Untergang: მოგზაურობა უკან ზოოპარკის თანამშრომლები და მაშველები მიჰყვებოდნენ – ვოლიერში უნდა შეებრუნებინათ: კარმენი, გუნდის თანხლებით – Prends garde à toi! Prends garde à toi!
ნაწვიმარ-ნათქეშარი თბილისი ტალახიანი ძილბურანიდან გამოდიოდა. წყალდიდობამ ადამიანები და ცხოველები დახოცა, თუმცა ცხოველების ნაწილი თავად ადამიანებმა დახოცეს, რომ ადამიანები არ დახოცილიყვნენ.
ხუთ საათს შეუწყვეტლივ წვიმდა. ბეთანიასთან მომწყდარმა მეწყერმა პატარა მდინარე ვერე ააფეთქა და აბობოქრებულ ნაკადად გადმოღვარა ქალაქისკენ. მდინარემაც თავისი თქვა – წაიღო, წალეკა, შთანთქა, დაახრჩო: ლომები – თეთრი და შავი, მგლები, აფთრები, ლეოპარდები, დიასახლისები, მაჩვები, მაშველები, თახვები, მოხუცები, სირაქლემები, ახალგაზრდები, დათვები, ფარშავანგები, მელიები, ზოოპარკის თანამშრომლები, ანტილოპები, მძღოლები და მათი მანქანები, ლამები, მომავალი დედები, ჟირაფი, შეყვარებული გოგო-ბიჭები... The young in one-another’s arms! თითქოს ნოეს კიდობანი არარატიდან უკან გაბრუნდა – ზღვაში – და შიგადი იქ ამოანთხია... სასაფლაოც კი წალეკა, თავისი საფლავებიანად...
ადიდებულ მდინარეს ქალი მიჰქონდა; ქალი გაჰკიოდა, შველას ითხოვდა... ღამის წყვდიადი იდგა ყველგან, ფარავდა ყველაფერს. მხოლოდ ხმა, ხმაური, ხმები... მხოლოდ მკივანი ქალის სოპრანო და ადიდებული მდინარის – მდორეში გარდამავალი მღვრიე წყლის ვეება მასის დაბალი დვრინვა და შიშინი, წამლეკავი cantus firmus…
მდინარე ვერემ თავისი თქვა. მდინარე ვერემ მღვრიე, შლამიანი ჭეშმარიტება გადმოაფრქვია – InVereVeritas!
ზოოპარკიდან გამოდევნილი ცხოველები ქალაქსა და მის მოქალაქეებს შეერივნენ. კარგა ხნის განმავლობაში აქა-იქ ამოყოფდნენ ხოლმე თავს – ხან პუმა, ხან ლეოპარდი, ხან პელიკანი, ხანაც პინგვინი, ხანაც ლემურები... ლამისაა ჩვეულებრივ იქაურ ბინადრებად იქცნენ – ქალაქის ცისმარე ყოფას ჩაყოლილები: "ჩემი ცოლის დაქალებისა" და "ნიჭიერის" მაყურებელ, მოქეიფე, მოჩხუბარ, მოკაიფე, მოსიყვარულე, მოხეტიალე, მოჟამულ, მოხარულ, მო... მოქალაქეებად.
ერთმა ბოგანო და ლოთმა სუფია კაცმა, რომელსაც ტარიკა ერქვა – იეზიდი იყო, ქალაქში თითო-ოროლა შემორჩენილი – მძინარე ვეფხვთან წამოწოლა და ძილი განიზრახა, ისეთი გალეწილი მთვრალი იყო, რომ საფრთხე არც უგრძნია... გამოღვიძებულმა ცხოველმა, ხუთი დღის უჭმელმა, დაახრჩო და დაგლიჯა მძინარე ლოთი. ყოფილი აბრეშუმის ფაბრიკის მიტოვებულ საწყობში მოხდა ეს ამბავი, რომელსაც იქვე მცხოვრები, ჰემინგუეივით ჭაღარაწვერიანი კაცი შეესწრო – მოკლე-მოკლე ფრაზებით მოუბარი და მოკლე შარვალში – შორტებში მოარული. იქვე ერთი კენიელი სტუდენტიც აღმოჩნდა, რომელიც ამ ქალაქის სამედიცინო ინსტიტუტში სასწავლებლად იყო ჩამოსული, სხვა კენიელ ახალგაზრდებთან ერთად. კენიელ ბაბუას იხსენებდა ეს სტუდენტი – დიდ კატისებრთა მომნუსხავ შამანს! მერე ბაბუასებრად ერთი ცეკვაც წაიცეკვა, მტაცებელთ-მომნუსხავი...
