილო ბერო, სავანის მკვიდრო,

ნუ შეგაშინებს ავი მოხუცი,

უიღბლობაში დავბადებულვარ,

მხოლოდ მისვია დარდის ბახუსი.

სახელი ჩემი იაკობია,

თუმცა ამ სახელს არვინ მეძახის,

მიყვარს გრილოში ჯდომა და ფიქრი,

შორიდან ჭვრეტა მტევნად ვენახის.

მისი ცრემლები, ვაზის ცრემლები,

ჩემს დიდრონ პეშვში მიგროვებია,

ცვრიანი მიწის ამ მარგალიტით

დღემდე პირამდე შეუვსებია.

დავეხეტები ცოდვილ მიწაზე,

სიბერის წლები მამძიმებს მხრებზე,

ვით უსიამო სევდის გოდორი,

ის აჩრდილივით დამყვება გზებზე.

მაგრამ, მორჩილო, ნუ კი იფიქრებ,

რომ ხეტიალი ფუჭია ჩემი,

ეს სულის ხსნისთვის ბრძოლაა, ომი,

განსჯის ქარიშხლით ასე ნაგვემი!

   ვიდექი უტყვად დაფიქრებული,

ვუმზერდი უცნობს, ასე ჯავრიანს,

მისი ნათქვამი გულში მწვდებოდა,

ვაშტერდებოდი მიწას ჭირხლიანს.

თითქოს უცნობი კაცის სიტყვები,

აღსავსე განცდით, ყოფის სიმწარით,

ზვავის სისავსით იძვროდა ჩემსკენ,

მთების გუგუნი მოჰქონდა ზარით.

მამაო ეფრემ, მორჩილი სული

სულ განვიმსჭვალე მოხუცის ბედით,

ვხვდებოდი, რაღაც სტანჯავდა ბედკრულს,

აღსავსე ჰქონდა თვალები სევდით.

მე შორიახლოს მივედი მასთან,

მთვარის მკრთალ შუქზე გამოჩნდა სახე,

კლდის მონოლითი, სულ დაბზარული,

ვიგრძენი რიდი, როს დავინახე.

წლების ქარიშხალს, როგორც შემოქმედს,

სასტიკი ხელით, მძიმე საჭრეთლით,

გამოეტეხა გულმაგარ ქვისგან,

სახება კაცის, დარდით უთქმელით.

მას აღნაგობა ჰქონდა მაღალი,

გრძელი ჭილოფის სამოსი ეცვა,

წელზე კი ჰქონდა ქამრად რამ თოკი,

ხელჯოხი ეპყრა, გზად რომ დაეცვა.

ჭილოფისავე წამოსასხამი

ეფარებოდა ჭაღარა თმებზე,

თითო-ოროლა ტალღული რიგი

სპეტაკ ნაკადად ეფინა მხრებზე.

ხოლო ტერფებით ეს მონუმენტი

იდგა მიწაზე საოცარ გრძნობით,       

საყრდენს ძალუმად რომ შეიგრძნობს და

არ ეკარება ბებერ გულს ობი.

ასეთი იყო ავი მოხუცი

ჩემს მოკრძალებულ წარმოსახვაში,

ვიდექით ორნი ღამის ნადიმში

და ცის ღრუბლიან აზრთა თოვაში.

მერე დუმილი აქ საძულველი

მე იოანემ გავრეკე ტყისკენ,

ცნობისმოყვარე გულის ჭინკები

კითხვით მივუშვი უფროსი ძმისკენ:

-ძმაო იაკობ, ავო მოხუცო,

გთხოვ მაპატიო ეს სითამამე,

მორჩილებაში მყოფი ბერისა,

წესს არ გარდავალ ვინძლო ამ ღამე.

მაგრამ ეს გული, მორჩილის გული,

მე მეუბნება, რომ დაგეკითხო,

რაა მიზეზი ამ დიდი ბრძოლის,

გზად ხეტიალში ღვთისგან რას ითხოვ?!

რამ გაიძულა სიბერის კართან,

უკვე მისული, უკვე ჭარმაგი,

გზას დასდგომოდი რთულსა და მძიმეს,

დაგეთმო სახლი, კერა, ამაგი.

ან ეგ სახელი ავი რას ნიშნავს,

რადა ხარ ავი, მე ვერ მიგიხვდი,

იქნებ ფერს იცვლი, ჯადოქარი ხარ

და გაგაჩნია სახება შვიდი?!

   მოხუცი სდუმდა მძიმე დუმილით,

სული ეძვროდა ისიც დუღილით,

მხოლოდ მნათობის შუქი მის სახეს

ეფინებოდა სანთლად ღიმილით.

მცირედმა ხანმა განვვლო ჭიდილში

და ეს ჭიდილიც იყო ფარული,

სხვა სამყაროდან გადმოხვეწილი,

ჩვენს სამყაროში შემოპარული.

თითქოს ფიქრობდა მოხუცი ავი,

ღირდა თუ არა ეს აღსარება,

მუხლზე დადგომა, ცრემლით ღაღადი,

სათქმელი მძიმე და უკარება.

მერე თითქოს მზე უკუნ ღამეში

ამოვიდა და დაადგა მის შუბლს,

თითქოს და შვება აჩუქა მის სულს,

ამ ქვის ნატეხთან სულ ობლად მისულს.

-შენ იოანევ, მორჩილო ბერო,

სულის ხსნისათვის მყოფო სამკალში,

ვინ შეგედაროს გულის ნათელში

და ვინ გაჯობოს ოქროს ნამგალში.

მარჯვენით კვალი მიგაქვს სისწორით,

სამართალი გაქვს მჯობნი სასწორის,

სიმართლეს გეტყვი, განვიძარცვები,

საიდუმლოა მხოლოდ ჩვენ ორის!

დაბადებიდან მე სამოცდაათს

გადავაბიჯე უკლებლივ რვაჯერ,

ხოლო აქედან ოცი და სამი

ეკლიან გზებზე ვხარჯე და ვხარჯე.

შენ მართალი ხარ, მეტად მძიმე რამ,

ის რაც არ ითქმის ყველასთან, ბევრთან,

რასაც სახელი ჰქვია სამძიმო,

მე ეხლა უნდა წარმოვთქვა ბერთან.

ქართლის ერთ მცირე და მშვიდ სოფელში

დრო გადიოდა მშვიდობით ჩემთვის,

უბრალო გლეხის ყოფით ვცხოვრობდი

და არ ვიყავი უბარი ღმერთის.

მცირე ვენახი გულის სალხენად

მე მიღიმოდა მწვანე ფერდობზე

და პურის ყანა ღელავდა ჩემთვის,

ოქროს აბჯარით მდგარი ბექობზე.

ისე იძვროდა, ვით სული ჩემი,

ისე ღელავდა, ვით ზღვა ქარებში,

თავი მეგონა მე მეზღვაური

ამ იდილიურ დილის ტალღებში.

ზურგით ვეკვროდი მჩხვლეტავ თავთავებს,

ეს მომნუსხველი შეხება მათი,

თითქოს ქალწულთან შეხება იყო,

ცაზე კი ღრუბლებს ჰქონდათ კამათი.

კამათი დარდზე და სიყვარულზე,

ღირდა თუ არა გრძნობა ტკივილად,

ღირდა თუ არა ის წვდომა ცრემლად,

მე ჩამესმოდა ხმები ჩივილად.

და მე უჩუმრად ვისმენდი აზრებს,

ზეციურ აზრებს მე მიწიერი,

ვიხედებოდი ცისფერ სარკმელში,

სევდა მიპყრობდა ხან წამიერი.

ეს იდილია ცისმარე დილის,

დანასველები ღეროს შეხება

მაგრძნობინებდა მიწიერ ძალას

და თვალწინ მედგა ქალის სახება.

ქალის, რომელიც ჯერ არ მენახა,

ვინც იყო პირმშო თვით დიადი მზის,

ვიყავ მძებნელი მისი ბილიკის,

ვიყავ ნატრული მისი სინაზის.

ასეთი იყო ეს ყოფა ჩემი,

სავსე რწმენით და სავსე სინათლით,

ხელში მეკავა სასწორი სიბრძნის,

ორივე მხარეს სავსე სიმართლით.

მაგრამ განა ცა ჩვენ გვეკითხება,

როცა მზიან დღეს ფარავს ღრუბლებით,

როს ზეციური ფირუზი მისი

ჩამობნელდება შავად სრულებით.

განა მამები ჭექა-ქუხილის

გვეკითხებიან ციდან საყვირით

გრგვინვის დროა თუ გამოდარების,

ჩვენ მიწიერებს ღვთიური პირით.

სამწუხაროა, მაგრამ არც არას,

ჩვენი პასუხი არვის აღელვებს,

არც გვაფრთხილებენ, არც გვაშინებენ,

ისე იწყებენ დიად მანევრებს.

ასე დაიწყო ჩემი ამბავიც,

უბრალოებით ის შემოსილი,

განდეგილივით შემოპარული,

ნისლის ნაბადით სრულად მოსილი.

მზე ჩადიოდა, მე სოფლის ტბაზე

მამა-პაპეულ ნავში ვიჯექი,

ვისვროდი ანკესს სატყუარათი,

გულში არ მქონდა დარდის ნალექი.

მზე ჩადიოდა, მორცხვი ასული,

იწვოდა ზეცა ამ განშორებით,

წყალს მოსდებოდა გრძელი ლერწამი,

ტანს ისწორებდა ნელი ზმორებით.

იდგა სიჩუმე, ხან შარიშური

წყალში ჩამდგარი სალამურების,

ქარი როს ოდნავ შეეხებოდა

ნაზი შეხებით გრილი ტუჩების.

მზე ჩადიოდა, თითქოს შენდობას

და შეყვარებას ითხოვდა ჩემგან,

ის თითქოს მუხლზე დაცემულიყო,

დროის მხედრები მოსჩანდნენ ყველგან.

მერე ჩავიდა და მყუდროებამ

ლურჯად დაწნული ისროლა ბადე,

ცაზე ვარსკვლავთა მე ვნახე შობა

და მათთან ერთად კვლავ დავიბადე.

გავიდა ხანი, მაგრამ რამდენი

არ ვიცი, ბერო, არ დამითვლია,

ერთხანს წამთვლიმა, ვიგრძენი ქროლვა,

განა მე მაშინ დამიჩივლია?!

როს გავახილე ბედკრულმა თვალნი,

თითქოს სამყარო შევიცან სულ სხვა,

ჩემს წინ მორევი იძვროდა ავად,

სხვა არსებათა ისმოდა სუნთქვა.

მორევი იყო სრულიად ცეცხლის,

როგორც სპირალი ის იხვეოდა,

მაგრამ ეს ჩემი ბებერი ნავი

მისკენ ოდნავაც არ იწეოდა.

ვიფიქრე, ალბათ, სიზმარში მოვხვდი,

ზმანება ავად დამცინის ბედკრულს

და მოელვარე მდინარი ლავა

ჩემს თვალწინ უვლის არნახულ ფერხულს.

მერე კადრები შენელდა, დაცხრა,

მორევის გულში გამოჩნდა ვინმე,

არსება ცეცხლის, კუნთად ასხმული

და გავიფიქრე, რად არ ვარ შინ მე!

თითქოს კაცს ჰგავდა, ან იქნებ გიგანტს,

ცეცხლის სტიქიის დიად არსებას,

შემომხედა და სრულად გავქვავდი,

ეს ჩემი სული ეძებდა შვებას.

მერე მივხვდი, რომ სიცხადე იყო,

არსება იგი მე მიყურებდა

და ცეცხლოვანი დიდი მარჯვენის

საჩვენებელ თითს ჩემსკენ იშვერდა.

მაგრამ არაფერს არ კი ამბობდა,

ალბათ რომ ეთქვა ვერც გავიგებდი,

სხეული სრულად მიცახცახებდა

და უთავბოლოდ ნიჩბებს ვეძებდი.

ბოლოს სურათი მინელდა, გაჰქრა,

ტბის ზედაპირზე ნავი იძვროდა,

ტურა მთებიდან ჩამოსულიყო,

სოფლის გორაზე ობლად ტიროდა.

მისმა ძახილმა გამომაფხიზლა,

მოვედი გონზე, გავედ ნაპირზე,

გზა მოვიძიე, შვება ვიგრძენი,

თითქოს მეხილოს ღამით პირიმზე.

ჩემი კერია მელოდა გულით,

მერე ორივემ ბევრი ვიფიქრეთ,

ოთხივ კუთხიდან განვდევნეთ დარდი,

სიმყუდროვეში გავინაპირეთ.

ავის ნიშანი იყო, თუ კარგის,

ბჭობდა გონება, ვერ ისვენებდა,

რისი თქმა სურდა იმ ცეცხლოვან კაცს,

მისი თვალები რას ღაღადებდა?!

მე არ ვიცოდი, მე ადამის ძემ,

ადამიანმა, მე მიწიერმა,

მხოლოდ ვიცოდი, შეძრული ვიყავ,

მე შემაძრწუნა მისმა იერმა.

კაცი, რომელიც ელავდა ცეცხლში,

კაცი, რომელიც მე მითითებდა,

ჩემში შიშსა და ძრწოლას იწვევდა,

თუმც რეალურად არაფერს მვნებდა.

ამ ამბის შემდეგ დრომ ჩაიარა,

როგორც მდინარემ, იმ ფეხშიშველამ,

თან გაოცება, შიში და ჭმუნვა

გზად გაიყოლა ვით წუწკმა მელამ.

დრო გადიოდა დღე-ღამის ბრუნვით,

მეც მივყვებოდი მას მშვიდი გულით,

ტბაზე ნანახი ის სასწაული

იფარებოდა ბინდით, წარსულით.

ჩვენ სამი ძმანი სრული თანხმობით

ერთ-ურთის გვერდით ვცხოვრობდით სოფლად,

ვეშველებოდით ერთურთს ჯაფაში

და თავს არ ვგრძნობდით არც ერთი ობლად.

თუმც ის ამბავი მე საიდუმლოდ

შევინახე და ჩავმალე სკივრში,

მასზე საუბარს ვერიდებოდი,

თითქოს მეხილოს არსება ძილში.

მაგრამ მუხთალი მგზავრი სოფლისა

მრავალი გზებით დაეხეტება,

კაცმა არ იცის საიდან მოვა,

კარგი კი ჩვენთვის არ ემეტება.

ერთ გზას დააგდებ და გულს იმშვიდება,

ის კი მეორით გიახლოვდება,

კლდესაც გადივლის, უღრან ტყეს მოლევს,

შენთან შეყრამდე არ გაჩერდება.

ჰოდა, ძმობილო, შენ იოანევ,

მსურს ვაღიარო, რომ ჩვენი გზები

კვლავ ავბედითად გადაიკვეთა

შორს მიმავალი მისი გეგმებით.

და ჩემში მზარდი მტკიცე ბერმუხა

სულ მოიდრიკა, არ შრიალებდა,

თითქოს წყურვილი დაეტყო მის ძარღვს,

ლხენას სოფლის ვერ იზიარებდა.

და დადგა ჟამი აღიარების,

საკუთარ თავთან წარდგომის ჟამი,

მძიმე კითხვაზე პასუხის დრო და

ჭეშმარიტების ეული წამი.

მე განვიძარცვე, თითქოს სამყარო

სულ სხვანაირი ვიხილე მაშინ,

თითქოს ზეციურ ქარბუქში მოვხვდი,

ვიყავი მარტო თავთავის მკაში.

მე განვიძარცვე პასუხისათვის

და მორჩილება მივიღე ბედის,

დავტოვე ძმები, კერა უთქმელად

და სრულ აჩრდილად ვიქეცი გზების.

მაგრამ ნაბიჯი ჩემი ამგვარი

არ იყო შიშით ნაკარნახევი,

ის არც გაქცევა იყო ხვედრისგან,

თუმც წინ მოსჩანდა შავბნელი ხევი.

მე დავისახე გადარჩენისთვის

და სულის ხსნისთვის მევლო ძიებით

და ეს ჩემი გზა უკვე წლებია

მოფენილია არა იებით.

ასე აღმოვჩნდი ბერთა მხარეში

მე შენს წინაშე ამ აღსარებით,

თითქოს მე თაღი ვიხილე ზეცის,

ჯვარშემოსილი წმინდა კარებით.

ხოლო სიავე ჩემი ბუნების

ამ ძნელმა ყოფამ განაპირობა

და გზების ეულ არსებად ქცევამ

განსაზღვრა მისი ეკლიანობა.

თაფლში ნაზავი სიტყვა-პასუხი

მწარე სიმართლით შეჰკაზმა უხვად,

ბედმა სახელი შემარქვა ავი,

ყოფა კი მექცა ოხვრად და ურვად.

უკმეხ პასუხზე ხშირად გამვლელებს

ავი მოხუცი უწოდებიათ,

მეც ეს ნათლობა მივიღე მშვიდად,

თითქოს ანგელოზთ უბოძებიათ!

-მამაო ეფრემ, მან ამ სიტყვებით

თვისი ამბავი როს დაასრულა,

ეს გული ჩემი მოიცვა სევდამ

და თანაგრძნობით აღვივსე სრულად.

ვიცი, გულწრფელი აღიარება

ჩემს შეცოდებას ვერ გადასწონის,

ჩვენ მორჩილება გვმართებს კანონთა,

რჯულის კანონთა, ვალია მონის.

უფლის მორჩილთა, წმინდა მამათა,

ამ სამლოცველოს სრულ ბინადართა,

ჩვენ ვიმოსებით ბერის სამოსით,

მიწიერს ვტოვებთ კი ტაძრის კართან.

მე კი ცოდვილმა ეს დავივიწყე,

დაუკითხავად წმინდა მამათა

კარი გავუღე იაკობს ჩვენსკენ,

სარჩოთი მივეც მცირე კალათა.

ყველას უჩუმრად წმინდა მღვიმეში,

განმარტოებულ, ბნელ კელიაში,

დავუდე ბინა გულით მონანულს,

რათა ელოცა ამ ჩვენს წიაღში.

ვიფიქრე, სათნო ალაგი ჩვენი

მისგან ამ ხილვებს სულ განდევნიდა,

ჰპოვებდა ნუგეშს ასე სანატრელს

და დაიცავდა კედლები წმინდა.

მაგრამ იმედი გამოდგა ფუჭი,

ორი თვის თავზე ის კვლავ გამოჩნდა,

ის ცეცხლოვანი აჩრდილი ლავის,

მე კი ბოლომდე იმედი მქონდა!

   და აქვითინდა ძმა იოანე,

ქვის დახსნილ ბაგეს შეეხო მტევნით,

თითქოს ქვაც იძვრა მისი ტკივილით,

დაიცხრე დარდი, მას უთხრა ხვეწნით.

   ეფრემი სდუმდა, არას ამბობდა,

სახე წინამძღვრის შეეკრა სევდას,

თითქოს ღრუბელი შუბლს უფარავდა,

ვერ ერეოდა უეცარ ელდას.

უმზერდა მორჩილს, სქელი წარბები

იცვლიდნენ ფორმას და მეტყველებდნენ,

მკაცრი იერი ახალგაზრდა ბერს

ხან ამტყუნებდნენ, ხან ამართლებდნენ.

ნათოვლი წვერი, მტკიცე იერი,

სწორი ნაკვთები, ნაბზარი სახე,

სრულ მოკრძალებას იწვევდა სხვებში,

არ აშინებდა მაცდურის მახე.

მერე ბოხი ხმა გაისმა შორის,

თითქოს ეს ღამეც მოწამე გახდა

წინამძღვრის ბეჭდით ნათქვამი სიტყვის

და ზეცის ყველა სურვილი ახდა:

-ეგ სინანული ნაგვიანევი,

გამართლებს, გმოსავს, მრწამსს შეგაგონებს,

მაგრამ სიმართლე სჯობს ადრე ითქვას,

ჩვენ ყველა ვიცავთ ზეცის კანონებს.

განთიადის სწორს, სწორედ კვირის დღეს,

აქ ველოდებით წმინდა მომლოცველს,

ის რჩეულია ჩვენს შორის დიდად,

ის შეიმეცნებს სისწორით ყოველს.

ეგ იაკობი მას მივუყვანოთ

და დაველოდოთ განაჩენს მისას,

თუკი არ არის სრულად რღვეული,

მაშინ გროშები შერჩება ქისას.

მე იმას ვამბობ, რომ თუ იმედი

გადარჩენისა არსებობს კაცში,

ის წმინდა მამა უმალ მიხვდება,

არ გაუძახებს უპოვარს კარში.

სხვა კი რა გითხრა, ილოცე მარხვით

და დაიმდაბლე ცოდვილი თავი,

რომ შეცოდება შენ გეპატიოს

და განიდევნოს ზრახვები ავი!

   მამებმა წყარო დასტოვეს უმალ

და ღამის ბინდში გაუჩინარდნენ,

ალბათ, კელიებს თვისს მიაშურეს,

ჩამოხვეწილ ნისლს შეეზიარნენ.

მთვარე პირბადით მოსჩანდა ცაზე,

თითქოს დაედგა მასაც კელია

და ეულ სანთელს უნთებდა მსაჯულს,

რაღას ელოდა, საკვირველია?!

შორს ხომალდები სერავდნენ ზეცას,

მთვარე კი იყო გამოკეტილი,

მარადიული გვემით ტანჯული

და ამის გამო სრულად შეშლილი.

 

 

 

                               II

   სატრაპეზოში ისხდნენ ბერები,

გრძელ ხის მაგიდას ეფინა შუქი,

მკრთალი ციაგი უმწეო ლამფის,

გარშემო სდუმდნენ კედლები მუქი.

აქ მოლოდინით სავსე აჩრდილებს

დაედოთ ბინა ყველა კუთხეში,

რაღაცა დიადს ელოდებოდნენ,

ასე უმზერდნენ ერთურთს სახეში.

თითისწვერებზე მოსიარულე,

ეს სათნოება ვიდოდა შორის,

გარეთ ქარები იკრებდნენ ძალებს,

აჟღარუნებდნენ ჯაჭვებს სასწორის.

თითქოს გადეცვათ შესამოსელი

იმ უსხეულო გიგანტურ ტანზე,

დიდი მსაჯულის იერი ჰქონდათ

სიმართლის მცველებს დედამიწაზე.

იხედებოდნენ მცირე სარკმელში,

აკვირდებოდნენ თითქოს სერობას,

მაგრამ კარები მძიმე წაბლისა

იქ არ უშვებდა განგებ ერობას.

საქმე დიადი, სასულიერო,

ტაძრის მამების განსჯის საგანი,

მხოლოდ ბერების საკითხი იყო,

ასე ფიქრობდა ყველა მათგანი.

ეს სახეები მშვიდი, ფერმკრთალი,

მუდმივი ლოცვით განაშუქები,

რაღაც საოცარ სიღრმეებს შობდა,

ედგათ შუქ-ჩრდილი სახის მუქები.

ზოგი ხანში და ახალგაზრდებიც

იყვნენ მდუმარედ, სრულ მოლოდინში,

თითქოს დევებთან ომს აპირებდნენ,

რომ შეჭრილიყვნენ იმათ ნადიმში.

ჯვარით მოსილი შავი სკვნილები

მხოლოდ მცირედით შეირხეოდნენ,

ბაგე ჩურჩულით ამბობდა ლოცვას,

რათა წყალობას ზეცის სწეოდნენ.

მაგიდის თავში მოსჩანდა ბერი

სხვა ყველასაგან გამორჩეული,

შავი სამოსით სრულად მოსილი,

მარტოობაში ყოფნას ჩვეული.

აღმატებული მისი ნაკვთები

არ სჩანდა სრულად წამოსასხამში,

მხოლოდ დიადი ჯვარცმა ვერცხლისა

ებრძანა წმინდანს გულის სადგამში.

სრული, უძრავი მისი სხეული

გამოხატავდა სულიერებას,

ხანში შესული იგი არ იყო,

ებრძოდა პირჯვრით ბიწიერებას.

როს გაიარა მათ შორის ხანმა,

ტრაპეზის კარი გაიღო მძიმედ,

ძმა იოანე გამოჩნდა ზღურბლზე

და მისი სახე მოეცვა იმედს.

მორჩილი ტანის ის იყო კაცი,

ასე ოცდაათს მიტანებული,

თხელი სხეული ზომიერებით

ჰქონდა ნაშენი და აგებული.

მისი ნაკვთები იყო ნათელი,

შავი წვერი კი ეფინა მკერდზე

და პირდაპირი ის გამოხედვა

დაუჩივლელი სულ იყო ბედზე.

მას მოჰყვებოდა მაღალი კაცი,

მხრებში მოხრილი, გრძელი ხელჯოხით,

სერი ჭილოფის ტანისამოსი

ეფინებოდა სხეულზე ხოხვით.

მძიმე, ნაფიქრი ნაბიჯი ჰქონდა,

მზერა გამჭოლი, როგორც ყოველთვის,

გაფაციცებით რომ იმზირება,

არვინ კი იცის მიზეზი შფოთვის.

ის ორ ნაბიჯზე შეჩერდა დასთან,

თავი მორჩილად მან მოიდრიკა,

ეს იყო სევდა, სევდა უთქმელი,

უცრემლოდ თქმული სევდის ლირიკა.

მერე წინამძღვრის ბოხი, მძიმე ხმა

გაისმა ამ სრულ მყუდროებაში,

მკაცრი იერი მისი სახისა

გადაიზარდა სათნოებაში:

-ძმაო იაკობ, შენ დამაშვრალო,

გზებზე მლოცველო, ეკლიან გზებზე,

მტვრიანი მიწის ის გულისპირი

დაგინიშნია უმჯობეს სხვებზე.

ბებერი ტერფით დაგიდაღია,

დაეძებ პასუხს და გამოსავალს,

ჯოჯოხეთის ცეცხლს შენ გაურბიხარ

და შეხვედრიხარ განსაცდელს მრავალს.

ბებერი მხრებით მზეს ეზიდები,

ხან მთვარის ოვალს მალავ უბეში,

დარდთან სარეცელს ინაწილებ და

სევდას, ვით კენჭებს ისვრი გუბეში.

ეს არის შენი ყოფა კაცისა,

ავი მოხუცის შენ გაქვს სახელი,

მოზიარე ვართ შენი ტკივილის,

გამოგვიწვდია მარჯვენა ხელი.

წმინდა მამები, ჩვენ ვისაც გვხედავ,

ვისაც სამოსი გვაცვია ბერის,

ჩვენ დიდი ომის მხედრები გვქვია,

მეომრები ვართ სულიერების.

მახვილის ნაცვლად გვიპყრია ჯვარი,

აბჯარი ჩვენი მარხვაა, ლოცვა,

ჩვენც სულის ხსნისთვის ვმუშაკობთ ამდენს,

მტერი ფარული ჩვენთანაც მოვა.

არ კი იფიქრო, დიდი მდინარე

მოედინება ჩვენს გასაყარად,

შენ ხიფათში ხარ, ჩვენ კი უსაფრთხოდ,

წუთისოფელი არ გვიღირს არად!

მე კი ვფიქრობ, რომ ეს ჩვენი ყოფა

დიდი ორმოა პირდაღებული

და ბედისწერის შავ-თეთრი ხელი

შიგ გვისვრის ყველას გახელებული.

ასე რომ, გეტყვი, სასოწარკვეთას

ნუ მიეცემი და არ დანებდე,

შენი ამბავი ახლოა ჩვენთვის,

თუმც ჩვენს რწმენას არ იზიარებდე!

-მამაო ეფრემ, თქვენმა სიტყვებმა

ჩემი ჭრილობა სულ დამიამა,

გულმა მხნეობა ისევ შეიგრძნო,

გამაგებინა სუნთქვა ნიავმა.

თითქოს ვიხილე ღამით პირიმზე,

თითქოს მწყურვალმა ვიპოვე წყარო,

უცნობის ხელმა წამომაყენა,

რომ დამენახა მთელი სამყარო.

ხოლო რწმენას კი რაც შეეხება,

მე ქრისტიანი ვარ და ვიქნები,

თუმც კი თქვენსავით მის დიდ სიღრმეებს

შეუმცდარად ვერ ვეზიარები!

იმ თავმდაბლობის დიად კარავში,

იქ წმინდა დასი ზიხართ მორჭმულნი,

სულ სხვა სამყარო იშლება თქვენთვის,

სჩანან მდელონი, შვებით ნამულნი.

ხოლო სიმშვიდის, სულის სიმშვიდის

მწვერვალი სიბრძნით განაშუქები,

ცისკენ მდუმარედ რომ იმზირება,

მხოლოდ სიტყვები შეშვენის ქების.

სხვას ვერას გეტყვით გლახა გზებისა,

უმწეო მსხვერპლი მდუმარებისა,

მეხოტბე ღამით გულჩვილ ვარსკვლავთა,

დილით მზე-ქალის დაბადებისა.

მე ბედისწერის მცირე ბილიკით

ბებერ გორასთან მივსულვარ კითხვით,

მის მწვანე შუბლზე ჩამიმუხლია,

სხვა სამყაროში შევსულვარ ხილვით.

და იმ სამყაროს სხვა ფრინველები

მოსულან ჩემთან ნეტარი ფრენით,

მხარზე სინაზით შეუსვენიათ

და ავვსებულვარ, ვით თასი რწმენით.

გონების თვალით ჩვენ ვსაუბრობდით,

მთა, ფრინველი და ადამიანი,

გვესმოდა ენა დაუბრკოლებლად,

შორს სალამური ჟღერდა ხმიანი.

და ამ ბუნებრივ იდილიაში

თითქოს ტკივილი ქრებოდა სულის,

მაგრამ კითხვები რჩემოდა კითხვად,

პასუხი არსად სჩანდა ნატრულის.

ეკლიან გზაზე ათასი კარი

წყევლის ბოქლომით გადაკეტილი,

მძიმე მარჯვენით მე შემიმუსრავს,

ასე დავტოვე მრავლად წყვეტილი.

მაგრამ ხილვებშიც, რეალობაშიც

ვიღაც იდგა და სულ დამცინოდა,

ეს უიღბლობის აჩრდილი იყო,

არ კი მიკითხავს მას რა უნდოდა?!

ასე გზადაგზა სულ დამყვებოდა,

სახე კი ჰქონდა თეთრი სვავისა,

ფრთების აქნევით ცეცხლებს ისროდა,

იქნებ დადება ჰსურდა ზავისა?!

ხმას არ იღებდა, უკმეხად სდუმდა,

მაგრამ ის სახე ტანში მზარავდა,

თითქოს გამოცდა ჩემი უნდოდა

და მოთმინების წუთებს მპარავდა.

განგების ძალით თმენის ჭაპანი

იდრიკებოდა, არ კი სწყდებოდა,

ამ ჩემი ტანჯვის საფასურად კი

ცეცხლში ზეიმი იმართებოდა.

ასე აღმოვჩნდი მლოცველი ქვასთან,

ასე მიპოვა მე იოანემ

და შეიფარა ტანჯული სული

თქვენგან უჩუმრად წმინდა სავანემ!

   ბერები სდუმდნენ, ეს ლამფის შუქი,

მკრთალი, ვით მთვარის გამონათება,

ამ გასაოცარ, ნაფიქრ სახეებს

ეფინებოდა მრავალსახება.

გაუმხელელი მადლიერებით

ბებერ მაგიდას სჩუქნიდა ჩრდილებს,

მისი არსიდან წამოსულ ლანდებს,

ასე საყვარელ სულიერ შვილებს.

ის ცახცახებდა, დედის ცახცახით

და მზრუნველობა მხურვალე მისი,

ალისფერ შუქში რომ ვლინდებოდა,

მას ეკუთვნოდა, არ იყო სხვისი.

დღეს მოწმე იყო დიდი სერობის,

ხან თავს იდრეკდა ის გაგიჟებით,

შორს, სამრეკლოზე იდგა მარხული,

ზეცას უხმობდა ჩუმი ვედრებით.

მცირე ხნის შემდეგ მამა ეფრემმა,

მონასტრის მცველმა და წინამძღვარმა

კვლავ წამოიწყო სიტყვა საძნელო,

ხმამ გაიჟღერა, ვითარცა ზარმა:

-შენი ხილვები მძიმე ჯვარია,

ჩვენ იოანემ გვიამბო მასზე,

ეკლიან გზებზე დაიარები,

თუმც მეტად არ ხარ ცოდვილი სხვაზე.

წმინდა მამებო, დღეს შევიკრიბეთ,

რათა ვიმსჯელოთ და გადავწყვიტოთ,

როგორ ვუშველოთ სატკივარს მოძმის,

ტვირთი ერთისა როგორ გავიყოთ?!

ეს კი არ არის იოლი საქმე,

ეს მწვერვალია დაუპყრობელი,

სადაც ჯერ არვის დაუდგამს ფეხი,

მხოლოდ მზე მოსჩანს მანათობელი.

მას გამუდმებით სდევნის არსება,

ის შობილია ცეცხლოვან ზღვაში,

ცეცხლის ტალღებში ის იბადება,

არ შეგეშლება არასდროს სხვაში.

ძმა იაკობი, მისგან დევნილი,

იქცა გზების და ყოფის აჩრდილად

და როგორც ზვავი მოდის თავიდან,

რომ გეჩვენება უკვე ჩავლილად.

როგორ მოიქცეს, მან ეს არ იცის,

რა უნდათ მისგან განა ეს იცის,

დაეხეტება, როგორც ცდომილი

და მოლოდინში პასუხის იცდის!

-მამაო ეფრემ, გთხოვთ მომიტევოთ

მე ესოდენი კადნიერება,

სიტყვის წარმოთქმის უფლებას ვითხოვ,

გზას არ დაკარგავს მადლიერება.

განვლილი წლების საფეხურები,

გამოცდილების და სიბრძნის მთები,

ის მწვერვალები შეუცნობია,

არ დათოვლილა ჯერ კიდევ თმები.

მაგრამ მამებო, მე იოანე

ვფიქრობ, რომ არის გამოსავალი,

ცეცხლის მანტიით მოსილ არსებას,

რომ გადვუხადოთ ადამის ვალი.

ძმა იაკობი უკვე წლებია

რომ თავს გაქცევით შველის ბედკრული,

მის ღარიბ ვახშამს, შარასთან გაშლილს

მოჰნატრებია მეტად სუფრული.

ქარის კარავში ღამით შეხიზნულს

გაუგონია ზარის ხმა მინდვრის,

მერე უხილავს ზანზალაკები,

როგორ ხარობდნენ შემოსვლას დილის.

ის ეკლიანი სევდა გორაკის,

ეული ბუჩქი უმზერდა შორით,

მზგავსად კაცისა ისიც ოხრავდა,

ზღვართან სითეთრე მოსჩანდა სწორი.

ხანაც ნესტიან ნისლის ტყეებში

მრავალი დილა უგრძვნია გრილი

და წუთისოფლის მოხრილ დედაბერს

წყლულზე დაუდევს მხოლოდ მარილი.

ასეთი არის ყოფა კაცისა,

უკვე ჭარმაგი ადამიანის,

მოლოდინი აქვს არა კეთილის,

უფრო მეორე მხარის, ზიანის.

ვფიქრობ, რწმენაში გაძლიერება,

ბერად აღკვეცა, განდგომილება,

მას გზას უჩვენებს გადარჩენისა

და უცილობლად დაეხმარება.

