შვიდი მთიები შესავალი
1
უმჯობესი არს ყოველთა, რაცა თქვას ტურფა ენამან,
მუნ ტურფა, მსგავსი მის მზისა, რამც ნახოს თვალთა ჩენამან?
თუმც ნახოს წლისა სნეულმან, პირი ქნას მისკენ ლხენამან,
მოგვმადლა მისით ხლებითა წყალობა ღმერთმან ზენამან.
2
მისსა ვით იტყვის ქებასა პლატონ ან სოგრატ ბრძნობილი?
უნაკლულოა ყოვლითა, საღვთოთ საქმითა ცნობილი,
წმიდათა მიმსგავსებული, ქალწულთა თანახმობილი,
ეშმაკთ მიმდეგი ყოველი არს მის წინაშე გმობილი.
3
ვახლავ მათი ფერხთა მტვერი, ქნადცა მმართებს მათი ნება;
ხამს დიდება პატრონისა, ვის აქვს ლექსთა თქმის შეძლება.
სიბრძნე მქონდეს ათინელთა, მუნ მათივე ანუ ცნება,
ვით ვთქვა ქება შესაფერი, ვინ ბრძენთაგან არ იქნება?
4
ქება ვთქვი მათი უგბილმან, არ ღირს ვარ თუმც ხსენებასა;
მათმან ქებამან დამმართა სიბრძნეს, ჭკუას და ცნებასა;
მათითა ქებით მივეცი კვალად ლხინსა და შვებასა,
ხამს, ენით, ჭკუით, გონებით ვიქმოდე მათსა თნებასა.
5
წინაშე მათსა დავირქვი სახელი შაირობისა,
მე მათად ქებად მომეცნეს მცირენი დარგნი ბრძნობისა;
შოთას აქებდეს, აწ რიგი მე მომხვდა მელექსობისა,
სხვას არას ვნუკევ, მიჯნურ ვარ ოდენ მათისა ყმობისა.
6
რუსთველს არ დარჩა უთქმელი, რაც ოდენ მისწვდა გონებას,
მისის ლექსების მკითხველსა სხვა რადმცა მოეწონება?
ტარიელისთვის საქებრად მას ენა ეადონება,
მისთა ამბავთა უამე კაცს რამცა გაეგონება?
7
თეიმურაზ თქვა ამბავი იოსებ-ზილიხანისი,
ლეილის ქება, სიტურფე და მეჯნუნისა ჯანისი;
თქვა ხელმწიფური ლექსები, თვით რუსთვლის მოსაწონისი,
ლექსთა მკითხველთა მელექსედ ხან ის აქეს და ხან ისი.
8
სხვა მელექსე, ვინცა ვინა, მათად სწორად არ იქების;
თუ ვინ თავსა მათ ადარებს, ცუდ-მაშვრალობს, ცუდად სცდების;
თუ ვინ იტყვის ” ჩემი სჯობსო ” , ცუდ-სასჯელი წაუხდების,
ვინ სხვათ ლექსთა მათ ადარებს, თურე ლექსთა ვერ მიხვდების.
9
თუ არ შესწევს ძალი ღვთისა და მათ ორთა მელექსობა,
ლექსთა თქმაცა ვით გაბედა ნოდარ, ანუ შაირობა?
ვით დავატკბო მათებრ ენა, თვითცა მქონდეს ქვეყნის ბრძნობა?
მაგრამ მართებს, ოდეს კაცსა გაუჭირდეს, გულოვნობა.
10
სიბრძნე ბაღია კაცისა, ხე-ხშირი, მსხმოვიარები,
ბაღისა ვარდი ლექსია, მკითხველნი — მობაღნარები;
იტყვის ყოველი მოლხინე, ყრმა ვინ არს, თუნდა ბერები:
” ბაღჩათა შიგან ამოვა ყვავილი ფერად-ფერები ” .
11
ვპოვე უცხო მოსასმენი, ამად ენა გავაყბედე,
ხელად-ვიღე საქმე ძნელი, თქმაც მისი ვით გავბედე?
ღმერთო შენი მოწყალება გულსა ჩემსა უმიედე,
ყოვლი ძნელი გაადვილდეს, თუ წყალობით შემომხედე!
12
ესე ამბავი სპარსულებრ, გონება-მიუწვდომელი,
ნიზამის უთქვამს განჯელსა, ბრძენთა ბრძენია რომელი;
მას ჰბაძავს ხოსრო დეჰლევი, მუნ ენა-დაუშრომელი,
მას ხოსრო სჯობს თუ ნიზამი, ვართ მისი მიუხვდომელი.
13
ნავაის ესე ამბავი ჩაღათურისა ენითა
უთქვამს, და მისებრ მელექსე სხვა ვინმცა ვიაზრენითა?
კვლა ჯამის უთქვამს სპარსულად მუნვე ჭკუითა ბრძენითა,
ილხენს ყოველი მკითხველი მათ ოთხთა ლექსთა სმენითა.
14
ვით გავაგო მიუმხვდარმან მათ ოთხთავე ლექსთა ქება?
მათსა ლექსსა მიასწავებს მათი სიბრძნით აღსავსება;
მწადს ქართულებრ მათთა ლექსთა გამოთარგმნა, გალექსება,
ღვთით გავბედე საქმე ძნელი, თქმაცა ჩემგან ვით ეგება?
15
რას ვაგრძელებ? არას მარგებს მელექსეთა ცუდთა დევნა,
რადგან ვსთხოვე შემოქმედსა ლექსთა თქმისა მე შეწევნა,
აწღა უნდა ენა-ტკბილად მრავალ-გვართა ლექსთა ლევნა,
ამო არის სასმენელად მიჯნურთ შეყრა, კოცნა, ხვევნა.
16
ისმინეთ, ვიწყებ ამბავსა, კაცთათვის გასაგონარსა,
სპარს ხელმწიფეთა ქებასა, ბრძენთაგან მოსაწონარსა.
სპარსთ ენა-მრავლად უქია, მეცა ვსცდი ჩემსა ონარსა,
ვაფრქვევ გოარსა ურიცხვსა, თვით ლიტრით ასაწონარსა.