ოდითგანვე კულტურათა და რელიგიათა გზაჯვარედინზე მდებარე ქალაქი ზოოლოგიურ და ანთროპოლოგიურ სახეობათა დიალოგის ალაგად იქცა. ჰო, მდინარემ თავისი თქვა, ჰო – InVereVeritas!
მოკლედ, იმ ღამით ქალაქის დაბერებულ ტვინს გაჟონვა მოუვიდა და მერე, უნებლიე ურინაციით, ძლიერადაც ჩაიფსა…
*
ეს მოხდა მაშინ, როცა მივხვდი: მე ვწერ იმიტომ, რომ ამისკენ რელიქტური გამოსხივება მიბიძგებს. დიახ, ეგრეა! ყოველი ენა და მასზე დაწერილი ტექსტი რელიქტური გამოსხივების გამოვლინებაა ჩვენში, არა?! პირველითგან იყო არაფერი, ხოლო მერე იყო სიტყვა – დიდი აფეთქება, თოთხმეტი მილიარდი წლის წინ; ანუ – მოხდა ამ არაფრის დიდი აფეთქება, ანუ – არაფრისგან ითქვა სიტყვა, რომელიც დღესაც, თოთხმეტი მილიარდი წლის შემდეგ, ითქმის რელიქტურად! ხოლო ყველაფერი, რაც მას შემდეგ ითქმის, იმ დიდი აფეთქების მინავლება და მილევაა... აი, ახლაც ვიგრძენი – ამ რელიქტური გამოსხივების მცირედი რამ ძალა, რომელიც მაწერინებს.
ამიტომაცაა, რომ ახლა, ამწუთას ვწერ და მივდივარ არსაით – სიტყვა და არაფერი კვლავ ურთიერთობენ, კვლავ ითქმის სიტყვა არაფრისა მიმართ, არსაიდან თქმული! მივდივარ არსაით, განსხვავებით, ვთქვათ, იგივე მოლოისა თუ მორანისაგან, რადგან ამ ორმა კარგად იცოდა, საითაც მიდიოდნენ: მოლოი, ოთხ ჯიბეში გადანაწილებული თექვსმეტი საწუწნი კენჭით, დედასთან მიდიოდა, მიზეზთა გამო, ხოლო მორანი – მოლოისკენ! ისე, აქაც სონატის პრინციპი მოქმედებს, ხო იცით: მოლოი – დომინანტა, ხოლო მორანი – ტონიკა... თემა და კონტრთემა ექსპოზიციაში, მერე დამუშავება, მერე რეპრიზა.
*
ცხოვრობდა ერთი კაცი, სახელად ზეროტუსტრა, შემოკლებით კი – ზერო. თბილისის ზოოპარკის წალეკვამდე რამდენიმე ხნით ადრე ეს ზერო პრუსიაში იმყოფებოდა, ერთი ცნობილი ფონდის მიწვევით – კონფერენციაზე, რომელიც ევროპის მომავლის დალანდვას ეძღვნებოდა. ხოლო მანამდე, იმავე, თუმცა ყოფილი, პრუსიის დედაქალაქ კიონიგსბერგში – ამჟამად რუსულ ქალაქ კალინინგრადში, ერთმა იქაურმა ბომჟმა იმანუელ კანტის სახლის კედელზე წააწერა დიდი ასოებით: "კანტი ყლეა!" დიდი ფილოსოფოსის პატარა, მიტოვებულ სახლში ხშირად იკრიბებოდნენ კალინინგრადელი ბომჟები და ზოგად საკითხებზე ბჭობდნენ, ანუ – თავისებური სიმპოზიუმი ჰქონდათ ხოლმე, უდრტვინველი სმითა და მასლაათით. ჰოდა, ერთ-ერთი დისკუსიის შედეგად, გაჩნდა ეს წარწერაც,
ჩუქება