იქნებ განგების დიადმა გონმა

ეს ჩვენზე უმალ განსაზღვრა მისთვის,

მორჩილებაა გამოსავალი,

ის კი აჩრდილთან გაქცევით იბრძვის.

   წმინდა მამები ფიქრობდნენ, სდუმდნენ,

ეული ლამფაც, ვით მწირი ბერი,

ცეცხლოვან ბაგეს ოდნავ არხევდა,

სიო ანცობდა, ცით მონაბერი.

სიო სარკმლიდან შემოპარული,

თავბრუს ახვევდნენ მოგრძო ჩრდილები,

მათ მდუმარებას იზიარებდა,

ისინიც იყვნენ განდგომილები.

ვით ათი ბერი, შავი სამოსით,

ისინიც ფიქრში გარდასულიყვნენ,

ხის ჭრილობებში იხვეწებოდნენ,

თითქოს იყვნენ და თითქოს არც იყვნენ.

თითქოს მათგანაც პასუხს ელოდნენ,

ავი მოხუცი მათ შეჰყურებდა,

ვიღაც დიდ კარზე აკაკუნებდა,

მაგრამ ამ კარებს ვერვინ აღებდა.

და იდგა ჟამი პასუხისათვის,

მუხლმოდრეკილი, ეული სანთლით,

ელოდა პასუხს დიდი მამების,

მოკრძალებული, ცახცახა ალით.

ერთხანს სულიერ მყუდროებაში

მხოლოდ გონება ბჭობდა მდუმარედ,

ის კალაპოტებს იფართოვებდა

და ქცეულიყო აზრთა მდინარედ.

აღარ ისმოდა სატრაპეზოში

აღარც კითხვები, აღარც პასუხი,

უიმედობა სუფევდა შორის,

ზაფრავდა ყველას უცნაურ სუსხით.

და ამ სულიერ ძალთა ჭიდილში,

ძველ და დაბზარულ ხის კედლებს შორის,

ხმამ გაიჟღერა მძიმემ, დაბალმა

და ეს ხმა იყო რჩეულთა სწორის.

სახე არ სჩანდა, იყო მხოლოდ ხმა,

მას მოსასხამი ფარავდა სრულად,

შავი მანტიის ის საფარველი

მზერას აჩენდა მხოლოდ მალულად.

ბერის ვერცხლის ჯვარს, მკერდზე ნაბრძანევს

მცირედი ღელვა დაეტყო კაცის,

ტალღები მისი მოდენილიყო,

თვითონ სუფევდა კი ნავში განცდის.

მხოლოდ მტევნები უხეში, მსხვილი,

იჭერდნენ შავ სკვნილს, კეთილ თანამგზავრს,

ამ ხელებს სულ რომ დაჰკვირვებოდით,

ღრმად ჩასწვდებოდით ამ კაცის ზრახვას.

ის ამეტყველდა:-წმინდა მამებო,

გეტყვით სოლომონ, მლოცველი გზებზე,

მოხეტიალე, ბერი მლოცველი,

მიტვირთავს ჯვარი ჯვარცმულის მხრებზე.

მრავალი წელი შიშველი ტერფით

დამიდაღია ბილიკი რწმენის,

მრავალი ლოცვა მე წარმომითქვამს,

ამ ბაგეთაგან საამო სმენის.

წმინდა ადგილთა სავანეები

მომილოცია სულ სუფთა გულით,

მათ ჩქურთმებში ენთო დედა მზე,

ის ამაყობდა დიდი წარსულით.

რწმენით აღსავსე ამ მძიმე გზაზე

ერთხელ არ მითქვამს, რომ დავიღალე,

ეს ჩემი ოფლი აწვიმდა მიწას,

თან დამყვებოდა ჩემი სიმართლე.

იყო მეგზური ის უშურველი,

გულს მიმაგრებდა, თან მამხნევებდა,

ბევრჯერ ჭის წყლისთვის შევჩერებულვართ,

კარებს კი მწყურვალთ არვინ გვიღებდა.

ცრემლიც მრავალი იყო ამ გზაზე,

მინდვრად ხარობდა ეკალი ეჭვის,

ბევრჯერ ვეცადე და ვერ მოვლიე

ეს სარეველა შევლებით ხელის.

მაგრამ მამებო, მსურს ვაღიარო,

რომ ეს ჩემი გზა მომლოცველობის,

სულის განწმენდის იყო საშველი,

იყო გვირგვინი ყველა მცდელობის.

იქნებ იაკობს ეს გზა ვურჩიოთ,

დე, მიატოვოს საზღვრები ქვეყნის,

მოხეტიალემ და მომლოცველმა

ასე ეძიოს კარიბჭე რწმენის!

   ეფრემი სდუმდა, მაგრამ თვალები,

როგორც ორი მზე, სარკმელი სულის,

მკრთალ ნათებაში ამოსულიყო

და აღარ ჰქონდა მას დარდი მწუხრის.

თითქოს ბებერ მხრებს შეეგრძნო ძალა,

გზაც დაესახა იმედიანი,

იაკობისკენ იმზირებოდა,

გადაეკვეთა მერიდიანი.

მერიდიანი ციური სარტყლის,

იქ სადაც სული შეიგრძნობს შვებას

და ეთეროვან წამოსასხამში

ჰქმნის ხავერდოვან, გამჭოლ ნათებას.

იქ სადაც აზრი სტოვებს მიწიერს

და ასე ჰპოვებს თავისუფლებას,

იქ სადაც მონა სჭირდება არვის,

არ ამცირებენ სრულყოფილებას.

და ვით ქმნილება, უკვდავი ტილო,

ვით საიდუმლო სერობის გმირნი,

აღმატებაში გარინდულიყვნენ,

შემეცნებულნი სჩანდნენ ნაპირნი.

აქ ბოლო სიტყვა არ უთქვამს არვის,

აქ ყველა მიხვდა აზრის მსვლელობას,

არ მოჰყოლიან მრავალ სიტყვას და,

მთავარ საგანზე კიდევ მსჯელობას.

ცაზე კი ვიღაც რეკავდა ზარებს,

ვიღაცის ხელი, ის უხილავი,

ბედის-წერაში ის გაწაფული,

ბევრის ცხოვრების ავად მზვერავი.

შეშინებული ღრუბლის ჯარები

მიჰქროდნენ ქარში განაწამები,

სხვა ქვეყნებისკენ ეზიდებოდნენ,

თავის საშველად ჰქონდათ წამები.

 

 

 

                              III

   გრილ ჰორიზონტთან იდგა ასული,

თხელი სამოსით, ის ალიონი,

შემოდიოდა ტყეშიც, მდელოზეც,

იფაკლებოდა ცის ამბიონი.

ხელით მოჰქონდა კალათა ქალწულს,

პირამდე სავსე უხვი სურნელით,

ის დაცურავდა მოძრაობაში,

ან იქნებ ჰქონდა ნაბიჯი ნელი.

მერე დობილნი, სხივები მზისა,

წნულ კალათაში იმზირებოდნენ

და ამ სურნელის მიმობნევაში

ქალწულს ხალისით ეშველებოდნენ.

ასეთი იყო ყოველი დილა,

არაუღრუბლო, ხალისიანი,

შორს მეხრე ხარებს უძახდა ჯოხით,

რომ არ მოსვლოდა საქმეს ზიანი.

მზის დობილები მოადგნენ ქვის ფერდს,

იქ სადაც იყო კარიბჭე ძველი,

წმინდა სავანეს მცველი, დარაჯი,

მაშენებელთა ქმნილი პირველი.

მარჯვენა მხარეს, ქვაში თლილ ძელთან

იდგნენ ბერები, ლოცვას ამბობდნენ,

მაღალ, ჭილოფში შემოსილ მოხუცს,

შორით მიმავალს გზას ულოცავდნენ.

-ძმაო იაკობ, დე, ანგელოზებს

მშვიდობის ფრთებით დაეცვათ გზები,

ავი ზრახვისგან და სიბნელისგან

შემუსვრილყოს შენი აზრები.

გევლოს სიმართლით, იწამე გულით,

გადარჩენისთვის ხან მცირეც კმარა,

ლოცვას, მარხვას და მორჩილ სინანულს

ამპარტავნებით არ უთხრა არა.

გზა თუმც შორია და შეუცნობი,

ეს გზა უცილოდ მიგიყვანს რასთან,

შენი კითხვების ყველა პასუხთან,

სულიერებით აღსავსე მკასთან!

იქ სადაც დგება ძნები სიმდაბლის,

იქ სადაც სიბრძნის იკვრის თავთავი

და ღვთიურ წიგნში ოქროსფერ მელნით

ჩაიწერება პირველი თავი.

მე წინამძღვარი გზას დაგილოცავ,

შენ, იოანევ, უბოძე სკვნილი,

დე, ლოცვამ მუდამ იფრინოს შორის,

ჩამოგიტანოს ციდან გზავნილი.

-ავი მოხუცი გიძღვნით მადლობას,

გემშვიდობებით ამასთანავე,

მე ეხლა ვგავარ მორევში მცურავს,

ჩავიძირები იქნებ მენავე?!

ან იქნებ თავი გადავირჩინო,

ბედმა ნაპირზე მე გამომრიყოს

და ის არ იყოს ნაპირი ძვლების,

სიცოცხლით სავსე ქვეყანა იყოს.

და ვპოვო შვება ნაზამთრალ წლებში,

სიმუხთლე ბედის მე დავამსხვრიო,

როგორც ფიალა ცრემლებით სავსე,

გზა-კვალი მისი უნდა ავრიო.

იქნებ ოდესმე კიდევაც შევხვდეთ,

წლების ამბებით გავეზიაროთ

და თუ შეხვედრა არ გვიწერია,

ფიქრებში მაინც ერთად ვიაროთ.

ჩვენ გავიხსენოთ ეს სახეები,

ასე შუქმფენი და სიბრძნით სავსე,

გაჭირვებაში მოგვეშველება,

წამოგვაყენებს დაცემულს წამსვე!

   მერე კი იყო სევდა უთქმელი,

ის რაც არ ითქვა, ის რაც ვერ ითქვა,

გზას მიჰყვებოდა მოხუცი ავი,

მხოლოდ უჩუმრად ტიროდა ის ქვა.

ქვა ბუნებრივად შობილი ბერად,

იქ წყაროს პირთან ეულად მდგარი,

კლდოვანი დედის შობილი ერთ დროს,

მდუმარე ქანის ძარღვი მაგარი.

რატომ ტიროდა ასე უჩუმრად,

სევდის გამხელა ვაჟკაცს უჭირდა,

მრავალი ამბის მოწამე იყო,

ეხლა დუმილი აღარ უღირდა.

ეხლა უნდოდა მას ეღრიალა,

ხმა მიეწვდინა შორი მთებისთვის,

მეც მიჭირს ძმებო, მეც მტკივა გული,

უნდოდა ეთქვა მასაც სხვებისთვის.

 

 

 

                                 IV

   ბოლო სოფლები მოსჩანდა ქვეყნის,

იდგა მაისი ის პირმცინარი,

ველს აგრილებდა ნაკადი მთების,

მუდამ ჩქარი და ასე მდინარი.

ერთ მდელოს სცვლიდა მეორე მდელო

და იშლებოდა გზებზე მინდვრები,

თეთრი, ყვითელი ყვავილედები

იყო ცის სულის დანაპირები.

შორს, გორაკებზე იდგნენ მხედრები,

მწვანედ მოსილი ფიჭვის ტყეები,

ბებერ ბზარებში წვეთავდა ჭირხლი

და ივსებოდა მისით ტევრები.

სურნელით, რაღაც იმ ღვთაებრივით,

დაჭრილ სხეულზე სილბო მდინარი,

გამოტანილი ქერქის სიღრმიდან,

ფიჭვი მწვანე და არა მძინარი.

ქარი კი ჰქროდა სულ გამუდმებით,

რკალავდა სათიბს და ჰქმნიდა ტალღებს,

ჩრდილს და სინათლეს დასდევდა ზოლად,

სიცარიელის ეძებდა კარებს.

რომ შეეხედა სხვა სამყაროშიც,

შეეცნო სევდა იმ არყოფნობის,

მარტოსულობის გაეგო არსი

და ეგრძნო ძალა ამ მოძრაობის.

მერე ეცინა საკუთარ თავზე,

რომ იყო იგი თითქმის შეშლილი,

ბევრს სურდა მისი პოვნა და ხილვა,

მაგრამ ბილიკი იყო ჩავლილი.

და როგორც სავსე სხეული ქალის,

სავსე ველები იპყრობდნენ მზერას,

თითქოს ხელთ ჰქონდათ სარკე მიჯნურის,

ვნებიან მზერით ბაძავდნენ ჰერას.

მათ შორის იყო ერთი შორი გზა,

ხან მტვრიანი და ხან ნამიანი,

ვიღაც მოსჩანდა მის ბებერ გულზე,

მიაბიჯებდა ადამიანი.

ჭილოფის სამოსს ეცვალა ფერი,

დავერცხლილ თმებზე სხივს შეესვენა,

გამჭოლი მზერა იპყრობდა სივრცეს,

თითქოს იხილა ველზე ვენერა.

ცის და ბალახის ნაზ შესაყართან

ღრუბლის ნიჟარა გადაშლილიყო

და ცეცხლოვანი მზესავით თმებით

მასზე ქალწული გამოსულიყო.

ქალწული წმინდა, ვით დილის ნამი,

მზერით ნელით და სულ იდუმალით,

გიწვევდა, ხანაც ხელს გკრავდა ცივად,

გემუქრებოდა სიკვდილით მალით.

მერე ზმანება ნაზი ვენერას

მინელდა, გაჰქრა ადამიანში,

ველები ისევ გამოჩნდა ცხადად,

მწვანე სამოსში, თან ნამიანში.

ეს იაკობი მიაბიჯებდა,

სულ ახლო იყო საზღვარი ქვეყნის,

შორი მიწების გზები უხმობდა,

ამოერჩია გეზი სამხრეთის.

ხან ზეცისაკენ იმზირებოდა,

მარჯვენა მტევნით წარბს იჩრდილავდა,

გულში მორევად ჩაღვრილ კაეშანს

ბებერი ლომის დარად მალავდა.

სქელი წარბები იცვლიდნენ ფორმებს,

ეხაზებოდა მაღალი შუბლი,

ბუჩქებში მწყერი იმალებოდა,

იყო შიშისგან ის განაბული.

თითქოს იძვროდა მიწა ნაბიჯში,

ბებერი ტერფი გზას აშინებდა,

შეძრული იყო კაცის დარდისგან

და ქვიშიან მტვერს სულ ახველებდა.

მხოლოდ ნაბიჯით, მძიმე ნაბიჯით,

ამბობდა სათქმელს ავი მოხუცი,

ისე უთქმელად და ისე სიღრმით,

როგორც სიტყვებით დიდი კონფუცი.

ასე იარა ერთხანს მდუმარედ,

მერე გამოჩნდა ალვის ხეები,

მცირე გუბურაც იხილა ლურჯი

და გაიგრილა მძიმე ხელები.

მელნისფერ წყალზე გაჩნდა რგოლები,

მუდამ ერთურთის დანატოლები,

ჯერ პატარები, მერე დიდები,

გასაოცარი, მრგვალი ტალღები.

და ამ ტალღებმა, მრგვალმა ტალღებმა

კვლავ გაიტაცა ადამიანი,

თითქოს მელნისფერ წყლის ზედაპირზე

გამოჩნდა ელფი სანდომიანი.

მცირე სხეულით, მცირე ფეხებით

წყლის ზედაპირზე დასრიალებდა

და თავბრუდამხვევ ამ ლაღ ცეკვაში

გამუდმებულად სულ კისკისებდა.

მერე კისკისი გადიქცა ცხადად

და იაკობი გაჰყვა ამ კისკისს,

მან გადასერა ყვითელი მდელო,

უცნობი ქალის იქ შეხვდა ღიმილს.

ქალს თეთრი წერო ესვა კალთაში,

ფრთებზე მტევნებით ეფერებოდა,

ფრინველი კისერს ცას უღერებდა,

კალთიდან შორი ეჩვენებოდა.

ქალსაც სამოსი ემოსა თეთრი,

ოქროსფერი თმა მკერდზე ეფინა,

ღვთაებრივი მთა იძვროდა ნაზად,

თითქოს მზისათვის გამოეფინა.

თეთრი მანდილი გაქცეულიყო,

მწვანე ბალახზე ჩამოეძინა,

კალენდულები ჩაჰხუტებოდნენ,

მარტო ეულს რომ არ მოეწყინა.

და იაკობი უმზერდა სურათს,

თითქოს ვიღაცამ რომ შეჰქმნა მისთვის,

გული უცემდა, ვით მძიმე დოლი,

მისი ცემისას ის გრძნობდა ტკივილს.

ფეხებიც თითქოს გრძნობდნენ სისუსტეს,

შიშს ყმაწვილური გატაცებების,

ვიღაცას ბადე ესროლა მისთვის

ამ სიბერის ჟამს საშიშ ვნებების.

თითქოს სიცხადე იყო ოცნების,

იქ, ქართლის გულში რომ უნატრია,

პურის ყანებთან, ოქროს თავთავთან

მასზე ბევრი რომ უსაუბრია.

მაგრამ ეხლა ხომ ის დაღლილია,

გადარჩენის გზას ადგას მდუმარედ,

სულის ხსნისათვის ძიებაშია

და არსებობა ექცა სიმწარედ.

მაგრამ ცხოვრების ეს გაზაფხული

როდის დადგება, არავინ იცის,

ადრე მოვა, თუ თვით სიბერეში,

საჩუქარია ყოველთვის ის ცის.

 

 

 

                               V

   ხის სამრეკლოში რეკავდნენ ზარებს

და იდგა მწუხრი გორის გადაღმა,

თბილი ჰაერი ავსებდა არეს,

მზის ცხელი დისკო დაეშვათ დაღმა.

ზეცაში მსუფევ დრო-ჟამის მამებს,

დღისა და ღამის მთავარ გუშაგებს,

შორს კალაპოტებს რეცხდა მდინარე,

გარე ბუნებას სჩუქნიდა ჰანგებს.

ხისგანვე ნაგებ ეკლესიაში

საკურთხეველთან იდგა მოძღვარი

და ქორწინების დიდ საიდუმლოს

აღასრულებდა ლოცვით და ჯვარით.

დედოფლის გრძელი თავსაბურავი

ქვის ფილაქანზე ეფინებოდა,

თხელი ვუალი ფარავდა ნაკვთებს,

ხელში სანთელი ნაზად დნებოდა.

არ მოძრაობდა არც ერთი ნაკვთი,

თითქოს ქვა იყო და არა ქალი,

მხოლოდ წამწამი გრძელი და ხშირი

შეირხეოდა განგების ძალით.

ცვილისფერ ლოყებს ნელი ნათება

ცახცახა ხელით სულ ეხებოდა,

ნაზი არსების ამ უთქმელ სევდას

მოლურჯო ალით ზიარებოდა.

ქალს გვერდით ედგა მაღალი კაცი,

ხანში შესული, მაგრამ სალი კლდე,

ნაფიქრ თვალებში მზე ჩამდგარიყო,

დაუფლებოდა რაღაც სიმშვიდე.

გულსაც ეპოვა ნავსაყუდელი,

ქარიშხლიან დროს რომ გადეკარა,

მცირე ყურეში ჩაეშვა ღუზა,

თითქოს ბედს მისთვის ავი ეკმარა.

გვერდით ასული ედგა პირიმზის,

ნაზი ელენე მას ეკუთვნოდა,

გული უძგერდა წრფელი იაკობს,

თოვლით ნაფენი წვერი ჰშვენოდა.

მეჯვარედ ჰყავდათ ცისა მნათობნი,

ვერცხლის გვირგვინი ედგათ სიწმინდით

და ამ ჯვრისწერის წმინდა რიტუალს

აღასრულებდნენ რწმენით და რიდით.

მერე მოხაზეს წრე მდუმარებით,

ვერცხლის ბეჭდები გაცვალეს ღელვით

და მარადიულ, უჭკნობ სიყვარულს

მიუძღვნეს ფიცი მთელი არსებით.

ეხლა იაკობს ჰყავდა მეუღლე,

ეხლა ელენეც არ იყო მარტო,

ეხლა ნაწილმა ნახა ნაწილი,

მაგრამ ასული ტიროდა რატომ?!

ეს ყოველივე იყო ოცნება,

იაკობისა, ახლო წუხილთან,

რა მძიმე იყო ასეთი ტვირთი,

ის გარიყული იდგა ნაპირთან.

სადაც დაუნდობ წარსულის ქარებს

შეექმნათ მისთვის თვით საპყრობილე,

ნაშენი სრულად სიმარტოვეში,

ტანს ეხებოდა ნისლის სირბილე.

როგორ სწყუროდა სიცხადე ხილვის,

რომ ის მდგარიყო საკურთხეველთან,

იმ წმინდა ბაგეს დაედო ფიცი

სიყვარულისა მთრთოლავ სანთელთან.

მერე სიცხადით შემოეხაზათ

ის წმინდა რკალი მოძღვრის თანხლებით,

საკმევლის სურნელს დაეთბო სული,

თვისი განვრცობის გაზიარებით.

გვერდით სიცხადით ჰყოლოდა ქალი,

ვინც შემოჰფიცა მას ერთგულება

მეუღლეობის, წინაშე ღვთისა,

სხვისთვის რომ იყო ის უკარება.

ეტანჯებოდა იაკობს სული,

რადგან ოცნება არ იყო ცხადი,

არც ის ჯვრისწერა და არც ის ფიცი,

მხოლოდ მეფობდა გარშემო დარდი.

როგორც მსახვრალი ეული სულის,

ჯოჯოხეთიდან მოსული პარვით,

ამოზნექილი ურჩხულის ზურგით,

ზრახვებით ბნელით, ზრახვებით ავით.

მერე ქვითინმა გონს მოიყვანა,

ამქვეყნიური შეიგრძნო ქროლვა,

ნაზი არსების სილუეტების

ქარმა უჩუმრად შეიცნო ლტოლვა.

კაცი უმზერდა ელენეს ერთხანს,

იტანჯებოდა ეს ორი სული,

ო, რა სასტიკი იყო განგება,

ყრუცა და მუნჯიც, უგრძნობიც სრული.

ის ქვითინებდა სამრეკლოს კართან,

თითქოს ზღვა დადგა ლამაზ ტერფებთან,

თითქოს ეს გული მძიმე ლოდისა

თვით საჩივლელად მივიდა მთებთან.

თეთრი ვუალი მალავდა თვალებს,

ის თვით მდინარის მშობელი იყო,

ორი შავი ტბა განდეგილიყო,

ბედნიერება იყო, არც იყო.

იაკობს ხელი ეჭირა ქალის,

სათქმელის ძალას ვერ პოულობდა,

თითქოს ნაკადმა სევდის წაიღო,

ნაპირზე გასვლას ტყვილად წვალობდა.

ამდენ ვარამის ჭალა გამოვლილს,

აღარ ეგონა რამ გასტეხავდა,

ქალს, მისი სულის ოცნების ფრინველს

ნეტავ ოდესმე კიდევ ნახავდა?!

ბოლოს ეს მწარე განცდის დუმილი

მან იაკობმა, მან დაარღვია,

მკლავები მძიმე და დამაშვრალი

მის ნაზ მხრებს ფრთხილად შემოახვია:

-ელენე, ამ წყლულს ნუ გააღრმავებ,

მზეს მწუხრის ლეჩაქს ნუ დავაფარებთ,

ენთოს, დადგება სხვა გაზაფხულიც,

ჩვენი შეხვედრით კვლავ გავიხარებთ!

ვიცი, რომ ჩემი უთქმელად გესმის

და ისიც იცი, რა გზას ვადგავარ,

უნდა ვიპოვო პასუხი კითხვის,

მე მის გარეშე სატყუარა ვარ.

სატყუარა ვარ ვიღაცის ხელში,

მერე ის ვიღაც მაგებს ანკესზე

და მტაცებლების ხახისკენ მისვრის,

მე კი რა ვიცი თამაშის წესზე?!

მხოლოდ ერთი რამ, ვიღაც დამცინის,

ცეცხლის ავსული, ბნელი არსება,

საჩვენებელ თითს მიღერებს მუდამ,

ჩემთან სურს ავად გაბაასება.

თუკი ამ ყოველს ვერ გავუმკლავდი,

ეს სიყვარულიც გვექცევა ურვად,

მე რწმენის გზებით სულს გადავირჩენ

და მერე შენთან მოვალ მალულად!

-იაკობ, ეს გზა იქცევა სახლად,

შენს მოლოდინში ჩემს სამლოცველოდ,

მზერა ჰორიზონტს შეევედრება,

სიყვარულს გულის რომ უმფარველოს.

მე გარიჟრაჟზე ვმწყემსავ ყვავილებს,

მწუხრის ჟამს სევდას დავემალები,

ლურჯ ღამის მხედრებს მოვუქსოვ აბჯარს,

რომ მიწილადონ თვისი ძალები.

ისინი ცხრანი არიან სრულად,

ჩემი ძმებია ერთის ცხრანივე,

მზისა და მთვარის ჩვენ ვართ შვილები,

მოძახილი გვაქვს სისხლის იგივე.

დაგელოდები, როგორც გაზაფხულს

დაელოდება მდელო პირველი,

როგორც კვირტობას გაღვიძებული,

შეუმოსავი ეს ტყე შიშველი.

დაგელოდები, მარადისობას

ამ მოლოდინში ჩავჭიდებ მარჯვენს

და შარაგზაზე მდგარ ქალის გრძნობას

დაუნდობელი დრო ვერას ავნებს!

   გზა იყო ერთი, გზა იყო ერთის,

სადღაც ღამეში იკარგებოდა,

შორს მოძახილი ისმოდა მხეცის,

ჭალების თავზე ნისლი წვებოდა.

მძიმე ფეხის ხმა ექოს იღებდა,

ეს იაკობი ოხრავდა გზაზე,

გზა შორი ჰქონდა, შორი მიწების,

ბევრი ნაფიქრიც იყო ამაზე.

როგორც ეს ნისლი, ქედებზე მდგარი,

შეუცნობელი, გაუმჭვირვალი,

ის მომავალიც რა მღვრიე სჩანდა,

თითქოს ჰქონოდა მას ვინმეს ვალი.

თითქოს მშობელმა დედამ მუცლიდან

სხვაზე ნაკლები ის გააჩინა,

არა მარჯვენამ თვისმა, არამედ,

უცხომ სამადლოდ იგი არჩინა.

აი, საზღვრებიც გამოჩნდა ქვეყნის,

ნისლით ნაფენი, გული სტკიოდა,

ამდენ ძვირფას და უთქმელ საუნჯეს

უკვე ჭარმაგი ეთხოვებოდა.

შორს მთები იდგნენ, იდგნენ მდუმარედ,

რუხი ჩოხები მოერგოთ მხრებზე

და მთვარეული სხივით მოვლილი,

ვერცხლის ნაქარგი ჰქონდათ მკლავებზე.

და იაკობმა სრულ სიჩუმეში

მათი გუგუნი გაიგო ცხადად,

გულის სიღრმიდან ამონაძახი,

ის გაილია სევდად და დარდად.

ხმა მოდიოდა მძიმე შორიდან,

თითქოს გაევლო გვირაბი ყელის,

მოჰქონდა სიბრძნე იმ შრეებიდან,

სადაც სამჭედლო მოეწყოთ ცეცხლის.

სადაც სუფევდნენ გოლიათები,

მამა-პაპეულს სჭედდნენ მარჯვენით,

დამარხულ სიბრძნეს იცავდნენ მტკიცედ

და საუბრობდნენ ღვთიური ენით.

სადაც ქართული დედა-ენისა

სამსხვერპლოს წიგნი იფურცლებოდა

და ყოველ გვერდზე ყოველი ასო

ცეცხლის კალამით იბადებოდა.

და ამ სიღრმიდან მოესმა მას ხმა:

ძმაო იაკობ, ნუ ხარ მწუხარე,

განშორებისას ცრემლებს ნუ დავღვრით,

მომავლის რწმენით გზებზე იარე!

მარადისობის შეუცვლელ მცველებს,

მიწის ფსკერიდან ცად ამოზრდილებს,

ვისაც გვიჭირავს ფიალა ცისა,

ორი სამყაროს თანაბარ შვილებს.

ჩვენ შემოგვხედე, ო, რა ძნელია,

სულ ერთ ჰორიზონტს ხედავდე შორით,

მის იქით არის ვრცელი სამყარო,

ამას ღრუბები ჰყვებიან ქროლვით.

ხანაც არწივნი ფრთას დაჰბერტყავენ,

მოიგონებენ გზად ნანახს ჩვენთვის,

სხვა წყარო როგორ ხვდება სხვა წყაროს,

მდინარეს შვილნი თუ როგორ ერთვის.

დე, გაიხარე, რომ კაცად გაჩნდი,

რომ შეგიძლია გასცდე ჰოქრიზონტს,

რომ ტყვე არა ხარ დედაბუნების

და ვერ მოგიჩენს ვერავინ ბატონს!

თუმც სევდის ნისლი შენც გაწევს მხრებზე,

მათი ღრუბლებით შენც იჯარები,

შენ მცირეს გერგო თავისუფლება,

დე, გამოხსენი მისი კარები!

ჩვენ კი გიგანტებს გვერგო მონობა,

ზეცის ფიალას ვზიდავთ მდუმარედ

და ეთეროვან ჰაეროვნებას

აღვიქვავთ ღრუბლის წარმომშობ არედ.

მშობელი მიწის ეს მონატრება,

გისუსხავს სულს და აღარ გეშვება,

მაგრამ იმ სევდას, რასაც მთები გრძნობს,

ადამის სევდა ვერ შეედრება!

   ასეთი იყო ძახილი მთების,

იქნებ არც იყო ცხადად, ნამდვილად,

იქნებ ღამეულ მდუმარებაში,

მას მოეჩვენა დაღლილს ადვილად.

რაღაც ბგერები აჰკინძა სიტყვად

და მერე აზრი შეჰკრა ამგვარი,

მან სიმარტოვის მოუხმო მხედრებს

და გადაჰკვეთა ქვეყნის საზღვარი.

გზა სილურჯეში იკარგებოდა,

ან კი სილურჯე ჩნდებოდა გზებზე,

ისე სტკიოდა მძიმე ტერფები,

რომ ეხლა ფიქრი უჭირდა სხვებზე.

 

 

 

                               VI

   დამსკდარი ბაგე უთრთოდა ქვიშას,

ცხელი ჰაერით იძვროდა ფრთხილად,

ფირუზი ზეცის იპყრობდა მზერას,

ვერ ელეოდა მის ხიბლს ადვილად.

მაგრამ ფირუზი ეს უჩვეულო,

წყალშიც საოცრად განფენილიყო,

თითქოს მრავლი ნაზი ლილია

წყლის სიღრმეებში, იქ გაშლილიყო.

ეს იყო ფერი, ფერი სურვილის,

თითქოს ინატრეს და ისიც გაჩნდა,

ის დაიბადა სპარსეთის ყურედ,

შორს ჰორიზონტის კოცონი ჩანდა.

ისე იწვოდა, ვითარცა ცეცხლი,

თავს არ ზოგავდა წყალთან დაისი,

შეყვარებული იყო ყურეზე,

თავდავიწყებით, სხვებივით ისიც.

აღმოსავლური ოქროს ქოშები

ამოეცვა და ღრუბელზე იდგა,

წითური თმები ჩამოეშალა,

უდაბნოს ქარმა რომ დაარიგა.

მაგრამ პირქუში იყო ეს ყურე,

აღსავსე სიბრძნით, მძიმე ტალღებით,

ის სწორხაზოვნად ხაზავდა ნაპირს,

თავს არ იღლიდა ფუჭი განცდებით.

რა ძნელი იყო ფირუზისფერი,

შორს მიმავალი მზერის მიპყრობა,

შეუძლებელი იყო ეს თითქმის,

თითქოს ჰქონოდა რაღაც პირობა.

გული კი ზღვაში გადაემალა,

შორს გადესროლა ავი თვალისგან,

რომ სიყვარულის მსახვრალ ასულებს

არ დაებზარათ იგი დარდისგან.

ასეთი იყო სპარსეთის ყურე,

მხოლოდ სინაზეს სულ გრძნობდა ქვიშა,

მათი შეხების ნაზ არეალთან

ერთ დროს ქალწული ქაფისა იშვა.

და ის ქალწული სწყუროდა ყურეს,

ის აფროდიტე, ის ერთადერთი,

მაგრამ ასული დაკარგულიყო,

არას ამბობდა მასზე შორეთი.

და სდუმდა ყურე სავსე ფირუზით,

ის არ ღელავდა, იგი ფიქრობდა

და აღმოსავლურ შავ მარგალიტებს

მის ღრმა წიაღში ნიჟარა შობდა.

კიდევ მრავალი ზღვის სირინოზი

სიგრილის ჟამზე რომ იღვიძებდა,

მის თეთრ ნაპირთან გამოდიოდა

და უჩვეულო კუდს იგრილებდა.

შორს თვალს მოჰკრავდით ქვიშის გორაკებს,

მზით გარუჯულებს, სითბოთი სავსეს,

ყურესთან ახლოს ქარით მოდენილს,

სულ რომ იცვლიდნენ ქარითვე სახეს.

ერთ-ერთ მათგანზე ეძინა დაღლილს,

ვიღაც მოსჩანდა მის სარეცელზე,

ჭილოფის სამოსს ქარი არხევდა,

გრეხილი თოკი მას ერტყა წელზე.

ხელჯოხი გვერდით ესვენა მშვიდად,

ისე უძრავად, ვით თვით პატრონი,

თითქოს ცხოვრების იმ ქარტეხილმა

აქ გამორიყა ისინი ორნი.

ალბათ არც ცაში და არც მიწაზე

არ მოეძებნა არც ერთს გამგონი,

კარი მრავალი მიხურულიყო,

მათთვის არ ბჭობდა დიადი გონი.

ქარი ხანდახან ქერცლავდა ქვიშას,

ჩაიქროლებდა და სისინებდა,

ძილის ბურანში გარდასულ მოხუცს,

ამ ახირებით ვერაფერს ვნებდა.

იქვე მათარა მოსჩანდა მგზავრის,

იდო დაცლილი უკვე ძირამდე,

ალბათ წყურვილი თუ ჰკლავდა მოხუცს,

გზა კი ჯერ შორი იყო სოფლამდე.

მაგრამ ამ ტრიალ ქვიშის მიწაზე

არსად ისმოდა მგზავრის ფეხის ხმა,

არც ზეციური სჩანდა ღრუბელი,

რომ მოეტანა ნეტარი წვიმა.

მხოლოდ უდაბურ ბუნების სურათს

ურწყული ბუჩქი შემორჩენოდა,

მშვიდი ყურიდან წამოსულ ჰაერს

მისთვის ტალღების ხმები მოჰქონდა.

ზღვას კი ობოლი ვერას ხედავდა,

მცირე გორები ეფარებოდა,

ასე უიღბლო ბუნების შვილი

იდგა და მაინც არას სჩიოდა.

გვერდით კი მოხუცს ეძინა ისევ

და ეხლა ყურეც სთვლემდა კაცივით,

ის ჰორიზონტის ფაქიზ სილურჯეს

ეხეთქებოდა ტალღებით ცივით.

ალბათ საათმა გასტანა ასე,

ზღვიდან სიგრილე მოჰქონდა ნიავს,

ღამის მეფობის დრო-ჟამი იყო,

ჩასძინებოდა ტალღებზე იქ ნავს.

და ამ ბუნებრივ ჰარმონიაში,

ვით წარმოსახვა ნასიცხი გონის,

შორი ქვიშების გორაკებიდან

თითქოს ჯაჭვის ხმა მოისმა მონის.

ის ჟღრიალებდა, მერე იცვალა

ხმა და ზარების იქცა წკრიალად,

ხანაც ფრუტუნი ისმოდა ცხენის,

თითქოს უდაბნოს შემორჩა ცალად.

მერე თანდათან ხმები გამკვეთრდა,

მერე სიცხადედ იქცა სურათი,

მოგზაურები გამოჩნდნენ შორით,

თითქოს მოჰქონდათ ზღვისთვის ბარათი.

შავი ცხენები, წყობილნი მწკრივად,

შავი სადავით მოჰყავდათ მგზავრებს,

მკერდზე ულაყებს ჰქონდათ სამშვენი

და ჩამორეკდნენ პატარა ზარებს.

მთვარის სისავსე ხედს ანათებდა,

თეთრი სამოსი ემოსათ მგზავრებს,

ტერფი ქვიშაში მიაბიჯებდა,

შორს მორიელნი აჩენდნენ თავებს.

იხედებოდნენ შეცბუნებულნი,

რომ მყუდროება დაერღვათ ღამის,

აპრეხილ კუდებს ხმაურით სწევდნენ,

თავი დაეხრჩოთ ყურეში ლამის.

უეცრად მგზავრთა ეს ჯგუფი შესდგა,

წინ მიმავალმა რაღაც შენიშნა,

რაღაც ქვასავით მომრგვალებული,

თითქოს ციური ძალის ენიშნა.

მაღალი ტანი ნელა მოდრიკა,

მიმართა საგანს მან მშვიდი მზერა,

სქელი წარბები შეჭმუხნა, გახსნა,

მაგრამ არსებას გაუგო ვერა.

მერე კვლავ წელში გასწორდა მტკიცედ,

შავი ქამარი მან გაისწორა,

დაფიქრებულმა თავი ასწია,

მზერა წარმართა გორაკის სწორად.

კაცი ფიქრებმა შორს გაიტაცა,

განსჯის ნიავმა დაჰქროლა აზრებს,

ჯერ ახალგაზრდა, მამაცი სახე

უხვად გაევსო დრო-ჟამის ხაზებს.

ერთხანს ამგვარად შემორჩა სივრცეს,

თითქოს ქვად იქცა, უსულო არსად,

სამყარო მისთვის გაუცხოვდა და,

გული უწევდა ქვად ქცეულს არსად.

მერე სიცოცხლე კვლავ დაუბრუნდა,

მრგვალი საგნისკენ მზერა მიმართა

და არწივივით მჭექარე ხმაზე

ქვიშაზე მთვლემარ უცნობს მიმართა:

-ვინ ხარ, მოხუცო, სულიერი ხარ,

იქნებ მარჯვენა ხარ ბნელი ძალის,

გზა ამიტომაც გადაგვიღობე,

ნიღბით მოსულხარ ჩვენთან საწყალის!

ჩვენ არაბები, ქვიშის მამები,

როცა ვსაუბრობთ, ქარიც კი გვისმენს,

რადგან გულიდან მოდის სათქმელი,

სპარსეთის ყურე გვასწავლის სიბრძნეს.

მაშ, წამოდექი, თავი იმართლე,

გამოაცხადე შენი სახელი,

თორემ მარჯვენა ეს არ დაგზოგავს,

მე საჭრეთელზე დამიდევს ხელი!

   უეცრად ქვიშა შეირხა დაბლა,

მერე ჭილოფი ქვემოთ ჩაცურდა,

ვიღაცის სახე გამოჩნდა მშვიდი,

გონებას ძილი ისევე სურდა.

ერთხანს თვალები უტყვად ვიდოდნენ,

მერე საგანი მოძებნეს სიტყვის,

წარბები ღრუბლად წამოიჯარნენ

და აპირებდნენ ისინი ჩივილს:

-მე მოხუცებულს რომ მიმზერ ავად,

თავზე დამძახი, როგორც აფთარი,

განა აქ გზები ცოტაა თქვენთვის,

რას გავნებთ ერთი მიუსაფარი?!

თუმცა ჭარმაგი კაცი ვარ, მწირი,

მარჯვენს მისვენებს ესე ხელჯოხი,

მუხლს მონობისთვის მე არ მოვიდრეკ,

ზეცავ იყავი ჩემი მეოხი!

რომ კვლავ წამოვდგე, თავი დავიცვა,

უკმეხ მომართვას გავცე პასუხი

და უცნობ მგზავრებს გავაგებინო

ამ მწარე ენის სიტყვების სუსხი!

-შენ მართალი ხარ, მოხუცებულო,

ეგ შენი სიტყვა ბასრია, მჭრელი,

არ ჰგავს დათაფლულ აღმოსავლურ ხილს,

ეგებ გვიბოძო შენი სახელი!

ამ ჩვენს ყურეში რამ მოგიყვანა,

ჩვენი ქვიშების შენ არ ხარ შვილი,

შენი იერი გვეუცხოვება,

წარმომავლობა გვითხარ ნამდვილი!

   და იაკობმა უცხოობაში

წარმოსთქვა სხვებთან სახელი თვისი,

წარმომავლობა, ზედმეტსახელი,

იყო ობოლი და არავისი.

ასეთი გრძნობა სტანჯავდა ეულს,

მერე ასწია ხშირი წარბები,

მზერა მოსულებს მან გაუსწორა,

შეხსნა მან სულის ღრმა დარაბები:

-ძმებო, გეტყობათ არაბები ხართ,

თქვენი იერი ამჟღავნებს ამას,

სჩანს გზა მრავალი გამოგივლიათ,

ხომ ვერ მომაწვდით წყლიან მათარას!

უკვე იქნება მესამე ღამე,

მშიერ-მწყურვალი ამ ზღვას გავცქერი

და მენატრება ცხადშიც, სიზმარშიც,

სულ ერთი ლუკმა ხმიადი ქერის.

   არაბი ისევ გასწორდა წელში,

სიტყვის უთქმელად ის შემობრუნდა,

თავის გიშრისფერ ულაყს მოუხმო,

უნაგირს მოხსნა პატარა გუდა.

დიდი მტევანი იქ ჩააცურა,

თხელი ხმიადი მან ამოიღო,

მერე ყელწვრილი სურა მონახა

და მოწყალება ამით გაიღო.

ყველა ოქროზე უფრო ძვირფასი,

მან შეჭამანდი მოხუცს მიართვა,

ბერმუხის გულში მადლიერების,

რა ძნელი იყო ულევის დათვლა!

თითქოს თვალებმა შეიგრძნეს შუქი,

ყურმა გაიგო წყლების ძახილი,

რა ტკბილი იყო დაძველებული

და დაშაქრული ფინიკის ხილი!

და როს მოხუცი მშიერ-მწყურვალი

დანაყრდა, მუხლმა კვლავ იგრძნო ძალა,

თვისი ხელ-ჯოხი მან მოიძია

და წამოდგომა ისევ იძალა.

მან მაღალ არაბს მიმართა გულით,

სიტყვებით, ახლა არა უკმეხით,

მაგრამ აღსავსე ჩვეული რიხით,

თითქოს ვიღაცამ აღჭურვა მეხით:

-არაბო ძმაო და მეგობარო,

ვინძლო მომართვა მე არ მიწყინო,

რამეთუ მხოლოდ მცირე ხანია

მე იაკობი, მე შენ რომ გიცნობ.

უბოძე შენი სახელი მოხუცს,

რომ მან იცოდეს, როგორ მოგმართოს

და ისიც მითხარ, რა ხელობის ხარ,

რისთვის ადგეხარ გზა-შარას ფართოს.

ამ ურწყულსა და მშრალ უდაბნოში,

რა დაგიკარგავს, დაეძებ შენ რას,

ვხედავ, შორი გზის მტვერი მოგყვება,

თუმც მისი სიცხე შენ გავნებს ვერას.

არ თქვა, თუ კი ეს საიდუმლოა,

იქნებ ათივე შეფიცულნი ხართ,

რაღაც მისია თქვენ გაკისრიათ,

არ გაამჟღავნებთ არაფრით, ვინ ხართ!

-ჩემო იაკობ, ავო მოხუცო,

შენ დამაშვრალო უდაბურ გზებზე,

ოქროს გული გაქვს, წმინდად ჭედილი,

მოფიქრალი ხარ უმეტეს სხვებზე.

არა, ჩვენ არ ვართ შეფიცულები,

არც საიდუმლოს ვმალავთ უბეში,

ჩვენ ვართ ვაჭრები და ვმოგზაურობთ,

როს მთვარე ჩნდება მცირე გუბეში.

რომ ცხელ უდაბნოს გადავუაროთ,

სულ ქვიშიანი ვშალოთ გორები

და ვარსკვლავების სამშვენისებით,

ღამე სიგილით გავიგნოთ გზები.

უკვე თხუთმეტი იქნება წელი,

რაც ამ ხელობით ჩვენ თავი გაგვაქვს,

ლუკმას ვშოულობთ ოჯახებისთვის

და გზად მოვისმენთ ბევრ უცხო ამბავს.

არაბულ ნივთებს ჩვენ ვეზიდებით

სპარსეთის ყურის ბევრ ქვეყანაში,

ხოლო ირანულ ძვირფას საქონელს

ოაზისებში ვყიდით კარავში.

ეს გზა ძნელია, ზოგჯერ თვეები

გადის და კერა ჩვენ გვენატრება,

პირსისხლიანი ქარი ხორშაკი

ამორძალივით დაიარება.

გვიგზავნის ათას უცნაურ ხილვას,

რომ გაგვაბრუოს, დაგვიმორჩილოს,

ხანაც ჩაიცვამს ლამაზ სამოსელს

და ყურთან ახლოს შეიცვლის კილოს.

რომ აქ დაგვტოვოს მარადიულად,

თავისთან, გვერდით ცხელ სარეცელზე,

ძვლების ტყეები აშენოს ჩვენით,

ცხელი მტევნები წაგვავლოს ყელზე.

მაგრამ მაღალი, ღვთიური გონი,

ნახევარ მთვარის მატარებელი

იცავს ცოდვილთა დამაშვრალ სულებს,

დიადია და შემწყნარებელი.

მე კი ალმასგირ მქვია სახელი,

ამ მცირე ჯგუფის მე ვარ თავკაცი,

ვითხოვ წესრიგს და გზაზე სიფხიზლეს,

თუმცა კი ჭარბად არ მეთქმის მკაცრი.

ეს არის სრულად ჩემი სათქმელი,

შენ კი რას გვეტყვი, ძმაო იაკობ,

აქ რა ქარიშხალს მოუყვანიხარ,

ხანში შესული ასე რად წვალობ?!

-შენ მართალი ხარ, ძმაო არაბო,

მე მოგზაურის არა მაქვს წლები,

დიდი ხანია დრომ დამათოვა,

გამომეთხოვნენ სიყრმის ძალები.

მაგრამ ეს გული ახალგაზრდაა,

ის ისევე სცემს ხმიანს, ზარიანს,

როს ურცხვი სევდა მომეპარება,

ის შეუცდომლად მღერის დარიანს.

მაგრამ ასაკი და მძიმე წლები

არის მეასე დარდის მიზეზი,

ხოლო პირველზე აბა, რა გითხრა,

რატომ ავიღე შორეთის გეზი?!

რად გადავწყვიტე წმინდა მიწაზე

დამედგა ჩემი ცოდვილი ფეხი,

მისკენ შორი გზა გამევლო მლოცველს

და გამეხედნა სევდა უკმეხი.

გზად სიწმინდენი მე მომელოცა,

მერე უდაბნოს შემეგრძნო სული,

განვძარცვულიყავ მდუმარებაში

და მორჩილება მიმეღო სრული.

მე, ასე სულით მგვემავ არსებას

მეხილა ის გზა, ჭეშმარიტების,

უფლის გოლგოთა გამევლო ფეხით,

მერე შემეღო კარები რწმენის.

ამ ჩემს საწუხარს, ამ ჩემს საფიქრალს,

მას ოკეანე ვუწოდე დარდის,

იგი აჩრდილად იქცა ბედკრულის

და ჩემთან ერთად მგზავრივით დადის.

როგორ დავიწყო ჩემი ამბავი,

როგორ გადმოგცე წუხილი სულის,

ბედმა მოქსოვა ბადე ჩემს ირგვლივ

და მე ვიქეცი ტუსაღად წნულის.

მოსიარულეს ეს საპყრობილე

ჩემს თვალსაწიერს სულ ავიწროვებს,

თითქოს ბორკილი მქონდეს მტევნებზე,

ეულის სევდა არასდროს მტოვებს.

მხოლოდ გაქცევით თავს ვშველი დღემდე

და როგორ გითხრა ვის გავურბივარ,

ცეცხლის არსებას, ხილვების ბატონს,

მისი მუქარის ერთი მსხვერპლი ვარ.

მოულოდნელად ცა იქუფრება

და ჯოჯოხეთის იხსნება კარი,

ცეცხლის არსება ჰაერში ცურავს,

თითქოს შიგნიდან უბერავს ქარი.

და მაშტაბები მისი სხეულის

უპროპორციოდ განიფინება,

რა სურს მბრძანებელს ჩემი ტანჯვების,

ჩემი წვალება რატომ ინება?!

არ ვიცი დღემდე, ტანჯულმა სულმა,

მხოლოდ ერთი რამ წარმომიდგება,

ლავად მღვენთავი საჩვენებელი

გამუდმებულად სულ მემუქრება.

ნელა მმოძრავი მისი მარჯვენა

ჩემსკენ იხრება, ასე მაფრთხილებს

და ბრაზიანი ცეცხლის ბაგიდან

არაფერს ამბობს, თუ რას აპირებს!

-ძმაო იაკობ, შენ ქრისტიანო,

მე მუსულმანი აბა, რას გირჩევ,

სხვადასხვა რწმენის ჩვენ ვართ შვილები,

გზებს გადარჩენის სხვადასხვას ვირჩევთ.

ვხედავ, რომ საქმე არის საძნელო,

რომ შენ ხარ დიად შეჭირვებაში,

ვფიქრობ, გზა სწორი აგირჩევია,

რადგან მყოფი ხარ ვინმეს დევნაში.

რადგან ეს ვინმე თავად სულია,

ჯოჯოხეთიდან ტანჯვად მოსული,

თავად ხილვებში მოვლინებული

და ბოროტების ხატება სრული.

დე, ხეტიალში განკარგე დარდი,

დე, შეიმოსე რწმენის აბჯარით,

ლოცვით პატარა ნავში ჩაჯექი

და გაძლიერდი მეოხი ქარით.

მერე გაჰყევი ბილიკებს მთვარის,

ჰორიზონტამდე ენდე ამ ციურს,

იქ შენ გაიგებ სიტყვებს ჭეშმარიტს,

ერთ დროს რომ უთქვამს ღამით სირიუსს.

და ჩაიბეჭდე ის გონებაში,

ვით სიბრძნე ცხელი აღმოსავლეთის,

გზები მრავალი არის რწნისა,

სიყვარული კი ჩვენ გვმართებს ერთის.

იხეტიალე, ეგებ უდაბნომ

მიგიღოს თავის მდუმარებში,

ეგებ სპარსეთის ყურის ფირუზმა

მარგალიტები გიძღვნას აბგაში.

სხვას ვერას გირჩევ მე მუსულმანი,

მე ბედუინი, ბედის დუმილით

ბევრჯერ მრისხანე, გაჯავრებული,

ბრაზიან გულზე ამდგარი დილით.

მხოლოდ ერთი რამ მე შემიძლია,

გზების ამბებით გაგირთო გონი,

შენ კი, იაკობ, ის გევალება

რომ იყო ჩემი კარგი გამგონი!

მე ალმასგირი, როგორც გიამბე,

უკვე წლებია უდაბნოს ვსერავ

და ღამღამობით მნათობის შუქზე

ამ ჩემს ცივ ფოლადს ოქროთი ვფერავ.

მრავალი საფრთხე გამომივლია,

გაჭირვებაშიც ვყოფილვარ ბევრჯერ,

თუმცა ჩემს ხვედრზე გაჯავრებულმა,

საქმის უარი არ მითქვამს მე ჯერ.

ჩემო იაკობ, როგორც ამბობენ,

საგანს ყოველთვის მხარე აქვს ორი,

განა ყოველთვის წონასწორია

ასულის ხელში წმინდა სასწორი.

ის ხან ერთ მხარეს იხრება, ხანაც

მეორე მხარეს გადიზიდება,

ცვალებადია ბუნება მისი,

ჩვენს წყენას ის არ დაერიდება.

მე იმას ვამბობ, რომ ყოველივეს

ნათელი მხარეც მოეძებნება,

ავ ზნესთან ერთად გარემოებას

მუცლით დაჰყვება კეთილი ნება.

ამ ჩემს ხელობას წვალების გარდა

ერთი მხარე აქვს მეტად საშური,

მრავალ რჩეულ კაცს შემყარა დღემდე,

იქნებ აღვუძრა მტერს კიდეც შური.

ეს შეხვედრები მარგალიტებად

აკინძულია მახსოვრობაში,

მრავალი სიბრძნე მათ უთქვამთ ჩემთვის,

გამოსადეგი კარგ კაცობაში.

და ამ დასიდან, მაღალ დასიდან,

გამორჩეულად მე მახსენდება

ერთი შეხვედრა, ძალზე ძვირფასი,

წარმოსახვაში მზესავით ჩნდება.

ოთხი წლის უკან ჩვენ ათეულმა

გეზი ავიღეთ ჩრდილოეთისკენ,

საქონლით მძიმედ დატვირთულებმა

გზა ავირჩიეთ შორს, ირანისკენ.

შირაზისაკენ გვიწევდა გული,

ბევრჯერ გვეხილა მისი უბნები,

მრავალი ფერის ეს შეწყვილება,

არა უხეშად და მხოლოდ ნებით.

ჰქმნიდნენ ჯადოსნურ შიდა პერანგებს

მდიდარ ბატონთა საცხოვრისისთვის,

ქვის ჯებირებში ჩამდგარი წყალი,

ასეთი სწორი შეიქმნა ვისთვის?!

ალბათ თუ სული შეჰერიზადას,

არაბეთიდან ქარს მოყოლილი,

გრძელი თითებით წყალს ეხებოდა,

ფერი რომ ჰქონდა ასეთი ლილის.

ის უნაზესი ქმნილება დილის,

აქ ისვენებდა განთიადამდე

და მისი მზერა აღმოსავლური

აცქერდებოდა აუზს ძირამდე.

რომ იქ ეპოვნა ის სამკაული,

მისი მეუღლის ის საჩუქარი,

ერთ დროს რომ სადღაც დაკარგა წყალში,

ამიტომ იყო მწუხარე ქალი.

და ჩვენც მივმართეთ მზერა ამ ქალაქს,

ყველა ვეძებდით გრილ საჩრდილობელს,

გზა ყველამ თვისი ამოირჩია,

ყველამ მიმართა თავის ახლობელს.

წასვლამდე დავთქვით ჩვენ შეხვედრის დრო,

მერე ერთმანეთს დავემშვიდობეთ,

ჩემი გიშერი ულაყი ცხენი

ქვის ფილაქანზე კვესავდა ფლოქვებს.

ასე შუადღე თუ იქნებოდა,

მზე არ ზოგავდა ადამიანებს,

ქვის მაღალ კედელს მე გავუყევი,

მოეალაგათ მასზე ლიანებს.

მცირე სიგრილეს ვგრძნობდი იმ მხრიდან,

ნაზი ფოთლების სუნთქვა ამხელდა

მათი გულების ჩუმ მიჯნურობას,

ის აშრიალდა, მერე აღელდა.

მე მივდიოდი, მიმყავდა ცხენი,

მეპყრა ულაყი შავი სადავით,

ის ქვაფენილი ხმას გამოსცემდა,

არ სურდა ჩემთან დადება ზავის.

ზავი სიჩუმის, მდუმარებისა,

რომ მე მეფიქრა მრავალ საგანზე,

ის მერე მთებსაც უჯავრდებოდა

ჩემთვის სრულიად უცნობ ენაზე.

გზა გავიარეთ, მცირე ორღობე,

მერე გამოჩნდა რაღაც შენობა,

რუხი და თეთრი ქვებით ნაგები,

გამიქრა გულის ჯავრიანობა.

სჩანდა, რომ იყო ის სასაუზმე,

ტკბილი სურნელი ნიავს მოჰქონდა,

აქ შეყოვნება მე გადავწყვიტე,

დრო კი ამისთვის სავსებით მქონდა.

ცხენი მივანდე მე მეჯინიბეს

და გავუყევი ბილიკს ჩრდილისკენ,

მერე შევედი მცირე დაბაზში

და გავეშურე უმალ დახლისკენ.

მალე მომართვეს მე შეჭამანდი,

ვიჯექი ჩემთვის და ვისვენებდი,

სადილის გემო მხიბლავდა ძლიერ,

ვიყავ უბრალო, არავის ვვნებდი.

გარშემო ისხდნენ ჩემსავით სხვებიც,

ზოგი სპარსი და ზოგიც სტუმარი,

ტკბილი შარბათი მოვსვი ბოლოსკენ,

წითლად ჭიქიდან ის მომღიმარი.

მერე როს შვება შეიგრძნო ძვლებმა,

დავისვენე და კიდეც დავნაყრდი,

დარბაზის ქვედა მხარეს მივმართე,

იქ გაეშალა ზოგს მუხლზე ნარდი.

მე დარბაზიდან გავედი ბაღში,

ეს იყო ბაღი ნაზი მაისის,

მწვანე ხეივნის იყო კარავი

და თავზე ედგა მას შუქი სიბრძნის.

და ამ იდუმალ, შეკრულ კარავში,

სად ყვავილედებს დაედოთ ბინა

და სადაც მტვერი მათი სულიდან

ვიღაცის ხელმა მიმოაბნია.

ათი სპარსელი იჯდა მუხლმოყრით,

რუხ ხალათებში სულ გაუნძრევლად,

თეთრი ჩალმები ემოსათ თავზე,

თითქოს და გაჩნდნენ სამყაროს მცველად.

ვუმზერდი სურათს, რაღაც იდუმალს,

ის სახეები მე მაოცებდა,

ზოგს თეთრი წვერი სცემდა გულ-მკერდზე,

მათდამი კრძალვას არარა ვნებდა.

თითქოს მათ თავთან წინასწარმეტყველს

ღრუბლის ქულაზე ჩამოესვენა

და თვის რჩეულებს სანუგეშებლად,

გასხივოსნებით ასე ეჩვენა.

მცირე ხნით დავრჩი ვით ქანდაკება,

ქვაში ნატეხი, უსულო არსი,

ვიდექ იერით მე დამაშვრალით,

თითქოს ცხოვრება მეხილოს ასი.

ვერვინ მამჩნევდა, მე მქონდა გრძნობა,

რომ უნებურად აღმოვჩნდი სადღაც,

სხვა სამყაროთა განშტოებაში,

აქ კი დიადი ხდებოდა რაღაც.

ნაზი ბგერები ხვდებოდა სმენას,

ის მოდიოდა ყველა კუთხიდან,

თითქოს სამყარო იბადებოდა

თვალსაწიერის მიღმა თავიდან.

სამყარო არა ძალადობრივი,

სავსე ფერებით და სიყვარულით,

სიბრძნის და ცოდნის სხივით ნაშუქი

და ჰარმონიის თვისებით სრულით.

მხოლოდ ერთს ვგრძნობდი, სიმცირეს ჩემსას,

დიად სურათთან მე შედარებით,

სურვილი მკლავდა, რომ გავზრდილიყავ

უცხო ძალებთან შეზიარებით.

მერე შორიდან მომესმა მე ხმა,

ვიღაც მიხმობდა ბრძენთა დასიდან,

გონიდან ნისლი გადაიწმინდა,

წამმა დაიწყო ათვლა თავიდან.

ხიბლის ქულები როს გაიფანტა,

ცხადად სამყარო კვლავ შევიცანი,

დასს მოკრძალებით მივუახლოვდი,

თითქოს შეერწყა აქ მიწას ცანი.

ათეულს რკალი შეეკრა წმინდა

და ისხდნენ წრეზე, თითქოს ხაზავდნენ

ციური მთვარის სავსე სახებას,

არსში კი დიად სიბრძნეს მალავდნენ.

და საუბრობდნენ ისინი რაზე,

სიკეთესა და ბოროტებაზე,

ვინ კარგი იყო და ვინ კი ცუდი,

ქვეყნის შენება და მოწყობაზე.

მერე დუმილი ჩამოწვა ერთხანს,

ვითარცა ნისლი შორეულ მთაზე,

როს გაიფანტა, ერთ-ერთმა სპარსმა

კვლავ საუბარი იწყო საგანზე:

-მე, მწიგნობრებო, არ ვიტყვი ახალს,

რომ ყველა საგანს, საგანს სულიერს,

დანიშნულება თან სდევს ღვთიური,

შემქმნელის ხელი მას აძლევს იერს.

მხოლოდ ერთს დავსძენ და ნუ შემრისხავთ,

თუ კი ჩემს აზრში თქვენ დაეჭვდებით,

ურიგოდ იგი მოგეჩვენებათ

და მე წაგიყვანთ სხვაგვარი გზებით.

თუ კი დავუშვებთ, რომ ყველა არსი

მაღალი ძალის მოვლენილია,

ნიშან-თვისებით, ბუნებოვნებით,

უზენაესის განსჯილ, ქმნილია.

დაბადებიდან სათუთად იცის,

ცაში იფრენს, თუ მიწას იხოხებს,

ბუდეს აიგებს, ან თუ სოროში,

იქ მწვანე ტევრში ლაღად იცხოვრებს.

თუ კი წინასწარ განსაზღვრულია,

ინადირებს თუ ყვავილზე იფრენს,

ვის შეიყვარებს, ვის მოიწონებს,

რაში იპოვის ცხოვრების სიბრძნეს.

და თუ ყოველი არსის შექმნისას

სრულყოფილია უზენაესი,

დანიშნულება თვითეულისა

შეუცვლელია, ვით ოქროს წესი.

ანუ რას ვამბობ მე ერთი ვინმე,

მე მოაზროვნე ადამიანი,

რომ ქვეყნად შექმნილ ყველა სულიერს

ძალუძს ზოგჯერ სხვლა რამ იღბლიანი!

   მცირე ხნით ისევ იყო დუმილი,

სიო ყვავილნარს შეეხო ფრენით,

და მწიგნობარი ქათქათა წვერით,

ის ამეტყველდა სახით ნათელით:

-როგორ, შენ ამბობ, რომ ბოროტ ძალებს,

ბოროტი ძაფით ნაქსოვ-შექმნილებს,

ძალუძთ კეთილი გამოვლინებაც,

ასე რომ ლესვენ სისხლიან კბილებს?!

მათი მტევნების ბასრი კლანჭები

დაუნდობია, მზერა კი ბნელი,

თუ კი ოდესმე დაგეპატრონა,

გარდუვალია სიკვდილი ნელი.

მე მიკვირს შენი ეგ მოსაზრება,

რამე თუ ვიცი ეგ სიბრძნე შენი,

ცოდნის ალიზით გულით ნალესი,

თიხის აგურით მყარად ნაშენი.

იქნებ გულდასმით ჩვენ განგვიმარტო,

ეგ მოსაზრება რას ემყარება,

რომ განიდევნოს ხორშაკი ქარი

და დაივანოს გრილმა დარებმა?!

   ერთხანს დუმილმა მოიცვა ყველა,

მხოლოდ ხეივნის მწვანე საფარი

სულ ჩურჩულებდა უცნაურ ხმაზე,

სული ეძვროდა მიუსაფარი.

იქნებ უჩუმრად ხარობდა გულით,

რომ გახდა მოწმე რჩეულთა განსჯის,

მუხლმოდრეკილი ხან ლოცულობდა,

შეასრულებდა რიტუალს ჰაჯის.

მერე განაბა სული მძებნელი,

რომ მოესმინა სიტყვები ბრძენის,

პასუხში სიბრძნე ამოეკითხა

და გასაღები ეპოვნა რწმენის.

უცებ დუმილი დაირღვა მძიმედ

და ამეტყველდა კვლავ მწიგნობარი,

ხმა მისტიური, ბოხი ხავერდის,

თითქოს შემკვრელი იყო მთა-ბარის.

ის ახალგაზრდა მოსჩანდა სხვებზე,

ხვეული, შავი წვერი ჰშვენოდა,

მსხვილი წარბები იმ მოგრძო ტბებზე

აზრის ქარებთან ერთად იძვროდა:

-მოაზროვნენო აღმოსავლეთის,

ვის შეგიცვნიათ უდაბნოს სული,

გადაგიცურავთ ზღვები მელანის,

ასე გიხილავთ დრონი წარსული.

ერთი თქვენგანი ურჩად მოითხოვს,

რომ მოსაზრება განვმარტო ჩემი,

საიდან მოდის მისი დინება,

მისი ერთგული თუ რატომ ვრჩები?!

წარმოიდგინეთ ჭადრაკის დაფა,

თეთრი და შავი კვადრატის რიგი,

მერე ფიგურებს შეავლეთ მზერა,

განსაზღვრეთ მათი სვლები მორიგი.

და ამ ნისლოვან წარმოსახვაში

დაიწყეთ წინსვლა ცხენის, დედოფლის,

იგრძენით ძალა თქვენი გონების,

რომ თქვენი ნება შემძლეა ყოვლის.

და ამ ბრძოლაში თეთრის და შავის

მე გადვიქცევი მსახვრალის ხელად,

გვერდიდან მოვალ წამოსასხამით,

მოგპარავთ იმას, რაც თქვენ გყავთ მცველად.

ჯერ რაშის ჭიხვინს ვერ გაიგონებთ,

მერე წარგტაცებთ სქელძირა ტურას,

ბოლოს კი ისე გავთამამდები,

რომ გამსვლელ პაიკს გადვუგდებ მურას.

იმ შავბნელ ქოფაკს, იმ უპატრონოს,

ორღობეში რომ დაეხეტება,

ასე ავურევ იღბალს თამაშის,

იღბალს, რომელიც არ მემეტება.

ხან თეთრ მხედრებში ავიტუზები,

ხან შავ რაინდებს დავუფრთხობ ყორნებს,

მერე უხილავ წამოსასხამში

მე უიღბლობას ჩავაცმევ გორებს.

და ვითამაშებ სხვისი ბედ-იღბლით,

ხან თეთრების და ხანაც შავების,

რადგან ორივე მე მეჯავრება,

არ მაქვს სურვილი მე დაზავების.

მე კი რა მქვია, მქვია ქაოსი,

სიძულვილი და სული კი მიყარს,

არც ცხვარი მქვია და მე არც მგელი,

მხოლოდ თამაში ბედ-იღბლით მიყვარს.

ხოლო მსხვერპლი კი არის ორივე,

ვით თივის ზვინი, მიდგას ნამჯაში,

სიამოვნება ჩემთვის გლოვაა,

თუმც არვინ მაქებს მე ამ გარჯაში.

მგონი მიმიხვდით აზრის მსვლელობას,

ამ შედარების ფსკერთან ჩახვედით,

მგლისა და ცხვარის მტრობა რა არის,

სულ სხვა თამაშობს ორივეს ბედით!

ანუ რას ვამბობ, მოაზროვნენო,

ვით ჩვენ ვთამაშობთ ჭადრაკის ველზე,

ასე მაღალი, დიადი გონი

ზრუნავს სამყაროს ვრცელ სისრულეზე.

იქ კი ფიგურა ვინ ნახა ფუჭი,

ან შექმნილი და ან თვითნაბადი,

ერთიანია როგორც სხეული,

როგორც მწყემსი და მისი ნაბადი!

   თეთრწვერა სპარსი უსმენდა პირველს,

თხელი, გამხდარი სახე ფიქრობდა,

ის ხან შფოთვისგან იხაზებოდა,

ხან ორატორის აზრთან თანხმობდა.

მერე გასტეხა თასი დუმილის,

აზრი ოქროსი იქ დააბნია,

ისე საჭირო სიყვა წარმოსთქვა,

როგორც საჭირო ხმებში ბანია:

-გისმენ და კითხვა მე მებადება

იმაზე მეტი, ვიდრე პასუხი,

მგელთან მგლობაა მუდამ საჭირო,

განა ნორჩ კვირტებს უხდება სუსხი?!

მგელს მისთვის ჰქვია სახელი მგელი,

რომ სისხლიანი მტაცებელია

და ოქროსფერი მანტიით მორთვა

მისი, ჩვენთვის რა სარგებელია?!

-მე აზრს წარმოვთქვამ, არავის ვამკობ,

მხოლოდ მას ვიტყვი, რაც მწამს და მჯერა,

სამყარო სიბრძნით მოწყობილია,

ასე დაიწყო პირველი ერა.

ცეცხლის სტიქია შობს ცეცხლის შვილებს,

ნაზი ეთერი შობს წმინდა სულებს,

თვითეული კი შეუცვლელია,

უზენაესი მათ ციდან უმზერს.

ზოგს მონადირის გერში დაჰყვება,

ზოგს ყვავილებზე ნავარდი უხმობს,

ყველა მუზად ვერ დაიბადება,

გასაკიცხია ამ წესს ვინც სწუნობს!

ის კი არ არის ცის განაჩენი,

რომ დაიბადე მგლად და მტაცებლად,

განაჩებნია ის არჩევანი,

რაც განისაზღვრე ხიდებად, გზებად!

თუ კი მოგეცა უპირატესი

ძალა, მარჯვენა და ძლიერება,

შენ მოიხმარე სხვის სასიკეთოდ,

აქციე ზეცის ის მოწყალებად!

ხოლო თუ ნაზი მოგეცა სული,

განა ნეტარად იქეცი წამსვე,

შენი ცხოვრება განსაზღვრავს მხოლოდ

გული თუ არის სიკეთით სავსე!

ანუ რას ვამბობ მე მწიგნობარი,

ქვეყნად მთავარი ის კი არ არის,

ვინ ხარ, რა კუთხის ჩამავალი ხარ

და როგორ გესმის ხუმრობა ქარის.

არამედ იგი, თუ როგორი ხარ,

როგორ იყენებ შენს ნიჭს და ძალებს,

რწმენას არ კარგავ ერთი მაშინაც,

თუ კი არავინ არ გიღებს კარებს!

ეგ არვინ იცის ქვეყნად წინასწარ,

ვისი მისია სად დაისმება,

სამყაროს ბედის გადასარჩენად

რომელი, როდის, სად დასჭირდება!

შენ კი იძახე ცხვარი და მგელი,

შენ კი ამტკიცე თეთრი და შავი,

წონასწორობას სჭირდება ყველა,

რათა არ დადგეს ჟამი ბედშავი!

   ჭაღარა სპარსი ისმენდა სიტყვებს,

მათში მრავალი ეჭეშმარიტა,

რუხ მოსასხამში ის გაეხვია,

მზერა ორჭოფის სხვებს მოარიდა.

ცახცახა ხელი დაისვა წვერზე,

მერე ახედა მწვანე ხეივანს

და ასე თითქოს ნეტარებაში

შეეხო იგი იმ წერტილს მტკივანს:

-ბევრ რამეს ვინძლო შენ მართალს ამბობ,

არ გაგაწბილებ, არ გედავები,

მაგრამ ერთი რამ შენ გაგვიმხილე,

ხომ არ მოგველის ჟამი ავები?!

ანუ ბედშავი ჟამი, როგორც სთქვი,

როგორ შევიცნოთ გზაზე მავალი,

რომ კვირტში უმალ გავანადგუროთ,

გადავარჩინოთ მისგან მრავალი!

-რა არის, სპარსნო, ბედშავი ჟამი,

ეს არის ჟამი დიდი ქაოსის,

სადაც სიყვარულს სწამებენ მტრობას,

ბოროტს ნათლავენ შვილად ეროსის.

სადაც სიწმინდეს ჰქვია მეძავი,

მეძავს მოსავენ ფრთებით ამურის,

მწიგნობარს ჰქვია თვით უწიგნური,

კოჭლი მსწავლელი არს სიარულის.

იქ სადაც დილას ჰქვია საღამო,

სადაც სიბნელეს ჰქვია ნათელი,

პატიოსან კაცს უტეხენ სახელს,

რომ არ აანთოს სხვისთვის სანთელი.

ეს არის ჟამი სიცარიელის,

უშინაარსო, მსკდარი ტრამალი,

სრული აღრევის დიადი ჟამი,

მხოლოდ დაჰქრიან ლანდები მალი.

დედა ლანდები თვით უზნეობის,

თეთრი მანტიით მოსილნი სრულად,

სახებით წმინდა ქალწულთა დარნი,

ხოლო მეძავნი ჩუმად, ფარულად.

და როგორც სულის მხსნელი დედები

დგანან სადღაც შორს და ქადაგებენ

სიყვარულს, რწმენას, თავისუფლებას,

ისე რომ თვალს არ ახამხამებენ.

აი, ეს არის ბედშავი ჟამი,

გადარქმეული სახელებისა,

სადაც ღირსებას ესვრიან ტალახს,

რომ დადგეს მუხლად მოწყალებისა.

მზემ აღიაროს თვით სიმახინჯე,

მახინჯი, ვით მზე ამაღლდეს ზეცად,

მწერალმა გვერდზე დადოს კალამი,

ვიღაცამ წერა დაიწყოს ბეცად!

-ჩემო იაკობ, ვუსმენდი სიტყვებს,

ასე სიღრმიერს და გულში ჩამწვდომს,

ვლოცავდი იმ გზას, ვლოცავდი იმ წამს,

რამაც შემყარა ხალხს ბრძენს და სანდომს.

გონების წნული ჰკრავდა ნააზრევს

და იდგა ჟამი დიადი განსჯის,

მდუმარედ ჩემში იძვროდა ვით ზღვა,

მასაც წარმოთქმა სწყუროდა აზრის.

ვერ კი ბედავდა დიდ სპარსთა გვერდით,

მდუმარე იყო, ვით მოლი წმინდა,

მას შეეკრიბა მხოლოდ ცვარ-ნამი,

სანუგეშებლად მაღალი ციდან.

კამკამა ზეცის მცირე ალაგზე

ვიღაც აღებდა პატარა სარკმელს,

მწვანე ხეივნის მწვანე კარავი,

მორჩილად მყოფი უსნემდა ათ ბრძენს.

მერე სრულიად გასაკვირველად

თეთრწვერა სპარსი ჩემსკენ მობრუნდა,

ცახცახა ხელი დაისვა წვერზე,

მერე შეკუმშა ვითარცა გუნდა.

და ამეტყველდა, ვით ქარი ველზე,

ვით მწყურვალისთვის წყარო ნანატრი,

მისი თვალების ვიხილე სხივი,

ირგვლივ მიდამო შეიქმნა წყნარი:

-შემოსწრებულო უდაბნოს შვილო,

არაბო, გვამცნე შენი სახელი,

სპარსთა მიწაზე რისთვის მოსულხარ,

გაგვიზიარე გულის გამხელით.

დიდი ხანია რაც დედამიწას

აჩნია ჩემი კვალი მოკვდავის,

ადამიანთა ვისწავლე ცნობა,

ამაზე არ ღირს დაწყება დავის.

ვხედავ რომ გული, როგორც კოცონი,

იწვის, მხურვალე განძია შენში,

სულიერების სურა სავსეა,

ოქროს მარცვალი ბევრია გენში.

დაგეკითხები და ნუ შემრისხავ,

ცნობისმოყვარედ ნუ მაღიარებ,

ჩვენს მსჯელობაზე თავად რას ფიქრობ

და ვის ნააზრევს შენ იზიარებ?!

   როგორც დამფრთხალი ჩიტი ბახალა,

ბუდის კიდეზე მორცხვად დამდგარი,

ახლა ფრენისთვის ის განწირული,

ბედის ობოლი, მიუსაფარი.

დგას და განაჩენს ზეციდან ისმენს,

ის ხმა ეძახის, დროა გაფრინდეს,

ის კი ცახცახებს და გულში ფიქრობს,

როგორ გასწირეს და არ დაინდეს.

ასეთმა გრძნობამ შემიპყრო სრულად,

სიტყვებს ვეძებდი, ვერ ვპოულობდი,

ცისკენ გაწვდენა მეც გულით მსურდა,

თუმცა კი მაინც ვჭირვეულობდი.

მერე ვით ძველი ურმის ბორბალი,

სათქმელი ნელა დავატრიალე

და გავუყენე გორაკს ქვიშიანს,

ხმა გამოვეცი მე მოჭრიალე:

-ალმასგირი ვარ, მე სპარსელებო,

უდაბნოს შვილი, ერთი ვაჭარი,

მრავალი წელი გზად მნათობთ ვჭვრეტ და,

ფეხქვეშ ქვიშები დაცურავს ჭარბი.

ასე ვშოულობ სარჩოს სახლისთვის,

ცხელია გზა და დაუნდობელი,

მაგრამ ღამეულ სიგრილის მამებს

უძღვნიათ ჟამი ყოვლის მპყრობელი.

ასე შემიკრავს ცხელი უდაბნო,

როგორც ქალწული ჩემი მკლავებით,

ატირებული დამდგარა მუხლზე,

ვუცვნივარ მეფედ მე დაზავებით.

მხოლოდ ერთი რამ მსურს ვაღიარო,

რომ მწიგნობრებთან გამოთქმა აზრის,

სითამამეა არაბის მხრიდან

და იქნებ მეტიც, სიბრიყვეც არის!

მაგრამ კადნიერ საქციელს ჩემსას

მე გავამართლებ მოხუცის თხოვნით,

აზრს დავაბრძანებ წმინდა ლანგარზე,

იმედით, ოქროს მონეტის შოვნის.

გამოგიტყდებით, მეც ერთი რამის

მჯერა და რწმენა არის ურყევი,

უშეცდომოა დედაბუნება,

მაგალითია ამისი ბევრი.

მეც იმ აზრზე ვარ, რომ სამყაროში,

სად ჰარმონიის მშვენიერ დედებს

თვის სამყოფელად უცვნიათ მიწა

და შეუქმნიათ არსნი მათ ხელებს.

თვითეულს თვისი ერგო სახელი

და შინაარსი მათ განესაზღვრათ,

აკეთეს გულით, აჰკინძეს ცოდნით,

განა ეს საქმე მათ დაეზარათ?!

ასე შეიქმნა ცის არსებანი,

მერე ქვიშები შეიცნეს სხვებმა,

ტყეში მდუმარე შვილები იშვა,

ბობოქარ ძალებს მოუხმეს ზღვებმა.

ანუ რას ვამბობ, მე ალმასგირი,

რომ დიდი გონი, ის შეუმცდარი,

უშინაარსოდ არაფერს ძერწავს,

თუმც არვინ იცის იგი სად არის?!

ასე მანტიით ის უჩინარით,

დაიარება ოქროს საჭრეთლით

და გვაქანდაკებს სხვადასხვა გმირებს

იმ ბეჭდიანი მარჯვენა ხელით.

და ამ შემოქმედს ათასწლეულთა,

ერთი რამ მტკიცედ ახასიათებს,

ყველას შეუცვლელ მისიას სჩუქნის,

გვაცხობს თონეში, როგორც ხმიადებს.

და ვაი იმას, ვინც ამ მისიის

დანიშნულებას სწორს ვერ გაიგებს,

თავისი ხელით გაითხრის ორმოს

და მერე წესსაც თვითნ აიგებს.

სპარსელო ძმებო, თქვენ მწიგნობრებო,

ნება მომეცით ერთი ამბავი

მოგითხროთ ჩემი შორ ბავშვობიდან,

წარმოვთქვა სიტყვა გაუბედავი.

როს მე პატარა მწყემსი ვიყავი,

ცხელი უდაბნოს ოაზისებში

თხებსა და ციკნებს ვერეკებოდი,

ასე ვხარობდი თანატოლ ძმებში.

ეს ორი წმინდა მეჩეთის მიწა

თითქოს მეძახდა ცხელ წიაღიდან,

ღამით კი მთვარის სავსე ოვალი

მე მიღიმოდა ზეცის თაღიდან.

დიდი ბაბუა, სქელი ხელჯოხით,

დაგვიძახებდა, შეგვკრებდა ერთად

და გვიყვებოდა უცნაურ ამბებს,

მერე ყალიონს გასწევდა ცერად.

მათ შორის ერთი დამამახსოვრდა,

ის ნაამბობი ღრმად ჩამებეჭდა,

წარმოსახვაში მან დაივანა,

ათასი გმირი იქ გამოჭედა.

თურმე ძველ დროში, იქ სადაც წყლები

არაბეთის ზღვის განილევიან

და ინდოეთის ოკეანისკენ

ტალღები ფრთხილად დაიძვრებიან.

ერთი კუნძული იყო ნუგეშის,

უხვი ტალღებით ირეცხებოდა

და აბრეშუმის ღია მწვანეში

ხანაც უმწეოდ იმალებოდა.

ქაფის სურნელი სუსხავდა ნაპირს,

ისუსხებოდნენ ის მედუზებიც,

ჭადრაკის დაფა კუს ედგა ზურგზე

და პაექრობდნენ მასზე ქარები.

კუნძულზე ხალხი ცხოვრობდა მშვიდად,

კასტებად იყო ის დაყოფილი,

თვითეულს თვისი ხელობა ჰქონდა,

შური და მტრობა იყო ყოფილი.

ყოფილი საქმე, სრულად დევნილი,

მხოლოდ შენება ეწადათ გულით,

იმედიანად უმზერდნენ შორეთს

და ამაყობდნენ გმირი წარსულით.

მაგრამ მზის დისკომ დასალიერთან

რაღაც სხვაგვარად დაიწყო მზერა,

მერე ტალღებზე დაეშვა ნისლი,

როგორც თვის მსხვერპლზე სასტიკი ძერა.

მერე კუნძულზე შემოდგა ფეხი

უთანხმოების შავმა აჩრდილმა,

კაცის სახებით, მაგრამ სულით კი

ხის საკრავივით სრულად აშლილმა.

განხეთქილების ოქროს მონეტა

ჩამოურიგა თვითეულს თითო,

გონება ყველას დაუბნელა და

თვითონ საქმეში არც იყო ვითომ.

კუნძულს მართავდა კასტა მებრძოლთა,

ეს მეომრები იყვნენ ღვთიური,

რაღაც ძალებით ჰაერში ჰქროდნენ,

ცეცხლი მოჰქონდათ ცით მითიური.

შავი სამოსით იყვნენ მოსილნი,

სახეს მალავდნენ შავითვე სრულად,

ორი სამყაროს იყვნენ შვილები,

ცასა და მიწას ჰკრავდნენ ფარულად.

დიდი პატივით იყვნენ რჩეულნი,

ყველა რიდით და კრძალვით უმზერდა,

განცალკევებით ცხოვრობდა საძმო,

არამქვეყნიურ გრაგნილებს წერდა.

მაგრამ აჩრდილმა განხეთქილების

დაიწყო როკვა ორღობეებში,

სანაპიროზეც გამოჩნდა ხშირად,

ძაძით მოსილი წმინდა დღეებში.

მერე კოცონთან ჩამოჯდა ღამით,

როგორც ძმობილი, სხვა დანარჩენთან,

ისე უმანკო სახე მიიღო,

ამბობდნენ, ეს ვინ მოსულა ჩვენთან!

ასეთი სათნო და პირმცინარი,

ასე უბრალო, ასე გულწრფელი,

ალბათ ვარდნილი მნათობი არის,

დაბადებული ცაზე პირველი.

და აირია გონება კაცთა,

მებრძოლთა კასტა მათ შეიძულეს,

თავისუფლების გაშალეს დროშა

და რიტუალი ზღვის აღასრულეს.

რაღაცა ბანგი გახსნეს საზრდოში

და თვის მეომრებს ჩამოურიგეს,

მერე გაკოჭეს მიძინებულნი,

მათ კი ყოველი სულ ვერ გაიგეს.

ასე შთენილნი ჩასვეს ნავებში

და მიიყვანეს მორევის ყელთან,

დაუნდობელი თვისი მარჯვენით

ცის მეომრები გაგზავნეს ღმერთთან.

მერე ზეიმი გამართეს ურცხვი,

დიდი წრე შეჰკრეს, ასე როკავდნენ,

შუაში იდგა უთანხმოება,

კუნძულელები სულ მას ჰბაძავდნენ.

მერე ქორწილიც გადაუხადეს,

დააქორწინეს წმინდა ნიმფაზე,

ანგელოზები ატირდნენ ცაში,

ცრემლი დაგორდა ქათქათა ფრთაზე.

მაგრამ ამბავი ეს სამარცხვინო

ასე ობლად არ დამთავრებულა,

გავიდა დრო და ზღვის ლურჯ წიაღში

თურმე ურჩხული დაბადებულა.

ის იზრდებოდა, ტალღებთან ერთად

იკრებდა ძალებს, ძლიერდებოდა,

ბოროტი გული მარჯნის რიფებზე,

როგორც ხანჯალი ილესებოდა.

და ამოვიდა წყლიდან გიგანტი,

სველი ტერფები დაადგა ქვიშას,

ლამის კუნძული იგი ნეტარი

სულ დაამზგავსა ჩამოშლილ ნიშას.

და აზუზუნდა კუნძული ვით სკა,

სულ აირია, შიშისგან დაფრთხა,

შველას ითხოვდა ის ზეცისაგან

და გაუვარდა ხელიდან კათხა.

სავსე თაფლით და რძის ქაფით სავსე,

გარბოდა იქით, დასალიერთან,

ეძებდა მეფედ კურთხეულ აჩრდილს,

განხეთქილებას, ნამგვანევს მზესთან.

ის არსად იყო, კვალიც არ სჩანდა,

მხოლოდ სისინა ნისლი წვებოდა

ახლა მოლურჯო მღვრიე ტალღებზე,

ბოლო იმედიც სადღაც ქრებოდა.

და მაშინ ყველამ ინატრა საძმო,

მებრძოლთა კასტა, წმინდა მხედრები,

მათ საკუთარი დასწყევლეს თავი,

რომ მტერს გაუღეს სახლის კარები.

ხოლო მოყვარე გახსნილ მორევში

გადაუშვეს და არც კი ინანეს,

მცველი მხედრები შეიძულეს და

მტერს გასაღები კარიბჭის ანდეს.

მაგრამ ფოთოლი ეს სინანულის,

უკანასკნელი ფოთოლი ხისა,

ისიც მოსცილდა დედის ეულ ტოტს,

ისე რომ ნუგეშს ის ვერ ეღირსა.

სველმა გიგანტმა შთანთქა კუნძული,

გამძღარი კუჭით მზეს მიეფიცხა,

მერე ქვიშაზე ის გაიზმორა,

ისე რომ თავი არც კი გაკიცხა.

ასე დასრულდა ეს ისტორია,

მე კი ერთი რამ დამრჩა სათქმელად,

ნიშანს ნურავის დავადებთ, დავგმობთ,

რადგან არ ვიცით ვინ იშვა მცველად!

-ჩემო იაკობ, მისმენდნენ სპასნი,

ახლა დუმილით მოცულნი სრულად,

ზოგი იმედის თვალით მიმზერდა,

იღიმებოდა ზოგიც ფარულად.

და მე ამ ზღაპრულ მდუმარებაში

ვხარობდი გულით, რომ ვთქვი სიტყვები,

სიტყვები, გულთან ახლოს მისული,

ამოვისუნთქე არაბმა შვებით.

მიმოვიხედე, მზე ჩადიოდა,

ხავერდოვანი შეეკრა ბუდე,

ღრუბლის გულ-მკერდში იმალებოდა,

გადაელახა იქ გრძნობებს ზღუდე.

მეც გადავლახე ზღუდე, თითქოს მეც

გავიზარდე და მზემდე ავედი

და იქ მისტიურ მყუდროებაში,

ცად შევიცანი მისი ხავერდი.

   ჭაღარა თმები, ფენილი მხერებზე

აშლოდა ეხლა იაკობს ქარში,

უმზერდა არაბს მცირე ღიმილით,

იხედებოდა ცის თვალი ზღვაში.

სევდიან ქართველს, წოდებულს სხვისგან

ავი მოხუცის მძიმე სახელით,

აზრების ჰქონდა მას ორთაბრძოლა,

ახლა იგრძნობდა შვებას სათქმელით.

მაგრამ საგანი საჭირბოროტო,

სხვებმა მის ნაცვლად ისე წარმოსთქვეს,

ისე განსაზღვრეს მისი ადგილი

და სულიერი ნუგეში ჰპოვეს.

რომ ერთი მცირე ადგილი სიტყვის

ამ ვრცელ ტრამალზე არც კი დასტოვეს,

ყველა ბრძნული და ოქოს ნაფიქრი

არად ჩააგდეს, გზად მოიტოვეს.

და იაკობიც სდუმდა მორჩილად,

რადგან აზრების მოლურჯო თასი

ღვთიური სითხით იყო ავსილი,

იქ ნაფიქრალი იყო ათასი.

ათას ერთი კი არავის სურდა,

რომ მოესმინა და გაეგონა,

წერტილი თავად ცის კარიბჭიდან

მახვილით დასვა დიადმა გონმა.

ახლოს ისმოდა ფრუტუნი ცხენის,

გიშრის ულაყებს შეეცნოთ დილა,

ის მოდიოდა სანაპიროზე,

სმენა მიიპყრო მისმა ქადილმა.

ოხრავდა დილა, სახებით ქალის,

ლოყები ჰქონდა უნატიფესი,

ჭირვეულ ღამეს უბრაზდებოდა,

რომ დაარღვია დრო-ჟამის წესი.

არ მიდიოდა, გზას არ უთმობდა,

ლურჯი კარვები დაედგა ყველგან,

კარვები ჩრდილის ფენებით დგმული,

დაუფლებოდა ამგვარად ზეგანს.

ქალს პაწაწინა ქათქათა ხელში

ქვიშის საათი ეჭირა ურჩად,

თვისი სიმართლის დასამტკიცებლად

წამებს ითვლიდა მონოტონურად.

მერე დანებდა ღამე ამ ქალწულს,

იქნებ მოხიბლა მისმა მშვენებამ,

ასე მოკრიბა ლურჯი კარვები,

ალბათ გონება მონუსხა ვნებამ.

მერე სამყარო სულ გაღიავდა,

ცხადად გამოჩნდა ნაპირი ყურის,

მგზავრებს გორაკზე ჩასძინებოდათ,

ღამეს კი გრძნობა გაუჩნდა შურის.

 

 

 

                         VII

   მცირე კოცონი ენთო ღამეში,

გრილი ქარები ჰქროდნენ სამხრეთის,

ხანში შესული ჭაღარა კაცი

ცეცხლს მისჯდომოდა ვახშამით ერთის.

ალზე ეკიდა სპილენძის ჯამი,

იხარშებოდა ბურღული ფაფის,

ბოლო სოფლიდან წამოღებული,

მარილიანი, აღმძვრელი მადის.

ქარი ძალუმად ხვეტავდა ქვიშას,

ეფანტებოდა ხანაც თვალებში,

ფაფის სურნელი მიმოდიოდა,

მოხუცი ძალას გრძნობდა მკლავებში.

აცქერდებოდა ალისფერ ენას,

ჯოჯოხეთიდან სიღრმით ამოსულს,

მის გულში შიში გალეულიყო,

არ იხსენებდა ტკივილით წარსულს.

თითქოს უდაბნოს კარავმა რწმენის

მასში სიმტკიცე დაბადა უხვად

და დააბრძანა წუხილზე მაღლა,

ხრიკები განცდის წარსულს ჩაბარდა.

მასში სულ სხვა მე გამოაღვიძა,

უფრო მშვიდი და უფრო მომთმენი,

თვალიც სხვაგვარად მან აუხილა,

სასოებით და აღსავსე რწმენით.

ამ ასკეტურმა ქვიშის სამყარომ

თითქოს განწმენდა არგუნა მის სულს

და მორჩილება მას შეასწავლა,

თან აზიარა სიბრძნეს მოარულს.

მოარულს, ვით ხმას მღაღადებლისა,

ასე ნეტარად მჟღერს უდაბნოში,

რათა გამგონმა იგი გაიგოს,

როგორც წერილ არს წმინდა კანონში.

ეს იაკობი უჯდა მცირე ცეცხლს,

რა მშვიდი იყო მოხუცი ავი,

მშვიდი და ქარზე დაფიქრებული,

სანთლის კელიის ზურგით მზიდავი.

ვით ქორწინება მოყვარულ წყვილთა,

უსპეტაკესი, გრძნობებით, ფიცით,

უხილავ კავშირს ამყარებს სულთა,

რა სათუთია, ჩვენ ყველამ ვიცით.

თითქოს ამგვარი შედგა კავშირი

იაკობისა უდაბნოს სულთან,

აქ ჭეშმარიტად გადიქცა ბერად,

რათა ეფიქრა ბევრი მის ზღურბლთან.

ასე მორჭმული იჯდა ის ეხლა,

ტილოს მოსასხამს ქარი ბერავდა,

დიდ მოაზროვნეს ის ვერას ვნებდა,

მხოლოდ ეკლიან, ხმელ ბუჩქებს ძრავდა.

და ამ ცარიელი, მშრალ გარემოში,

შორიდან ხმები მოესმა მოხუცს,

იკარგებოდა, მერე კვლავ იყო,

მაგრამ ვერავის ხედავდა მოსულს.

ასე იწვალა მან მცირე ხანი,

მერე ლანდები შენიშნა შორით,

მალე გარკვევით მან დაინახა

ჩამომავალი ვიღაცა გორით.

კაცს დიდი თასმა ეჭირა ხელში,

გვერდით აქლემი მოაბიჯებდა,

დიდი საპალნე მოჰქონდა პირუტყვს,

უდაბნოს ქვიშა მას ვერას ვნებდა.

შუახნის კაცი შეჩერდა ცეცხლთან,

აქლემი შესდგა და გაირინდა,

მოსულმა შუბლზე მიიდო ხელი,

მოხუცს უბოძა სალამი წმინდა:

-მაღალმა ღმერთმა და ყოვლის მცოდნემ

ზეცად დღეს ჩვენი შეყრა ინება,

თუ შეიკედლებ უცნობს მაგ ცეცხლთან,

შესაწირია კეთილი ნებაც.

-უცნობო, მითხარ ჯერ ვინაობა,

ასე გულუხი ნეტავ რად ვიყო,

იქნებ ბნელია ზრახვები შენი,

კეთილმოსურნე სულაც არ იყო?!

იქნება ბნელმა ძალებმა ჩემთვის

ახალი ხრიკი გამოიგონეს

და ამ ცარიელ ქვიშის წიაღში

ჩემი დაცინვა მათ მოინდომეს.

გამოაგზავნეს პირშავი სული,

ადამიანის სრული სახებით,

რათა გზა-კვალი მე ამირიონ

და გაიხარონ ჩემი წვალებით!

-მოხუცო, ასე მტრულად რად მიმზერ,

არ ვიმსახურებ ავად ხსენებას,

ვარ მე არაბი ოქრომჭედელი

და არ ვაპირებ არავის ვნებას.

გატყობ, დამტკბარი სიტყვა-პასუხი

არ გიყვარს, როგორც შუადღის სიცხე,

იქნებ უცხოსთან გძულს საუბარი,

ბედი შეგექმნა, ვითარცა ციხე.

-არაბო, ჩემს წლებს და ჩემს ჭაღარას

გთხოვ აპატიო სიტყვა უკმეხი,

ჟამმა შავბნელმა მე არ დამინდო,

თავს დამატეხა სასტიკი მეხი.

ჩემში სიავე გამოაღვიძა,

ან იგი შეჰქმნა ვინმემ თავიდან,

ვწუხვარ და სიტყვას მე გეუბნები,

რომ საუბარი ვიწყოთ ზავიდან.

დე, ჩამოჯექი ახლოს კოცონთან,

ჩემი ვახშამი მსურს გიწილადო,

მწირია სუფრა მოხეტიალის,

მაგრამ ავ მოხუცს არ აქვს სხვა საზრდო.

მე ასე მქვია, ასე მომნათლეს,

ბედმა სახელად ეს განმისაზღვრა,

ისე კი სიყრმით იაკობი ვარ,

მე ამ სახელით ცამ შემიჯავრა.

ან იქნებ თავად ვაქციე იგი

ჩემთვის უცხოდ და დაუძახებლად,

ხოლო ახალი ზედმეტსახელი

როგორც აბჯარი, მოვირგე მცველად.

არ ვიცი, იქნებ კიდეც ვიცოდე,

ნეტავ, რა დიდი მნიშვნელობა აქვს,

ცეცხლთან მოიწი ჩემო სტუმარო,

ისე მეწვიე, ვითარცა კარავს.

   არაბმა აქლემს ტვირთ ჩამოხსნა

და ხმელ ბუჩქებთან უმალ მიუშვა,

ცეცხლთან ჩამოჯდა დაფიქრებული,

სევდა შობილი, გულში შეუშვა.

სევდა, რომელიც შეიგრძნო ეხლა,

ჯერ ისევ უცხო კაცთან შეხვედრით,

მაღალი შუბლი დაუნაოჭდა,

მოსილი ჰქონდა ნიკაპი წვერით.

მრგვალი და შავი თვალები მისი

ავლენდნენ სიბრძნეს და მოკრძალებას,

წარბები ზემოთ ეზიდებოდა,

აცქერდებოდა ცეცხლის ნათებას.

თმები სრულიად არ ჰქონდა თავზე,

მხოლოდ ეფარა თავსაბურავი,

შავი თასმებით დამაგრებული,

ღიმილი ჰქონდა დაუფარავი.

მთვარის იჭვნეულ, ნელ ნათებაზე

და ცეცხლის შუქზე სამოსი თეთრი

რაღაც საოცარ ელფერს იღებდა,

კაცი არ სჩანდა ვიღაცა ერთი.

ვიღაც გამვლელი, უშინაარსო,

ზედაპირულად ის მოფიქრალი,

ბჭობის სასწორი ეჭირა ხშირად,

იწონებოდა ზედ ცოდო-ბრალი.

მას ჰქონდა ჩვევა თვალშისაცემი,

დრო-დრო ნიკაპი მოგრძო უთრთოდა

და შავი წვერი, ვერცხლით ნაფერი

მარჯვენა ხელით იფარცხებოდა.

მძიმე დუმილმა გასტანა ხანი,

სიტყვას არც ერთი გმირი ჩქარობდა,

მხოლოდ ხორშაკი, ბებერი ქარი

ქვიშის გორაკზე მარტო ხარობდა.

ღამის ჩრდილები ეცვა ძაძებად,

ქვიშის ქოშები ტერფს უფარავდა,

დრო-დრო მტევნებით ზარებს რეკავდა

და იმათ ხმაზე ურცხვად როკავდა.

ხან კი ისმოდა მტვრევის ხმა შეშის,

ნახშირის გული წითლად ღვიოდა,

თითქოს თვით სული ჯოჯოხეთისა

ღამისთვის წერდა შემზარავ ოდას.

მოხუცი ხანაც უმზერდა სტუმარს,

ხან კოვზით ღრმა ქვაბს გულს უძებნიდა,

საგულდაგულოდ ისე ურევდა,

თითქოს ჯადოსნურ შეჭამანდს ჰქმნიდა.

შავი თვალები ვერ ისვენებდნენ.

და ვერც სათქმელი გაძლებდა დიდხანს,

მდუმარებაში, უთქმელობაში,

რომ შვება ეგრძნო ამ გულს, დარდიანს.

მერე მოხუცმა ჭაღარა თმები

თავის მოქნევით უკან წაიღო

და მშვიდი მზერით მიმართა მოსულს,

თითქოს კარიბჭე ძმობის გაიღო:

-ამბობ, რომ შენ ხარ ტომით არაბი,

საქმეს კი მისდევ ოქრომჭედლობის,

შემოსწრებულო ძმაო, რა გქვია,

რა ჰქვია ოსტატს ძვირი ხელობის?!

ან ამ უდაბურ, ცხელ ქვიშნარებში

ჩემსავით რაზედ დაეხეტები,

რითი მოგხიბლა უდაბნომ ასე,

რად შეგიყვარდა მისი ხედები?!

იაკობივით შენც ეული ხარ,

შენც ეძებ პასუხს მარტოობაში,

იქნებ ვიღაცას შენც გაურბიხარ,

დარწმუნებული ასე მტრობაში?!

სთქვი და გულს დარდი გადაიკარებს,

მარტოს თვითგვემას ნუ მიეცემი,

განგებამ ტყვილად როდი შეგვყარა,

მეც უნდა გითხრა ტკივილი ჩემი.

-ძმაო იაკობ, ვრცელი უდაბნო

არ არის ჩემი გვემის ადგილი,

მე არც არავის არ გავურბივარ,

არ მენატრება მე სახლი გრილი.

არც მწუხაე ვარ რაიმეს დარდით,

არც რამ აჩრდილი დამყვება კვალში,

არავინ არ მტრობს, არავის არ ვმტრობ,

არ მოუციათ იღბალი ვალში.

მგზავრი ვარ მხოლოდ, მქვია აბულა,

ვადგევარ მე გზას სამხრეთისაკენ,

მსურს რომ ვეწვიო მექას, მედინას,

იყოს ჩემი სვლა სულ რწმენისაკენ.

თან მიმაქვს მცირე საპალნე ვერცხლის,

ოქროულის და ზოგი სპილენძის,

ჩემი მარჯვენით გულით შექმნილი,

არ მეშინია ღამეულ მე გზის.

ამ ჯერზე მარტოს რომ მომიწია

ცხელი უდაბნოს გზების დაძლევა,

თითქოს მომესმის მისი აზრები,

მხურვალე გონის ის ბრძნული ღელვა.

წლებია უკვე მამა-პაპეულს

მივსდევ ხელობას, ვაცოცხლებ ლითონს,

ვისწავლე სიბრძნე ორნამენტების,

ჯაფაში ვხვდები ხშირად ალიონს.

ჩემო იაკობ, ოსტატის გრძნობას

ვერ გამოხატავს კაცი სიტყვებით,

როს საჭრეთელი გიჭირავს ხელში,

იქმნება სახე რამ სასოებით.

ფორმები აზრში იბადებიან,

შენ მათ აცოცხლებ მერე ლითონზე,

ზოგი ფრინველს ჰგავს, ისწრაფვის მზისკენ,

შეყვარებული ცის ამბიონზე.

მერე კი რაღაც ორნამენტებს ჰქმნი,

თითქოს იდუმალ შინაარს აძლევ,

იმ ფანტაზიის უხვ მდინარებას

დედამიწაზე ნეტავ რა დალევს?!

თითქოს სათავეს იღებს მთებიდან,

სადაც ბატონობს მუზა მჭედლების,

ღრმა გვირაბებში დაბადებული,

ძარღვებში უჩქებს სისხლი ღმერთების.

ასე იქმნება ვარაყი თასზე,

მერე სურაზე ჩნდება ხვეული,

ყელსამკაული იშვება ქალის,

რომ ანუგეშოს სული ეული.

ეს არის ჩემი წმინდა ხელობა,

ხალხისთვის საგნებს ვქმნი, რომ ვახარო,

ვწვალობ და მერე საფასურს ვითხოვ,

შენ კი ნუ მეტყვი, ძვირი რად ხარო?!

ეხლაც ეს ჩემი ერთი წლის შრომა,

ერთად მოყრილი ამ საპალნეში,

დიდ ქალაქებში მიმაქვს ვაჭრებთან,

რომ გამოფინონ ყველა დახლებში.

მე კი საფასურს გადამიხდიან,

თავი, ოჯახი რომ შევინახო

და გავაგრძელო ძვირფასი საქმე,

ცოტა ხეირი ამით რომ ვნახო.

ეს ყოველივე შეიტყვე ჩემზე,

შენ კი, იაკობ, გიმზერ და ვხვდები,

არ ხარ არაბი, არა ხარ სპარსი,

საიდან მოდის ეგ შენი გზები?!

ასე ბეჯითად რას გაურბიხარ,

ამ უდაბნოში ლოცულობ რისთვის,

მწირად ქცეული, სისხლდადენილი,

გული ეული სულ რად გიჩივის?!

   ავი მოხუცი ცეცხლს დააცქერდა,

ის მდუმარებამ წამს შეაჩვენა,

მერე მოსასხამს უნახა ბოლო

და დიდ კალთაში მას გზა აჩვენა.

და იაკობმა მაშინ მეორედ

ახსენა თვისი წარმომავლობა,

თვალი მნათობებს მან გაუსწორა

და უზენაესს უძღვნა მადლობა.

მერე ჩაფიქრდა ერთხანს ტანჯული,

ამოიოხრა, ცეცხლს დააცქერდა,

ისე უმზერდა ალის ნათებას,

თითქოს მის შუქზე რაღაცას წერდა.

მერე განაგრძო თავისი თხრობა,

წელში გასწორდა, დაჰბერტყა კალთა,

მარჯვენა ტერფით ქვიშა მოზილა,

აბულაც შესძრა ამ მზერამ მართლა.

-ცრემლით დავტოვე სამშობლო ჩემი

და ავირჩიე გზად ხეტიალი,

სული მარხული მე განვიძარცვე,

რათა დამეგმო ბედი ტიალი.

სიცარიელის ბნელი მამები

სულ დამყვებოდნენ ქშენით, ძახილით,

თავს ვერ დააღწევ ჩვენს რკინის ბადეს,

მემუქრებოდნენ, ჰქროდნენ მარხილით.

ხან მიწაზე და ხანაც ზეცაში,

მე მათ სახეებს კი ვერ ვხედავდი,

გზას განვაგრძობდი ქარში, ხმაურში,

მაგრამ სიტყვის თქმას მე ვერ ვბედავდი.

ო, რა ძნელია, ჩემო აბულა,

რომ ყოველივე გადმოგცე სიტყვით,

როგორ ვიტანჯე, ვის გავურბოდი,

რატომ გავლიე დრო-ჟამი იჭვით.

ერთ დროს მე ლაღი ადამიანი

ვიყავი, სოფლად ასე ვცხოვრობდი,

ბედნიერების წუთებს და წამებს

სულ არ ვითვლიდი, ქარებთან ვბჭობდი.

ხორბლის ყანაში, როგორც კარავში

ზურგს ვასვენებდი, ვუმზერდი ზეცას,

ღელავდა ოქრო, ითხოვდა მეტ მზეს

და ვინატრებდი განა მეტს მეც რას?!

არაფერს, გარდა ჰარმონიისა,

რაც უხვად მქონდა, იყო ჩემს ირგვლივ,

სულს ვასვენებდი, მზერას ვატკბობდი,

ტალღა მოჰქონდა ყანების ლივლივს.

მაგრამ ვიღაცამ ტყეების იქით

მარჯვენით იწყო ცემა დოლების,

მერე განაგრძო თიბვა სათიბის,

წაბილწვა სურდა კაცთა გონების.

და მე ვიხილე ცეცხლის მორევი,

შუაში იდგა ცეცხლის არსება,

მას ლავასავით სხეული ჰქონდა,

თითქოს მოჰქონდა ყველასთვის ვნება.

მიმზერდა მზერით მოუცილებლად,

მზარავდა თვალთა ბოროტი ელვა,

ვიფიქრე, იქნებ ცამ გადიკაროს,

რისხვა მაღალთა როს მოილევა?!

დრო გადოდა და დროსთან ერთად

ის კვლავ ჩნდებოდა, ის მოდიოდა,

მარჯვენას სწევდა არამქვეყნიურს

და იმ მარჯვენით მემუქრებოდა.

და დადგა ჟამი ჭეშმარიტების,

მე გადავწყვიტე, ვიქეცი მწირად,

გზას დავადექი შორს და ეკლიანს,

წარსული სჩანდა უცხო ნაპირად.

ლოცვით, განდგომით და მორჩილებით

გეზი ავიღე წმინდა მიწისკენ,

მხოლოდ შორი გზა მე ავირჩიე,

კრძალვით მავალი მისი გულისკენ.

ცხელი უდაბნოს ამ ლაბირინთში

მე შემოვედი დაუფიქრებლად,

რათა ხორშაკი მისი ქარები

მე მომევლინონ ლოცვის დროს მცველად.

    ეს სთქვა მოხუცმა და კვლავ დადუმდა,

ის დააცქერდა ცეცხლის ზმანებას,

ეხლა ალისგან სრულად განძარცვულს,

მხოლოდ დარჩენილ ძოწისფერ ვნებას.

ჩარჩენილს მუქ-შავ ხის ვედრებაში,

ნახშირად ქცეულს, განმარტოებულს,

მაგრამ ჯერ ისევ ცხელს და დაუნდობს,

ასე რომ მოჰგავს მხეცს, გაშმაგებულს.

ის გაირიყა ასე მცირე ხნით,

თითქოს ფიქრებმა შორს გადაკარგეს,

უცხო ზღვების და მთების გადაღმა,

მერე ქარებმა ციხე ააგეს.

მისი ტანჯული სულის სადგომად,

იაკობს თავი რომ ვერ დაეხსნა,

მაჯვენა ხელით მოსასხამს მისწვდა

და საყელური მისი შეიხსნა.

და ამ ჭიდილში სულიერ ზღვების,

მდუმარებაში, მაგრამ ღელვაში,

ხმამ გაიჟღერა მოძმე არაბის,

სულ მოკრძალებით, ძმობის კარავში:

-გავბედავ დიდი რიდით, იაკობ

და გეტყვი მხოლოდ მე გულწრფელ სიტყვებს,

რადგან არასდროს მითქვამს სიყალბე,

ის შეეხება სულიერ სიმებს.

იქნებ კიდევაც შეეხოს მძიმედ,

მოუშუშებელ ჭრილობას მისწვდეს,

მაგრამ სიცრუე მას ვერ განკურნავს,

ტანჯვა საშველით უნდა წავიდეს.

ჩემი ცხოვრების ურთულეს გზებზე

იყო შეხვედრა, იყო ტკივილი,

მაგრამ ვამბობდი, რასაც ვფიქრობდი,

თუმც მე მესმოდა სხვისი ჩივილი.

განა სიბნელის შემოსვა უხვად

ვით გაზაფხულის რტოთა ყვავილით,

შესცვლის მის ნამდვილ ბუნებოვნებას,

განა მოხიბლავს ის სხვებს ღიმილით?!

არა, შემზარავ სახეს ბოროტის

ვერ დაამშვენებს სინაზე დილის,

ის უნდა იცნო და მას განუდგე,

თორემ ყოველთვის შენს გვერდით ივლის.

და ამიტომაც გეტყვის აბულა,

მძიმეა შენი ხვედრი ეულის,

მაგრამ განდგომას და მორჩილებას,

იტვირთავს ქედი მხოლოდ რჩეულის.

შეჭირვებაში ყოფილხარ, ძმაო

და დიდ საფრთხეში ყოფილა სული,

მაგრამ ვხედავ, რომ გზას სწორს ადგეხარ,

თუმც კი ქარები გდევნის წარსულის.

ნუ დანებდები, გულს ნუ გაიტეხ,

ეს კაცობრივი ტვირთია ჩვენი,

განსხვავება კი მხოლოდ ის არის,

ზეცამ მოგვკიდა ზურგზე რამდენი.

შენ გორა გეგრო, გორა ლოდების,

სხვისი საზიდი უფრო მცირეა,

ღვაწლის მიხედვით კი განვირჩევით,

ზოგით იწყება ახალი ერა.

ავო მოხუცო, მიჰყევი შენს გზას,

ის უცილობლად მიგიყვანს რასთან,

შენი ტანჯვების მთავარ მიზეზთან

და გაიყუჩებ ტკივილს თანდათან.

იცი, ამბობენ დიდი მამები,

რომ უმიზეზოდ ქვაც კი არ გორავს,

წყალნი დინებას აზრით იწყებენ,

სიბრძნე წარმართავს ამ ზღვების ბორგვას.

მზე კაბადონზე იღვიძებს რწმენით,

ის სახელებით გვიცნობს ჩვენ ყველას,

ჩვენს ყოველ სიტყვას ისმენს და იგებს,

ხან ირჩევს ღრუბლის იდუმალებას.

მიწა კი, მიწა მშობელი კვირტთა,

დამბადებელი მწვანე საფარის,

ისე ღრმად სწვდება აზრს და ნაფიქრალს,

შვებაა ყველა მიუსაფარის.

ასე რომ კაცთა სასოწარკვეთა

ეს არის გეზი იმ ქალაქისკენ,

სადაც ბატონობს სიცარიელე

და იმზირება ის არაფრისკენ.

შენ კი დამოძღვრა არად გჭირდება,

მე მხოლოდ აზრი გავბედე ჩემი,

ეხლა კი ამას დაგეკითხები,

საით მიდიან გზები, ნაგვემი?!

-მადლოებლი ვარ სიმართლის თქმისთვის,

ის რომ წარმოსთქვი, რასაც ფიქრობდი,

არ დაერიდე, არ შეუშინდი,

ასე მეგონა, მისნებთან ბჭობდი.

ეხლა კი გეტყვი, რომ მსურს ვიხილო,

თქვენი მექა და თქვენი მედინა,

რასაც ციური სულიერების

ნუგეშის ცრემლი უხვად ედინა.

სულ სხვა სამყროს საოცრებები

მინდა შევიცნო და გავიაზრო,

კურთხეულ მიწას დავადგა ფეხი,

ბებერი ტერფი, არ დავიზარო.

მაგრამ გზა მისკენ ჩემგან სავალი

გასდევს უდაბნოს, ის კი უცხოა,

მე კი სიბერის ჟამობა მიდგას,

მისი კარიბჭე ისე ახლოა.

აბულა, თავად უზენაესმა

მე შენი თავი დღეს მიწყალობა,

თავად მეგზური გამომიგზავნა,

ციდან მომესმა თითქოს გალობა!

-ჩემო იაკობ, რაღაც მსურს გითხრა,

ეგ წმინდა გული, ვიცი გამიგებს,

ქართველისა და არაბის ძმობას

ქარი უმიზნოდ ვერსად წაიღებს.

ეს ორი წმინდა მეჩეთის არე

მუდამ ღიაა მეგობრებისთვის,

ის უდაბნოში მსუფევ ლომსა ჰგავს,

მუდამ მზად არის მტერთან ბრძოლისთვის.

ჭირვეულია ხანაც ეს ლომი,

რადგან არეალს იცავს თავისას,

იქნებ კიდევაც გამოგკრას კლანჭი,

არ დაგერიდოს გულის ჯავრისას.

იაკობ, მოდი პირდაპირ გეტყვი,

მიმძიმს ამის თქმა, ძალიან მიმძიმს,

მაგრამ კარიბჭე ორი ქალაქის

მხოლოდ იღება მუსლიმებისთვის.

არა მუსლიმებს კი ეკრძალებათ

მოსვლა და ხილვა წმინდა კედლების,

თეთრ ფილაქანზე მუხლის მოყრა და

ჩუქურთმის ყელზე ბჯენა ხელების.

ასეთი არის წმინდა კანონი,

გარდუვალია და მტკიცედ ვიცავთ,

მძიმეა ტვირთი, ოქროდ წერილი,

შესრულებისას ჩვენ ხანაც ვგმინავთ.

მაგრამ მე აზრი წამს დამებადა,

რომ არ იქნება დანაშაული,

შენ წმინდა გულის ძმა იბერიელს

მექა, მედინა გქონდეს ნახული.

დე, ცამ შემრისხოს ეხლავ ამისთვის,

მაგრამ მე ვიტყვი დაუფიქრებლად,

გადიცვი ჩემი თეთრი სამოსი,

თავს საბურავი იმკე პირველად.

და ვით არაბმა შეიცან იგი,

წმინდა ქალაქთა თეთრი ქვის სული,

სადაც სამყარო იშვა პირველად,

სადაც ბინადრობს დიდი წარსული.

   ავი მოხუცი უმზერდა არაბს,

თვალებში შუქი უკრთოდა ძმობის,

იჭედებოდა ოქროს ჯაჭვები

ძლიერთა ხელით ცად მეგობრობის.

მერე განუდგა უდაბნოს ქარებს

და შეაჩვენა სიცივე მათი,

ასე უხეშად რომ შლიდნენ ქვიშებს,

ერთად იდგნენ და სულ იყვნენ ათნი.

ხანაც უმზერდა აბულას ნიკაპს,

ასე უცნაურს, აცახცახებულს,

მარჯვენა ხელის წვერზე დაშვებას

და მის მაღალ შუბლს, ფიქრისგან ვნებულს.

და იაკობმა წარმოსთქვა სიტყვა,

ღამემ შეიცნო მისი ხავერდი:

-აბულა, ასე გულით ნუ სწუხარ,

დე, გადაფურცლე ახალი გვერდი!

მე ქართველი ვარ და ქრისტიანი,

შენ კი მუსლიმი მუდამ იქნები,

ერთურთის ცნობა, პატივისცმა,

მოწოდებაა მაღალი ნების.

კანონთა დაცვა თავად ჩვენ გვმართებს,

რახან წესია, მას დავმორჩილდეთ,

წმინდა ალაგთა პატივისცემა,

გვმართებს, რწმენასთან ასე მივიდეთ.

 აკრძალვა იგი შეუვალია,

მივენდოთ მას და ნუ ვიკამათებთ,

ამით საუნჯეს მოვიპოვებთ და

ძმობისთვის გულის კარებს გავაღებთ!

   მეტი არ თქმულა მთავარ საგანზე,

ღამე თანდათან იცრიცებოდა,

კოცონი კვამლის თეთრ სვეტად იქცა,

ნაკვერჩხლის სული იფერფლებოდა.

მარცხნივ არაბი სთვლემდა ქვიშაზე,

მარჯვნივ ქართველი ხედავდა სიზმარს,

თითქოს ყანები მოწეულიყო,

აკვირდებოდა შორიდან ის მკას.

და მოსულიყო ქართლი მგზავრამდე,

სათიბებით და მინდორ-ველებით,

იაკობს გული ასჩვილებოდა,

ეფერებოდა ხედებს ხელებით.

 

 

 

                              VIII 

   ცხელი უდაბნოს დღის მხურვალება

მგზავრებმა ჩრდილში გადაიკარეს,

კლდის მცირე ქვაბულს შეეზიარნენ,

ზურგი აჩვენეს იმ ხორშაკ ქარებს.

მერე მზემ დაბლა იწყო გორება,

შეჰყვარებოდა ცის ჰორიზონტი,

დამშვიდობების ეს რიტუალი

იყო აღსავსე ღვთიური ნოტით.

თუ კი შეხვედრა კაცობრივ გზებზე

ჩვენ გვძენს მეგობრებს და გვავსებს რწმენით,

იმედის წყაროს ვპოულობთ ამით,

აღუწერია ეს განცდა ენით.

თითქოს თვით ფრთები გვესხმება მაშინ,

რათა საზღვრები დავძლიოთ ეჭვის,

განმარტოების და უნდობლობის,

არ გვაქვს სურვილი განძთა მოხვეჭის.

უბრალოების თხელი სამოსი

და ლუკმა-პური გვყოფნის ნუგეშად,

ქალამანი კი თუკი გაგვიცვდა,

შიშველი ტერფით ვიდგებით ველად.

ხოლო წამები განშორებისა,

მტკივნეულია და ცეცხლზე მწველი,

ახლად შეძენილ მეგობრებს ვტოვებთ,

განვიძარცვებით, ვით ხე შიშველი.

როს დგება წამი დამშვიდობების,

უკანასკნელი სიტყვების თქმისა,

ჩვენ ვგავართ ხეებს, ვდგევართ, ვტირივართ,

თავად მსხვერპლნი ვართ ამ დრო-ჟამისა.

და სევდიანი სურათი ყოფის,

ისე ცხადია, ვერ გავექცევით,

ვერას გავხდებით დათაფლულ ენით,

ვერც გზაზე გავალთ ბრძენკაცის რჩევით.

იაკობს ცრემლი ედგა თვალებზე,

ეთხოვებოდა იგი აბულას,

ახლად შეძენილ ძვირფას მეგობარს,

დაკარგულ გზებზე მის ეულ სტუმარს.

აღმოსავლური დამშვიდობება,

უკვე ნასწავლი, მიუძღვნა არაბს,

ამ ქვაბულიდან გზა დაულოცა,

ის კი სტუმარი ამბობდა არას.

მზე ჩადიოდა, იძვროდა ქვიშა,

ის სრიალებდა, როგორც სხეული,

სხეული გრილი, ბრძენი მცურავის,

მაგრამ სულით კი ძალზე ეულის.

იმზირებოდა ავი მოხუცი,

მარჯვენა ხელი მიედო შუბლთან,

თეთრი აქლემის ის წყვილი კვალი

იკარგებოდა ცის კიდის ზღურბლთან.

და იაკობი გრძნობდა სიმძიმეს

გულთან და კიდეც ეტირებოდა,

ის დაიღალა, ის განიძარცვა,

როგორც დაისი იფერფლებოდა.

მერე ქვაბულში შებრუნდა ისევ,

გრილ კლდის ბუნებრივ სინესტეს გრძნობდა,

დაღლილი მუხლი მოკეცა შვებით,

თითქოს რაღაცა ძალა უხმობდა.

და დაინახა, ის მიდიოდა

რაღაც გზებზე და რაღაც ველებზე,

ხედავდა გორებს, ხედავდა ქედებს,

ძოწის კარავი დაედგათ ზღვებზე.

მერე გამოჩნდა ქალაქი თეთრი,

ოქროს კარიბჭე მას ჰქონდა მცველად,

კარიბჭის კართან არავინ იდგა,

ქალაქს რა ერქვა ნეტავ სახელად?!

და იაკობი გასცდა კარიბჭეს,

სიტყვა არ თქმულა სხვებისგან არა,

რადგან არავინ იყო გარშემო,

მოხუცმა შემდეგ ბევრი იარა.

ის მიდიოდა ქალაქის გულთან,

ცივ ფილაქანზე ადგამდა ტერფებს,

მისი ბებერი ხელჯოხი სდუმდა,

იმახსოვრებდა გზების სახელებს.

მოწიწებული შეხება ქვასთან

მხოლოდ ექოში განივრცობოდა,

იკარგებოდა ლაბირინთებში,

მაგრამ თავიდან იბადებოდა.

რათა მეგზურად ჰყოლოდა მოხუცს,

გზა გაეკვალა სიწმინდისაკენ,

ცაზე შუქურა მოსჩანდა მთვარის,

მიაცილებდა კაცს მიზნისაკენ.

გარშემო იდგნენ ცის კოლონები,

მარჯვედ ეჭირათ დიდი თაღები,

ექოდ მოსული ხმები ესმოდათ

და გამუდმებით ბჭობდნენ კედლები.

იაკობი კი სულ მიდიოდა,

თითქოს რაღაცა შორი უხმობდა,

ბებერ ძარღვებში ის ძალებს გრძნობდა,

იყო მართალი, არავის გმობდა.

მას გრძნობა ჰქონდა, არა ქალაქად,

არამედ მთაზე ის ადიოდა,

ქარის სიგრილის დინებას გრძნობდა,

იყო ერთი და არას სჩიოდა.

მერე გამოჩნდა ტაძარი დიდი,

ოთხკუთხოვანი, ვრცელი მოედნით,

აქაც არავინ დახვდა იაკობს,

არავის უთქვამს, შეჩერდი, ენით.

და მან შეიცნო ჭეშარიტება,

მზეს ეცვა შავი სამოსი ქალის,

ოქროს არშია ჰშვენოდა შუბლთან,

ზედ ნაბრძანევი ნახევარმთვარის.

შავი ქვის შუქი სულ მოდიოდა,

წმინდავდა არეს მისი დინება,

არაფრით მეტი და არც ნაკლები,

იგი ღმერთების იყო ქმნილება.

ხუთი თვისებით დაბრძანებული,

პირველი იყო იდუმალება,

რათა ფიქრობდნენ და ვერ შეიცნონ,

თუ არ იქნება მაღალთა ნება.

მეორე იყო სრულყოფილება,

ზუსტი კავშირი მიწასთან ზეცის,

ზუსტი ხაზები, ზუსტი ზომები,

თვით ერთმანეთთან ყოველი კედლის.

მესამე იყო ფერი ღვთიური,

თეთრ სამყოფელში, ვით მარგალიტი,

ოკეანეთა გულში შობილი,

მაგრამ კაცთათვის აქ მოტანილი.

ხოლო მეოთხე თვისება იგი,

იყო ქვის ფიქრი და აზროვნება,

რათა ყოველთა გული შეეცნო,

ჩვენთვის ესწავლა განვითარება.

ხოლო მეხუთე თვისება იგი,

ეს მოლოდინი იყო ღვთიური,

იქამდე, ვიდრე გამოცხადდება

დანიშნულება ქვის მაგიური.

და იაკობი ჭვრეტდა მის სიბრძნეს,

იდგა, უვლიდა, ხან ჩერდებოდა,

ის მარტო იყო და არ უკვირდა,

მძიმე მტევნებით ეფერებოდა.

უეცრად მძიმე ტალღა შეიგრძნო,

რაღაც ძლიერი, მაგრამ გაუძლო,

სხეული უკან გადაეხარა,

თითქოს მსუბუქი იყო და უძვლო.

და აიხედა მან იაკობმა

მაღლა ქვის თავზე და გაირინდა,

ნუთუ მას ხედავს, მთავარანგელოზს,

გაბრიელს ფრთები ამშვენებს წმინდა.

დავარდა მუხლზე ავი მოხუცი,

ის აქვითინდა, ვერ ჩერდებოდა,

როგორ აღმოჩნდა ის სიწმინდესთან,

აღარ ახსოვდა, ის ვერ ხვდებოდა.

ნუთუ კანონი მან დაარღვია,

ფიცი გასტეხა მორწმუნე კაცის,

სიტყვა, რომელიც უთხრა აბულას,

იძირებოდა მორევში დარდის.

როგორ მოხდა, რომ ის აქ აღმოჩნდა,

ქრისტიანისთვის მიუვალ ქვასთან,

როგორ იარა, რომელი გზებით

და ეხლა ჰქონდა მას საქმე რასთან?!

სხეული სულმთლად უცახცახებდა,

სულ გასწეწვოდა ჭაღარა თმები,

ის ცივ ფილაქანს ეფინებოდა,

ცად შერისხული სდუმდნენ მამები.

სასოწარკვეთის უმძიმეს ზღვარზე

მიმოდიოდა მისი გონება,

ვერას ფიქრობდა ის სანუგეშოს,

აღარსად იყო ის მტკიცე ნება.

და ამ ეული კაცის ტანჯვისას

ცით იღვრებოდა ნათელი მისი,

გაბრიელს ფრთები დაბლა დაეშვა

და ლივლივებდა ეთერში ის ცის.

იდუმალებით აღვსილი მზერა

ხან ცის სამყოფში სჭვრეტდა მნათობებს,

ხან ცოდვილ მიწას აცქერდებოდა,

სმენა დაეთბო შორ საგალობელს.

გარემოც გრძნობდა ამ ღვთიურ ბგერებს,

თეთრი თაღები იდგნენ მლოცველად,

მათ დევგმირების იერი ჰქონდათ,

თითქოს შეიცნეს სევდა პირველად.

სევდა შობილი ადამთან ერთად,

ფართე უდაბნოს მცირე ნაწილში,

პატიებისთვის ასე მლოცველი,

ოაზისების ღამეულ ჩრდილში.

ეს იყო ჟამი, როს მოლოდინი,

დიდი ქურუმის დაღლილი სახით,

იმზირებოდა დიდი თაღიდან,

მოსილი იყო ნისლების თალხით.

გულში ბადებდა ათასგვარ კითხვას,

ელოდებოდა მართებულ პასუხს,

მძიმე მათრახის ცეცხლოვან ენით,

სულში აღძრავდა ქარიშხლიან სუსხს.

და სდუმდა იგი, ქურუმი სდუმდა,

გულით კი სიტყვის წარმოთქმა ჰსურდა,

მაგრამ სხვა კაცად ის დაიბადა

და ამის გამო გული უხურდა.

მერე როს ჟამი გავიდა მცირე,

ავი მოხუცი დანებდა თვის ბედს,

წამოიწია, ქედი მოხარა,

გზა დაჰკარგვოდა აქ მისთვის იმედს.

ამ ლაბირინთში სულიერების,

ის არსად იყო სანუგეშებლად,

გარშემო ყველა დიადი კარი

მიხურულიყო არა პირველად.

და აქვითინდა მოხუცი ავი,

ის დასტიროდა თვის შავბნელ იღბალს,

თითქოს ქარიშხლით ის შეიმოსა

და ისტუმრებდა ამ ტანჯვით თვის ვალს.

განგების ხელით სათუთად წერილს

მის დაქანცულ და უმძიმეს ქედზე,

ცეცხლის კალამით დაბადებული,

მაღალი გონის ნაფიქრი ბედზე.

ის გრძნობდა ღელვას, ავი მოხუცი,

თითქოს აღმოჩნდა დიად ტალღებში,

ოკეანეთა სულის სიღრმეში,

განილეოდა მის სილურჯეში.

სულ ცახცახებდა, ვით თეთრი აფრა,

ასე ახლოს რომ იყო მორევთან,

დედიშობილა და მარტოსული,

ცის სისავსემდე მართალი ბევრთან.

ეტანჯებოდა სული იაკობს,

რადგან თავს გრძნობდა ის განძარცვული,

მისი აზრები, როგორც ფრთოსნები,

ცად აჭრილიყვნენ, ასე გვემულნი.

და კითხულობდა აზრებს, მის აზრებს,

უთქმელს, ბაგიდან არა წამოსულს

თვით ანგელოზი მაღალი ღმერთის,

აკვირდებოდა სიღრმეებს, მის სულს.

სწვდებოდა, მაგრამ არა სიმკაცრით,

იხედებოდა სულის სარკმელში,

არას ამბობდა, იღიმებოდა,

მცირე გრაგნილი ეჭირა ხელში.

სახე მჭვირვალე ნათლით ნაფენი,

თვალები მშვიდი და წმინდა ტბები,

რომ არ ღელავენ და არ იძვრიან,

მიუვალია ნაპირთან გზები.

მაგრამ შორიდან ისე გავსებენ,

თითქოს უხილავ კავშირებს ფლობენ,

სულიერების უსაზღვროება

განძია მათში და შენც გამკობენ.

მათთან შეხებით იშლება ზღვარი

და ვერ იქნები არა გულწრფელი,

მათთან შეხება ეს არის მადლი,

სათნოება აქვთ განუზომელი.

და იაკობიც ამ ყოველივეს

გრძნობდა, თვის აზრებს ეჭიდებოდა,

თითქოს მოსასხამს მათ აფარებდა,

მათი გამხელის ერიდებოდა.

რადგან გრძნობდა, რომ კადნიერებით

და სითამამით გულზვიადები

იმზირებოდნენ ძველ ჭილოფიდან,

შლეგად მოჰქონდათ გულისნადები.

რა უძლურია ადამიანი

და იაკობიც უძლური იყო,

სიმართლეს ვერსად გაექცეოდა,

აზრები მისი აზრები იყო.

იცემდა ხელებს ჭაღარა თავზე,

წამოსასხამის ჩრდილში მალავდა,

მაგრამ გრძნობდა რომ საკუთარ თავში

დაუძლეველი მეტოქე ჰყავდა.

და ედგა ჟამი სასოწარკვეთის,

ვით წიგნის თავი იფურცლებოდა,

მას კითხულობდნენ და არ უნდოდა,

გულს სინანულის გრძნობა რჩებოდა.

ხოლო აზრები რას საუბრობდნენ,

ადამიანურს რას სვამდნენ კითხვას:

ტანჯვა რად არის ცის საზღაური,

მის მძიმე ლოდებს მხრები რად ზიდავს?!

ბედნიერებით სავსე თასებში

რატომ იღვრება სევდა ამდენი,

განა რად არის გამოსასყიდი

ცრემლი თვალთაგან მდინარედ მდენი?!

   გაბრიელს, ნათლით მოსილ გაბრიელს

ქათქათა ფრთები მიედო მკერდთან,

წმინდა ბაგენი იღიმებოდა,

მას საუბარი სულ ჰქონდა ღმერთთან.

ნათელი მზერით დასცქერდა მოხუცს,

თითქოს ამ მზერით ეუბნებოდა,

ადამიანურ შენს ტკივილს მეც ვგრძნობ,

მშვიდობას კაცთა გული ნატრობდა.

იდგა დუმილი, მუხლებზე იდგა,

მაგრამ დუმილი ამბობდა მრავალს,

ხმას გამოსცემდა, ექოს ბადებდა,

ესიტყვებოდა მდუმარე ქალაქს.

მერე კვლავ გრილმა სიომ დაჰბერა,

ქათქათა ფრთები ზემოთ აზიდა

და ეთეროვან სიმჭვირვალეში

გაუჩინარდა სახება წმნიდა.

   იაკობს განცდით გამოეღვიძა,

იდგა საღამო ქვის კელიაში,

მოხუცი ნელა წამოიწია,

ნუთუ ყოველი ნახა სიზმარში?!

როგორი ცხადი იყო სახება

მთავარანგელოზ გაბრიელისა,

გრძნობდა ღვთაებრივ ის სიმსუბუქეს,

სურდა კვლავ ხილვა იმ ნათელისა.

მერე ხელჯოხი მონახა თვისი,

გარეთ გავიდა და გაიმართა,

უდაბნოს ყნოსვა ზღვის სურნელს გრძნობდა,

მოხუცი იდგა სიახლის ზღვართან.

მას ეხლა წმინდა მიწა უხმობდა,

იქ იყო ყველა კითხვის პასუხი,

ღამეს სიგრილე მოჰქონდა მისთვის,

ეცვა ლანდების სამოსი რუხი.

 

 

 

                            IX

   ეფერებოდა თბილ ზღვას დაისი,

იწურებოდა ოქრო კიდეზე,

იქ, სადაც იყო ზღვარი გამყოფი

სველი გიგანტის მოლურჯო ქედზე.

და ის ღელავდა, ის, წითელი ზღვა,

ვიღაცა იდგა ეულ ნაპირზე,

გაცრეცილ ჭილოფს არხევდა ქარი,

თითქოს მოსული იყო საყვირზე.

ცით ჩამომავალ ძახილის ხმაზე,

რომელიც ჟღერდა მარტოდენ მისთვის,

იდგა, ისმენდა გაფაციცებით

და იყუჩებდა ის ამით ტკივილს.

ტალღები ერთურთს ენაცვლებოდნენ,

მათ არშიები ქაფის მოჰქონდათ,

თითქოს ჯვრისწერის სამზადისი და

პატარძლის მკობის საათი ჰქონდათ.

ნაზად ნაქსოვი სითეთრეები,

ამ სველ წიაღში შობილნი გრძნობით,

საკურთხეველთან მოჰქონდათ ქვიშის,

ძმებს ასულისა, სულ პაექრობით.

აცქერდებოდა მოხუცი არეს,

რად ვერ ხედავდა იგი წითელ ფერს,

რად გაჰქრა ძოწი სახელდებული,

რად ვერ ამხელდა თვის ნამდილ ელფერს?!

მხოლოდ მელნისფერს, ღია მელნისფერს

ხედავდა ის ზღვას და არა სხვა ფერს,

დიდი მიწების შეხების ზღვართან

გამყოფად შობილს და ვერცხლით ნაფერს.

ზღვის სურნელება ავსებდა ფილტვებს,

ჰაერი ჯიქურ ებრძოდა სხეულს,

შორს დიდ მეჩეჩთან იწვა ხომალდი,

გზა აბნეოდა ღამეში ეულს.

ბნელი ხრიკებით ნაქსოვ ბადეში

და ქარიშხალში იღბალდაკარგულს,

ასე ეპოვნა თვის აღსასრული

და იხსენებდა ცრემლებით წარსულს.

მაგრამ ნუგეშის უთვალავ სიტყვას

არ იშურებდა კლდის ფერდი მისთვის,

ალბათ ხომალდი შეჰყვარებოდა,

განა იცოდა, რატომ და რისთვის?!

ალბათ იმიტომ, ალბათ იმისთვის,

ებრალებოდა ეული სული,

მასავით ობლად შემორჩენილი,

განძარცვული და უიღბლო სრული.

გარშემო ოქრო ილექებოდა,

ტალღებზე, ქვებზე, ქვიშის ნაპირზე,

მოხუცი ზღვასთან ახლოს ჩამოჯდა,

ფიქრობდა თავის ის გასაჭირზე.

ბებერ ტერფებზე სისხლი სდიოდა

და რაღაც ბალახს იფენდა ხელით,

შორს იალქანი მოსჩანდა თეთრი,

სულ მისი იყო სილურჯე ვრცელი.

ტკივილმა, დაღლამ, განმარტოებამ

იაკობს ბინდი მოჰგვარა გონზე

და უამრავი რაღაც სახება

გამოჩნდა ირგვლივ და ჰორიზონტზე.

მერე ის მზერით გაუყვა ნაპირს,

იქ სილუეტი შენიშნა ქალის,

უფრო გარკვევით ის დააცქერდა,

რა ნაზი იყო ფორმები ლანდის?!

ნუთუ ცხადია ის რასაც ხედავს,

იქნებ ღმერთებმა მისი ისმინეს,

მისი ელენე მოსულა მასთან,

ეჭვები კაცის ცად არ იწყინეს.

მისი მშვენება ჩამდგარა წყალში

და შიშველ წვივებს ფარავს ტალღები,

თეთრი სამოსი, ვით იალქანი

სავსეა სუნთქვით ურჩი ქარების.

ოქროსფერი თმა, მზით სავსე კალო,

მარჯვენა მხარეს გადმოფენილა

და იმზირება წყლების სიღრმეში,

მშვენება ესე სხვა განა ქმნილა?!

ქათქათა მტევნით უჭირავს ბწკარი

ტროპიკულ ხილის, სავსე რბილობით

და წითელი ზღვის მცირე ბინადრებს

ის აწვდის საზრდოს დიდ მზრუნველობით.

თითქოს ჩამავალ მზეს მის თანაბრად

ქვიშის ნაპირთან სხვა მზე ენატრა,

მხოლოდ სახებით, სხეულით ქალის

და ღმერთებმა კი ვერ უთხრეს არა.

ავი მოხუცი წამოდგა ფეხზე,

გაუყვა ნაპირს ელენესაკენ,

მისი ქათქათა სამოსის შუქი

უკვლევდა მოხუცს გზას მიზნისაკენ.

რაღაც შინაგანს ის გრძნობდა ღელვას,

ჭაღარა თმებიც ღელავდა ქარში,

მიაბიჯებდა, ვით ზღვის მეტოქე,

თითქოს თან ახლდა მას გვერდით რაში.

ის ეხლა ენთო, როგორც კოცონი,

იწვოდა ვით მზე, ის ჩამავალი,

ხელები აღარ გრძნობდნენ სიმძიმეს,

სულს აღარ ჰქონდა არავის ვალი.

ტერფები აღარ სტკიოდა მწარედ,

იქნებ სტკიოდა და ვეღარ გრძნობდა,

მხოლოდ ელენეს შეხება სურდა,

მხოლოდ სიშორეს მასთან ნანობდა.

ის მიიწევდა, გზა გრძელდებოდა,

მის გასაკვირად, არ მოკლდებოდა,

ელენე ისევ ტალღებში იდგა

და ჩამავლ მზეს ეთხოვებოდა.

რა მწარე იყო მანძილი, განცდა

ორი მიჯნური ადამიანის,

თითქოს ღრუბლებზე ისხდნენ მისნები,

მხოლოდ მოტანა სურდათ ზიანის.

მერე იაკობს შავი თვალები

აევსო სისხლით, აენთო ბრაზით,

თითქოს ჭკუიდან ის კიდეც შესცდა,

ვეღარ მსჯელობდა საღად და აზრით.

ო, რამ შეშალა ავი მოხუცი,

ის გაიტაცა ეჭვის ტალღებმა

და მიანარცხა, როგორც ხომალდი

ქვის სამტეხლოებს სასტიკმა ვნებამ.

და აღრიალდა საზარელი ხმით,

როგორც დაჭრილი მხეცი ღამეში,

თითქოს ჭრილობა გაეხსნა ძველი,

გზას ვერ იკვლევდა თავის მღვიმეში.

არა, ის არად შეეგუება

მისი ელენეს შეხებას ზღვასთან,

ცივი ტალღების უცნაურ თითებს

რა ესაქმებათ ნეტავი მასთან?!

ხოლო ეს თმები, დაწურული მზის,

მხოლოდ მისია, ის მას ეკუთვნის,

წითელი ზღვა კი მას ეფერება,

სამოთხის წრეებს გარშემო უქმნის.

ამით იაკობს აეჭვიანებს,

თავგაზს უბნევს და სასტიკად სტანჯავს,

იქნებ ზღვა ხმალში გამოიწვიოს,

ვინძლო ეროსი მას დაიფარავს?!

მერე მუხლებზე დაემხო ზღვასთან,

ქარი გმინავდა, ძლიერდებოდა,

ნაზი ელენეს თეთრი მანდილი

წეროს ფრთებივით ჰაერში ჰქროდა.

ზღვა მოწმე იყო ამ დიდი ტანჯვის,

იქ სიყვარულის იყო სამსხვერპლო,

ზეცის კიდესთან, მეწამულ შუბლთან,

დედამიწასაც რკალი გაევლო.

სატრფოს გარშემო ერთი დღე-ღამის,

ოხრავდა გული წითურ მზე-ქალზე,

ათას ვერდებას ამბობდა ბაგე,

თეთრი თოლია შემორჩა წყალზე.

ვით ერთი მოწმე ამ აგონიის,

როგორც ფრაზების ერთი გამგონი,

არ აპირებდა ჯერ ცაში აჭრას,

რომ გრილ ნაკადით დაეცხრო გონი.

ეხლა იაკობს ეჩვენებოდა,

ქალი გასწორდა, მას უღიმოდა,

ნაპირისაკენ თან სვლა დაიწყო,

ღაწვზე დაისის სიწითლე ჰქონდა.

რა თბილი იყო ელენეს მზერა,

თითქოს სამყაროს ცხრა საიდუმლო,

ცხრა კარიბჭეში გამოკეტილი,

გამჟღავნდა წამსვე, ქალმა რომ უხმო.

და იაკობის ეხლა გონება,

სწვდებოდა ტანჯვას, ელენეს ტანჯვას,

მისი მიზეზით შობილს ქარებში,

თუ ახერხებდა ნეტავი მალვას?!

იმ ეკლიანი გრძელი შლეიფის,

ნაწვიმი სევდის მარგალიტებით,

იქნებ სასტიკი დარაჯი ღამის

ემუქრებოდა სხვებთან მხილებით?!

რა მწარე იყო აღიარება,

რომ ეს ნაკემსი ხრიკები ბედის,

სასტიკი ხვედრი იაკობისა

იყო მიზეზი ელენეს სევდის.

მერე ამ ხილვებს მოჰყვა ნისლები,

ელენე გაჰქრა და ზღვა დამშვიდდა,

ნაპირთან, ქვასთან კაცი ტიროდა,

ალბათ განგება მას განზრახ სცდიდა.

დრო გადიოდა, მოხუცის გმინვას

ტალღების ხმები ფარავდა სრულად,

ახლა სხვაგვარი ჟღერდა არია,

შემოდიოდა მწუხრი ფარულად.

მერე თანდათან დამშვიდდა სული,

გონმა შეიცნო გრილი სამყარო,

მნათობებს გული გადაუშალა,

სთხოვა: იქნება მეც შემიყვაროთ.

თორემ ეული ვარ წუთისოფლის,

განმარტოებით ვკვნესი ნაპირზე,

სიცარიელე მაშინებს სრული,

გული მწყდება და არ ვიცი ვისზე?!

ანუ დავყარე ფარ-ხმალი სრულად

და არ ვარ იგი, რაც უწინ ვიყავ,

ავი მოხუცი თქვენ თავს გავედრებთ,

ამით უბადრუკ, ობოლ თავს ვიცავ.

ამ სიტყვებს იგი ჩურჩულის ხმაზე

იმეორებდა, ზეცას უმზერდა,

ხელით მოსასხამს იხვევდა ტანზე,

გრძნობდა, ჭილოფიც გაცვდა, დაბერდა.

მერე გახედა სამხრეთის კალთას,

იქ თითქოს რაღაც მოსჩანდა ერთი,

მცირე იალქნით მცურავი ნავი,

რა შეუცნობი იყო შორეთი?!

მაგრამ ეს მცირე ნაწილი ხედის

სულ იზრდებოდა, ის მკვეთრდებოდა,

მალე ხმაურიც მოისმა ცხადად,

ანძაზე ლამფის შუქი კრთებოდა.

ის, როგორც სულის მხსნელი ნათება

ნაპირის ახლოს სულ მოდიოდა,

გარშემო არეს შეიმეცნებდა,

არ ჩერდებოდა, გარბოდა დროც და.

აგერ ქვიშის პირს მოადგა ნავი,

მძიმედ დაბრძანდა მის ზედაპირზე,

ხუთმა, უბრალოდ ჩაცმულმა მგზავრმა

ფეხი დაადგა ზღვის სველ ნაპირზე.

იაკობს, უკვე დაღლილ იაკობს

ახლა სიმხნევე ეგრძნო მუხლებში,

ფეხზე წამოდგა, ხელჯოხი ნახა,

ისევ დარწმუნდა თავის ძალებში.

და გაემართა უცნობებისკენ,

ზღვა ამხნევებდა ბერიკაცს ბორგვით,

მთვარეც ნავერცხლი იყო მასავით,

უმზერდა მაღლით, მზერით სანდომით.

ის ორ ნაბიჯზე შეჩერდა მათგან,

ზეცა ხიბლავდა ვარსკვლავთა წყობით,

აზიდულ წარბზე ხელი გადისვა,

დარდსა და სევდას მოსწმინდა ობი.

და მან მიმართა უცნობებს რიხით,

თითქოს შეაღო კარები ღამის

და არსაიდან მოსული ასე

ჩვენებად იქცა სხვებისთვის ლამის:

-ძმებო, ეული ვდგევარ მე თქვენს წინ,

იკობია ჩემი სახელი,

მიმიღეთ, როგორც ღამის სტუმარი,

გამომიწვდია მეგობრის ხელი!

საით მისცურავთ ამ ნაპირიდან,

იქნებ ერთია გზა და სავალი,

რომ შეეწიოთ მოხუც მოგზაურს,

გქონოდეთ მისგან ლოცვა მრავალი!

   ხუთი მგზავრიდან ერთმა მაღალმა

და მთის ფერდივით მხარბეჭიანმა

მოხუც იაკობს გახედა უმალ

შეცბუნებულმა და ფიქრიანმა.

თავით ტერფამდე მოზომა ეჭვით,

ის არ ჩქარობდა სიტყვის წარმოთქმას,

აკვირდებოდა, ქუდს ისწორებდა,

თითქოს იკვლევდა მის გვარს და მოდგმას.

მერე მოუხმო გამხდარ თანამგზავრს,

მასზე ასაკით მცირედით ნაკლებს,

სამ ათეულის თუ იქნებოდა,

ის კი დევგმირი წურავდა თვალებს.

მცირე ხნის შემდეგ გამხდარი კაცი

გამოემართა იაკობისკენ,

თავი კეთილად მან დაუხარა,

იხედებოდა ხანაც სხვებისკენ.

და არაბულად მიმართა მოხუცს,

ხმა იყო ბოხი და მეგობრული,

სახე მზით ჰქონდა გაჯერებული,

შუბლს დაღი ჰქონდა ფიქრთა კრებულის:

-მოხუცო, ქვიშის ამ საუფლოში

ზღვამ გამოგრიყა ასე ეულად,

იქნებ სული ხარ ღამეულ გზისა,

დაიარები ქვეყნად გრძნეულად?!

ვშიშობ, არა ხარ კეთილი ზრახვის,

მაშ, როგორც აჩრდილს აქ შენ რა გინდა,

დე, აღიარე, თუ კი არ არის

შენი განზრახვა სათნო და წმინდა!

იუდეველთა ჩვენი კრებული

სათნოა არსის ლოცვით და მარხვით,

ასე ადვილად ვერვინ გვაცდუნებს,

თუნდაც მოვიდეს ღამეში მალვით.

ანდაც სახება ჰქონდეს მოხუცის,

სათნო იერით ფარავდეს ზრახვას,

შავბნელს და კუპრზე უფრო უშავესს,

სათნო სულების იწვევდეს ტანჯვას!

   და იაკობმა მაშინ მესამედ

ახსენა თვისი წარმომავლობა

უცხოობაში, იყო ტანჯული,

აღარ ელოდა ზეცის წყალობას.

მაგრამ ძალ-ღონე მან მოიკრიბა,

რა წრფელი იყი გრძნობა ნამდვილი,

მიმართა მოსულთ თბილად, გულღიად,

სახეზე ჰქონდა მცირე ღიმილი:

-ჩვენ ხომ ძმები ვართ ასე ოდითგან,

საუკუნეთა ცეცხლში ნაწრთობი,

ებრაელი და იბერიელი,

ასე მოვდივართ ერთურთის ცნობით.

რამდენი ჰიმნი აჟღერებულა

ჩვენს დიდ ძმობაზე, მეგობრობაზე,

გაგვიტანია ერთურთი ჭირში,

გვიდევს მალამო ხან ჭრილობაზე.

ჩემი პატარა სამშობლოს გული

აძგერებულა ებრაელისთვის,

სულ სიყვარულით, სულ დაფასებით,

შოლტი დაგვიკრავს ავი ჟამისთვის.

ახლა კი ჯერი დამდგარა ჩემი,

დღეს მე ქართველი მოვსულვარ თქვენთან,

უნდა ვიხილო მე ისრაელი,

ზიარი ვყო მის შემოგარენთან!

    მთასავით კაცი წამოიწია,

იგი მოხუცთან მივიდა ფრთხილად,

ქუდით მოსილი დახარა თავი

მან რამდენჯერმე ერთურთის რიგად.

სახეზე შუქი დასთამაშებდა

მას მეგობრობის, პატივისცემის,

წითური თმები ენთო ცეცხლივით,

იერს კი კვალი არ ჰქონდა გვემის.

მრგვალი თვალები, ხშირი წარბები

ავლენდნენ სიბრძნეს, გონიერებას

და ბადრი მთვარის სისავსე სახის

სულ ამჟღავნებდა მის მტკიცე ნებას:

-მოხუცო, რა სთქვი, იაკობი ხარ,

როგორ, საიდან, აქ შენ ქართველი,

ვინძლო დიდ ვარამს მოუყვანიხარ,

გამოგივლია ბევრი მთა-ველი?!

მზის საქართველო ებრაელთათვის

არის მეორე დედა სამშობლო,

გაჭირვებაში გულში ჩაგვიკრა,

დავძლიეთ ჟამი ჩვენ უთავბოლო.

რაიც გვდევნიდა, ვითარცა წყევლა,

ძვლების სხეულით, შიშველი სული,

განადგურებით გვემუქრებოდა

და გვედგა ჟამი ჩვენ აღსასრულის.

მაშინ ვიხილეთ კავკასიის მზე,

ბევრმა ჩვენგანმა იქ დაივანა,

გულით მიიღო იგი ქართველმა

და შეგვიყვარდა ის იავნანა!

   იაკობს ცრემლი მოადგა თვალზე,

მოჰნატრებოდა სამშობლო ქართველს,

მისი ცვარ-ნამი, მისი მთა-ველი,

გზად რას ნახავდა მასზე სანატრელს?!

არც არას, მაგრამ ბედს შეეგუა,

როგორც ბერმუხა, სულ დაიკოჟრა,

ძარღვები მუხის ძარღვებად ექცა,

გონი კი იყო ფიქრების გორა.

ერთხანს დუმილი ჩამოწვა ირგვლივ,

ყველა დადუმდა, მას შესცქეროდა,

თითქოს შენელდა სვლა დედამიწის

და ქარის ქროლვაც წამით შენელდა.

მერე მთასავით ასხმულმა კაცმა

კვლავ დაარღვია ჟამი დუმილის,

იაკობს კრძალვით მიაპყრო მზერა,

დასთამაშებდა სხივი ღიმილის:

-მე მქვია ძმაო საბატიოსი,

სულ ჯაფაში ვარ, ვამაყობ ამით,

თევზჭერას მივსდევთ ამ წითელ ზღვაზე,

არ გვეშინია ქარიშხლის ღამით.

სად გავითენებთ, რომელ ნაპირზე,

თავად არ ვიცით დილით რომ გვკითხონ,

მოხეტიალე დრო-ჟამს ვეწევით,

ქარი დაგვყვება მეგობრად თვითონ.

გვიმაგრებს ზურგს და გვეწევა, გვშველის,

ისიც მეექვსე მებადურია,

თუ კი გზად ვინმე წამოგვაძახებს,

მასაც სწყინს სიტყვა, შენ ხარ ურია!

ეს არის ჩვენი დღიური ყოფა,

არც რამ მეტი და არც რამ ნაკლები,

ასე გავიდა დრო-ჟამი ესე,

შინ კი გველიან კერის დედები.

შენ კი რას გვეტყვი, ძმაო იაკობ,

რად გენატრება სამშობლო შორი,

ასე ეული რას ელტვის გული,

სჩანს, ერთი იწვი ორ კოცონს შორის!

-შენ, საბატიოს, რა მართალი ხარ,

ასე რომ ამბობ სატკივარს ჩემსას,

მე დევნილი ვარ, მე ტანჯული ვარ,

მოკლებული ვარ სითბოს და კერას.

ვინ მდევნის, თავად ცეცხლის არსება,

ის ჯოჯოხეთის კარიბჭეს აღებს,

ლავის მარჯვენას ზიდავს ვით მახვილს,

რისხვით მოუხმობს ქვესკნელის ძალებს.

მისი თვალები ბნელში გიზგიზებს,

როგორც ველური აფთრის თვალები

და შემახსენებს ცხრა მთის გადაღმაც,

რომ ვერსად მას ვერ დავემალები.

ასე აღმოვჩნდი დევნილობაში,

გამოვიარე ვრცელი უდაბნო,

ლოცვით და მარხვით ვიმართლე თავი,

მაგრამ ვერ გავხდი ზეცისთვის სათნო.

გზად ქალამანი გამიცვდა ესე,

სულ დავიმტვერე, ვებრძოდი ქარებს,

ბევრჯერ ვიხილე ღამე ნადიმში

თუ როგორ სცლიდა მუქ-ლურჯ ფიალებს.

ეხლა კი გეზი მიჭირავს მისკენ,

იმ კურთხეული ისრაელისკენ,

სადაც სამ ხმაზე ჩამორეკს ზარი,

გაუმჟღავნებლად მიილტვის ცისკენ.

იქ, სადაც ყველა იერუსალიმს

ეთაყვანება, ვით ცის კარიბჭეს,

კაცობრიობის სამი გზის მშობელს,

ის ხომ ზეციურ ფიალებს იჭერს.

აღვსილს ღვთიური სადიდებელით,

მტევნებს მირონი სულ ეღვენთება,

თვითონ უხილავ ფრთოსან ქალწულებს

რომ ევალებათ მათი შევსება.

ვხედავ გიჭირავთ გეზი თქვენც მისკენ,

რათა ოჯახებს დახედოთ ერთხანს,

დე, გაიყოლეთ მოხუცი ესე,

მე კი მადლობას შევწირავ ზეცას!

   ყველა სდუმდა და საბატიოსიც,

მას ახარებდა შეხვედრა მეტად,

იაკობს ძმური შეავლო მზერა,

ზეცას ღრუბელი გადიქცა მტრედად.

არა, საზღვრები არა აქვს ძმობას,

აშენებს ხიდებს და ანგრევს კედლებს,

მისი მიზანი სიყვარულია,

დედამიწაზე ის შეჰქმნის ედემს.

მერე ნაპირთან დაანთეს ცეცხლი,

კოცონის ენა ზეცას სწვდებოდა,

იგი ქალს ჰგავდა, როკავდა ტანი,

თითქოს რამ უცხო მის თავს ხდებოდა.

ცეცხლის არშიის წამოსასხამი,

როგორც სპირალი სულ იხვეოდა,

თითქოს რიტუალს აღასრულებდა,

იუდეველებს სტუმრად სწვეოდა.

კაცთა ფიქრების იწვევდა ღელვას,

აცლიდა ნისლებს წარსულის ამბებს,

მერე იქნევდა ღამეში ხელებს,

თითქოს აღებდა სულის დარაბებს.

და ასე ცეცხლით მან შეპყრობილმა,

საბატიოსმა დაიწყო თხრობა,

თვალი მნათობებს მან გაუსწორა,

დალოცა მათი შექმნა და წყობა:

-იაკობ, ძმებო, ამ იდუმალმა

ღამემ, შეხვედრამ მე გამახსენა

ერთი ამბავი, შორი ზღვებისა,

ძველი გმირებით შეივსო სცენა.

ათი წლის უკან იუდეიდან

სამხრეთის წყლებში სავაჭრო გემი

ნაოსნობისთვის ემზადებოდა,

გაცხადდებოდა ოცნება ჩემი!

ხომალდი იდგა, ის ივსებოდა

სანოვაგით და აღჭურვილობით,

კაპიტანს მოცლა არ ჰქონდა წამით,

ემზადებოდა დიდი მცდელობით.

სამხრეთ აფრიკის ის აგონია

ჰსურდა შეეცნო მთელი არსებით,

განგება წინ ვერ აღუდგებოდა

დაჟინებულ სვლას უცნობი ზღვებით.

აქ მოეყარათ დიდ ვაჭრებს თავი,

იუდეაში განთქმულთ, რჩეულებს,

უცხო, ძვირფასი ნივთების მძებნელთ,

ქისა მძიმეთ და სულით გრძნეულებს.

მე როგორც ერთი ის ახალბედა

მეზღვაურებში ვირიცხებოდი,

ვეხმარებოდი სხვა დანარჩენებს,

მოგზაურობის ჟინით ვხარობდი.

მე მაოცებდა ფერი იალქნის,

ის თეთრი იყო, როგორც ღრუბელი,

ლაჟვარდის ფონზე პატარძალს ჰგავდა,

ხანაც ქარების იყო მპყრობელი.

ხომალდი ხისგან იყო ნაგები,

ყურეში მშვიდად ის ირწეოდა,

ისმენდა ამბებს შორი ტალღების,

ხან კი დაისი მასაც სწყენოდა.

მალე გრილ რიფებს მოსცილდა ღუზა

და ჩვენ გავცურეთ ოქროს ბილიკზე,

მთვარის ხალიჩა ჩვენ მიგვიძღოდა,

უკიდეგანო სივრცეზე, შლილზე.

ზღვა იდუმალი იყო იმ ღამით,

მშვიდი და ქართან დაზავებული,

ღრუბელთა დასი არ სჩანდა არსად,

ის ზეციური ბრძენთა კრებული.

თვეები მშვიდად გადავიარეთ,

დავძლიეთ შუა სარტყელი მიწის,

ცხელება მისი ჩვენ შევიგრძენით,

მდუმარებაში თუ როგორ იწვის.

ხშირად მოსჩანდა აფრიკის ტანი,

სულს იგრილებდა ის ოკეანით,

ბრტყელი, ურწყული, ხან უდაბური,

ის ამაყობდა თვისი სავანით.

მზე კი სისავსით მისი არსისა

ყველაზე უკეთ აქ ვლინდებოდა,

ედგა გვირგვინად კონტინენტს თავზე,

ყველაზე დიდხანს ის აქ რჩებოდა.

იქნება ტახტი ედგა აქ თვისი,

მონარქს სიბრაზის და მდუმარების,

ორი თვისების თანაბრად მტვირთველს,

მას ჰქონდა ძალა მათი ტარების.

მერე დავშორდით უცხელეს სარტყელს

და გავემართეთ სამხრეთ მიწისკენ,

კარგი მეგზური გამოდგა ქარი,

მიგვაქროლებდა ჩვენი მიზნისკენ.

და მაშინ, როცა მიზანი ჩვენი

იყო სულ ახლოს, როგორც სამოსი,

რამ უცნაური შეგვემთხვა ყველას,

თითქოს ბედ-იღბლის ჩვენ ცრემლი მოვსვით.

ხომალდი უცხო აღმოჩნდა წყლებში,

იყო სიმშვიდე, ქარი არ ჰქროდა,

თითქოს ეს იყო სიცარიელე,

ხმა არ ისმოდა, არვინ იძვროდა.

მაგრამ ერთი რამ თვალში საცემი

იყო და ამას ყველა ხედავდა,

ნისლი თეთრი და სქელი, ვით ფარდა,

ჩვენს თვალსაწიერს ძლიერ ფარავდა.

საბატიოსი, ძმებო, წლებია

ზღვებს შევეჩვიე, არ არის უცხო,

მაგრამ რაც მაშინ ვიხილე თვალით,

ეს სქელი ნისლი, მდუმარე, უხმო.

მე არ მიხილავს არასდროს არსად,

თითქოს უჭირდა ხომალდს დაძლევა,

მისი სიმკვრივის, უხეში ფენის,

ვინატრეთ ზღვების დიადი ღელვა.

მაგრამ სად იყო, არც ქარი იყო,

თითქოს აღმოვჩნდით ახალ სარტყელში,

შევშფოთდით, ერთურთს ვაცქერდებოდით

და გაგვეჩხირა ჩვენ ბურთი ყელში.

ასე ვიცურეთ საათი სამი,

ისე რომ გეზი არ მოგვიკითხავს,

არ სჩანდა სივრცე, არ სჩანდა ტალღა,

არ შევხვედრივართ სიბრაზით მგმინავს.

სად მივცურავდით ჩვენ არ ვიცოდით,

მხოლოდ სინესტეს ვგრძნობდით სახეზე,

გემის ჯებირი დანესტილიყო,

შეიმჩნეოდა წვეთები ხეზე.

სვლა ნელი იყო ჩვენი ხომალდის,

დუმილი მძიმე სუფევდა ირგვლივ,

ის იალქნებიც დაშვებულიყო,

ცაში ფრთოსნების ვნატრობდით ლივლივს.

მაგრამ ამაოდ, მხოლოდ ეს ნისლი

ჩვენს სახეებზე გვაფენდა ნიღბებს,

შემზარავ ნიღბებს, თეთრს, უღიმღამოს,

მერე სახელებს გვარქმევდა გმირებს.

ყველას იმედი გადაგვეწურა,

ვფირობდით ჟამის ჩვენ დასასრულზე,

მაგრამ არავინ იცოდა ის თუ,

როგორ აღმოვჩნდით დაღუპვის ზღურბლზე.

მაგრამ ასევე მოულოდნელად

მდუმარე ნისლმა იწყო განლევა,

ზეცის სილურჯე ვიხილეთ კვლავაც,

ნეტარად იქცა ჩვენს ქვემოთ ღელვა.

ის იალქნები კვლავ დაიბერა,

როგორც ფილტვები ზღვების ჰაერით,

ხომალდი ტალღებს აპობდა მშვიდად,

სულ მოგზაური კაცის იერით.

მალე გამოჩნდა მოგრძო ნაპირი,

თავიდან იგი ჰგავდა ჰორიზონტს,

მწვანით მოსილი, სურნელოვანი,

თითქოს ხარშავდნენ ფოთლები მირონს.

და მის ტევრებში თვით სათნოება

სუფევდა სულით ის განაბული,

ყველა სილაღეს იღებდა მისგან,

არავინ იყო ჩაგრულ-ვნებული.

ჩვენ ამ ნაპირთან ჩავუშვით ღუზა,

გვსურდა მარაგი შეგვევსო წყლების,

მალე ტერფებმა მოზილა მიწა,

იგრძნო შეხება მისი ძალების.

მცირე ხნის შემდეგ სანაპიროზე,

სად ოკეანე სტუმრობდა ქვიშას

და ამ შეხების ნეტარი ხმები

ბადებდა ათას ნაზ ილუზიას.

გამოჩნდნენ უცხო ტომელი ძმები,

მოგვიახლოვდნენ, გვითხრეს სალამი,

ჩვენი სტუმრობით მათ გაიხარეს,

ააფრიალეს უცხო ალამი.

დამტვრეულს ფლობდნენ ბრიტანულ ენას,

გაგვესაუბრნენ, გაგვაცნეს თავი,

მათი ზრახვები იყო კეთილი,

ფიქრი არ ჰქონდათ შავბნელი, ავი.

გაგვიმასპინძლდნენ მეფურად, გულით,

მიგვიპატიჟეს თვის სამყოფელში,

ტომის თავკაცი გაგვაცნეს კრძალვით,

რამ სამკაული ეჭირა ხელში.

ხშირი და შავი წარბები მისი,

სულ მოძრაობდა, არ ისვენებდა,

სახე მზით ჰქონდა გაჯერებული,

მაღალ შუბლს ფიქრი დროდადრო ვნებდა.

როს დიდებული სუფრით დავნაყრდით,

შემოგვატარეს კუნძული ვრცელი,

მას ზღვის შვილების მიწას ეძახდნენ,

გადაშლილიყო თვალწინ ფურცელი.

როგორც ფურცელი უცნობი წიგნის,

ის იშლებოდა და თავს გვაცნობდა,

მასპინძლობაზე ძვირს ვერ ეტყოდი,

ჩვენი სტუმრობით ისე ხარობდა.

მერე შევჩერდით კლდის დამრეც ფერდთან,

იქ შესასვლელის შევნიშნეთ თაღი

და კაპიტანმა მიმართა დამხვდურთ,

შუბლზე მას ჰქონდა პატარა დაღი:

-თქვენ,ზღვის შვილებო, დიადი მიწის,

მასპინძლობისთვის მადლობელნი ვართ,

ბევრი უცხო რამ ჩვენ აქ ვიხილეთ,

სიკეთისათვის განა ვჩივივართ?!

ეს იდუმალი ადგილი ქვაში

რა საიდუმლოს ინახავს ისეთს,

რომ მცველი უდგას მას კარიბჭესთან,

უფრთხით ვის ან რას, საშიშარს, იმ ერთს?!

   ტომის თავკაცის მზიანი სახე

წამით დაფარა შავმა ღრუბელმა,

მთებიდან ქარი დაიძრა ცივი,

მისი შეხება შეიგრძნო მცველმა.

ერთხანს დადუმდა ყოველი არსი,

მხოლოდ ძახილი ისმოდა ქარის,

ებრძოდა შრეებს სალი კლდის შუბლზე,

შემუსვრა სურდა მისი აბჯარის.

მერე თავკაცმა იმ გოლიათ მცველს

რაღაც ანიშნა, ის კლდე გაიხსნა

და თითქოს ამით ჩვენი სულები

მაძიებელი ცეცხლისგან იხსნა.

ჩვენ გავიარეთ ქვათა კარიბჭე

და დიდ დარბაზში აღმოვჩნდით ყველა,

თაღები ლამის ერწყმოდა ზეცას,

თითქოს ის შექმნა არსმა პირველად.

მცირე სინათლე ნაპრალებიდან

შემოდიოდა თვალის სამყოფად,

მზის სხივი ნაზად იპარებოდა

და არ ტოვებდა სამყოფელს ობლად.

იქ ჩრდილოეთის ნესტიან მხარეს,

კლდეზე ვაჟკაცი იყო გაკრული,

მძიმე ჯაჭვები ედო მტევნებზე,

თვალებში ედგა სევდა ფარული.

და კაპიტანი მას დააცქერდა,

უმზერდა სურათს, ჯერ გაურკვეველს,

კითხვები ბევრი ებადებოდა,

სურდა პასუხი გაეცა პირველს.

მერე როდესაც მისი მცდელობა,

უმიზნოდ, ობლად ის განწირული

დარჩა, ამაო იყო წვალება,

შეუჩნდა კითხვა, შემოპარული.

მან მტკიცე მზერა მიაპყრო თავკაცს,

წელში გასწორდა, წარბი ასწია,

მარჯვენა ხელი ედო ქარქაშზე,

მძიმე მტევანმა ის დაარწია.

-მოძმენო, ნუთუ თქვენც იმას ხედავთ,

რასაც ხედავენ ჩემი თვალები,

ვინ არის იგი, ტანჯული ასე,

რად შეგიბორკავთ მისი ხელები?!

ნუთუ მკვლელია, ან მოძალადე,

ზეცამ მონათლა იგი მტარვალად,

იქნებ უფსკრულის ბჭეთა შვილია,

ცოდვილ მიწაზე ის გერგოთ ვალად.

ან იქნებ კაცის არის სახება,

სულით კი ბნელის ნაშიერია,

ამ მწვანე ტევრში ბოროტის ხელით

წმინდა ქვებს ყალბად ის შეერია.

მინდა გავიგო პასუხი თქვენი,

ასე რად სტანჯავთ, რა დააშავა,

თაფლის სიტკბოთი სავსე თასებში

ხელი რად ჩაჰყო აჩრდილმა შავმა?!

-იუდეველნო, მეზღვაურებო,

ეს უჩვეულო არის ამბავი,

ტომის თავკაცის ვალია მუდამ

ხალხს ააცილოს დრო-ჟამი ავი.

იგი არ არის გრძნეული ვინმე,

არც ბოროტების ნაშიერია,

არვინ მოუკლავს, არ გაუძარცვავს,

ადამიანი, მიწიერია.

მხოლოდ ერთი რამ, ის უნდა ითქვას,

უძლეველია, დიდი ძალა აქვს,

მარჯვენა მისი სალ კლდეებს ანგრევს,

მარტოს, როგორც ხარს, ღრმა ხნული გააქვს.

ხელის წავლებით დიდ ხეებს იღებს

მიწის საშოდან, ვით სარეველას,

ერთი ნაბიჯით მდინარეს სერავს

და ეშინია ამიტომ ყველას.

მისი ღრმა სუნთქვა ქარიშხალსა ჰგავს,

მისი სიბრაზე ზეციდან გრგვინვას,

როცა ხარხარებს მიწაც კი იძვრის,

ვერვინ ახერხებს ფერდობზე თიბვას.

ამიტომ ტომის უხუცესებმა

გადაწყვიტეს და მეც დავემოწმე,

რომ ის შეგვეპყრო, გამოგვეკეტა,

რაზედ მქენჯნიდეს სინდისი ო, მე?!

განა სიწმინდე შევბღალეთ ზეცის,

განა კანონი შევცვალეთ წმინდა,

განა ღმერთები შევრისხეთ ცაში,

მხოლოდ ცხოვრება ჩვენ მშვიდი გვინდა!

ეს კი თავისი უჩვეულობით,

განსხვავებული ყოფით და სახლით

ანგრევს სიმშვიდის ლამაზ ქონგურებს,

ვერ შეიყვარა ვერავინ ძალით!

   მერე, იაკობ, ერთმა ვაჭარმა

თვალ-მარგლიტი ტომს შესთავაზა,

გამოსასყიდი ამ ტანჯულისთვის,

მაგრამ ბელადი მან გააბრაზა.

უარი გვითხრეს, ჩვენ გამოვბრუნდით,

ყურეს ხომალდი გველოდებოდა,

ეს ოკეანე ოხრავდა ეხლა,

მასაც ტანჯული ებრალებოდა.

და მაშინ ყველამ უჩუმრად გულში

ის გაიფიქრა, რაც არვის უთქვამს,

სული შეიძრა თანაგრძნობისგან,

ზეცა უწყოდა, ჩიოდა თუ რას:

განსხვავებული იყო, ეს არის,

მზეზე შენიშნო ლაქები ღრუბლის,

განსხვავებული იყო, ეს არის,

იდგე კიდეზე შავი უფსკრულის.

განსხვავებული იყო, ეს არის,

ორი კოცონის ცეცხლში იწვოდე,

განსხვავებული იყო, ეს არის,

სიძულვილის ჯარს მარტო ებრძოდე.

იქნებ დაბრძანდეს შემწყნარებლობა

კაცობრიობის შიშველ სულებში,

სიკეთის სიომ წამოუბეროს

და სიყვარულის შევცუროთ ზღვებში!

   საბატიოსმა თავისი თხრობა

აქ დაასრულა, სივრცეს გახედა,

ზღვა მუხლზე ედგა შეუცნობ ნაპირს,

შორს ფეხშიშველა ტიროდა სევდა.      

ის ღამე გრილი მათ გაატარეს

ეულ ნაპირზე, ზღვის სიახლოვეს

და განთიადიც შეიცნეს მერე,

ქვიშის ნაპირი როცა დასტოვეს.

ეულ იალქანს, თეთრს და ქათქათას

ბერავდა ქარი დაუყვედრებლად

და მისცურავდა ტალღებზე ნავი

წმინდა მიწისკენ მშვიდად, უვნებლად.

 

 

 

                       X

   და იაკობმა, მან სამი წელი

იუდეველთა დაჰყო მიწაზე,

იხილა ბევრი რამ საოცრება

და წამოაგო დარდი ფიწალზე.

ის ეხლა იყო მხნე და ძლიერი

და აღარ გრძნობდა წლების სიმძიმეს,

თითქოს შეიცნო სამყაროს სიბრძნე

და ჩასწვდა მრავალ მის სულის მღვიმეს.

სადაც იხილა განმარტოების,

ლოცვით განწმენდის ნეტარი სული,

მისი შეწევნით მოიხსნა ტვირთი

მძიმე ლოდების, მძიმე წარსულის.

აწი ამაყად უმზერდა ცის თაღს,

უღრუბლო იყო, ისე ნათელი,

თითქოს იქ მისთვის, მარტონე მისთვის

ენთო ნუგეშის წმინდა სანთელი.

დრო გადიოდა, ის ერთ დაბაში

სამხრეთ მიწაზე ცხოვრობდა ერთხანს,

სწავლობდა ძმების ადათს და წესებს,

შეიყვარებდა უძველეს ენას.

და ერთხელ, როცა იდგა შუადღე,

მზე მარადმწვანე მუხებს უმზერდა,

ციური სარტყლის ზენიტში იდგა,

მოგზაურობის ბალადას წერდა.

ის დაბის ახლოს მცირე მდინარეს

ეწვია თვალის დასაამებლად,

არათანაბარს ჩაუყვა ნაპირს,

თეთრი ყვავილი ხარობდა ველად.

მისი სურნელი სულ მოდიოდა,

ნაზი ქალწულის სინაზე ჰქონდა,

სიო ართმევდა ფოთლების კალთას,

მას ნებდებოდა და არ ნანობდა.

ავი მოხუცი ჩამოჯდა იქვე,

გრილი ნაკადის სულ სიახლოვეს,

ტალღა ტალღაზე ანცობით ხტოდა,

კლდის ქვაბულები მათ მოიტოვეს.

ფიქრი გონებას ეძალებოდა,

ის თანამგზავრი გახდა ერთგული,

რაზე ფიქრობდა დღეს იაკობი,

თითქოს მას სულში ჰყავდა გრძნეული.

და აშფოთებდა დილიდან ასე,

ის მოლოდინში იყო რაღაცის,

გამხელა სურდა საიდუმლოსი,

ყველაზე დიდის ქვეშეთში ამ ცის.

თითქოს ფიქრებიც იქცნენ ტალღებად,

მიუყვებოდნენ მდინარის ნაკადს,

სვამდნენ შეკითხვებს, რაზე და რატომ

და მოითხოვდნენ პასუხებს მართალს.

ტალღები ერთურთს ენაცვლებოდნენ,

მდინარის გრილი მოჰქონდათ სუნთქვა,

შუა ნაკადში ვეება მხრები

უსველდებოდა გოლიათ რუხ ქვას.

და იაკობის წარმოსახვაში

გამოაღვიძა ცივმა ნაკადმა

ერთი ამბავი მოგონებების,

ის უჩვეულო შეიპყრო განცდამ.

ქვის შენობები სდუმდნენ ღამეში,

წახნაგოვანი მათი შუბლები

იმზირებოდნენ ცის კარიბჭისკენ,

დარდი არ ჰქონდათ სულთა მხილების.

პატარა ქალაქს დრო ედგა ლოცვის,

ვიწრო ქუჩები, წმინდა ბერები,

შეკრებილიყვნენ ღამის წირვაზე,

აქ სიბრძნით იყო სავსე შრეები.

ყოველი კედლის, ყოველი კუთხის,

ითხოვდნენ სმენას და გაგონებას,

უძველეს ენას მოჰქონდა სიბრძნე,

ბევრს არ აძლევდნენ მოსმენის ნებას.

თითქოს რჩეულთა ის იყო ხვედრი,

ხმას მოეტანა ნუგეში მათთვის,

ეკლიანი გზა გაევლო ისე,

რომ დაეჩივლა თვის ბედზე არვის.

მთვარის სისავსე ვერცხლს სძენდა ხედებს,

ის შემოქმედი იყო ამ ღამის,

მოსვლოდა მუზა თეთრი რაშებით

და აღარ სურდა დაკარგვა წამის.

სწყუროდა ნათლით დაევლო გზები

ძველი ქალაქის და ეოცნება,

მერე საჭრეთლით ქვის ზედაპირზე

ორნამენტების შეეცნო ნება.

და ამ ღამეში ერთ მცირე ქუჩას

ვიღაც ეული მიუყვებოდა,

ხელჯოხი იყო მისი მეგზური,

დარდი იყუჩე, ეუბნებოდა.

დავერცხლილი თმა ეფინა მხრებზე,

მძიმე ტერფები სიგრილეს გრძნობდნენ,

მოკირწყლული გზა ექოს იღებდა,

შორს დამტვერილი გორები ბჭობდნენ.

ის მიდიოდა, თითქოს მცირე გზა

გასაოცარი ძალით უხმობდა,

მიზიდულობას გრძნობდა ცივი ქვის

და გონებაში ის აზრებს შობდა.

და იაკობმა წინ გაიხედა,

მზერა მიიპყრო შავმა აჩრდილმა,

წამოსასხამი ფარავდა სხეულს,

იხედებოდა რაღაცის მიღმა.

მიბრუნებული ოვალი სახის

აცქერდებოდა ბუნდოვან წერტილს,

თითქოს ხედავდა მასში ყველა აზრს,

განგების ხელით სათუთად წერილს.

ვინ იყო იგი, რამ იდუმალი,

ავი მოხუცი გაუყვა მის კვალს,

ის მიდიოდა და იაკობიც

მისდევდა, როგორც ერთადერთ იღბალს.

ასე საათი გავიდა ერთი,

მერე გამოჩნდა მცირე შენობა,

ოთხკუთხოვანი, პატარა კარით,

არაფრით უცხო ის ნაგებობა.

შავად მოსილი არსება იგი

მიუახლოვდა კარს, ფრთხილად შეხსნა,

მაღალი ტანი ოდნავ მოხარა,

შინ შეაბიჯა, სული რომ ეხსნა.

ალბათ ღამეულ ლანდებისაგან,

ასე მდევრებად რომ ქცეულიყვნენ,

სახლს ყოველ მხრიდან ეპარებოდნენ

და კუთხეებში მცველებად იდგნენ.

მალე ნათება გამოჩნდა სარკმელს,

მცირე სანთელი კრთოდა რაფაზე,

რა შორი იყო მლოცველის მზერა,

ეული სული დარდობდა რაზე?!

ავი მოხუცი უმზერდა სარკმელს,

ხედავდა მასში რაღაც საოცარს,

თითქოს პირველად იხილა კრთომა,

ჰგავდა სულების ჯართან მეომარს.

ის საკუთარ თავს ეკითხებოდა,

აქ რა უნდოდა, რამ მოიყვანა,

რად იდგა იგი უცხო კარის წინ,

თითქოს მის იქით იყო ნირვანა.

თავის შეცნობის წმინდა ბილიკი

თითქოს იმ ზღურბლის მიღმა რჩებოდა,

გადაბიჯება ისე სწყუროდა,

თითქოს იქ სიბრძნე იმალებოდა.

მერე მიუშვა გაუბედავი,

ცნობისმოყვარე ულაყი ერთი,

ასე ეულად რომ ჰყავდა სულში

და იზიდავდა უცხო შორეთი.

მიუახლოვდა უცნობის ზღუდეს,

კართან პატარა თოკი შენიშნა,

ხელი წაავლო, მერე მოჰქაჩა

და ზარის ხმაზე რაღაც ენიშნა.

თითქოს გონების მცირე კუნჭულში,

როგორც პატარა ჭიანჭველები,

აზრები ისე დაფუსფუსებდნენ,

მაგრამ სად იყვნენ სულის მხსნელები?!

ისინი წამლად არ იყვნენ არსად,

რომ იაკობი ტანჯვისგან ეხსნათ,

ასე ეულად დასტოვეს ზღურბლთან,

ავი მოხუცი გადიქცა სმენად.

მალე ფეხის ხმა გაისმა ახლოს,

კარი გაიღო მძიმედ, ჭრიალით,

ავი მოხუცი დაეყრდნო ხელჯოხს,

დაღლილი იყო ის ხეტიალით.

როგორც აჩრდილი, მაღალი, შავი,

გამოჩნდა ვინმე, იმზირებოდა,

მოგრძო სახეზე ის მოგრძო ცხვირი,

არწივის დარად ესახებოდა.

შეშლილის იერს აძლევდა თმები,

ის გასწეწვოდა, ვით მტრობდა ქარი,

წვერიც, შავი და მცირედ ჭაღარა,

ამბობდნენ კაცზე, არ იყო წყნარი.

ხოლო თვალები, ვით ორი ორმო,

კუპრივით შავი, თან ცეცხლოვანი,

ავლენდნენ სიბრძნეს, მაგრამ იდუმალს,

ვერ შეაღწევდა სულში მავანი.

ყველა რიგითი, გულით მსურველი,

რადგან მწვერვალი შორს იდგა მათგან,

მიუკარები ნისლის მანტია

ემოსა უცნობს, ვით მსაჯულს რადგან.

ობოლმა წამმა განვვლო დუმილში,

მერე უცნობმა ხმა აიმაღლა,

იაკობისკენ მზერა მომართა

და წამოვიდა სიტყვების ტალღა:

-შენ ბერიკაცო, მსურს შეგახსენო,

განა სტუმრობის არის საათი,

ეს ბუს კივილი მოისმის შორით,

განა არ გესმის მისი კამათი?!

ბებერ ხის ტოტებს ვით უჯავრდება,

რომ ქარში მისი ნაგები ბუდე

ძირს მოისროლეს, დასტოვეს ობლად,

გადააბიჯეს ნამუსის ზღუდეს.

ვინ ხარ, რომ გზები შენ აგრევია

და ჩემს კარებთან მოსულხარ ასე,

მამცნე დროულად, რადგან ფიალა

მოთმინებისა სულ არის სავსე!

   ავი მოხუცი ერთხანს ჩაფიქრდა,

არ მოეწონა დინება სიტყვის,

თვალებში სევდა ჩაუდგა მწუხრის,

არ აპირებდა თუმც იგი ჩივილს.

ახედა მაღალს ერთგვარი რიდით,

მერე ზღურბლის ქვას ის დააცქერდა,

წარმოსთქვა სიტყვა მართალი კაცის,

გული საგულეს ძალუმად ძგერდა:

-მოგზაური ვარ, შემოვრჩი ღამეს,

გზები ამებნა, გავწბილდი ლამის,

შორით შევნიშნე ეს კრთომა სანთლის,

მსურდა მოსმენა კეთილ სალამის.

მასპინძლის კეთილ გულს დავეშურე,

რომ ერთხანს ამ მუხლს შეეგრძნო შვება,

გადამეკარა საათი ბნელი,

არ განმეცადა მე მისი ვნება.

მწყურვალს წყურვილი მომეკლა გულის

და საუბარში დამთენებოდა,

მეხილა დილა, როს განწმენდილი

საგულე მთების დედა მზეს შობდა!

   მაღალი კაცი, ის გადგა გვერდზე,

ნელი სინათლე ზღურბლს დაეფინა,

მერე ოთახიც გამოჩნდა მცირე,

კუთხეში ბუხარს, ბნელს მოეწყინა.

-მოხუცო, როგორც ეს ძველი კარი

აჭრიალდა და ისე გაიღო,

ასე ღიაა მგზავრისთვის გული,

დე, ქარის ქროლვამ წყენა წაიღოს!

მეწვია, ჩემი პატარა კერა,

ასე პირქუში რომ მოსჩანს გზიდან,

განა მეგობარს ის ვერ დაიტევს,

იყოს მოსული რომელი მხრიდან?!

მე ეხლა ფიქრის ქარებში ვიყავ,

ვიწყებდი მძიმე არიის წერას,

სასოწარკვეთის ნისლი მეხურა,

ვეჭიდებოდი ავ ბედისწერას!

   ავი მოხუცი შევიდა სახლში,

ეს იყო ერთი მოგრძო ოთახი,

იდუმალების იერი ჰქონდა,

მკრთალი ჩრდილების ემოსა თალხი.

შუაში იდგა ძველი მაგიდა,

ნათალი ხისგან, მძიმე ფეხებით,

თითქოს მას სული ედგა კაცისა,

დრო-დრო ოხრავდა მიჯნურის გზნებით.

გარშემო სკამებს მოეალაგათ,

ისინიც მძიმე ფეხებზე იდგნენ,

ერთურთის მგვანნი და ერთნაირნი,

თითქოს დედ-მამის ტყუპები იყვნენ.

კედლებზე რიგი თაროებისა

ერთურთს სცვლიდა და ენაცვლებოდა,

იატაკიდან ჭერამდე იყო,

ისიც კაცივით იზმორებოდა.

ხის თაროებზე იდო წიგნები,

ზოგი ტყავის და ზოგი გრაგნილი,

თითქოს წარსულის სული მოჰქონდათ

და ბედისწერის კალამით ქმნილი.

იყო ყოველი, ჰქონდათ ბეჭედი

ბედისწერისა, მისი მარჯვენის,

ყველას წაკითხვა განა შეეძლო,

განა შეეძლო გაგება ენის?!

მოხუცი ირგვლივ იმზირებოდა,

მას დამტვერილი ტყავი ხიბლავდა,

თვალებში შუქი უკრთოდა გვემულს

და ამ სიხარულს ის არ მალავდა.

მერე მასპინძლის შენიშნა ხელი,

დიდი ფიალა ეჭირა თიხის,

გრილი წყლით სავსე და გაიხარა,

თან დააცქერდა მაგიდას ის ხის.

მერე როს გული მან გაიგრილა,

მასპინძელს კრძალვით ახედა და სთქვა,

გულწრფელი სიტყვა მან გააჟღერა

და საიდუმლო ფარული გათქვა:

-შენ მასპინძელო, იდუმალ ღამით,

ვამბობ, თავადაც იდუმალი ხარ,

ალბათ მე შევხვდი ბრძენს, ფილოსოფოსს,

დღემდე ვინც ვნახე, არვის მსგავსი ხარ.

ოკეანეა ის ასპარეზი,

სადაც ნაოსნობ, სასტიკ ქარებში,

შენი ხომალდი აზროვნებაა,

საჭეს მიჰყავხარ ჯერ უცნობ ზღვებში.

რათა პირველად შენ შეიმეცნო

მათი საზღვრები და შინაარსი,

შენ უკვე იცი, ალბათ გაიგე,

რა არის ჩვენი ცხოვრების არსი?!

მაშ, მეც გამანდე, მწირს, მიუსაფარს,

რომ ეს შეხვედრა მუდამ მახსოვდეს,

გაჭირვებაში გამაძლიეროს,

როს შემრისხავენ ქარები ოდეს!

-შენ მოგზაურო, წრფელო მოხუცო,

არ მსურს იმედი რომ გაგიცრუო,

მაგრამ მე არ ვარ ფილოსოფოსი,

აზრებს ცვარ-ნამი რომ დავაბკურო.

მე მწერალი ვარ, მრავალი წიგნი

დამიწერია ადამიანთა,

მათ ცხოვრებაზე და მათ ტკივილზე,

იყო შეხება ფაქიზ საგანთა.

და მეც მტკიოდა სხვის ტანჯვით გული,

იწერებოდა ბიოგრაფია,

მაგრამ ტკივილი ის გადიოდა,

რადგან წერისას განცდა სწრაფია.

ეს ჩემი პროზა არის შავ-თეთრი,

რასაც მელნით ვწერ, გარდუვალია,

იგივეს გადის ადამიანი,

იტვირთოს იგი, მისი ვალია.

დამიწერია გმირებზეც, ბრძენზეც,

ლაჩარის პროზაც დამიწერია,

ბედნიერ კაცზეც და უბედურზეც,

კალამი ჩემი, ჩემი მტერია.

ზოგჯერ არც კი მსურს მისი შეხება,

მელნის სილურჯე ზოგჯერ ზიზღს ბადებს,

რადგან აღმართი ისე ძნელია,

ტკივილი მოაქვს სულ ეკალ-ბარდებს.

მე ავტორი ვარ მრავალთა ყოფის,

ბევრი არც კი მცნობს მე როგორც მწერალს,

ბევრი კრიტიკის ქარტეხილს მიძღვნის,

ვინ გადამიხდის ამ ტანჯვის მე ვალს?!

ზოგს არსებობა ჩემი არ სჯერა,

ამბობენ, ეს ხომ ფიქრია კაცთა,

ვინ ნახა იგი გზაზე მავალი,

ვინ დააპურა მშიერი განცდა.

ცნობისმოყვარე ადამიანის,

მაგრამ ეს მე ვარ და მე ვარსებობ,

ჩემი კალამი შეეხო მრავალს,

განა ვამაყობ, ამით ვთავნებობ?!

არა, ეს ჩემი ტრაგედიაა,

ათასწლეულთა ტანჯვის მიზეზი,

ეკლიანი გზა, სავალი ტერფის,

დიდ ბედისწერის რა არის გეზი?!

შემეკითხები, სხვაც მეკითხება,

ზოგს დაწერილის სწადია შეცვლა,

ეს ძალისხმევას მოითხოვს დიადს,

ო, რა ძნელია მოიხსნას წყევლა!

მაგრამ მე მწერალს მჯერა ერთი რამ,

შეცვლა ყველაფრის რომ შეიძლება,

რადგან უსაზღვრო არის სურვილი,

ბედნიერების მოთხოვნილება!

იცი, არ ვიტყვი მე ალბათ ახალს,

რომ ჩიტს ფრენისთვის სივრცე სჭირდება,

თევზი წყლის მიღმა კი ვერ იცურებს,

ფესვის გარეშე მცენარე კვდება.

ჩემი მუზაა ადამიანი,

მე მას ვუმზერ და ვიცი თუ რა ვთქვა,

როგორ განვსაზღვრო მისი ცხოვრება,

ინაყოფებს თუ გასწირავს გვალვა.

როგორც მენავე ჩუმ, მდორე წყლებში

აღწევს და ნიჩბებს უსვამს ლურჯ ტალღებს,

კაცთა აზრებში მე ვიხედები,

ქროლვა სჩვევიათ სულიერ ძალებს.

როგორც სამხრეთის დაუნდობ ქარებს,

რა სასტიკია მათი სიბრაზე,

გემუქრებიან, გეჭიდებიან

და ზოგჯერ არც კი იციან რაზე?!

მე მხოლოდ მას ვწერ, ის რაც ცხადია,

გამომდინარე თვით ბუნებიდან,

განა ჩვენ ვდავობთ, რად იბადება

ცივი ნაკადი მთების კალთიდან?!

   ფიქრებით სავსე, ნათელი მზერით

ავი მოხუცი უმზერდა ამ კაცს,

ასე იდუმალს, დღეს მის მასპინძელს,

რაღაცით შეშლილს, რაღაცით მამაცს.

აკვირდებოდა მის გრძნობით სავსე

და აღმატებულ განსჯას, საუბარს,

სმენად ქცეული იყო სტუმარი,

განა ეტყოდა ამაზე უარს?!

მერე მცირე ხნით მძიმე დუმილი

ჩამოწვა, როგორც ნისლი ქედებზე

და იაკობმაც დაუშურველად

შეკითხვის აფრა აღმართა ზღვებზე:

-ვხვდები, არ ჰაგვხარ დანარჩენ მწერლებს,

შენი კალამი დაუნდობია,

აღმაფრენისთვის შორ გზას ადგახარ,

მოკვდავის სევდა შეუცნობია.

როგორც ღრმა ჭაში ადამიანი

ჩაიხედება, წყლის სარკეს ნახავს,

ჩასძახებს, ექოს დაელოდება,

გაუმხელს სევდას, გაუმხელს ზრახვას.

სულიერების ღრმა ქვაბულებში

აღწევს ეგ მზერა და იხედები,

იქ შეუცნობი არაფერია,

ჭეშმარიტების ჟამს ელოდები.

რომ იწყო წერა შავ-თეთრი ამბის

და ბედისწერის ჰიმნი დაარქვა,

წინასწარ იცი გზა-კვალი კაცის,

მის შეკითხვებზე პასუხად რა სთქვა.

მაშ, აღიარე მაგ შენი პირით,

ის ხარ ნამდვილად მე ვინც მგონიხარ,

კაცი ხარ ქმნილი, თუ ზეარსება,

დაუფარავად, გულღიად მითხარ!

   და მაშინ შავმა, ბნელმა არსებამ

წარმოსთქვა სიტყვა აღიარების,

მხრებზე მანტია მან შეისწორა,

თითქოს დაუდგა წამები შვების:

-მე არ მაქვს ერთი კენტი სახელი,

მამამთავრი ვარ ბედისწერის,

მძიმეა ტვირთი უზენაესის,

ის გვემასა ჰგავს მარხული ბერის.

გზა კი ეკლებით არის ფენილი,

მე მას ვადგევარ, მტკივა ტერფები,

ათას ცხოვრებას ვასრულებ ერთი,

ამ ტვირთის ახსნას ცას ვევედრები.

მაგრამ როდესაც გეძლევა რაღაც,

რაც აღმატებას განიჭებს, გშვენის,

როგორც მანტია დიდი მსაჯულის,

ეს გამოცდაა ყოველთვის რწენის.

მეტის ატანა მოგეთხოვება,

მეტია ტვირთი შენი რაობის,

არ გაქვს უფლება უკან დახევის,

მძიმე მხარეა ამ ვინაობის!

   და ბედისწერამ დახარა თავი,

ის იაკობის პირისპირ იჯდა,

მალე სტოვებდა უძველეს ქალაქს,

ქარტეხილები გზებზე უცდიდა.

ავი მოხუცი პირქუშად სდუმდა,

არ უთქვამს თვისი მას ვინაობა,

საიდან იყო, რისთვის მოსული

და რად არ ჰქონდა ბედ-იღბლის ნდობა.

გზები ამდენი რად გაიარა,

რად შეიმეცნა უდაბნოს სევდა,

ვის გაურბოდა, რისთვის იბრძოდა,

რა იყო მისი აზრი და ხედვა.

რადგან ხვდებოდა, მამამთავარი

ბედისწერისა რომ მას იცნობდა,

მის სულში ისე იხედებოდა,

თვალდახუჭულიც იმ მზერას გრძნობდა.

კიდევ ერთი რამ არ უთქვამს მისთვის,

ნაწყენი იყო, გული სწყდებოდა,

სიყვარული და ბედნიერება

მისთვის სულ რომ არ ემეტებოდა.

მხოლოდ ეკალი დასთესა ბევრი

გულუხვად იმის არე-მარეზე,

ნათელი სხვაგან მოისროლა და

ბნელი ამრავლა იმის მხარეზე.

მერე შეხვედრა ბედის მწერალთან,

მოგონებები დაფარა ნისლმა,

მზერამ სიცხადე კვლავ შეიძინა,

გამოაფხიზლა სველმა ნაპირმა.

ხავსი სინესტით გაჯერებული

შემოჰხვეოდა ასწლოვან ხეებს,

ჩრდილოვან მხარეს დაედო ბინა,

აკვირდებოდა გარემოს ხედებს.

ძლიერი მერქნის რუხი მკლავები

შობდა სიგრილეს, მიმოდიოდა,

ქარი ანცობდა მის სიახლოვეს,

სურდა ხალისით გაერთო დროც და.

მერქნის ნაპრალებს ის გამჭვირვალე,

ნაზი თითებით შეეხებოდა,

როგორც დაბზარულ მიჯნურის სახეს,

არ სცილდებოდა, თავს ევლებოდა.

ხანაც ნაკადთან ის ჩაირბენდა,

მსუბუქი ტერფით სველ ნაპირს გრძნობდა,

მერე ზეცისკენ იხედებოდა,

ცაში აფრენილ რუხ არწივს სცნობდა.

შორ ქარაფზე რომ უხილვს ბუდე

იმ მორკალული ნისკარტით წნული

და უნატრია არწივად ყოფნა,

დაბადებულა გულს სინანული.

ქარიან გულში, ეხლა მიჯნურის,

მაგრამ ისიც ხომ მეფეა სივრცის,

უკიდეგანო სამყაროს მეფე,

ხემ, ხავსიანმა, ეს ნეტავ იცის?!

ეკითხებოდა ქარიან ის თავს,

იმალებოდა ხანაც ფოთლებში

და წამიერად თან მშვიდდებოდა

დაბზარული ხის ძლიერ მკლავებში.

ავი მოხუცი უმზერდა არეს,

სველს და ქარიანს, მწვანით შემოსილს,

ფიქრები ნაპირს მუყვებოდა,

მინდვრის კალია უხმობდა დობილს.

განმარტოების ამ მშვიდ ნაპირზე,

იქ სადაც აზრებს მოეალაგათ,

სულიერების, განსჯის წამები

უსასრულობად გადიქცნენ ალბათ?!

ბევრი რამ იყო მოსაგონარი,

ამდენი წლები და შეხვედრები,

ოქროს საბადოდ ქცეული სიბრძნე,

აღმოჩენებად ქცეული გზები.

კვლავ გაიტაცა ავი მოხუცი

მოგონებებმა, ხედავდა ხედებს,

წარსულში განცდილს კვლავ განიცდიდა,

თითქოს მოადგა იგივე სერებს.

და იაკობის დაღლილ თვალებში

მზის დაღმავალი სხივები ჩადგა,

მცირე გორაკზე იდგა ხელჯოხით,

ახლოს ქალაქის კარიბჭე ჩანდა.

თეთრი, რძისფერი ქვებით ნაგები,

ოთხკუთხოვანი, წახნაგოვანი,

დრო და სივრცეში მარადიული,

სრულად ტაძარი ცისთაღოვანი.

და სამი მხრიდან ისმოდა ლოცვა,

სახვადასხვა ხმაზე ჭემარიტებით,

სამი გზა სჩანდა სამი ტაძრისკენ,

სულ მოკირწყლული თეთრი ფილებით.

ავი მოხუცი აკვირდებოდა

ამ ღვთაებრივად განფენილ ქალაქს,

თვით ანგელოზებს ეჭირათ თაღი

სიწმინდეებით ნამშვენებ ალაგს.

ის მოკრძალებას გრძნობდა ადგილის,

ეს შეყრა იყო წმინდა ქალაქთან,

იერუსალიმს ეგებებოდა,

თავისი ფეხით მივიდა მასთან.

ასე გვემული, ასე ტანჯული

და წილნაყარი უდაბნოს ქართან,

ზურგით მოჰქონდა სევდა კაცისა,

ქალამანი კი დასტოვა ზღვასთან.

და მასთან ერთად უიმედობა,

ნაკემსი ეჭვით და თან უგულოდ,

რომ მერე ტალღებს დიდ მოქცევისას

ხარბად შთაენთქათ და უსასრულოდ.

დაღმავალი მზის უხვი ბაჯაღლო

ილექებოდა თეთრ ქონგურებზე,

ქვას ნაზ მინანქრად ეფინებოდა,

რაღაც წახნაგებს ჰქმნიდა კედლებზე.

და იქმნებოდა სურათი ერთი,

ქალაქს ცოცხალი სხეული ჰქონდა,

რაღაც ვედრებას ამბობდა იგი,

გულით მონანულს შორიდან სცნობდა.

ათასწლოვანი კედლები იდგნენ,

ზოგან ბალახი ამოსულიყო,

ამ სიმაღლეზე, მცირე ნაპრალში,

ქვას შესჩვეოდა, თითქოს სულ იყო.

და ცახცახებდა სიოს შეხებით,

არ შორდებოდა ამ წმინდა ადგილს,

ხანაც ფრთოსანი ფრთას მოჰკეცავდა,

რომ შვება ეგრძნო სიგრილით დაღლილს.

მცირე ნისკარტი ამბობდა ლოცვას,

ის მწუხრის ლოცვას, მლოცველთან ერთად,

მლოცველს შავ-თეთრი წამოსასხამი

ეფინებოდა სხეულზე ცერად.

თავი კედლისკენ სულ იხრებოდა,

ბაგე ამბობდა სიტყვებს ვედრების,

ვიღაც ელოდა ზეციურ ნიშანს

და სურდა ჟამი გამოცხადების.

ჟამი სამყაროს სრულყოფილების,

ჰარმონიული თანაცხოვრების,

როცა მთლიანი არის ნაწილით,

აზრი გზას ადგას ჭეშმარიტების.

და იაკობიც ამ ყოველივეს

აკვირდებოდა მცირე გორიდან,

მოსული იყო ქალაქთან რწმენით

ის ეკლიანი გზებით შორიდან.

ვით ხელისგული დიადი ღმერთის,

გზები მტევნებად განიშლებოდა,

ყველა გზა იყო ხსნის, გადარჩენის,

აქ ბნელის კარი არ იღებოდა.

რადგან დიდ მცველებს ოქროს შუბები

ერთურთს დაედვათ და დაებეჭდათ,

მშვიდობისათვის მტრედი მოეხმოთ

ომახიანი ძახილით ერთად.

მერე მოხუცი დაუყვა ბექობს,

მძიმე ნაბიჯით იარა ერთხანს,

წყურვილი ჰკლავდა, სიგრილე ჰსურდა,

გულზე გადევლო ამ ტიალ სევდას.

ვით სარეველას ბებერი გულის,

ამოსულს უხვად, წვიმების შემდეგ,

ცრემლის წვიმებით, ქარებთან ერთად,

ამდენი ტანჯვის და გვემის შედეგს.

რაღაც უცნაურს გრძნობდა მწუხრის ჟამს,

თითქოს ფიქრები, სულ თანამგზავრნი,

განდევნილიყვნენ გულის ჯავრისას,

იყვნენ ეულნი, მიუსაფარნი.

და ქცეულიყვნენ მუქ-ლურჯ ლანდებად,

ბებერ ეკალ-ბარდს გზად შეჰხიზვნოდნენ,

ასე შორიდან უმზერდნენ მოხუცს,

მათ საიდუმლო ყველა იცოდნენ.

და იაკობმა განვლო ბექობი,

მერე მტვრიან გზას გაუყვა ერთი,

იმზირებოდა, ეძებდა ყურეს,

რა იდუმალი იყო შორეთი.

თითქოს ავ მოხუცს გარე სამყარომ

შეუბრალებლად ზურგი აქცია,

მოჰბეზრდა მისი გვემა-ვაება,

ცრემლიც, რომელიც გზად დააქცია.

თითქოს ჩურჩულით კიდეც ამბობდა,

თავს რად აბეზრებ ზეცას ჩივილით,

მარტო შენია განა ის სევდა,

რომ ჩამოქსოვა ღრუბლისგან დილით.

ნისლის ძაძებით მოსილმა ბედმა,

ნაცრისფერმა და ასე უნიჭომ,

მაგრამ სახით კი ისე მორჭმულმა,

კაცობრიობის სიბრძნეა ვითომ.

მწუხრი თანდათან იკრებდა ძალას,

ის მოდიოდა ჯარით მთებიდან,

არ აპირებდა უკან დახევას,

სულებს უხმობდა მღვიმეებიდან.

ავი მოხუცი მცირე ხნით შესდგა,

მზერა დასძაბა, მიმოიხედა,

მარჯვნივ მაღალი, დიდი ხე იდგა,

უფოთლო ტოტებს მძიმედ არხევდა.

იდუმალებით იყო აღსავსე,

სქელი, ნაბზარი აბჯარი ჰქონდა,

რტოები ცისკენ იმზირებოდნენ,

მთვარის ნათელი მერქანს ჰშვენოდა.

და იაკობიც ნელი ნაბიჯით

მიუახლოვდა, ის არ ჩქარობდა,

თითქოს დიდი ხნის მეგობარს შეხვდა,

მის დანახვაზე გული ხარობდა.

გარშემო მიწა, როგორც ტალღები

ფესვის ძარღვებით მძლავრად ღელავდა,

ჩასჭიდებოდა ის დედამიწას,

დიდი ხომალდის მესაჭეს ჰგავდა.

რა მძლავრი იყო, რა მრავლის მომსწრე,

უკან ღრუბლები მიმოდიოდნენ

და ვით შვილები, ვით სულიერნი,

შენდობას მისგან, ხისგან ითხოვდნენ.

ხის გვერდით ძველი ჭა ბუტბუტებდა,

ვით დედაბერი, მოხრილი, კუზით,

ყელი ქვით ჰქონდა ამონაშენი,

იმზირებოდა ცალთვალა სულ გზით.

ავი მოხუცი ქვას დაებჯინა,

ცივი ჭურჭელი ჩაუშვა წყალში,

ავსო პირამდე, ამოიტანა

სველი ბაწარით და არა ვალში.

და გაიგრილა ბებერი გული,

თუმცა დაღლილი, მაგრამ მხურვალე,

მერე ხის აბჯარს მიეყრდნო ზურგით,

სიზმრის ნისლები იხილა მალე.

დრომ გაიარა და გარიჟრაჟიც

გრილი მხედრებით მოადგა ბექობს,

თან მოიტანა სურნელი მინდვრის,

მის დანახვაზე დღემდე რომ ცელქობს.

და იაკობის წარმოსახვაში

ცხადის და ნისლის გაჩნდნენ ფრთოსნები,

თითქოს ყოველის აღრევა მოხდა,

ცის ჰორიზონტზე ისხდნენ მგოსნები.

მერე გაიგო ღუღუნი მტრედის,

ნამძინარევი მზერა დასძაბა,

თვალნი მძიმედ და ნელა გააღო,

როგორც ეული სახლის დარაბა.

შუახნის კაცი მის სიახლოვეს

მოფრენილ მტრედებს უყრიდა ხორბალს

დიდი პეშვიდან, იღიმებოდა,

ისე გასცემდა, როგორც წყალობას.

ტილოს პერანგი მის აღნაგობას

წარმოაჩენდა და არ მალავდა,

სქელი და ტყავის ქამარი წელზე

მის ჩასხმულ სხეულს მთასავით ჰკრავდა.

თუმცა მაღალი არ იყო კაცი

და არც დაბალი ითქმოდა მასზე,

მსხვილი მაჯები, მძიმე მტევნები,

მიანიშნებდნენ მკლავის ძალაზე.

ხოლო თვალები, მრგვალი და მუქი,

იმზირებოდნენ ისე სიღრმიდან,

თითქოს ნადები მოჰქონდათ გულის

იმ სულიერი ტალანებიდან.

დატალღული თმა, უკვე ნავერცხლი,

გადეგდო უკან, სწვდებოდა მხრებზე,

წვერი ფარავდა განიერ ნიკაპს,

მაღალი შუბლი ფიქრობდა ბევრზე.

ფეხზე ემოსა სანდლები ტყავის,

ღია და ტერფი მოსჩანდა სრულად,

გაცვეთილი და დაბერებული,

გზა ექცეოდა წლებია მტრულად.

და იაკობი უმზერდა ამ კაცს,

თითქოს ეხილოს რამ გამოცანა,

უმზერდა, მისი ამოხსნა ჰსურდა

და შინაარსის მას გამოტანა.

როგორც პატარა უმანკო თესლი,

მიწის უბეში ღვივდება, ელის,

რომ გაიზარდოს სანატრელ ღეროდ

და ზეცას მისწვდეს შევლებით ხელის.

ასე სურვილი დაუძლეველი

გაჩნდა მოხუცის წარმოსახვაში,

ეს უცნაური შეეცნო კაცი,

განა რა იყო ცუდი ზრახვაში?!

მერე ხელჯოხი მონახა თვისი,

მძიმედ წამოდგა, ის არ ჩქარობდა,

ხე დასცქეროდა ზემოდან მოხუცს,

ისიც მერქანის სიღრმეში ბჭობდა.

და როს გასწორდა ავი მოხუცი,

უცნობმა იგრძნო გამჭოლი მზერა,

ქათქათა მტრედებს აქცია ზურგი

და მიავიწყდა იმათი მღერა.

ნელი ნაბიჯით და მოწიწებით

გამოემართა იაკობისკენ,

ღიმილი სახეს შუქივით ედგა,

თითქოს გზა ედო ნაცნობისაკენ.

მერე გაისმა მოწიწებული,

პატივისცემით აღსავსე სიტყვა

იუდეველთა ძვირფას ენაზე,

ვით უსადავო, ერთმანეთს მიჰყვა:

-მოგზაური ვარ, იუდეველი,

მოხეტიალედ ვცხოვრობ წლებია,

ღამის კარავში ვითვლი ვარსკვლავებს,

დილა წყაროსთან გამთენებია.

ხოლო უდაბნო, ცხელი, პირქუში,

მე მიძებნია აღსარებისთვის,

მღაღადებელი ვყოფილვარ მე იქ,

მუხლად მოვყრილვარ ზიარებისთვის.

ცხელი ქარები, როგორც რაშები

ქვიშის მათრახით მე მიდევნია,

ხოლო დედა მზე, დაისის ჟამზე

მთების უბეში ჩამიწვენია.

ხოლო შენ ვინ ხარ მოხუცებულო,

უბრალო მგზავრი შენზე არ ითქმის,

ასე მორჭმული რომ დგეხარ ხესთან

და მის ნაწილად იქეცი თითქმის?!

   და იაკობმა უკანასკნელად

ახსენა თვისი წარმომავლობა,

ზედმეტ სახელი, გზა და სავალი,

ბედის არ უთქვამს ეხლაც მადლობა.

რომ იყო ბნელის დევნილობაში,

ეკლიანი გზა გაევლო მარტოს,

სულის ხსნისათვის, გადარჩენისთვის,

აქცია ზურგი ბედს და სამყაროს.

მერე დაფიქრდა და გაირინდა,

ერთხანს გაქვავდა ვით მონუმენტი,

თითქოს ჯებირის გარღვევა ჰსურდა,

რომ წამოეღო ნაკადი მეტი.

მთების ფერდიდან დაქანებული,

აზრის მდინარე, ცივი ნაკადი,

სულ უფრო მეტად რომ იკრებს ძალას,

სიღრმეებიდან თან მოაქვს დარდი.

დარდი, შობილი იმ დიდ მიჯნასთან,

სადაც მთის შუბლი ჰორიზონტს ხვდება,

სადაც აზრები იბადებიან,

კაცობრიობის საკითხი წყდება.

სადაც დროდადრო უძირო ციდან,

რამ არსებები მობრძანდებიან,

რომ იკამათონ მიწის ავ-კარგზე,

 მერე უკვალოდ იკარგებიან.

ასე ბრძოლაში, შინაგან ძვრებში,

განვლო წუთებმა, იგი ფიქრობდა,

ავი მოხუცი, გვემული გზებზე,

მდუმარებაში უსიტყვოდ ბჭობდა.

მერე ის მზერა, ღრმა და ნაფიქრი

კვლავ დაუბრუნდა უწინდელ წერტილს,

აკვირდებოდა ის იუდეველს,

როგორც სტრიქონებს ბუნდოვნად წერილს.

თითქოს ადგილებს ის აღიქვამდა,

იყო ნათელი და გარკვეული,

მაგრამ კითხვისას კვლავ იბნეოდა,

სიტყვა არ იყო მისთვის ჩვეული.

მერე გასტეხა თასი თმენისა

და მოწიწებით მიმართა მოსულს,

თითქოს გაიღო ძმობის დარაბა,

სახეს ნათელი დაადგა, მორჭმულს:

-ავი მოხუცი დაგეკითხები

და ნუ შემრისხავ, თუ კი გარდავალ

მიჯნას, რომელიც მე არ მეკუთვნის,

არ მსურს ის ვიყო სხვასთან, რაც არ ვარ.

ამბობ, რომ ღამის გიდგას კარავი

და ხეტიალში განკარგავ შენ დროს,

უდაბნოს ქარი შუბლით გიგრძვნია,

მოჰნატრებიხარ ვინძლო ხის ერდოს.

შენი ნაბიჯით, მძიმე ნაბიჯით

ალიონზე რომ გიღვიძებია,

მისი ჭრიალა, დაბზარული ხმა,

ვინძლო ჩემსავით მოგნატრებია.

იქნებ შენც გდევნის ბნელი არსება,

ურჩხულის სახით მოიწევს შენსკენ,

ჰსურს შენი ყოფის ბორკილად იქცეს

და შენს ცხოვრებას სულნი ანგრევენ.

ხახადახსნილი ჯოჯოხეთისა,

ის წითელია, როგორც ავაზას

ის წყვილი თვალი უკუნ ღამეში,

ისე დასცქერის ერთადერთ ხსნას, გზას.

ადამიანთა გადარჩენისა,

შენ კი არ იცი როგორ მოიქცე,

გაჰყვე ამ გზას, თუ უკან დაბრუნდე,

რადგან ზურგს უკან ბნელია სივრცე.

   ის, მოგზაური, მდუმარედ იდგა

და ყოველ სიტყვას გრძნობით ისმენდა,

მერე სიმძიმე იგრძნო და ტვირთი,

სევდით დამძიმდა ის გული წმინდა.

ეკალსაც გრძნობდა ბასრი შეხებით

და ჯოჯოხეთშიც იხედებოდა,

მისი დახსნილი, წითელი ხახა

იმ ქვესკნელიდან ემუქრებოდა.

მერე რაღაცამ გონს მოიყვანა,

მტრედმა მის თავზე გადაიფრინა,

ღუღუნით ლოცვა წარმოსთქვა მისთვის

და სიახლოვეს ჭის გაირინდა.

-ჩემო იაკობ, იუდეველმა

აბა, რა გითხრა საკუთარ თავზე,

შეუცნობია ეს ჩემი გზები,

ბევრია კითხვა რატომ? და რაზე?

თითქოს მე მგზავრი ვიყო ხომალდის,

ერთი მესაჭის, ერთი მეგზურის,

თავად ვირჩევდე მოლურჯო მე წყლებს,

არ მაშინებდეს გამოცლა სურის.

სავსე სიცოცხლის წმინდა წვეთებით,

რადგან ხელახლა ივსება იგი,

იმ უხილავი წმინდა ძალებით,

გზად კი დამყვება მნათობთა რიგი.

ერთი პატარა ოდა მაქვს დაბას,

ღარიბულია ჩემი კერია,

განდეგილივით დგას გზის ნაპირას,

დარაბებს ადევს მისი მტვერია.

იცი, იაკობ, იმ მომნუსხველმა

მე გამიტაცა სულ სხვა ქარებმა

და აზროვნების ის იალქნები

წაიღო შორს, შორს ზღვამ უკარებამ.

ვიწვოდი ცეცხლით, წადილის ცეცხლით,

შეუცნობადის შეცნობა მსურდა,

მიღმიერ კარში ვიმზირებოდი,

განცდის ქარებმა მომიცვა სრულად.

და საკუთრ თავს ვეკითხებოდი,

იუდეველო, დაეძებ შენ რას,

სამყაროს შექმნილს, სხვაგვარად წყობილს,

რაც ემალება კაცობრივ მზერას.

რაც ჰორიზონტის მიღმა არსებობს,

დაფარულია ნისლის კალთებით,

მისტიურია და იდუმალი,

იქ ვერ მიაღწევ მტვრიანი გზებით.

ალბათ, იაკობ, ჩემი სიტყვები,

ბუნდოვანია, მოითხოვს ახსნას,

თუ რომელ ბილიკს ვადექი ერთი,

რა აპურებდა ჩემს მშიერ განცდას.

განცდას მარტოსულს, ძაძებით მოსილს,

ეკალბარდებში ის სისხლდადენილს,

სიცარიელის კარავში შობილს,

ცნობისმოყვარე სულისთვის დევნილს.

ხშირად დაისის ოქროსფერ ლეჩაქს

ვუმზერდი კრძალვით და მოწიწებით,

მისი დაღმასვლა მწვდებოდა სულში,

ილექებოდა იქ მოთმინებით.

ვუმზერდი სახეს, სახეს ოქროვანს,

მისი ხატება აღძრავდა ფიქრებს,

თითქოს მიხსნიდა გულის კარიბჭეს,

შეეხებოდა უნაზეს სიმებს.

და მე ამ ღვთიურ იდილიაში

ვფიქრობდი, ვბჭობდი საკუთარ თავთან,

ნუთუ სამყარო მარტოა კაცთა,

არვინ დაგვხვდება უცნობი ზღვართან.

ზღვართან, იქ სადაც არის გამყოფი,

მის იქით ვერვინ შესცურავს ნავით,

ვერვინ იპოვის სულ მცირე ბილიკს,

თუნდ იქ აღმოჩნდეს ფარულად, მალვით.

ის სანახები მიუვალია,

თითქოს ტყე იყოს საწვიმარ ღრუბლის,

საშიშარია ნათება ელვის,

შავი მარჯვენით მოქნევა ცელის.

განსჯების მერე მიპყრობდა სევდა,

ვგრძნობდი ობლობას, სული ტიროდა,

ჩემს გარშემო კი სამყარო ესე,

სამყარო კაცთა ველად იძვროდა.

დაპურებული იყო თავთავი,

ელოდა ის მკას დიდსულოვნებით,

ვით მოაზროვნე და სულიერი,

ყველაფრის მცოდნე რაღაც გონებით.

და გადიოდა წლები ძიების,

მე ვერ ვიპოვე მცირე ბილიკი,

ბილიკი წამლად, დამაშვრალ სულის,

ციდან მესმოდა ღრუბელთ ქილიკი.

მაგრამ დამცინავ მე მათ ქარაგმებს

გულს და გონებას განა ვუთმობდი,

მარტო ვიდექი ქარიშხლის გულში,

რწმენის მახვილით მარტო ვიბრძოდი.

და ერთხელ, როცა ძლიერ დაღლილი

შევეზიარე უდაბნოს სევდას,

კეთილად სმენას ვითხოვდი მისგან,

ვუზიარებდი ჩემს აზრს და ხედვას.

მერე ვიარე მისი გულისკენ,

ქარიშხლის ბრაზი ძლიერდებოდა,

აგებდა კარვებს და ისევ შლიდა,

ხელობა ეს არ ეზარებოდა.

მე აგონიის ზღვაში შევცურე,

ცხელი ჰაერი აქ ცახცახებდა,

ცეცხლის სტიქიად გარდაქმნა ჰსურდა,

ცნობიერების ჯებირს ანგრევდა.

და უკიდურეს ზღვართან მისული,

დავეშვი დაბლა, თითქოს გავცურე,

ქვიშის ტალღები, შერისხულები,

რათა მეპოვნა მე მშვიდი ყურე.

და შევიცანი მე თავი ჩემი,

მე ვარ მეგზური დრო და სივრცეში,

ჩემს გვერდით შენ გზა არ აგებნევა,

თითქოს შქურა მეჭიროს ხელში.

ქარი მოხმობით მემორჩილება,

მე მისი ენა სიყრმიდან ვიცი,

ოქროდ ნაწერი უდაბნოს სიბრძნე,

მე წარმომითქვამს, ვითარცა ფიცი.

ვემორჩილები უსაზღვროებას,

ციურ მნათობებს ვეთაყვანები,

მე მათ ენაზე აღვავლენ ლოცვას,

ხან ცეცხლის რკალში მივექანები.

და განა ვიწვი, მხოლოდ ვივსები,

ვით იალქნები სათნო ქარებით,

რომ შემეცნების ჰორიზონტები

მე გადავლახო, მეგზურმა შვებით.

მშვიდი ყურე ვარ ქარიშხლიან დროს,

გრილი სიო ვარ მხურვალე დღეში,

ცოდნის შუქი ვარ უმეცარ ბნელში,

გასაღებები მიჭირავს ხელში!

და ქვეყნად ბევრი დახშული კარი

დახსნილა, ხანაც სულ ჩამოშლილა,

რადგან მეგზურის ხელშია ცოდნა,

ბევრი რამ მისი აზრით შექმნილა.

   მე მეგზურს, ამ კაცს ვაკვირდებოდი

და აღვიქვამდი ყოველს, ვით სიზმარს,

ამ მტკიცე ნებამ თითქოს დამტოვა,

მდინარედ ქცეულ ლურჯ ილუზიას.

მივუყვებოდი ნიჩბების მოსმით,

მაგრამ ეს სულ არ მეძნელებოდა,

ნეტავ რა იყო ეს ყოველივე,

ის, რაც ამ ბედშავ თავზე ხდებოდა?!

მერე მივენდე ამ ლურჯ დინებას,

 და შევიგრძენი მხურვალე ქვიშა,

დედა მზე ზენიტს მოსცილებოდა,

დაბლა ენახა საშუალო ნიშა.

ჩვენ გადავლახეთ ზღვარი ნაკადთა,

ცხელი ჰაერის შემოდინების,

ეს იყო გზები სულ გამჭვირვალე,

რაღაც ცოდნის და რაღაც მიგნების.

მერე აღმოვჩნდით ცეცხლოვან რკალში

და მოგიზგიზე სამყარო ვნახე,

რაღაც ამორფულ არსთა სამკვიდრო,

ვიხილე ბევრი ტანჯული სახე.

ყველას ვხედავდით, ისინი არა,

თითქოს გვიცავდა არე ფარული,

რაღაც სამოსი გვიცავდა თითქოს,

ასე ვიყავით შემოპარულნი.

მხოლოდ უსაზღვრო ტკივილს და ტანჯვას

სული სწვდებოდა და განიცდიდა

და ეს შეგრძნება, რომ ვაღიარო

მე არ მხიბლავდა არაფრით დიდად.

ასე გასტანა ორისთვის ხანმა,

შორს დიდი მხეცის ელავდა ეშვი,

ვიხილეთ ცეცხლის ჩვენ ოკეანე

და ჯოჯოხეთის მხურვალე პეშვი.

ლავა ჩანჩქერად გადმოდიოდა,

იძვროდა შავი ნისლი ღრუბლებად,

კლდოვანი ქანის ღრმა ქვაბულები

ხმას გამოსცემდნენ რამ საყვირებად.

ამ ხმას თან სდევდა დოლების ცემა,

თითქოს უხმობდნენ სულებს ჯარებად,

მაღლა ფრთოსნები დიდ, შავ ფრთებს შლიდნენ,

ამ სამყაროში ისხდნენ მისნებად.

დაბლა ტანჯულთა ისმოდა კვნესა,

ცეცხლზე გაედოთ ვიწრო ხიდები,

ვით დაკიდული საცალფეხო გზა,

ირგვლივ მოსჩანდნენ ავი გზირები.

მეთვალყურენი ამ მისტერიის,

ამ აგონიის დარაჯნი, მცველნი,

წითელთვალება, დაბალი შუბლით,

ამ ჯურღმულებში მრავლის მნახველნი.

მერე ეს ცეცხლი ჩვენ გავიარეთ,

ასევე ცურვით, რაღაც დინებით,

გრილი ნაკადი შეიგრძნო შუბლმა

და ამ სიამეს მიენდო ნებით.

მალე ვიხილეთ ახალი სფერო,

ის წმინდა იყო, ფირუზიანი,

გამჭვირავლებით ვჭვრეტდით სიღრმეებს,

აღარ გველოდა რამე ზიანი.

მაგრამ უჩინრად ვიყავით აქაც,

ვერვინ გვხედავდა, ვერვინ გვამჩნევდა,

გარშემო ღრუბლის ქულები სჩანდა,

რა იყო დარდი, რა იყო სევდა?!

მე საკუთარ თავს ვეკითხებოდი,

პასუხი იყო, აქ სევდა არა,

თითქოს მზე იდგა სულ ჰორიზონტთან,

სამყარომ მარად გამოიდარა.

რამ არსებები იდგნენ ჯგუფებად,

ნათელ ჰორიზონტს უმზერდნენ ასე,

თითქოს ფიქრებით სულ შორს, შორს იყვნენ,

შეყვარებულნი იმ ღვთიურ მასზე.

იმ შემოქმედზე ამ ნეტარების,

სულიერების ამ დიდ მწვერვალზე,

არვინ ფიქრობდა აქ შავბნელ ფიქრებს,

არავის ჰქონდა წუხილი ვალზე.

და ნეტარებას მე განვიცდიდი,

იყო სიმშვიდე, სისავსე განცდის,

თითქოს სისრულე მე შევიგრძენი

და მოვისროლე მანტია დარდის.

ეს უმძიმესი მანტია ჩემი

და აღარ მსურდა მიხედვა მისკენ,

აქ ამურების იყო სამყარო,

ბევრი ვიხილე გაწვდილი ცისკენ.

მერე დიდრონ ხეს ჩვენ დავუბრუნდით,

მეგზურმა ერთხანს აქ შეისვენა,

მან გასაღები მიბოძა ორი,

მერე უსიტყვოდ დასტოვა სცენა.

ხილვის ნისლისგან მე გამოვფხიზლდი,

წინ განთიადი ისახებოდა,

გამჭვირვალე და  ასე უმანკო,

ნაცრისფერ გორებს ეპარებოდა.

და როგორც სურა სავსე ანკარა,

გრილი წყლით სავსე, საამო გულის,

რა ამო იყო მასთან შეხება,

იყო ქმნილება ის სასწაულის.

მე გასაღებებს ვეძებდი ირგვლივ,

მერე ვიფიქრე, სიზმარი იყო,

სიზმრად ვიხილე, ალბათ, მეგზურიც

და ყოველივე ცხადი არ იყო.

რაღაც ტკივილმა მომიცვა ერთხანს,

თითქოს ჩემს მტევნებს ცეცხლი ეკიდა,

მიხურდა ძლიერ და თან მეწვოდა,

თითქოს განგება რაღაცით მცდიდა.

   მან გაიხსენა და გაირინდა,

თითქოს ფიქრებში ის ჩაიძირა,

რათა იქ შვება ეპოვნა სულის,

ნაპირთან რწმენის, ცის განაპირა.

მერე დიდი და მძიმე მტევნები

გადმოაბრუნა ასე ცახცახით,

მზერა დასძაბა, ახედა ზეცას,

კითხვანარევი, დაღლილი სახით.

და იაკობის დიდრონ მტევნებზე,

მტევნებზე, თითქოს ღვთიური ცეცხლით

გასაღებები ამოეშანთა

ვინმეს უხილავს, უჩინო ხელით.

განსხვავება კი მათში ის იყო,

ორი მათგანი ისე ქმნილიყო,

 როგორც ტყუპები, ზურგშექცეულნი,

ნაწიბური კი წითელი იყო.

   ასე დამთავრდა ეს უცნაური

და იდუმალი შეხვედრა კაცთან,

კაცთან, რომელსაც მეგზური ერქვა,

ბედისწერამ რომ შეჰყარა გზასთან.

   დრო-ჟამის მამა თასს აბრუნებდა,

სავსეს სილურჯით და ალმასებით,

ეს მერამდენე წრე-ბრუნვა იყო,

აღსავსე ასე იდუმალებით?!

განა იცოდა ეს იაკობმა,

ის ეხლა თავთან საუბარს მორჩა,

საკუთარ თავთან, ასე დევნილთან,

გამოელია განცდების ხონჩა.

მას ეხლა ძილი სწყუროდა გულით,

გარინდულიყო, უცემდა ვენა,

სიმძიმეს გრძნობდა ის დიდრონ მხრებზე,

გვერდით კი ხელჯოხს, ძველს, მოესვენა.

 

 

 

                              XI

   მაღლობზე, კლდოვან და ბასრ შვერილზე

ციხის ნაშალი ქონგური იდგა

და ნაცრისფერი ქვის საპერანგე

მზის ოქროს სხივებს იღებდა ციდან.

ვიწრო ბილიკი ასდევდა კლდის ფერდს,

გარშემო ეკალს მოეალაგა,

ქარის შეხებას ცახცახით გრძნობდა,

უკვე დაღალა ძველმა ალაგმა.

ის ოცნებობდა რომ ყოფილიყო

ნაზი ყვავილი, მფენი სურნელის,

არა ეკალი, უდაბნოს შვილი,

ყველას რომ აკრთობს შეხება ხელის.

მაგრამ ერთი რამ მას ახარებდა,

არვინ მოჰგლეჯდა დაუფიქრებლად,

ასე შემორჩა ამდენი ხანი,

არ ჰგავდა ყვავილთ, მოფენილს ველად.

ბილიკს ეული მიუყვებოდა,

ის მიდიოდა ჩაფიქრებული,

ტილოს მტვრიანი სამოსი ეცვა,

წელს თოკი ჰქონდა დამაგრებული.

ქამრის თავები სწვდებოდნენ ტერფებს,

ხელჯოხი ქვის შუბლს ებჯინებოდა,

თავი დახრილი ჰქონდა მიწისკენ,

თითქოს ვიღაცას ევედრებოდა.

სულ ცოტა იყო ქვის ქონგურამდე

გზა დარჩენილი, ის მიდიოდა,

თითქოს იქ რაღაც ელოდებოდა,

მაღალ შუბლს ოფლი ცვარად სდიოდა.

მერე შეჩერდა გააფთრებული,

მას ჩაეღვარა თვალებში ცეცხლი,

შეშლილი კაცის იერი ჰქონდა,

ზეცას აღაპყრო ტანჯული ხელი.

მერე მუხლებზე დავარდა ოხვრით,

ხელჯოხი მარჯვნივ მან მოისროლა,

ვით საძულველი საგანი რამე,

თითქოს ქარებმაც შეწყვიტეს ქროლვა.

ერთხანს უსიტყვო იყო ეს ტანჯვა,

თითქოს აღმოჩნდა სხვა სამყაროში,

რაღაც საშინელს ხედავდა იგი,

არსებას, მსუფევს სხვადასხვა დროში.

კაცი ხოხავდა კლდოვან მიწაზე,

ირკალებოდა, ეძებდა ის ხსნას,

მაგრამ ხილვების მამამთავარი

მის ამ ტანჯვაში ხედავდა მიზანს.

თითქოს ცა თავზე მას ჩამოექცა,

ქვესკნელმა განზრახ დააღო პირი

და ცეცხლოვანი, ბნელი ბუდიდან

ცეცხლის სვავების აფრინდა რიგი.

კაცი დაძარღვულს იქნევდა ხელებს,

თითქოს რაღაცას ის იშორებდა,

იბრძოდა, როგორც შეუპოვარი,

მაგრამ არსებას ვერაფერს ვნებდა.

და ამეტყველდა ავი მოხუცი,

მას აღარ ჰქოდნა გაქცევის თავი,

ბოლო ბრძოლისთვის ის მოემზადა

და გადაფურცლა სასტიკი თავი:

-მტანჯველო სული, ჩემგან რას ითხოვ,

განა წარგტაცე რამე ძვირფასი,

ისე ძვირფასი, რომ ვერ მპატიებ,

თავისუფლების გამანდე ფასი!

რა არის შენი დევნის მიზეზი,

ასე სასტიკად ვინ შემაჩვენა,

იქნებ წყევლაა საგვარეულო,

მტარვალის გულმა ვერ მოისვენა.

ჩემგან რა გინდა, ჩემგან რას ითხოვ,

გამენდე სულო, ამით დამინდე,

რომ შვება ვიგრძნო, რომ კვლავ წამოვდგე,

მოქუფრული ცა კვლავ გადაწმინდე!

იქნებ მყლაპავი ხარ კაცთა სულის

და მხოლოდ მსხვერპლი გჭირდება ვახშმად,

დე, იზეიმე, მე შენ გნებდები,

იქნებ ეს სული გექცეს ვარამად!

ვითარცა ძვალი დაგადგეს ყელზე,

უმანკო სული შეგერგოს არად,

ხმას რად არ იღებ, უტყვო სიკვდილო,

იქნებ გსურს მტანჯო მარად და მარად!

მხოლოდ მუქარა შენ გძალუძს ჩემი,

ცერცხლის თვალების ბრიალი მოგაქვს,

შენი ნუგეში სხვისი ტანჯვაა,

იქნებ საერთოდ გულიც კი არ გაქვს?!

ადამიანურს ვერ ხვდები ტკივილს,

არც სიყვარული იცი საბრალომ,

არასდროს ტირი და არ იცინი

და არ გიხილავს მზით სავსე კალო.

გამეცი ხმა და აქ დავასრულოთ,

ჩვენი ბრძოლა და ჩვენი ამბავი,

დე, მოვკვდე, მაგრამ ბრძოლაში მოვკვდე,

სულისთვის მსხვერპლად გავწირო თავი!

   და მაშინ სულმა მხოლოდ პირველად

წარმოსთქვა სიტყვა გასაკვირველი,

ავი მოხუცი გაოცდა, შეცბა,

აუცახცახდა მარჯვენა ხელი.

და დააცქერდა მის უღრმეს თვალებს,

თითქოს იქ ცეცხლი იყო ჩაღვრილი,

წარბები ჰქონდა შავი კუპრივით,

სახეს ეფინა მცირედი ჩრდილი.

მისი სიტყვები ჟღერდნენ საოცრად,

თითქოს მისტიურ სარკმელს აღებდნენ,

ორი სამყაროს მისტიურ ზღვარზე

და ცხელ წიაღში იღვენთებოდნენ:

-ავო მოხუცო, ჩემგან დევნილო,

იაკობ, გეტყვი ცეცლხოვან სიტყვას,

ცდები, რომ ამბობ, გული არა გაქვს,

დაე, სათქმელი ბოლომდე ითქვას!

მე მტერი არ ვარ, მე აჩრდილი ვარ,

რომელიც კვალში დაგყვება, გელის,

რომ მოუსმინო, რომ შეივედრო,

ის არც კი ფიქრობს მოქნევას ცელის.

მე ტუსაღი ვარ ცეცხლოვან ციხის,

აქ ტკივილია და სულის ტანჯვა,

აქ სიყვაული არ იშოვება,

მისი ძებნისთვის ფუჭია ხარჯვა.

ძვირფასი დროის, თუმცა იგი დროც

აქ არ არსებობს ციხის შერეებში,

ძვლების ტყეები ხედებს ამუქებს,

გედი არ ცურავს ამ კუპრის ტბებში.

აქ უიღბლობა ბატონობს სრულად,

განმარტოების ქრიან ქარები,

სიცივე, სევდა, უნუგეშობა

არიან ყველას ტყუპი და-ძმები.

ხშირად ვფიქრობ და თავს ვეკითხები,

ვინ მოიგონა სამყარო ბნელი,

იქნებ შემოქმედს ამ ქვესკნელისა

ჰქონდა გონება უვიცი, ნელი?!

ან იქნებ მისი გამოძერწვისას

ვიღაცამ ბრაზი მოჰგვარა გულის,

მანაც აიღო, შვა სიმახინჯე

და საცხოვრისად აქცია სულის!

ტანჯული სულის, როგორიც მე ვარ,

მე ვიფერფლები, ვოცნებობ ხსნაზე,

მსურს ფრთები მქონდეს, ვიყო მიჯნური

და ვსაუბრობდე ღმერთთა ენაზე.

შენ მეკითხები, ადამიანი,

თუ რაა შენი დევნის მიზეზი,

ასე სასტიკად თუ ვინ გაგწირა,

რაზედ აიღო მტარვალმა გეზი?!

შენი სულისკენ, მან დაუნდობმა,

კითხვა ბევრია, არ სჩანს პასუხი,

განმარტოების ზღვებზე დასცურავ

და გტანჯავს ცივი ქარების სუსხი.

წლებია შენ ხარ დევნილობაში

და სულის ხსნისთვის სერავ უდაბნოს,

მარხულობ, ლოცვას აღავლენ გულწრფელს,

ბოროტმა სულმა რომ მას ვერ ავნოს.

მეც, ვით მარხული განვიძარცვები

და შენს წინაშე წრფელი წარვსდგები,

ჭეშმარიტების ჩამოვკრავ ზარებს,

იქნებ შემინდონ, მუხლზე დავდგები!

ყველა შენს კითხვას მე გავცემ პასუხს,

გულს გადაგიშლი ჯოჯოხეთიდან,

გაიგებ, იყოს თითქოს ძახილი,

ამომავალი ბნელ ქვესკნელიდან.

იაკობ, გითხარ, რომ ვარ ტუსაღი

ათასწლეულთა და ვიტანჯები,

არ აქვს სარკმელი შვების ჩემს სამყოფს,

ზეცას ვნატრულობ, ტყვილად ვირჯები.

ვარ ბნელ არეში გამოკეტილი,

დამბადებელის წყევლა მომყვება,

პირობა სამი ის ვერ შესრულდა,

უთქმელად დარჩა ბოლო ვედრება.

ვერ დავიბადე, არის პირველი,

ხოლო მეორე, კანონიერად,

დედის და მამის ბენდიერ შვილად

და ვერ ვიქეცი მე მიწიერად.

ხოლო მესამე და უმთავრესი,

მე სიყვარულში ვერ დავიბადე,

ისევ ცეცხლოვან არეში მოვხვდი,

იღბალმა მტყორცნა მე წყევლის ბადე.

იცი, იაკობ, რაზე ვოცნებობ,

ავიდე ფეხით მე ლურჯ გორაზე

და მე თვალებით ადამიანის

ღია სარკმელი მოვნახო ცაზე.

ქვემოთ ღრუბლებ, ვით ასულები

დასრიალებდნენ, თავს მაწონებდნენ,

მომანდომებდნენ მეტად სიცოცხლეს,

რომ ცოცხალი ვარ, მომაგონებდნენ.

შორიდან ჩქერის მესმოდეს ხმები,

ყანის სურნელი მოჰქონდეს ნიავს,

უბრალოების მანტია ჰქროდეს,

არვინ მისვამდეს გამომცდელ კითხვას.

დიდი ხანია, თუმცა კი აქ დრო,

როგორც ვახსენე, უცვლელობაა,

რაც ვიტანჯები და ჩემს ხსნას ველი,

ეს ჩემი ყოფა დევნილობაა.

და ასე ერთხელ ტანჯვით გვემული

და მისი ისრით მე შემუსვრილი

ვიჯექ ნაპირთან ცეცხლის მდინარის,

თუმც მას არ ახლდა ნიავი გრილი.

წითელი, შავი ტალღები ლავის

დროდადრო ყალყზე ბრაზით დგებოდნენ,

წითელი მტევნის მხეცის თითებით

ჩემსკენ სიბრაზით ხან იწეოდნენ.

ხან შავი ფერფლი იფანტებოდა,

როგორც ნამქერი შავი სულების,

იყო სამსხვერპლო ყველგან ტანჯვის და

სამსჯავროები სულთა მხილების.

და ამ ქაოსურ ცეცხლის არეში

სასოწარკვეთილს მე მაოცებდა

სიმტკიცე სულის, ძალა მოთმენის,

თითქოს ვიღაცა კარებს აღებდა.

შორიდან შვების, რათა დაცემულს

წამოდგომაში დამხმარებოდა,

ერთი ნაწილი ცად მიიწევდა,

მაგრამ ცოდვილი დაბლა რჩებოდა.

და ამ ჭიდილში შინაგან ზღვების

მე დავინახე უჩვეულო რამ,

ლავის ცეცხლოვან დიდ ტალღის ქიმზე

მზერა მიიპყრო სითეთრის კრთომამ.

მას ჰქონდა ფორმა ნაზი ოვალის,

სხივს აშუქებდა, სულს აამებდა,

მასში სახება ვიხილე ქალის,

თითქოს რაღაცას ის მანიშნებდა.

თეთრი სამოსი სცემდა ტერფებზე,

თავზე მანდილი ჰშვენოდა თეთრი,

ვუმზერდი მას და თითქოს შევიცან

უზენაესი, მაღალი ღმერთი.

მერე მომესმა მე ნეტარი ხმა,

ის მოდიოდა იმ ოვალიდან,

ქალის ბაგენი ნაზად იძვროდა,

ის არ იღებდა ვნებას ალიდან:

-ტანჯულო სულო, ცეცხლის არსებავ,

პირველსაწყისთა დედა ვარ ყოვლის,

მე ვარსებობდი მანამდე, ვიდრე

იშვა საზღვარი როს ჰორიზონტის.

ქვესკნელი, ზეცა და დედამიწა

დაბადებული ჯერ არც კი იყო,

როს ყვავილედმა ჩემი სინაზის

მტვრიან ეთერში გამხელა იწყო.

ზეცის მიუვალ ლურჯ სიღრმეებში

ვარსებობ მე და იდუმალი ვარ,

დედა ვარ ყველა დაბადებულთა,

ხოლო არსებით სრულად ქალი ვარ.

და იქ უმწიკვლო ჩემს სამყოფელში

მომესმა მე ხმა შენი ჩივილის,

ხმა შენი გულის, ასე ტანჯულის,

ვიცი მიზეზი ყველა ტკივილის.

და მსურს გიჩვენო გადარჩენის გზა,

ეს გზა არსებობს, მინდა გჯეროდეს,

მსურს, რომ მოგიძღვნა გორგალი წმინდა,

ახლოა ჟამი, იხარებ ოდეს!

შენ ეს გორგალი ლაბირინთიდან

გაგიყვანს, გწამდეს და არ დანებდე,

ტანჯვის გარეშე ნეტარების კარს

უდარდელ გულზე ვინ შეაღებდეს?!

გონების თვალით იმოგზაურე

დედამიწაზე ჯოჯოხეთიდან

და წმინდა გულის ადამიანი

ჰპოვე მშველელად მაგ წიაღიდან.

იქეც აჩრდილად მისი არსების,

ვიდრე გაიგებს ის შენს სატკივარს,

ვიდრე ის ძახილს შენსას გაიგებს,

ამბავს მოისმენს მძიმეს, სატირალს.

და როს დადგება ნეტარი ჟამი,

ჟამი რწმენის და ჟამი შენდობის,

ცეცხლის გულიდან ამოძახილი

ის ყურთასმენას მისწვდება მოძმის.

რჩეული კაცის, ადამიანის,

ზურგით კელიის წმინდად მზიდავის,

მაშინ ბორკილი დაიმსხვრევა და

ჟამი გაქრება, მომტანი ავის.

შენ კი შეიცნობ თავისუფლებას,

დამბადებელის წყევლა წახდება

და ყველა შენი ჩუმი ოცნება,

როგორც სიზმარში, ისე ახდება!

   ეს სთქვა და უცებ გაუჩინარდა,

მე კი იმედი მან დამიტვა,

იყო ძიება, სასოწარკვეთაც,

ნისლიან ზღვებზე რაშების ქროლვა.

ასე აღმოვჩნდი იქ ტბის სიღრმეში,

გონების თვალით შევიცან გული,

რჩეული კაცის, ხარობდა რწმენა,

წმინდა ასულის ხელით დარგული!

   ეს აღსარების იყო სიტყვები,

ავი მოხუცი ისმენდა, ძრწოდა,

ვერ უჯერებდა თვალებს და ყურებს

და ამ არსების ცეცხლით იწვოდა.

თავი ეგონა მას იმ კუნძლზე,

სად ფანტაზიის ბატონობს სული,

ის მაცდურია და შეუვალი,

არ სჩანს საწყისი, არც დასასრული.

იქნებ მას სძინავს და ყოველივე

ეს სიზმრად ხდება, არ არის ცხადი,

მას აცდუნებენ, თავგზას უბნევენ,

შინაგანი ხმა ეძახდა: წადი!

მაგრამ მეორე ნაწილი მისი

გრძნობდა, რომ იყო საჭირო სხვისთვის,

ვინც სიმარტოვით იყო დევნილი,

სატუსაღოდან ბედავდა ჩივილს.

და იაკობმაც წარმოსთქვა სიტყვა,

ახლა ის ფეხზეც წამოდგა მტკიცედ,

მივიწყებული ხელჯოხი ნახა,

როგორც იალქნებს, მოუხმო იმედს:

-როგორ, ამდენი დევნილი წელი,

ნუთუ ფუჭია, არაფრის მთქმელი,

შენ მტერი არ ხარ, შენც ტანჯული ხარ,

ხეს ტოტი მოსჭრეს, ეგონათ ხმელი.

ის კი ცოცხალი ყოფილა, აგერ,

ღრმა ჭრილობიდან ნაჟური მოსდის,

ნეტავ ვინ სწყვიტავს, ვინ დაისაჯოს,

ვინ განადგურდეს, რატომ და როდის?!

თურმე შენ ჩემზე ბედშავ დღეში ხარ,

მე კი გავრბივარ და არც კი გისმენ,

საპყრობილეა შენი სასჯელი,

ცეცხლის გისოსებს, დაცინვას ითმენ!

   და ახარხარდა ავი მოხუცი,

ის დასცინოდა ყველაფერს ერთად,

აღარ ტიროდა, აღარც ოხრავდა,

ამის მნახველი მთა იქცა ბერად.

გადიცვა შავი სამოსი მწუხრის,

მაგრამ დუმილი მან ვერ დაიცვა

და ახარხარდა ისიც ტანჯული,

სულ ფუჭი იყო აქ ერთი სიტყვაც.

მერე ცის სიღრმე ღრუბლებთან ერთად

ახარხარდა და მზეც გააჯავრა,

მანაც დასცინა ფუჭ უიღბლობას

და უთხრა წადი და უთხრა კმარა!

მერე ხარხარმა, თავისვე ხმამ

ავი მოხუცი გამოაფხიზლა,

მან ჩუმ გარემოს მოავლო თვალი,

შიშველი ტერფით მიწა მოზილა.

რაღაცა ქროლვამ დაღლილი მზერა

მისი ზეციკენ გადაიტანა,

იქ თეთრი ღუბლის სამრეკლო ნახა,

სიმშვიდის მტრედმა იქ დაივანა.

სამრეკლოს ახლოს თეთრი არსება,

ღრუბლის სამოსით მოსილი სრულად,

პატარა ზარებს რეკავდა გულით

და უღიმოდა ჩუმად, ფარულად.

ავი მოხუცი მას დააცქერდა,

ცეცხლის არსება შეიცნო მასში,

ეხლა ნათელი იყო ის მზერაც,

მტრედებს უხმობდა ხანაც კალთაში.

და მაშინ მიხვდა ავი მოხუცი,

რომ შეუცნობი არის განგება,

სრულად ვინ ჩასწვდეს ყველა დინებას,

უზენაესის ვინ მიხვდეს ნებას?!

დიდხანს მოსჩანდა სამრეკლო ცაზე,

იდგა მოხუცი და შეჰყურებდა,

მას იაკობი ერქვა სახელად,

კაცი, რომელიც ბედს არ დანებდა!

 

 

 

   ცხელი იყო ქვიშა, დაისი კი საოცრად წითელი, როგორც ქალწულის ლოყაზე გაჩენილი ძოწი. გზა კი ძნელი, უგზოობაში ჩაკარგული, მაგრამ ეხლა რწმენით აღსავსე, რადგან ეს იაკობი ბრუნდებოდა შინ, იქ, სადაც საყვარელი ელენე ელოდებოდა, მისი ელენე!